Οδοί μετανοίας

[eleimon]

Με αγιογραφική τεκμηρίωση ο ιερός Χρυσόστομος ως

Πρώτη «οδό μετανοίας» θέτει την εξαγόρευση των αμαρτημάτων. Ο Δαβίδ εξομολογήθηκε το διπλό θανάσιμο αμαρτημά του και συγχωρέθηκε από το Θεό.

Η πορεία της μετανοίας συνεχίζεται με το « πένθησον ἐπί τῇ ἁμαρτίᾳ » (ΕΠΕ. Τομ 30, σελ. 120).
Η μετάνοια είναι κυρίως θλίψη, όχι τύψη.
Οι Νινευίτες πένθησαν και άλλαξαν το σχέδιο του Θεού. Βέβαια, το πένθος για τις αμαρτίες μας θα έχει μέτρο, γιατί η άμετρη λύπη, όταν περιτυλίγει την ψυχή, την πνίγει, όπως η θάλασσα και τα κύματα που υψώνονται από παντού καταβυθίζουν το σκάφος.

Υπάρχει και η συγγενής οδός του πένθους και των δακρύων. Όποιος θλίβεται για τις αμαρτίες του, αυθόρμητα κλαίει.

Και μπαίνουμε στην τέταρτη οδό: « Τό μή μνησικακεῖν τοῖς ἐχθροῖς, τό μή κρατεῖν ὀργῆς, τό ἀφιέναι τά συνδουλικά ἁμαρτήματα · οὔτω γάρ ἡμῖν ἀφεθήσεται καί τά εἰς τόν Δεσπότην γεγενημένα ».
« Ἐάν γάρ ἀφῆτε». φησί, «τοῖς ὀφειλέταις ὑμῶν, καί ὁ Πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ἀφήσει ὑμῖν » (ΕΠΕ. Τομ 31, σελ. 94).
Ακολουθεί η Πέμπτη οδός μετανοίας: « Εὐχή ζέουσα καί ἀκριβής, καί ἀπό βαθυτάτης καρδίας τοῦτο ποιεῖν ». Καταφυγή λοιπόν στο μόνο Δυνατό και Πανάγαθο Κύριο για τα δικά μας και των αδελφών μας τα πταίσματα. Και σ’ άλλο σημείο προτρέπει ο ιερός πατήρ: « Να προσεύχεσαι κάθε ώρα και να μη λυποψυχήσεις προσευχόμενος, ούτε να ζητάς με αδιαφορία τη φιλανθρωπία του Θεού, και να είσαι σίγουρος ότι δε θ΄ αποστραφεί την επιμονή σου, αλλά θα συγχωρήσει τις αμαρτίες σου » (ΕΠΕ. Τομ. 31, σελ. 151)

Κι έπειτα το εγκώμιο της ελεημοσύνης, της έκτης οδού μετανοίας: « Μεγάλα τά πτερά τῆς ἐλεημοσύνης· τέμνει τόν ἀέρα, παρέρχεται τήν σελήνην, ὑπερβαίνει τάς ἀκτίνας τοῦ ἡλίου, εἰς αὐτάς ἀνέρχεται τάς ἀψῖδας τῶν οὐρανῶν. Και επεξηγεί ο ιερός Χρυσόστομος, ότι το «ενώπιον του Θεου» σημαίνει ότι τόση είναι η συνηγορία και παρρησία της ελεημοσύνης, που σβήνει όλα τα αμαρτήματα.
Και είναι λογικό· στα σπλάχνα οικτιρμών που ζητάμε από το Θεό για τα δικά μας αμαρτήματα, οφείλουμε να καταθέσουμε και τη δική μας ευσπλαχνία προς τους συνανθρώπους μας.

Αναφέρεται και έβδομη οδός μετανοίας: Η ταπεινοφροσύνη. « Ταπεινοφρόνησον, καί ἔλυσας τάς σειράς τῶν ἁμαρτιῶν » (ΕΠΕ. Τομ. 30, σελ. 126). Η περίπτωση του Τελώνη στην Ευαγγελική περικοπή, παρέχει την αγιογραφική θεμελίωση του λόγου.

Οπωσδήποτε αυτός που βαδίζει τους αλληλοεξαρτώμενους δρόμους της μετάνοιας έχει παντοτινές συνοδοιπόρους του τη νηστεία –ως εγκράτεια παθών–, τη συνεχή ευχαριστία στο Φιλάνθρωπο Κύριο και τη μνήμη των αμαρτιών του.

Και καταλήγει ο άγιος: « Μή τοίνυν ἄργει, ἀλλά πάσας ταύτας καθ’ ἑκάστην ὅδευε τήν ἡμέραν · καί γάρ εὔκολοι αἱ ὁδοί… » (ΕΠΕ. Τομ. 31, σελ. 96). Και γίνονται «εύκολοι αι οδοί της μετανοίας»όταν σαν γενναίοι στρατιώτες σκεφτόμαστε τα τρόπαια και τις νίκες, χωρίς να προσέχουμε τα «τραύματα και τις σφαγές».

Εξάλλου ο καιρός προχωρεί βιαστικά. Ταξιδεύουμε και βρισκόμαστε στο πέλαγος της ζωής και των αγώνων της Μ. Σαρακοστής. Στόχος μας δεν είναι να προσαράξουμε στο λιμάνι της Μ. Εβδομάδας ή της Βασιλείας του Θεού χωρίς εμπόρευμα. Επιδιώκουμε, πλούσιοι σε μετάνοια, το Πάσχα του Κυρίου να εορτάσουμε και στο Μυστικό Θείο Δείπνο να συμμετάσχουμε για τώρα και για πάντα.