Καταβασίες των Χριστουγέννων (video, κείμενο και μετάφραση)

[filotas]

Καταβασίες των Χριστουγέννων



Ωδή α’

Χριστός γεννάται δοξάσατε• Χριστός εξ ουρανών απαντήσατε• Χριστός επί γης υψώθητε. Άσατε τω Κυρίω πάσα η γη, και εν ευφροσύνη, ανυμνήσατε λαοί, ότι δεδόξασται.

Έσωσε λαόν, θαυματουργών Δεσπότης,
Υγρόν θαλάσσης κύμα, χερσώσας πάλαι.
Εκών δε τεχθείς, εκ Κόρης τρίβον βατήν,
Πόλου τίθησιν ημίν• ον κατ’ ουσίαν,
Ίσόν τε Πατρί, και βροτοίς δοξάζομεν.

Μετάφραση

Ο Χριστός γεννάται, δοξολογήσατε Αυτόν. Χριστός ο Θεός από τους ουρανούς κατέβη, προϋπαντήσατε Αυτόν. Χριστός πάνω στη γη φάνηκε, άνθρωποι υψωθήτε απ’ τα γήινα προς τα ουράνια. Όλοι οι λαοί της γης ψάλατε άσματα στον Κύριο και με ευφροσύνη υμνήσατε Αυτόν που είναι δοξασμένος.

Έσωσε ο Κύριός μας τον παλαιό καιρό τον Ισραηλίτικο λαό θαυματουργικά με το που μετέβαλε το υγρό κύμα της θάλασσας σε στεριά. Και τώρα πάλι με την εκούσια γέννησή Του από την Παρθένο, έκαμε ευκολοδιάβατο σε μας το δρόμο για τον Ουρανό. Αυτόν λοιπόν, που είναι στην ουσία ίσος και με τον Θεό Πατέρα ως Θεός και με μας τους ανθρώπους, δοξολογούμε.

Ωδή γ’

Τω προ των αιώνων, εκ Πατρός γεννηθέντι αρρεύστως Υιώ, και επ’ εσχάτων εκ Παρθένου, σαρκωθέντι ασπόρως, Χριστώ τω Θεώ βοήσωμεν• Ο ανυψώσας το κέρας ημών, Άγιος ει Κύριε.

Νεύσον προς ύμνους, οικετών ευεργέτα,
Εχθρού ταπεινών, την επηρμένην οφρύν,
Φέρων τε παντεπόπτα, της αμαρτίας
Ύπερθεν ακλόνητον, εστηριγμένους,
Μάκαρ μελωδούς, τη βάσει της πίστεως.

Μετάφραση

Στον Υιό του Θεού, που προαιώνια γεννήθηκε, χωρίς να μεταβληθεί η ουσία του, από τον Θεό Πατέρα και που στις έσχατες ημέρες πήρε και την ανθρώπινη σάρκα από την Παρθένο Μαρία, χωρίς σπέρμα ανδρός, στον Χριστό τον Θεό ας αναφωνήσουμε:

Κύριε, Συ, που ανύψωσες και μεγάλυνες τη δύναμή μας, είσαι άγιος.
Θεέ, ο ευεργέτης μας, προσδεξε με συμπάθεια τους ύμνους των δούλων Σου, ταπεινώνοντας της αλαζονική έπαρση του εχθρού-διαβόλου και απαλλάσσοντας τους υμνητές Σου, μακάριε παντεπόπτη, από την αμαρτία, ακλόνητα στηριγμένους στο θεμέλιο της πίστεως.

Ωδή δ’

Ράβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί, και άνθος εξ αυτής, Χριστέ, εκ της Παρθένου ανεβλάστησας, εξ όρους ο αινετός, κατασκίου δασέος• ήλθες σαρκωθείς εξ απειράνδρου, ο άυλος και Θεός. Δόξα τη δυνάμει Σου Κύριε.

Γένους βροτείου, την ανάπλασιν πάλαι,
Άδων προφήτης, Αββακούμ προμηνύει,
Ιδείν αφράστως, αξιωθείς τον τύπον•
Νέον βρέφος γαρ, εξ όρους της Παρθένου,
Εξήλθε λαών, εις ανάπλασιν Λόγος.

Μετάφραση

Από το γένος του Ιεσσαί βλάστησε κλαδί, η Παρθένος, και απ’ αυτήν ως άνθος βγήκες Χριστέ. Ήρθες Συ ο άυλος Θεός, που απ’ όλους δοξάζεσαι και σαρκώθηκες από την κόρη που δεν είχε έρθει σε σαρκική συνάφεια με άνδρα, σαν από βουνό με βαθύσκιωτο αδιαπέραστο δάσος. Δόξα γι’ αυτό στη δύναμή Σου, Κύριε.

