Από τη σοφία του Αγίου Ιωάννη της Κροστάνδης

[Misha]

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗ ΤΗΣ ΚΡΟΣΤΑΝΔΗΣ


ΘΕΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑ



Κατά τη θεία λατρεία, κατά την τέλεσι όλων των Μυστηρίων και των Ακολουθιών, έχε εμπιστοσύνη στη δύναμι της Εκκλησίας, όπως το μικρό παιδί έχει εμπιστοσύνη στους γονείς του. Θυμήσου, ότι οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, σαν θεόπνευστοι φωστήρες, κινούμενοι από το Άγιο Πνεύμα, σε οδηγούν στις τρίβους της σωτηρίας. Να μετέχης λοιπόν στη θεία λατρεία με απλή καρδιά, με εμπιστοσύνη μικρού παιδιού. Να εναποθέτης όλη σου τη φροντίδα στον Κύριο και να είσαι εντελώς ελεύθερος από τη λύπη και την αγωνία. "Μη μεριμνήσητε πώς ή τί λαλήσετεR δοθήσεται γαρ υμίν εν εκείνη τη ώρα τί λαλήσετε" (Ματθ. ιʼ 19). Πώς συμβαίνει τώρα αυτό; "Ου γαρ υμείς έστε οι λαλούντες, αλλά το Πνεύμα του Πατρός υμών το λαλούν εν υμίν" (στιχ. 20).

Ο Κύριος μας έχει βγάλει, καιρό τώρα απʼ αυτή τη φροντίδα, απʼ αυτή την αμηχανία, εμπνεόντας τους Αγίους Πατέρας μας με τον Παράκλητο να συντάξουν τους ύμνους και τις ευχές της λατρείας, για κάθε περίστασι της ζωής. Μονάχα ο νοητός εχθρός μας κινεί σε ταραχή. Αλλά δεν μπορεί να μας αναστατώση, αν είμαστε στερεωμένοι στην πέτρα της πίστεως. Αν δεν είμαστε στερεοί στην πίστι, αν είμαστε προσκολλημένοι στα επίγεια αγαθά, αν έχουμε υπερηφάνεια, τότε, ακόμη και κατά την πιο αγία, την πιο φρικτή στιγμή της λατρείας, κατά την τέλεσι δηλαδή και την κοινωνία των ζωοποιών του Χριστού Μυστηρίων, ο εχθρός πασχίζει να μας συνταράξη.



ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ



Βασικά μέσα εξαγιασμού, τα οποία εσημείωσε για τον εαυτό του ο π. Ιωάννης:

* Να βρίσκωμαι συχνότερα στο σπίτι.
* Να μελετώ και να ξαναμελετώ την Αγία Γραφή.
* Να διαβάζω τα λειτουργικά βιβλία.
* Να καλλιεργώ την αυτοσχέδια προσευχή και ιδιαίτερα να φροντίζω για την καθαρότητα της ψυχής με την αδιάλειπτη επίκληση του ονόματος του Ιησού, δηλ. με την προσευχή του Ιησού.
* Να εκτελώ ενσυνείδητα όλα τα ποιμαντικά μου καθήκοντα.

«Στον πραγματικό χριστιανό όλα πρέπει να είναι διαφορετικά. Διαφορετικοί οι λογισμοί - άγιοι. Διαφορετικές οι επιθυμίες - ουράνιες και άφθαρτες. Διαφορετικές οι χαρές - υψηλές και θείες. Διαφορετικός ο πλούτος - ψυχικός και άφθαρτος. Διαφορετικά τα λόγια - ουράνια. Διαφορετικοί οι φίλοι - πνευματικοί και όχι σαρκικοί.»

- «Είμαι δυστυχής, άχρηστη στον κόσμο».

- «Ο μεγάλος νους του Πλάστου δεν μπορεί να κάνη τίποτε το άχρηστο στον κόσμο.»

Στη σύζυγο του, η οποία δεν είχε καταλάβει από την αρχή τις επιδιώξεις του, έλεγε: «Ευτυχισμένες οικογένειες, Λίζα, και χωρίς εμάς υπάρχουν αρκετές… Εγώ και συ ας αφιερώσουμε τους εαυτούς μας στην υπηρεσία του Θεού.»

«Η ψυχή του ανθρώπου είναι εκ φύσεως απλή. Όλες τις πονηρές πλεκτάνες τις απωθεί από τον εαυτό της.»

