Άγνοια

[pan]

“ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ”
Ἐνα βιβλίο τοῦ π. Αὐγουστίνου χρήσιμο, πού πρέπει να διαβάσει κάθε Ορθόδοξος Χριστιανός
*************************************************************************
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
(Η «Κυριακή», το μικρό αυτό φυλλάδιο του Επισκόπου π. Αυγουστίνου Καντιώτου διαβάζετο κάθε Κυριακή στους Ναούς της περιφερείας του και εδίδετο στους πιστούς. Το πρώτο έτος (1971) δημοσίευσε ομιλίες πάνω στα Ευαγγέλια των Κυριακών, οι οποίες κυκλοφόρησαν και σε βιβλίο με τον τίτλο «Κυριακή». Το δεύτερο έτος (1972) δημοσίευσε ομιλίες πάνω στους Αποστόλους των Κυριακών, οι οποίες κυκλοφόρησαν σε βιβλίο με τον τίτλο «Απόστολος».

Τα δύο επόμενα έτη η «Κυριακή» δημοσίευσε σύντομα κηρύγματα πάνω σε άλλα θέματα. Οι χριστιανοί τιμούν τους Αγίους, χωρίς όμως να ξέρουν τις πιο πολλές φορές τη ζωή τους και το μήνυμα, το οποίο κάθε Άγιος δίνει για την εποχή μας. Γι’ αυτό το τρίτο έτος (1973) η «Κυριακή» δημοσίευσε ομιλίες πάνω στη ζωή των Αγίων, οι οποίες κυκλοφόρησαν σε βιβλίο με τον τίτλο «Μυρίπνοα Άνθη». Το τέταρτο δε έτος (1974) η «Κυριακή» δημοσίευσε ομιλίες πάνω σε διάφορα βασικά ανθρώπινα πάθη και ελαττώματα.
Οι ομιλίες αυτές κυκλοφόρησαν σε βιβλίο με τον τίτλο «Κοινωνικές πληγές».
Αλλά για να είναι συνειδητός ένας χριστιανός δεν αρκεί να πιστεύει ορθά και να ζει ηθικά. Πρέπει και να λατρεύει αληθινά. Πολλοί χριστιανοί μας αγνοούν βασικά πράγματα της ορθοδόξου λατρείας και το βαθύτερο νόημα των διαφόρων λειτουργικών τύπων. Αγνοούν τον τόπο της λατρείας και όλα όσα βρίσκονται μέσα σ’ αυτόν. Μπαίνουν μέσα στο Ναό, χωρίς όμως να γνωρίζουν που μπαίνουν και τι σημαίνουν όλα αυτά που βλέπουν μπροστά τους. Αγνοούν τον τύπο της λατρείας. Αυτό που λέγεται «τυπικό» των διαφόρων ιερών ακολουθιών είναι άγνωστο στους πολλούς. Κι έτσι παρατηρείται το φαινόμενο να μπαίνουν χριστιανοί στο Ναό και να μη μπορούν να καταλάβουν σε ποιο σημείο του όρθρου ή της θ. Λειτουργίας βρίσκεται ο ιερεύς ή ο ψάλτης. Ακόμη αγνοούν την ουσία της ορθοδόξου λατρείας, την ουσία που κρύβεται πίσω από τους διαφόρους τύπους της λατρείας.
Η άγνοια του τόπου, δηλαδή του Ναού, του τύπου, δηλαδή του τυπικού της λατρείας, και της ουσίας της λατρείας, η άγνοια αυτή είναι μία από τις σπουδαιότερες αιτίες που συνεχώς αραιώνουν τα εκκλησιάσματα και αδειάζουν οι Ναοί. Η άγνοια αυτή εγκυμονεί κλιμακωτά τους εξής κινδύνους:
1) Τον κίνδυνο της τυπολατρίας. Οι χριστιανοί μπαίνοντας στο Ναό εκτελούν διαφόρους νεκρούς τύπους, κάνουν μερικές κινήσεις, προβαίνουν σε διάφορες ενέργειες, ακούνε ορισμένα ακατανόητα πράγματα και με το «Δι’ ευχών…» φεύγουν έχοντας την ψευδαίσθηση πως εκκλησιάστηκαν. Νομίζουν πως αν γίνουν ορισμένα πράγματα, έστω και ασυναίσθητα, και αν λεχθούν όλα τα «γράμματα», έστω και ακαταλαβίστικα, εξεπλήρωσαν το λατρευτικό τους καθήκον. Φοβερός ο κίνδυνος της τυπολατρίας.
2) Τον κίνδυνο της συνηθείας. Ιερείς και ψάλτες, αλλά και ο πολύς λαός κινούνται από το νόμο της συνηθείας κατά την ώρα της κοινής λατρείας. Κινούνται μηχανικά σαν ρομπότ, και λέγουν και ψάλλουν μηχανικά σαν γραμμόφωνα και μαγνητόφωνα.