Την αναγέννηση του ανθρωπίνου γένους προφητεύει ψάλλοντας τον παλαιό καιρό ο προφήτης Αββακούμ, όταν αξιώθηκε να δει, με τρόπο ακατανόητο, αυτήν νοερά. Γιατί πράγματι παράδοξο βρέφος, ο Λόγος του Θεού, βγήκε από το κατάσκιο βουνό, την Παρθένο, για να αναγεννήσει την ανθρωπότητα.

Ωδή ε’

Θεός ων ειρήνης, Πατήρ οικτιρμών, της μεγάλης βουλής Σου τον Άγγελον, ειρήνην παρεχόμενον, απέστειλας ημίν• όθεν θεογνωσίας, προς φως οδηγηθέντες, εκ νυκτός ορθρίζοντες, δοξολογούμέν Σε, Φιλάνθρωπε.

Εκ νυκτός έργων, εσκοτισμένης πλάνης,
Ιλασμόν ημίν, Χριστέ τοις εγρηγόρως,
Νυν Σοι τελούσιν, ύμνον ως ευεργέτη,
Έλθοις πορίζων, ευχερή τε την τρίβον,
Καθ’ ην ανατρέχοντες, εύροιμεν κλέος.

Μετάφραση

Θεέ μας που είσαι Θεός της ειρήνης και φιλάνθρωπος Πατέρας, μας έστειλες τον Υιόν Σου τον Μονογενή, Αγγελιοφόρο της μεγάλης και προαιώνιας απόφασής Σου, που προσφέρει σε μας την ειρήνη με Σένα. Γι’ αυτό κι εμείς, τα έθνη, που από την πλάνη οδηγηθήκαμε στο φως της γνώσεως του αληθινού Θεού, από το σκοτάδι της ασέβειας, που βρισκόμαστε πριν, τώρα, στη χαραυγή της νέας ζωής της πίστεως, Σε δοξολογούμε, φιλάνθρωπε Κύριε.

Σε εμάς, τους σκοτισμένους απ’ τα ζοφερά έργα της πλανεύτρας αμαρτίας, τώρα που αναμέλπουμε με πλήρη συναίσθηση ύμνο σε Σένα ως ευεργέτη Χριστέ, έλα προσφέροντας την εξιλέωση και καθιστώντας εύκολο το δρόμο της αρετής, πάνω στον οποίο τρέχοντας, άμποτε να βρούμε τη δόξα του Ουρανού.

Ωδή ς’

Σπλάγχνων Ιωνάν, έμβρυον απήμεσεν, ενάλιος θηρ, οίον εδέξατο• τη Παρθένω δε, ενοικήσας ο Λόγος, και σάρκα λαβών, διελήλυθε φυλάξας αδιάφθορον• ης γαρ ουχ υπέστη ρεύσεως, την τεκούσαν κατέσχεν απήμαντον.

Ναίων Ιωνάς, εν μυχοίς θαλαττίοις,
Ελθείν εδείτο, και ζάλην απαρκέσαι.
Νυγείς εγώ δε, τω τυραννούντος βέλει,
Χριστέ προσαυδώ, τον κακών αναιρέτην,
Θάττον μολείν Σε, της εμής ραθυμίας.

Μετάφραση

Από τα σπλάχνα του το θαλάσσιο κήτος σαν έμβρυο απέβαλε τον Ιωνά σώο και αβλαβή, όπως τον δέχτηκε. Το ίδιο και ο Μονογενής Λόγος του Θεού, αφού κατοίκησε στην κοιλιά της Παρθένου και πήρε σάρκα, πέρασε από την πανάχραντη μήτρα της, διαφυλάξας αυτή αδιάφθορη. Πράγματι επειδή δεν συνέβη μεταβολή στη μήτρα αυτή που Τον γέννησε, παρθένο τη διατήρησε.

Ο προφήτης Ιωνάς μέσα στο βυθό της θάλασσας παρακαλούσε να έρθει σε Εσένα Κύριε και να του απομακρύνεις τη ζάλη και τον κίνδυνο του θανάτου. Εγώ όμως, πληγωμένος από το βέλος του τυράννου-διαβόλου απευθύνομαι σ’ Εσένα τον καταλύτη των κακών, Χριστέ, όσο πιο γρήγορα να έρθεις σε μένα, προτού με κυριεύσει η ραθυμία μου.

Ωδή ζ’

Οι Παίδες, ευσεβεία συντραφέντες, δυσσεβούς προστάγματος καταφρονήσαντες, πυρός απειλήν ουκ επτοήθησαν, αλλ’ εν μέσω της φλογός, εστώτες έψαλλον• Ο των πατέρων, Θεός ευλογητός ει.

Τω παντάνακτος, εξεφαύλισαν πόθω,
Άπλητα θυμαίνοντος, ηγκιστρωμένοι,
Παίδες τυράννου, δύσθεον γλωσσαλγίαν•
Οις είκαθε πυρ, άσπετον τω Δεσπότη,
Λέγουσιν• Εις αιώνας ευλογητός ει.

