Αναβλύζει πηγή ζώσα...

[Ionas]

[11ο]
έτερον έπεσεν παρά την γην την αγαθήν και εποίησεν καρπόν εκατονταπλασίονα

«Εξήλθε ο σπύρων του σπύρε τον σπόρον αυτού και εν τω σπύρειν…έτερον έπεσεν παρά την γην την αγαθήν και εποίησεν καρπόν εκατονταπλασίονα…», Ιησούς Χριστός. Εξήγησε ο Χριστός μετά σους μαθητές Του ότι ο σπόρος είναι ο λόγος Του, ο ποίος σπέρνεται και πρέπει να φέρη καρπό. Όλες οι άλλες περιπτώσεις γης , πέτρες-τριβόλοι- δρόμος εκτός από τη γη την αγαθή δεν έφεραν καρπό. Ήταν προσφιλής και παραστατικός τρόπος του Χριστού να αναφέρεται σε φυτά-δένδρα που καρποφορούν ή όχι αντιστοιχώντας τα με τους ανθρώπους. Αλλού είπε: «παν δένδρο μη ποιούν καρπό εκόπτεται και εις το πυρ βάλλεται». Προσδιόρισε δε ακόμη περισσότερο στην αναφορά Του στην τελική Κρίση, τι εννοεί όταν λέει ότι πρέπει να έχουμε καρπούς. Βλέπουμε ότι δεν ασχολείται με καμία παράβαση των δέκα εντολών, ούτε εξετάζει αν είμαστε εντάξει στην τυπική λατρεία προς το Θεό. Το μόνο, ένα και μοναδικό στην κυριολεξία, που Τον ενδιαφέρει είναι η έμπρακτη αγάπη.
Πράγματι η Αγάπη είναι ο καρπός που μέσα του περικλείει όλα όσα θα έπρεπε να κάνη ο πιστός. Αν έχεις αγάπη δεν σ’ αφήνει να ζής με κραιπάλη όταν υπάρχουν δίπλα σου που πεινούν, που είναι ασθενείς, που βρίσκονται σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Δεν σ’ αφήνει η αγάπη, πολύ περισσότερο βέβαια, να κάνεις κακό στον άλλον. Όταν έχεις την αγάπη σημαίνει ότι έχεις όλες τις αρετές. Η αγάπη δεν είναι κάτι που υπάρχει επειδή το λέμε ή βάζουμε στο μυαλό μας μια ιδέα ότι αγαπώ τους ανθρώπους και το Θεό, και έτσι την έχουμε. Αυτή είναι καρπός του Παναγίου Πνεύματος, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος, και υπάρχει μόνο όταν ευαρεστούμε το Θεό.
Επομένως προϋπόθεση για να υπάρχη η αγάπη είναι η κατά Χριστόν ζωή με σταθερή προσήλωση στη διδασκαλία Του. Τότε και «η Βασιλεία των Ουρανών εντός υμών εστί», είναι παρούσα από τώρα στη ζωή μας δηλαδή.

[Ionas]

[12ο]
Μακάριος ανήρ (άνθρωπος):

2. Μακάριοι αυτοί που συναισθάνονται την πνευματική τους φτώχεια ότι δική τους είναι η βασιλεία των ουρανών.
4. Μακάριοι οι πενθούντες , ότι αυτοί παρακληθήσονται.
5.Μακάριοι οι πραείς, γιατί αυτοί θα κληρονομήσουν την γην.
6. Μακάριοι όσοι πεινάνε και διψάνε για δικαιοσύνη, γιατί αυτοί θα χορτασθούν από αυτή.
7. Μακάριοι οι ελεήμονες, γιατί αυτοί θα ελεηθούν.
8. Μακάριοι όσοι έχουν καθαρή καρδιά, γιατί αυτοί θα δουν το Θεό.
9. Μακαάριοι αυτοί που κάνουν ειρήνη, γιατί αυτοί θα ονομασθούν παιδιά του Θεού.
10Μακάριοι όσοι διώκονται επειδή είναι δίκαιοι, γιατί αυτών είναι η βασιλεία των ουρανών.
11. Μακάριοι είστε όταν σας βρίσουν οι άνθρωποι και σας καταδιώξουν και σας κατηγορήσουν σαν πονηρούς, ψεύτικα επειδή είστε δικοί μου.
12. Χαίρετε και αγαλλιάστε την ημέρα εκείνη γιατί ο μισθός σας θα είναι πολύς στους ουρανούς.
(Ματθ. Ε΄2)