[Misha]

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

«Προσπαθήστε να προοδεύετε στην εσωτερική καρδιακή επιστήμη, στην επιστήμη δηλαδή της αγάπης, της πίστεως, της προσευχής, της πραότητος, της ταπεινοφροσύνης, της ευγενείας, της υπακοής, της σωφροσύνης, της συγκαταβατικότητος, της συμπαθείας, της αυτοθυσίας, της καθάρσεως από πονηρούς και κακούς λογισμούς… «Ζητείτε δε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού,, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν» (Ματθ. στʼ 33).»

«Περισσότερο απʼ όλα να μαθαίνετε την γλώσσα της αγάπης, την πιο ζωντανή και εκφραστική γλώσσα. Χωρίς αυτή, η γνώσις των ξένων γλωσσών δεν φέρνει καμμιά ουσιαστική ωφέλεια.»

«Ο απ. Παύλος παραγγέλλει «το Πνεύμα μη σβέννυτε» (Αʼ Θεσ. εʼ 19). Πρέπει να θυμάται αυτό κάθε χριστιανός ιδιαίτερα όμως ο ιερεύς και ο διδάσκαλος των παιδιών. Ιδιαίτερα εμείς πρέπει πάντοτε να φλεγώμεθα από το Αγ. Πνεύμα κατά την εξάσκησι της υψηλής μας υπηρεσίας προς τον Θεό και τους ανθρώπους».

«Μπορεί κάποιος να γίνη σοφός και όμως να καταντήση άχρηστος άνθρωπος. Εμείς πρέπει να δημιουργήσουμε όχι μόνον σοφούς ανθρώπους και ωφέλιμα μέλη της κοινωνίας, αλλά κυρίως ευλαβείς και φωτισμένους χριστιανούς. Αυτό είναι το πιο απαραίτητο. Είθε να ευλογήση ο Θεός το έργο της παιδείας, ώστε απʼ όλες τις γνώσεις να σχηματισθή στις ψυχές των παιδιών εκείνη η αρμονική συμφωνία, εκείνο το σταθερό χριστιανικό σύστημα των κανόνων και των έξεων, το οποίον αποτελεί την αληθινή χριστιανική μόρφωσι.

Αλλά εάν τα παιδιά πιέζωνται από πολλά μαθήματα της κοσμικής σοφίας, εάν αποσπούν για την προετοιμασία των μαθημάτων αυτών ώρες από τις θείες ακολουθίες, εάν και μέσα στον ναό ασχολούνται με τα μαθήματα τους έτσι ώστε να μη αποτελή η θεία ακολουθία τροφή για τον νου και την καρδιά, εάν ακόμη στενοχωριούνται μέσα στον ναό, τότε το έργο της παιδαγωγικής μας θʼ αποτύχη. Διότι την καλυτέρα παιδαγωγική προσφέρει η Εκκλησία με την θαυμασία, την ουρανία, την λυτρωτική ακολουθία».

«Οι φωνές των διδασκάλων εξωτερικά μόνο χρησιμεύουν για βοήθεια και προτροπή. Ένας είναι ο αληθινός διδάσκαλος, ο Χριστός. Ο λόγος Του διδάσκει μέσα μας. Όταν δεν υπάρχη μέσα μας ο σωτήριος λόγος Του, υπάρχουν ασήμαντα λόγια, κενός θόρυβος.»

«Δεν προέρχεται άραγε η ψυχρότης στην ακολουθία από το ότι άλλοι δεν την καταλαβαίνουν και άλλοι την νιώθουν μόνο νοησιαρχικά, χωρίς ζωντάνια, την στιγμή που η ακολουθία είναι και υψηλή θεωρία του νου αλλά και γλυκύτης της καρδιάς;»

«Διδάσκεις τα παιδιά σου ή τα παιδιά των άλλων; Θεώρησε την εργασία αυτή σαν υπηρεσία προς τον Θεό. Να τα διδάσκης με ζέσι, με εγκαρδιότητα, αφού προηγουμένως αναζητήσης να βρης τρόπους για μια διδασκαλία σαφή, κατανοητή, ωλοκληρωμένη και καρποφόρα.»