3) Τον κίνδυνο της ασεβείας. Σε στιγμές φρικτές, όπου τα ιερότατα Μυστήρια τελεσιουργούνται, πολλοί χριστιανοί, αγνοώντας τη σημασία των στιγμών αυτών, δεν προσέχουν, δεν προσεύχονται, δεν μεταρσιώνονται, αλλ’ αντίθετα σκέπτονται άλλα πράγματα – μερικές φορές και αμαρτωλά -, συζητούν, ατακτούν, θορυβούν, με μια λέξη ασεβούν. Ω εάν ήξεραν τι γίνεται τις στιγμές αυτές!
4) Τον κίνδυνο της απομακρύνσεως από το Ναό. Όταν για πολλά χρόνια μπαίνουν στο Ναό και δεν συμμετέχουν στα τελούμενα μέσα σ’ αυτόν αισθάνονται κούραση. Δεν τους τραβά το ενδιαφέρον η λατρεία. «Τα ίδια και τα ίδια ακούω. Βαρέθηκα πια…», είναι συνηθισμένη δικαιολογία ανθρώπων, που έχουν άγνοια της ορθοδόξου λατρείας. Και πράγματα, τα οποία θα έπρεπε να τους ευφραίνουν, τους φαίνονται ανιαρά και τους κουράζουν, και παύουν να εκκλησιάζονται τακτικά.
Λόγω της αγνοίας πολλών χριστιανών πάνω στα θέματα της ορθοδόξου λατρείας, ο Επίσκοπος Φλωρίνης έκρινε σκόπιμο ν’ ασχοληθεί στην «Κυριακή» και με θέματα αφορώντα το Ναό και την ορθόδοξο λατρεία, και ιδιαίτερα τη θ. Λειτουργία. Και αφιέρωσε όλες τις ομιλίες της «Κυριακής» του έτους 1975 στον Ορθόδοξο Ναό και σ’ όσα βρίσκονται μέσα σ’ αυτόν. Με τις διαφωτιστικές και ερμηνευτικές αυτές ομιλίες αποβλέπει στην επάνοδο στο πνεύμα της αληθινής και ζωντανής λατρείας. Ας θυμηθούμε την μεγαλοπρεπή διακήρυξη του Xριστού στη Σαμαρείτιδα: «Πνεύμα ο Θεός, και τους προσκυνούντας αυτόν εν πνεύματι και αληθεία δεί προσκυνείν» (Ιωάν. 4, 24). Ας θυμηθούμε ακόμα και δύο λόγους του Αποστόλου Παύλου. Ο ένας τονίζει, πως όσα λέγονται κατά την ώρα της κοινής προσευχής πρέπει να είναι κατανοητά: «Εν εκκλησία θέλω πέντε λόγους δια του νοός μου λαλήσαι, ίνα και άλλους κατηχήσω, ή μυρίους λόγους εν γλώσση» (α΄ Κορ. 14, 19). Ο άλλος τονίζει, πως οι ψαλμοί και οι ύμνοι δεν πρέπει να λέγωνται απλώς με τα χείλη, αλλά να βγαίνουν από την καρδιά υμνών τω Κυρίω» (Εφες. 5, 19)
Οι ομιλίες της «Κυριακής» για το Ναό και την κοινή λατρεία εκδίδονται στον παρόν βιβλίο με τον τίτλο «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ». Έχουν ύφος απλοϊκό και είναι γραμμένες σε γλώσσα δημοτική. Δεν απευθύνονται μόνο σε μορφωμένους κληρικούς και λαϊκούς, ώστε ν’ ασχολούνται με λατρευτικές λεπτομέρειες. Απευθύνονται και στον απλοϊκό λαό, και γι’ αυτό είναι γραμμένες με απλότητα. Είναι ομιλίες προορισμένες για το λαό, που αγνοεί στοιχειώδη πράγματα της ορθοδόξου λατρείας.
Είθε το μικρό τούτο βιβλίο να συμβάλει στη λειτουργική αναζωπύρωση του λαού μας· να συντελέσει, ώστε οι πιστοί μας να παύσουν να βλέπουν το Ναό σαν τόπο εκμεταλλεύσεως, σαν τόπο κουραστικών ακολουθιών, σαν τόπο που λέγονται και γίνονται ακατανόητα πράγματα, σαν τόπο επιδείξεως, αλλά να τον βλέπουν σαν «οίκο του Πατρός», σαν σπίτι του Θεού, σαν τόπο προσευχής, σαν χώρο ιερό και άγιο, σαν χώρο της κοινωνίας των πιστών, της κοινής λατρείας, της συμμετοχής στα Ιερά Μυστήρια, σαν χώρο θείας μεθέξεως και αρρήτου ευφροσύνης. Να βλέπουν το Ναό σαν ένα κομμάτι του Ουρανού κάτω στη γη. «Εν τω Ναώ εστώτες της δόξης σου, εν ουρανώ εστάναι νομίζομεν»).