Ο Κύριος με τους μακαρισμούς μας προσδιορίζει με περισσότερη λεπτομέρεια πότε η ζωή του ανθρώπου είναι ευάρεστη στο Θεό και έτσι γίνεται μέτοχος της θείας μακαριότητας. Είναι οι 8 αρετές, που αν τις έχει ο πιστός, μεταβαίνει εκ του θανάτου στη ζωή. Είναι δε από την παρούσα, όπως και παρακάτω μας εξηγεί ο άγιος Ισαάκ, κοινωνός της τρυφής του Παραδείσου, η οποία γίνεται ατελώς τώρα και ως δι εσόπτρου (καθρέπτη) όπως έλεγε και ο ουρανοβάμων Παύλος, φανερά μετά θάνατον και τέλεια μετά την κοινή Ανάσταση.
Εκ των αρετών πρώτη είναι η ταπεινοφροσύνη, διότι τι άλλο είναι ο πτωχός το πνεύματι. Δεύτερη η κατάσταση του Πένθους (χαροποιώ πένθος κατά τους Πατέρες) για την πτώση του ανθρώπου. Τρίτη η Πραότητα. Τέταρτη η Δικαιοσύνη. Πέμπτη η Ελεημοσύνη, ελεήμονες. Έκτη η Καθαρή Καρδιά. Έβδομη η Ειρήνη. Όγδοη η Υπομονή - Ανδρεία στους διωγμούς για την πίστη.
Γράφει για το θέμα αυτό ο Αγιος Ισαάκ ο Σύρος στο «Περί ευχαριστίας στο Θεό»:
«Η θεία Γραφή δεν εφανέρωσε σ΄ εμάς, ποια είναι τα πράγματα του μέλλοντος αιώνος, αισθανόμαστε όμως από εδώ την τρυφήν αυτών προτού ακόμη αλλαχθούμε και εξέλθουμε από τον κόσμο αυτό. Διότι μας δίδαξε με ονόματα επιθυμητά και ένδοξα, για να μας προκαλέση τον πόθο, «α οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε» και έτσι μας εφανέρωσε, ότι τα μέλλοντα αγαθά υπάρχουν και είναι ακτάληπτα, και δεν έχουν ομοιότητα με κανένα πράγμα τούτου του κόσμου».

[Ionas]

13ο
Επαγγέλομαι υμίν σήμερον τον ουρανόν και την γην

«Ιδού έδωσα σήμερα ενώπιόν σας τη ζωή και τον θάνατο, το αγαθό και το κακό. Εάν ακούσης τις εντολές του Θεού σου, τις οποίες εγώ σου δίνω σήμερα, να αγαπάς το Θεό σου και να βαδίζετε την οδόν Του και να τηρείτε τις εντολές Του, θα ζήσετε και θα γίνετε πολλοί και θα σας ευλογήση ο Κύριος ο Θεός σε όλη τη γη, και όπου πάτε θα γίνεται δική σας. Και εάν αλλάξει η καρδιά σου και δεν εισακούσεις και πλανηθείς και προσκυνήσεις άλλους θεούς και λατρεύσεις αυτούς, σου αναγγέλω ότι θα χαθείτε και δεν θα ζήσετε πολύ χρόνο στη γη…σας παρουσιάζω σήμερα τον ουρανό και τη γη, τη ζωή και το θάνατο έδωσα ενώπιόν σας, την ευλογία και την κατάρα. Να εκλέξης τη ζωή για να ζήσης και συ και τα παιδιά σου, να αγαπάς Κύριο το Θεό σου, να ακούς τη φωνή Του και θα είσαι δικός Του». (Δευτ. λ΄ 15)
Το αγαθό και το κακό εδόθησαν στον άνθρωπο να επιλέξη και να ζήση με την επιλογή που κάνει. Επιλέγοντας να ζήση σύμφωνα με το θέλημα του Θεού έχει την αγαθοσύνη Του και θα είναι οικείος Του. Η επιλογή του κακού σημαίνει ότι δεν επιθυμεί την παρουσία του Θεού στη ζωή του, τότε ο Θεός σεβόμενος την ελευθερία του ανθρώπου απομακρύνεται, οπότε ο άνθρωπος παύει να είναι μέτοχος του αγαθού. Αυτό είναι το κακό, η έλλειψη του αγαθού. Η αμαρτία, που ταυτίζεται με το κακό είναι η άρνηση του θελήματος του Θεού. Όπως η έλλειψη του φωτός είναι το σκοτάδι, έτσι και η έλλειψη του αγαθού είναι το κακό. Αυτό ισχύει και για τις αρετές, βλέπουμε ότι όταν έχουμε έλλειψη αγάπης ξεκινάμε από την αδιαφορία για τον συνάνθρωπο (μικρότερη η έλλειψη εδώ) και φθάνουμε στο μίσος , το οποίο υπάρχει στην παντελή έλλειψη αγάπης. Τελικά το κακό οδηγεί στο θάνατο, οπότε έχουμε την απόλυτη άρνηση του αγαθού, διότι «τα οψόνια της αμαρτίας θάνατος».
Το «φυσικό» κακό, όπως λέγονται πολλές φορές διάφορες θεομηνίες, δεν είναι κακό για το Θεό, αντίθετα είναι και ευεργετικό διότι κάνει τον άνθρωπο να αισθάνεται την αδυναμία του και να παύη, έστω και προσωρινά, να αμαρτάνη. Η αμαρτία επομένως αποτελεί το μέγιστο κακό για τον άνθρωπο, μέσω δε αυτής έρχεται ο θάνατος σωματικός και ψυχικός. Ο Χριστός λέει: « Τι ωφελήσει τον άνθρωπο αν όλο τον κόσμο κερδίσει την δε ψυχή αυτού ζημιωθεί;»
Ο Θεός λοιπόν δεν έχει καμία σχέση με το κακό, αυτό είναι η απομάκρυνση από Αυτόν. Ο δε Μέγας Αθανάσιος λέει: «Το κακόν ου παρά Θεού , ουδέ εν Θεώ, ούτε εξ’ αρχής γέγονεν, ούτε ουσία τις εστιν αυτού. Αλλά άνθρωποι κατά στέρησιν του καλού φαντασίας, εαυτοίς επινοείν ήρξαντο αναπλάττειν τα ουκ όντα και άπερ βούλονται». Δηλαδή το κακό δεν είναι από το Θεό ούτε εξ’ αρχής υπήρχε, αλλά οι άνθρωποι με τη φαντασία τους το έπλασαν κατά τη στέρηση του αγαθού.