«Προσωπικές του παιδαγωγικές αρχές:

* Να μη τιμωρή.
* Να διδάσκη με διαλογική συζήτησι.
* Να επαναλαμβάνη με τρόπο ζωντανό αναλύσεις της Αγ. Γραφής συνοδεύοντας την επανάληψι με αναγνώσεις εκλεκτών περικοπών.
* Να επιτρέπη τις ερωτήσεις των μαθητών και να προκαλεί συζητήσεις, στις οποίες έπαιρναν μέρος πολλοί από αυτούς.
* Ενθάρρυνσι της ελευθερίας και της πρωτοβουλίας των μαθητών.
* Η εκκλησιαστική ακολουθία μπορεί και πρέπει να είναι το καλύτερο μέσον αγωγής για την μόρφωσι της χριστιανικής ψυχής.»

«Μέσα στο ναό βρίσκεσθε ενώπιον του προσώπου του Θεού.»

«Πώς μπορεί κανείς, ερωτά, να αποφύγη την βία επί του εαυτού του; Και πώς μπορεί κανείς να μη προτρέπη και να μη αναγκάζη τους χριστιανούς στην εκπλήρωσι των προσταγμάτων της πίστεως και της ηθικής; Μήπως δεν γράφει η Αγ. Γραφή ότι «η βασιλεία των ουρανών βιάζεται, και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν» (Ματθ. ιαʼ 12); Και πώς να μην αναγκάζης, ιδιαίτερα τα αγόρια, στο να μελετούν και να προσεύχωνται; Χωρίς αυτά τί θα γίνουν; Δεν θα γίνουν οκνηροί; Δεν θα μάθουν όλα τα κακά;»

«Γονείς και παιδαγωγοί! Φυλάξετε τα παιδιά σας με όλο σας το ενδιαφέρον από τις ιδιοτροπίες και τα πείσματα που σας κάνουν. Όλα αυτά είναι σπέρματα της ψυχικής διαφθοράς».

«Είσθε τα παιδιά μου, διότι εγώ σας εγέννησα πνευματικά και σας γεννώ με την ευλογία του Ιησού Χριστού. Το πνευματικό μου αίμα, δηλαδή οι νουθεσίες μου, κυλά στις φλέβες σας. Σας πότισα και σας ποτίζω σαν από μητρικούς μαστούς με το λογικό γάλα. Είσθε παιδιά μου, διότι σας έχω πάντοτε στην καρδιά μου και προσεύχομαι για σας. Είσθε παιδιά μου, διότι εγώ πράγματι σαν ιερεύς είμαι ο πατέρας και σεις οι ίδιοι είσθε εκείνοι που με ονομάζετε μπάτιουσκα. Παιδιά πνευματικά! Η λέξις αυτή δεν αρέσει καθόλου στον διάβολο, στον αίτιο της κακίας, του μίσους και της υποκρισίας. Αλλά εγώ με την βοήθεια του Θεού ούτε για ένα λεπτό δεν θα υποχωρήσω μπροστά του, και δεν θα σας ονομάζω διαφορετικά παρά παιδιά μου. Διότι εσείς είσθε παιδιά μου κατά την πίστι, κατά την Εκκλησία του Θεού και κατά το ότι δέχεσθε από εμένα τις νουθεσίες και την πατρική χειραγώγησι… Κανείς δεν μπορεί να πει παιδιά του τα ξένα παιδιά παρά μόνον εν Πνεύματι Αγίω, εν Πνεύματι Αληθείας και Αγάπης.»

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ «Η ΑΜΑΡΤΙΑ ΣΑΝ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΙΚΗΣ ΔΥΣΤΥΧΙΑΣ ΜΑΣ»

«Να ενθυμήσθε ότι στον κόσμο ενεργεί αδιάκοπα ο Νόμος του Θεού σύμφωνα με τον οποίο κάθε καλό βραβεύεται εσωτερικά και κάθε κακό τιμωρείται. Το κακό συνοδέυεται από θλίψι, από σφίξιμο στην καρδιά. Το καλό συνοδεύεται από ειρήνη, από χαρά και ευφορία της καρδιάς».

«Στην σημερινή κατάστασι ο άνθρωπος είναι όλος ποτισμένος από εγωϊσμό, πονηρία, ολιγοπιστία, αμφιβολία, ανυπακοή, επιπολαιότητα, κακία, ασωτία, ζήλεια, φιλαργυρία, οκνηρία, μικροψυχία, αθυμία, ψεύδος, βλασφημία. Τί μεγάλος κόπος ορθώνεται μπροστά στον χριστιανό όταν θελήση να καθαρίση τον εαυτό του από κάθε ακαθαρσία και φθορά των παθών».