Μετάφραση

Οι Τρεις άγιοι Παίδες, που ανατράφηκαν με την ευσέβεια στο Θεό, περιφρόνησαν την ασεβή βασιλική διαταγή και δεν τρόμαξαν από την απειλή της φωτιάς, αλλά, ενώ στέκονταν μέσα στις φλόγες, έψελναν, Συ, ο Θεός των Πατέρων μας, είσαι άξιος να υμνείσαι.

Από τον πόθο και την αγάπη του παμβασιλέως Θεού κυριευμένοι οι Τρεις Παίδες, περιφρόνησαν την ασεβή βλασφημία του τυράννου, ασυγκράτητα οργισμένου εναντίον τους. Γι’ αυτό υποχώρησε η σφοδρή φωτιά μπροστά σ’ αυτούς, που στον Δεσπότη Θεό έψελναν, ευλογημένος είσαι στους αιώνες.

Ωδή η’

Θαύματος υπερφυούς η δροσοβόλος, εξεικόνισε κάμινος τύπον• ου γαρ ους εδέξατο φλέγει νέους, ως ουδέ πυρ της Θεότητος, Παρθένου ην υπέδυ νηδύν• διο ανυμνούντες αναμέλψωμεν• Ευλογείτω, η κτίσις πάσα τον Κύριον, και υπερυψούτω, εις πάντας τους αιώνας.

Μήτραν αφλέκτως, εικονίζουσι Κόρης,
Οι της παλαιάς, πυρπολούμενοι νέοι,
Υπερφυώς κύουσαν, εσφραγισμένην.
Άμφω δε δρώσα, θαυματουργία μια,
Λαούς προς ύμνον, εξανίστησι Χάρις.

Μετάφραση

Το υπερφυσικό θαύμα της ενανθρωπήσεως του Θεού, προεικόνιζε εκείνη η κάμινος στη Βαβυλώνα που ανέδιδε δροσιά, γιατί δεν κατέκαυσε τους νέους που ρίχτηκαν μέσα σ’ αυτή, όπως και το πυρ της Θεότητος δεν κατέκαυσε την κοιλία της Παρθένου μέσα στην οποία ήρεμα εισχώρησε, γι’ αυτό και εμείς ας ψάλλουμε αναφωνώντας, όλα τα δημιουργήματα υμνείτε τον Κύριο και υψώνετε Αυτόν υπεράνω κάθε ανθρωπίνου μεγαλείου σ’ όλους τους αιώνες.

Οι Τρεις Νέοι της Παλαιάς Διαθήκης, που μέσα στο καμίνι της φωτιάς πυρπολούνταν χωρίς να καίγονται, προεικονίζουν τη μήτρα της Κόρης, που με υπερφυσικό τρόπο κυοφόρησε τον Χριστό παραμένοντας σφραγισμένη (Παρθένος). Αυτή η χάρη του Θεού, που ενήργησε με μια θαυματουργική δύναμη τα δύο αυτά θαύματα, διεγείρει τους πιστούς σε δοξολογία.

Ωδή θ’

Μεγάλυνον ψυχή μου, την Τιμιωτέραν, και ενδοξοτέραν, των άνω στρατευμάτων.

Μυστήριον ξένον, ορώ και παράδοξον• ουρανόν το σπήλαιον• θρόνον, χερουβικόν την Παρθένον• την φάτνην χωρίον, εν ω ανεκλίθη ο αχώρητος, Χριστός ο Θεός• ον ανυμνούντες μεγαλύνομεν.

Στέργειν μεν ημάς, ως ακίνδυνον φόβω,
Ράον σιωπήν• τω πόθω δε Παρθένε,
Ύμνους υφαίνειν, συντόνως τεθηγμένους,
Εργώδές εστιν• αλλά και Μήτηρ σθένος,
Όση πέφυκεν, η προαίρεσις δίδου.

Μετάφραση

Παράδοξο και ακατανόητο θαύμα ατενίζω. Το σπήλαιο λαμπρό ουρανό, την Παρθένο θρόνο Χερουβικό, τη φάτνη τόπο όπου αναπαύτηκε ο Χριστός, που ως Θεός δεν περιορίζεται σε υλικό χώρο. Αυτόν λοιπόν ανυμνώντας εμείς οι πιστοί δοξάζουμε με μεγάλη δόξα.

Το ν’ αρκεστούμε από φόβο στη σιωπή, που είναι κάτι ακίνδυνο, είναι πιο εύκολο για μας, ενώ το να συνθέτουμε για Σένα, Παρθένε, ύμνους τεχνουργημένους αρμονικά, παρασυρμένοι από τον πόθο για Σένα, είναι επίπονο και επικίνδυνο. Αλλά Εσύ, Μητέρα, δίνε μας τόση δύναμη όση είναι η προαίρεσή μας (για να σε υμνήσουμε)

Πηγή του κειμένου: vatopaidi. wordpress.com