[Ionas]

14ο
ήκουσε ρήματα άρητα

Ο Απόστολος Παύλος ( Β΄ Κορ. Ιβ 2) γράφει: «Γνωρίζω άνθρωπο εν Χριστώ προ δεκατεσσάρων ετών αρπαγέντα μέχρι τρίτου ουρανού. Και γνωρίζω ότι αυτός ο άνθρωπος, με το σώμα ή πνευματικά δεν ξέρω, ανηρπάγη στον παράδεισο και άκουσε ρήματα τα οποία δεν μπορεί να τα περιγράψει η ανθρώπινη γλώσσα…». Δηλαδή η μακαριότητα εκείνη θα υπερβαίνη τα μέτρα της ανθρώπινης φύσης, με τους περιορισμούς που βάζει το σώμα. Αυτό καταδεικνύεται και από τα λόγια του Χριστού περί του Ιωάννη του Πρόδρομου: «Δεν έχει γεννηθεί από γυναίκα μεγαλύτερος από τον Ιωάννη, πλην όμως στη Βασιλεία των Ουρανών ο μικρότερος είναι μεγαλύτερος του Ιωάννη». Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος ,όπως τον παριστάνουν και οι εικονογράφοι, ήταν ένσαρκος άγγελος δηλαδή ζούσε στον παράδεισο, νοητά η ψυχή του, από τη γη. Στον Ουρανό βέβαια δεν θα είναι ο ελάχιστος, αλλά μας δίνει το μέτρο ο Χριστός της χαριτωμένης κατάστασης που θα βιώνουν τότε οι δίκαιοι.
Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής «Περί Θεολογίας και της Ενσάρκου Οικονομίας του Υιού Θεού» προσδιορίζει τη μακαριότητα αυτή ως απάθεια που προέρχεται από τη παρουσία του Θεού μέσα μας:
«Αυτός που θα ακολουθήση την οδό της αρετής απόλυτα και χωρίς να ταλαντεύεται καθόλου, θα δεχθή τη Θεία Παρουσία μέσα του δια της απαθείας. Διότι, λέει, θα ψάλλω και θα συνετισθώ στην άμωμο οδό Σου, πότε θα έλθης προς εμέ. Ο ψαλμός εννοεί την ενάρετη πράξη∙ η σύνεση δε την ενάρετη γνώση, κατά την οποίαν αισθάνεται τη θεία παρουσία, αυτός που δέχεται τον Κύριο άγρυπνα εργαζόμενος τις αρετές».

[Ionas]

15ο
απ’ εντεύθεν αισθάνεται (ο πιστός) εκείνην την τρυφήν

Έρχεται πάλι ο Αββά Ιcαάκ ο Σύρος στο λόγο του "Περί πίστεως και ταπεινοφροσύνης", να επιββεβαιώση τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη και να μας πη και αυτός ότι πρέπει να γίνουμε σαν τα μικρά παιδιά στο φρόνημα για να γευθούμε τη Βασιλεία των Ουρανών από τώρα:
"Αλλά την πνευματικήν γνώσιν δεν δύναταί τις να λάβη, εάν μη στραφή και γένηται ως μικρόν παιδίον κατά το φρόνημα∙ διότι απ’ εντεύθεν αισθάνεται εκείνην την τρυφήν της βασιλείας των ουρανών, η οποία ως λέγουσιν, είναι πνευματική θεωρία∙ και αύτη δεν ευρίσκεται εις τα έργα των συλλογισμών του νοός, αλλά δύναταί τις να γευθή αυτήν δια της χάριτος του Αγίου Πνεύματος∙ και έως ότου καθαρισθή ο άνθρωπος, ουδέ ν’ ακούση περί αυτής είναι ικανός∙ επειδή αύτη δεν αποκτάται δια της διδασκαλίας και της μαθήσεως".
Επιμένει και πάλι ο Αββάς ότι δεν είναι θέμα κοσμικής μάθησης η Χάρης αλλά της αθώας και αγνής Καρδιάς.