«Όλες οι αμαρτίες και τα πάθη, οι πόλεμοι και οι φιλονεικίες είναι στην ουσία ψυχικές ασθένειες. Είναι πυρκαϊά της ψυχής, μεγάλη φωτιά που μαίνεται εσωτερικά και που βγαίνει από τα έγκατα του Άδη. Πρέπει να την σβήσουμε με το νερό της αγάπης».

«… όπως ο νέγρος δεν μπορεί νʼ αλλάξη το μαύρο του δέρμα και να το κάνη άσπρο, έτσι και σεις δεν μπορείτε να κάνετε το καλό, γιατί συνηθίσατε στο κακό. Χρειάζεται η παντοδύναμη βοήθεια της θείας Χάριτος».

«Ω πίστις αγία! Με τί λόγια και τί αίνους να σε υμνήσω για τα αναρίθμητα αγαθά της ψυχής και του σώματος που μου χάρισες; Για όλα τα θαυμάσια που έκανες και κάνεις μέσα μου; Για το αγαθό της ειρήνης και την απαλλαγή από την ανησυχία; Για το αγαθό της ελευθερίας και την αφαίρεσι της πικρής στενοχωρίας; Για το αγαθό του πνευματικού φωτός και την εκδίωξι του σκότους των παθών; Για το αγαθό της παρρησίας και την εξάλειψι της μικροψυχίας και του φόβου; Για το αγαθό της πνευματικής ωραιότητος, του ψυχικού μεγαλείου, και την απαλλαγή από την δουλεία της αμαρτίας και της πνευματικής χαμερπείας; Αιώνια δόξα ανήκει σε Σένα, Θεέ μου Ευεργέτα. Ας γνωρίσουν την δόξα Σου όλοι οι άνθρωποι, όλες οι φυλές της γης, ώστε όλοι να Σε υμνούν στην Ανατολή και στην Δύσι».

«Στην Θ. Λειτουργία βρίσκεται η δύναμίς μας εναντίον των πλέον ισχυρών εχθρών μας. Βρίσκεται η νίκη κατά των παθών, τα οποία συχνά μας προσβάλλουν. Βρίσκεται το φως των ψυχών μας, η ελπίς και η καταφυγή μας».

«Η καθημερινή μου μεγάλη συμφορά, δηλαδή οι αμαρτίες, μου κατατρώγουν την καρδιά. Αλλά μάχεται εναντίον αυτής της συμφοράς ο καθημερινός Λυτρωτής μου, ο Ιησούς Χριστός. Αυτός με ευεργετεί καθημερινά, αόρατα, με τα Άχραντα Μυστήρια».

«Όταν αμαρτήσεις και καίγεσαι με την φλόγα των αμαρτιών, αναζήτησε την μοναδική Θυσία, την παντοτινή και ζωντανή, που έγινε για τις αμαρτίες μας. Ρίξε τα παραπτώματα σου μπροστά στην Θυσία αυτή. Δεν υπάρχει πουθενά αλλού σωτηρία για σένα. Μη προσπαθήσης να σωθής μόνος σου».

«Η Θ.Λειτουργία είναι η ουρανία λατρεία του Θεού πάνω στην γη. Είναι μακαριότης, ειρήνη, χαρά της ψυχής. Αυτή τρέφει τον νου, χαροποιεί την καρδιά, προκαλεί δάκρυα κατανύξεως, ευλαβείας, ευγνωμοσύνης, παρακινεί σε αγώνες αυτοθυσίας και ευφραίνει με τις ελπίδες της αναστάσεως και της αθανασίας».

[Misha]

ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

«Ο Κύριος, με τον Οποίο καθημερινά ενώνομαι δια της Θ. Ευχαριστίας, με ενισχύει. Διαφορετικά από πού θα μπορούσα να αντλήσω δύναμι για τέτοιους ακαταπαύστους αγώνες και εντατικούς κόπους, με τους οποίους προσπαθώ να υπηρετώ την δόξα του ονόματος Του και την σωτηρία του πλησίον μου;»

«Αποθνήσκω, όταν δεν λειτουργώ»

«Μέσα μας δεν έχουμε την αληθινή ζωή, αν προηγουμένως δεν πλησιάσουμε την πηγή της ζωής, τον Ιησού Χριστό. Ο εξουσιαστής της ζωής παραθέτει τον ίδιο τον εαυτό Του σαν τροφή και ποτό εκείνων που πιστεύουν σεʼ Αυτόν. Πλουσιοπάροχα δίνει ζωή σʼ εκείνους που κοινωνούν… «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον» (Ιωάν. στʼ 54)