[Ionas]

16o
ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ

Το αυτεξούσιο το έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο και τον ξεχώρισε έτσι από την υπόλοιπη ορατή κτίση. Αυτό υπάρχει στον άνθρωπο με την «πνοή ζωής» και είναι σύμφυτο της ψυχής του. Είναι το αυτεξούσιο βασικό στοιχείο και του «κατ’ εικόνα» και του «καθ’ ομοίωση». Σημαίνει την ελευθερία του ανθρώπου την οποία δεν παραβιάζει ποτέ ο Θεός. Ο ίδιος ο Χριστός λέει: « Όποιος θέλει ας πάρει το σταυρό του και να με ακολουθήση» και αλλού « σ’ όποια πόλη πάτε αν σας πουν να φύγετε, φύγετε και τινάξτε τη σκόνη από τα υποδήματά σας…». Ο Απόστολος Παύλος  «πάντα μοι έξεστιν, αλλ’ ου πάντα συμφέρει».
Γνωρίζει ο Θεός ότι η παρουσία Του με όλη τη μεγαλωσύνη Του στη γη θα εξανάγκαζε τους ανθρώπους σε υποταγή και επομένως δεν θα είχαν τη δυνατότητα ουσιαστικά να επιλέξουν να απομακρυνθούν από κοντά Του λόγω του αναγκαστικού φόβου, όπως και ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος γράφει: «Πως λοιπόν η κτίση ήταν δυνατόν να ιδή τη θεία φύση; Διότι τόσο φοβερή ήταν η θεωρία του Θεού ώστε…όλο το όρος εκαπνίζετο, και έτρεμε από το φόβο…ήδη όμως εξέχεε την χάριν Αυτού στον κόσμο δια της δικής Του παρουσίας..».
Ο Άγιος Μάξιμος γράφει: «Η γέννηση της ψυχής δεν έγινε από υπάρχουσα ύλη όπως τα σώματα, αλλά με τη βούληση του Θεού δια της ζωτικής έμπνευσης». Ο δε Μέγας Αντώνιος για το αυτεξούσιο: « Αν θέλης, είσαι δούλος των παθών Αν θέλης, είσαι ελεύθερος και δεν θα υποκύψεις στα πάθη. Γιατί ο Θεός σε έκανε αυτεξούσιο. Και όποιος νικά τα πάθη της σάρκας στεφανώνεται με την αφθαρσία. Αν δεν υπήρχαν τα πάθη, δεν θα υπήρχαν αρετές, ούτε στεφάνια που χαρίζονται από το Θεό στους άξιους». Ο Όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος εμβαθύνει περισσότερο(στην ιστ΄ ομιλία του) : « Όλες οι νοερές ουσίες, των αγγέλων, των ψυχών και των δαιμόνων, δημιουργήθηκαν από το Δημιουργό ακέραιες και απλούστατες. Το ότι μερικές από αυτές τράπηκαν προς το κακό, αυτό έγινε από το αυτεξούσιό τους διότι με τη θέλησή τους εκτράπηκαν από το σωστό λογισμό. Εάν ισχυριστούμε ότι δημιουργήθηκαν έτσι από το Θεό, ονομάζουμε το Θεό άδικο κριτή γιατί στέλνει το σατανά στο πυρ».Και στην κθ΄ ομιλία του ο Όσιος: « Η σοφία του Θεού είναι άπειρη και ακατάληπτη, προσφέρει τις δωρεές της χάριτος με ανερμήνευτο και ανεξιχνίαστο τρόπο στο ανθρώπινο γένος, για να δοκιμάση με πολλούς τρόπους το αυτεξούσιο του ανθρώπου, ώστε να φανούν όλοι όσοι αγαπούν τον Κύριο με όλη τους την καρδιά και υπομένουν κάθε κίνδυνο και κάθε κόπο για το Θεό».
Χρησιμοποιώντας αυτό το αυτεξούσιο ο άνθρωπος μπορεί να γίνη πραγματικά ελεύθερος και ευτυχισμένος. Υποτάσσεται εθελουσίως στον άρχοντα της ελευθερίας και μόνο έτσι ελευθερώνεται και ζωοποιείται, διότι μετά την πτώση «όλη η ορατή κτίση συστενάζει και συνοδίνει» αναμένοντας και αυτή να ελευθερωθή.

[Ionas]

17ο

[b]Γεύσασθε και είδατε ότι Χριστός ο Κύριος[/b]

«Είπε ο Ιησούς σ’ αυτούς∙ εγώ είμαι ο άρτος της ζωής∙ αυτός που θα έρθη σε μένα δεν θα πεινάση, και αυτός που πιστεύει σε μένα δεν θα διψάση ποτέ…αυτό είναι το θέλημα του Πατέρα που με έστειλε,κάθε ένας που βλέπει τον Υιό και πιστεύει σ΄ Αυτόν να έχη αιώνιο ζωή, και να τον αναστήσω εγώ την έσχατη ημέρα…Εγώ είμαι ο Άρτος της Ζωής… Εγώ είμαι ο Άρτος ο ζωντανός που κατέβηκε από τον ουρανό∙ εάν φάγη κάποιος αυτό τον άρτο, θα ζήση στους αιώνες. Και ο άρτος τον οποίο εγώ θα σας δώσω, είναι η σάρκα μου, την οποία εγώ θα δώσω για να ζήση ο κόσμος…Είπε λοιπόν σ’ αυτούς ο Ιησούς∙ αλήθεια σας λέγω, εάν δεν φάγετε τη σάρκα του υιού του ανθρώπου και δεν πίετε το αίμα, δεν έχετε ζωή μάσα σας. Αυτός που τρώει την σάρκα μου και πίνει το αίμα Μου έχει ζωήν αιώνιον, και εγώ θα τον ανατήσω στην έσχατη ημέρα. Διότι η σάρκα μου αλήθεια είναι για φάγωμα και το αίμα Μου για πόση. Αυτός που τρώγει τη σάρκα Μου και πίνει το αίμα Μου μένει σε μένα και εγώ σε αυτόν. Καθώς με έστειλε ο Πατέρας μου που ζεί και εγώ ζω δια τον Πατέρα, και ο τρώγων και εκείνος θα ζήση για Μένα…» (Ιωάν Στ΄ 35).
Αυτά είπε ο Ίδιος ο Ιησούς Χριστός όταν ενώπιον όλων, των μαθητών Του, λαού και των γραμματέων και φαρισαίων θεμελίωνε στη γη το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας του Αχράντου Σώματος και Αίματός Του. Επειδή μας τρέφει πνευματικά, είναι τροφή της ψυχής, όπως γράφει και ο Όσιος Κλήμης ο Αλεξανδρεύς στην ομιλία του«Στρωματεύς πέμπτος κεφ.Ι΄»: «Γευθείτε και δείτε, ότι ο Χριστός είναι ο Κύριός μας». Γιατί έτσι μεταδίδει από τον εαυτό του σε κείνους που κοινωνούν από αυτή την τροφή, όταν η ψυχή τρέφει η ίδια τον εαυτό της …Καθόσον τροφή και πόση του θείου Λόγου είναι η γνώση της θείας ουσίας...Και ο Απόστολος γράφει «ο πασχαλινός αμνός μας, ο Χριστός θυσιάστηκε για μας», αληθινά σπάνιο θύμα, ο Υιός του Θεού που σφαγιάζεται και προσφέρεται αγιασμένο θύμα για χάρη μας».
Μεταδίδεται λοιπόν έτσι η Θεία Χάρη όταν «αξίως αισθίουμε και πίνουμε». Θα πρέπει δε να έχουμε συνεχή Κοινωνία όπως και ο Μέγας Βασίλειος μας λέει στην επιστολή του, « Προς Πατρικίαν Καισαρίαν περί κοινωνίας»:
«Βεβαίως και το να κοινωνή κανείς και να μεταλαμβάνη του αγίου σώματος και αίματος του Χριστού καθημερινώς είναι καλόν και επωφελές, διότι αυτός ο ίδιος λέγει σαφώς: «ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον…». Ποίος δε αμφιβάλλει ότι το να μετέχη συνεχώς της ζωής δεν είναι τίποτε άλλο παρά να ζη πολλαχώς; Ημείς πάντως κοινωνούμεν τέσσαρας φοράς την εβδομάδα, Κυριακήν, Τετάρτην, Παρασκευήν και Σάββατον, αλλ’ επίσης και εις άλλας ημέρας, όταν υπάρχη μνήμη αγίου».
Ό Όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος στην Ομιλία Ε΄ 9 μας παρουσιάζει πιο γλαφυρά και ποιητικά θα έλεγα τη χαρά και την αγαλλίαση που δίνει η έλευση του Αγίου Πνεύματος στον πιστό με τη Βρώση και την πόση του Σώματος και του Αίμτος του Χριστού:
«Έτσι πράγματι γίνεται σ’ όλες τις ψυχές που αγαπούν το Θεό, δηλαδή στους αληθινούς Χριστιανούς. Υπάρχει δηλαδή ο πρώτος μήνας ο Ξανθικός, αυτός που ονομάζεται Απρίλιος, στον οποίο είναι η ημέρα της αναστάσεως, και με τη δύναμη του Ήλιου της Δικαιοσύνης βγαίνει από μέσα τους η δόξα του Αγίου Πνεύματος, που καλύπτει και σκεπάζει τα σώματα των αγίων, αυτή η δόξα που ήταν κρυμμένη μέσα στις ψυχές. Διότι αυτό που τώρα έχει κάποιος, αυτό θα φανερωθή «αυτός ο μήνας», λέγει, «ας είναι ο πρώτος από τους μήνεςτότε έξω από το σώμα αυτός ντύνει τα γυμνά δένδρα, αυτός φέρνει χαρά σε όλη την κτίσητου χρόνου» αυτός αυτός δίνει χαρά σ’ όλα τα ζώαπροσφέροντας τη βλάστηση μέσα από τη γη αυτός ο Ξανθικός είναι ο πρώτος μήνας τωνσ’ όλους δείχνει τη γλυκύτητα Χριστιανών, που είναι ο καιρός της αναστάσεως, κατά τον οποίο θα δοξασθούν τα σώματά τους με το ανέκφραστο φως, που από τώρα βρίσκεται μέσα τους, δηλαδή με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος, αυτό θα είναι τότε γι’ αυτούς βρώση, πόση, αγαλλίαση, χαρά, ειρήνη, ένδυμα, ζωή αιώνια. Διότι γίνεται τότε σ’ αυτούς το πνεύμα της Θεότητας κάθε καλλονή λαμπρότητας και ουρανίου ωραιότητας, που τώρα αξιώθηκαν να δεχθούν».