«Μέσα στα λόγια: «Λάβετε, φάγετε, τούτο μου έστι το σώμα, το υπέρ υμών κλώμενον», και «Πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο έστι το αίμα μου, το υπέρ υμών και πολλών εκχυνόμενον», περιέχεται η άβυσσος της θείας αγάπης προς το ανθρώπινο γένος. Ιερό ρίγος διέρχεται ολόκληρο το σώμα, ολόκληρη την ύπαρξι κάθε απροκαταλήπτου, ελευθέρου από ακολασίες και ηδυπάθειες ανθρώπου, όταν με το αυτί της καρδιάς ακούη αυτά τα λόγια από το στόμα του λειτουργού».

«Ω, αγάπη τελειωτάτη! Ω αγάπη, που τα πάντα αγκαλιάζεις! Ω αγάπη ισχυροτάτη! Τί να προσφέρουμε σαν ευγνωμοσύνη στον Θεό για την αγάπη Του προς εμάς;»

«Προσεύχεσθε, παρώτρυνε για όλους (για νεκρούς και ζώντες, την ώρα της Θ.Λειτουργίας και ιδιαίτερα μετά τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων), και γιʼ αυτούς που είναι κοντά μας και για εκείνους που είναι μακρυά. Με την ολόψυχη προσευχή μας μπορούμε να ενωθούμε πνευματικά μαζί τους» Με την προσευχή για τον πλησίον είναι δυνατόν να τον πλησιάσης τόσο πολύ, «που να τον έχης στην καρδιά σου. Είναι επίσης δυνατό να θερμανθή και η δική του καρδιά με την δική σου αγάπη».

«Ο ιερεύς ή ο αρχιερεύς πολλές ευχές τις διαβάζει μυστικά. Είναι πολύ ωφέλιμο και πολύ ενδιαφέρον για τον νου και την καρδιά να γνωρίζουν οι χριστιανοί την πλήρη τέλεσι της φρικτής Μυσταγωγίας».

«Τον κάθε άνθρωπο που σε πλησιάζει, να τον δέχεσαι με καλωσύνη και με χαρούμενη διάθεσι, ακόμη κι άν είναι ένας επαίτης ή μια πτωχή γυναίκα. Εσωτερικά να ταπεινώνεσαι μπροστά σε όλους, θεωρώντας τον εαυτό σου κατώτερο από όλους, διότι εσύ τοποθετήθηκες από τον ίδιο τον Χριστό να είσαι υπηρέτης όλων. Οι αδελφοί σου είναι μέλη Του, ακόμη κι αν, όπως εσύ, φέρουν επάνω τους τα τραύματα των παραπτωμάτων».



Στην κατάστασι της απιστίας για κάτι το αληθινό και άγιο, σημειώνει, η καρδιά συνήθως γεμίζει από στενοχώρια και φόβο. Αντίθετα στην ειλικρινή πίστι νιώθει χαρά, ηρεμία, άνεσι και ελευθερία. Η αλήθεια φανερώνεται και θριαμβεύει με τις καταστάσεις της καρδιάς. Η δυσκολία που αισθάνεται η καρδιά όταν δεν πιστεύη κανείς σε κάτι αληθινό και άγιο, είναι δείγμα ότι σφάλλει ο νους με την απιστία του. Κάθε ψευδής λογισμός φέρει μέσα του την απόδειξι του ψεύδους του. Αυτό ταλαιπωρεί, θανατώνει την καρδιά. Αντίθετα κάθε αληθινός λογισμός φέρνει μέσα του την απόδειξι της αληθείας του. Αυτό γαληνεύει, ζωογονεί την καρδιά».

«Στην ψυχή του ανθρώπου που φοβάται τον Θεό, αποκαλύπτει αλλού, δημιουργείται μια πνευματική αόρατη σχέσις μʼ Αυτόν. Ο Κύριος άλλοτε ενθαρρύνει και άλλοτε καταδικάζει τις σκέψεις, τις επιθυμίες και τις διαθέσεις μας».

«ʼΟπως το σώμα χωρίς τον αέρα, έτσι και η ψυχή χωρίς το Πνεύμα το Άγιο, ούτε στιγμή δεν μπορεί να ζήση την πραγματική ζωή. Γιʼ αυτό φρόντιζε διαρκώς με μια καθαρή και προσεκτική ζωή να βρίσκεσαι σʼ επικοινωνία με τον Θεό. Διότι χωρίς Αυτόν η ψυχή νεκρώνεται».