[Ionas]

18o
Καρδία αγαθή εν παντί καιρώ πρόσωπον ιλαρόν
(Τόπος των πνευματικών ηδονών είναι η κτήσις όλων των αρετών)

«Στην απόκτηση των θείων αρετών, άρρητος είναι η ηδονή την οποία δέχεται ο νους, διότι αξιώνεται να έχη πλούτο που δεν τελειώνει διότι θησαυρίζει θησαυρό πολυτιμότερο από σάπφειρο και διαμάντι, ανώτερο από χρυσάφι και άργυρο και από κάθε λιθομαργαρόχρυσα σκεύη των βασιλειάδων της γη». Έτσι περιγράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης την αγαλλίαση που αισθάνεται ο πιστός όταν εργάζεται με θέρμη το θέλημα του Θεού, διότι αυτό είναι η απόκτηση των θείων αρετών.
«Άνδρα ιλαρόν και δότην ευλογεί ο Θεός» (Παρ. κβ΄ . Έχει ευλογία από το Θεό ο άνθρωπος που με χαρά δίνει αλλά και αυτή καθεαυτή η πράξη του δοσίματος δίνει χαρά στον άνθρωπο. Την πνευματική αυτή ηδονή, την οποία εκτενώς ο άγιος Νικόδημος εξηγεί στα έργα του, την απολαμβάνουμε με τη χαρά και την ευφροσύνη που δίνει η παρουσία της χάριτος του Θεού. Όμως αυτή η χάρη θέλει καθαρά δοχεία για να έλθη. Αυτό λέει και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στην « Ομιλία α΄εις την προς Ρωμαίους»:
«Εάν λοιπόν θέλουμε να απολαύσουμε ηδονή, προ πάντων πρέπει να αποφεύγουμε την πονηρία και να επιδιώκουμε την αρετή. Καθώς δεν είναι δυνατόν κατά άλλον τρόπο να πετύχουμε αυτό και αν ακόμη ανεβούμε στο βασιλικό θρόνο…. Διότι η κακία, έχει κάποια πρόσκαιρη ηδονή, διαρκή την οδύνη, η δε αρετή σύντομο τον πόνο διαρκές το κέρδος με ευφροσύνη».
Έχουμε μάθει να θεωρούμε το χριστιανό πολύ κουμπωμένο με ύφος αυστηρό και έτοιμο να κεραυνοβολήση τους αμαρτωλούς. Ο πραγματικός πιστός, μας υποδεικνύουν η άγιοί μας, δεν έχει μίσος και έχει μέσα του ειρήνη που φέρνει τη χαρά. Αισθάνεται μια θεία ηδονή όταν εργάζεται τις εντολές του Θεού και λυπάται που και οι άλλοι οι πολλοί δεν μπορούν, δεν γνωρίζουν, να απολαύσουν και να αισθανθούν όλα αυτά που αισθάνεται. Θα μας πει κάποιος, «μήπως δεν είναι δίκαιος ο Θεός που τα δίνει όλα στους δικούς Του και σε αυτή και στην άλλη ζωή;» Αν πούμε κάτι τέτοιο θα είμαστε άδικοι εμείς, γιατί ο καθένας διαλέγει το δρόμο που θα ακολουθήση. Αν πας προς την πηγή του Αγαθού θα έχεις πλούσιες τις δωρεές, πρέπει βέβαια να προσπαθήσεις για να είσαι ικανός να δεχθής τις ΔΩΡΕΕΣ. Αν παρεις το δρόμο του μίσους, αυτό θα έχης, και ναι μεν είναι πολύ εύκολη αυτή η πορεία μετά την πτώση αλλά «διαρκής η οδύνη» όπως λέει και ο Ίερός Χρυσόστομος.

[Ionas]

19ο
Βρίσκεται η ψυχή σε μια
μοναδική πνευματική ηδονή

«Πάτερ ημών, ο εν τοις ουρανοίς...ελθέτω η Βασιλεία Σου, γενηθήτω το θέλημά Σου ως εν ουρανώ και επί της γης…». Να έλθη η Βσιλεία Του και να γίνεται το θελημά Του όπως στον ουρανό έτσι και στη γη, μας λέει ο Χριστός να ζητάμε από τον Ουράνιο Πατέρα μας. Δηλαδή μας δίνει ελπίδα ότι είναι δυνατόν να ζήσουμε την παραδεισένια αυτή κατάσταση από εδώ τη γη!
Όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος στην «Ομιλία ιη΄ 9» λέει: «Άλλοτε αναπαύεται η ψυχή του σε πολύ μεγάλη ησυχία και γαλήνη και ειρήνη, βρισκόμενη μέσα σε μια μοναδική πνευματική ηδονή, μέσα σε μια ανέκφραστη ανάπαυση και πνευματική εφορία. Άλλοτε πάλι γίνεται σοφός από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, αποκτώντας κάποια σύνεση και ανέκφραστη σοφία και γνώση, που προέρχονται από την ανεξερεύνητη χάρη του Αγίου Πνεύματος, και λέγει τέτοια πράγματα που είναι αδύνατο να τα πη ανθρώπινο στόμα και γλώσσα. Άλλοτε πάλι γίνεται σαν ένας απλός άνθρωπος. Έτσι με ποικίλους τρόπους η χάρη του Θεού φανερώνεται σ’ αυτούς και με πολλούς τρόπους καθοδηγεί την ψυχή, αναπαύοντάς την σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, και εξασκεί με διάφορους τρόπους, για να την αποκαταστήση τέλεια και αγνή και καθαρή στον επουράνιο Πατέρα». Αυτά μας μεταφέρει ο άγιος από την προσωπική του γνώση και εμπειρία. Διαβάζοντάς τον αισθάνεται και ο αναγνώστης να μετέχη λίγο σ’ αυτή την ανάπαυση της ψυχής, και από αυτό και μόνο φαίνεται πόσο αληθινά είναι τα λόγια του.
«Το μυστήριο τούτο μέγα εστί, εγώ δε λέγω εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» λέει ο Απόστολος Παύλος αναφερόμενος στην παρομοίωση της με το γάμο ένωσης του νυμφίου και της νύμφης και του νυμφίου Χριστού με τη νύμφη Εκκλησία. Η ένωση αυτή που γίνεται αοράτως αλλά και με ορατά σημεία, όπως με την θεία μετάληψη και τα άλλα μυστήρια, αποτελεί το Μεγάλο Μυστήριο δια του οποίου σώζονται οι πιστοί, μετέχοντας στην αγιότητα και θεία μακαριότητα του Κυρίου Ιησού Χριστού. Ο Απόστολος των Εθνών με γλαφυρό και υψηπετή λόγο αναφέρεται στη διθυραμβική είσοδο των πιστών, της Αγίας του Χριστού Εκκλησίας, στη Βασιλεία των Ουρανών: «Μεταβέβηκε εκ του θανάτου εις την ζωήν… συνανέστησε και συνεδόξασε… συνεκάθησεν εν τοις επουρανίοις…από δόξης εις δόξαν…».
Οι ΑΓΙΟΙ μας με τη βιωματική τους εμπειρία, μας δίδαξαν ότι αυτά δεν είναι λόγια χωρίς περιεχόμενο αλλά, όπως φαίνεται από τα αποσπάσματα των λόγων τους που παραθέτω και που γενικότερα διαβάζουμε, από τούτη τη ζωή ζουν τη Θεία Μακαριότητα, την ανάπαυση και γαλήνη της ψυχής, ανεξάρτητα από τις εξωτερικές φουρτούνες.

[Ionas]

20ο
Η «Αγία» Ταπεινοφροσύνη

Οι Άγιοι Πατέρες λένε ότι υπάρχει ο Πνευματικός Νόμος που αναφέρεται κυρίως στην ψυχοπνευματική υπόσταση του ανθρώπου. Αυτός ο νόμος έχει άμεση εφαρμογή, όταν ο άνθρωπος πληρωθή κενοδοξίας και υπερηφανευτεί. Τότε πράγματι βρίσκεται ξαφνικά σε «ελεύθερη πτώση». Η απέραντη αγάπη του Θεού και η δικαιοσύνη Του δεν αφήνουν τον άνθρωπο να μείνη στο ψέμα, γιατί στο ψέμα ζει όταν κομπάζει για αυτό που δεν έχει, και τον ωθούν κατ’ αυτό τον τρόπο σε μετάνοια και συντριβή καρδιάς. Αν ο άνθρωπος επιμείνει δεν παραβιάζεται η ελευθερία του από τον Θεό, αφήνεται να πάη όπου θέλει.
Αυτό ακριβώς λέει και ο Αββά Ιcαάκ ο Σύρος: «Το στόμα, το οποίον ευχαριστεί πάντοτε, δέχεται ευλογίαν παρά Θεού, εις δε την καρδίαν, ήτις εμμένει εις την ευχαριστίαν, εμπίπτει η θεία χάρις. Προ της χάριτος προηγείται η ταπείνωσις, και προ της παιδεύσεως η οίησις. Όστις υπερηφανεύεται παραχωρείται υπό του Θεού να πέση εις βλασφημίαν. Όστις επαίρεται δια πρακτικά αρετάς, παραχωρείται να πέση εις πορνείαν× και όστις επαίρεται δια την εαυτού σοφίαν, παραχωρείται να πέση εις τας σκοτεινάς παγίδας της αγνωσίας». Και συνεχίζει για να δείξει ότι και αυτή η παραχώρηση πο γίνεται από το θεό για να γνωρίση την πτώση του ο άνθρωπος γίνεται για τη σωτηρία του. Φυσικά ούτε στιγμή δεν πρέπει να σκεφθούμε ότι ο Θεός κάνει τον άνθρωπο να πέση, ήδη αυτός έχει πέση με την υπερηφάνεια του και συνεχίζη την πτώση του:
«Όταν δε η θεία χάρις ιδή, ότι ο άνθρωπος άρχισε να υψηλοφρονή δια του λογισμού, αμέσως παραχωρεί, να έλθουν σ’ αυτόν περισσότεροι πειρασμοί, αφού τον πολεμήσουν να τον νικήσουν, για να γνωρίση την ασθενική του φύση, καταφύγη δε και πλησιάση με ταπείνωση το Θεό. Δια αυτών φθάνει ο άνθρωπος στα μέτρα της τελειότητος και υψώνεται με την πίστη και με την προς τον Υιό του Θεού ελπίδα στην αρετή της αγάπης διότι η αγάπη του Θεού γίνεται φανερή στον άνθρωπο με θαυμάσιο τρόπο».
Το πόσο μεγάλη αξία έχει η ταπεινοφροσύνη μας το δείχνει το παρακάτω συμβάν με τον Όσιο Μακάριο που αναφέρεται στο Γεροντικό:
Καθώς γύριζε στο κελλί του μια μέρα ο όσιος Μακάριος, φορτωμένος φοινικόφυλλα για το εργόχειρό του, τον σταμάτησε ο διάβολος, έτοιμος να του επιτεθή, αλλά δεν μπορούσε. Μία ακατανίκητη δύναμη τον εμπόδιζε.
- Πολύ μ’ έχεις βασανίσει, Μακάριε, του φώναξε άγρια. Τόσα χρόνια σε πολεμώ και δεν μπορώ να σε ρίξω. Και τι περισσότερο από μένα κατορθώνεις εσύ; Νηστεύεις τάχα; Αμ’ εγώ ποτέ δεν τρώγω. Αγρυπνείς; Εγώ ούτε καν έχω ανάγκη από ύπνο. Ένα μόνο φοβερό έχεις που με τρομάζει.
- Ποιο είναι αυτό; Ρώτησε με ενδιαφέρον ο Όσιος.
- Η ταπεινοφροσύνη, ομολόγησε θέλοντας και μη ο διάβολος και εξαφανίστηκε.
Και καταλήγει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος, πλέκοντας το εγκώμιο της ταπεινοφροσύνης στον λόγο του «Περί του πόσην τιμήν έχει η ταπεινοφροσύνη» :
«Πως λοιπόν η κτίση ήταν δυνατόν να ειδή τη θεία φύση; Διότι τόσο φοβερή ήταν η θεωρία του Θεού ώστε…όλο το όρος εκαπνίζετο, και έτρεμε από το φόβο…ήδη όμως εξέχεε την χάριν Αυτού στον κόσμο δια της δικής Του παρουσίας, χωρίς να κατέλθη στη γη μετά σεισμού και πυρός και βροντής φοβερής, αλλά σαν βροχή στο δέρμα, όπως η σταγόνα που σταλάζει πάνω στη γη με απαλότητα, και με άλλη μορφή ήλθε και συνανεστράφη μαζί μας. Κάλυψε με το καταπέτασμα της σαρκός τη μεγαλωσύνη Του, κατασκεύασε στον εαυτό Του το Θείο Σώμα από τους κόλπους της Παρθένου και Θεοτόκου Μαρίας, ώστε να Τον δούμε ότι είναι από το δικό μας γένος, για να μην ταραχθούμε από τη θεωρία Αυτού. Δια αυτό καθένας που θα φορέση τη στολή, την οποία εφόρεσε ο Κτίστης, τον ίδιο το Χριστό ενδύεται…Δια τούτο και η χοϊκή κτίση, όταν βλέπη κάθε άνθρωπο, να είναι ντυμένος με αυτό το ομοίωμα (ταπεινοφροσύνη), προσκυνεί αυτόν προς τιμή του Δεσπότου της, τον είδε δε να είναι ενδεδυμένος και συναναστρεφόμενος αυτήν, διότι ποία κτίση δεν ευλαβείται την παρουσία του ταπεινόφρονα; Αλλά μέχρι να αποκαλυφθή η δόξα της ταπεινοφροσύνης σε όλους, ήταν ευκαταφρόνητος η παρουσία της αν και ήταν πλήρης αγιότητος ήδη έλαμψε η μεγαλωσύνη της στα μάτια του κόσμου και κάθε άνθρωπος την τιμά, όπου και αν φανή και δι’ αυτού του μεσίτη αξιώθηκε η κτίση να δεχθή την παρουσία του ίδιου του Κτίστου και Δημιουργού της».Τέλος ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης στην Κλίμακά του στο λόγο του «Περί του χαροποιού πένθους»:
«Να γίνης σαν βασιλεύς στην καρδιά σου, καθισμένος στον υψηλό θρόνο της ταπεινοφροσύνης. Να διατάζης το γέλιο να απομακρυνθή, και αμέσως να απομακρύνεται× το κλάμα να έρθη, και αμέσως να έρχεται× και στον δούλο μας, το σώμα, που είναι συγχρόνως και τύραννος, να επιτελέση κάποιο έργο και αμέσως να το επιτελή».