[Domna]

Ξέρω τι είναι η Εκκλησία;

άρθρο του Ιερομ. Ευσέβιου Βίττη

Λέω πως ξέρω τι είναι η Εκκλησία. Όσο φυσικά δεν συνειδητοποιώ το ζήτημα αυτό. Μόλις όμως καθίσω να το σκεφτώ στα σοβαρά, βλέπω πως δυσκολεύομαι να πω τι είναι η Εκκλησία. Μα πριν από λίγο ακριβώς έλεγα πως ήξερα! Τι να συμβαίνει άραγε;Γιατί τώρα δεν μπορώ να προβώ σε κάποια διατύπωση; Γιατί απλούστατα υπάρχουν κάποια αίτια που δεν με αφήνουν να έχω καθαρή εικόνα μέσα μου του τι είναι η Εκκλησία. Και ό,τι δεν είναι αποσαφηνισμένο μέσα μου, δε βρίσκω λέξεις να το διατυπώσω και να το εκφράσω με τρόπο σαφή και πειστικό. Είναι επόμενο αυτό.
Και ποια μπορεί να είναι τα αίτια αυτά, που αν τα προσέξω, ασφαλώς μπορώ να τα εξουδετερώσω, να τα βγάλω από τη μέση, γιατί από μένα εξαρτάται αυτό; Ας επιχειρήσω να κάνω μια πρόχειρη έρευνα. Τι βρίσκω; Πολλά πράγματα. Να, κάτι που καταρχήν ανακαλύπτω,

Την άγνοια μου. Λέω πως ξέρω τι είναι η Εκκλησία. Ας φανώ όμως ειλικρινής τουλάχιστον έναντι του ίδιου του εαυτού μου. Πότε, αλήθεια, ασχολήθηκα στα σοβαρά για να μάθω τι είναι η Εκκλησία; Δεν εννοώ φυσικά, αν ξέρω ποιος είναι ο Μητροπολίτης της Μητροπόλεώς μας ή ο ιερέας της ενορίας μας ούτε φυσικά οι επίτροποί της και οι όποιοι άλλοι, που έχουν κάποιες ευθύνες, μικρές ή μεγάλες, μέσα στην ενορία. Πώς να ξέρω λοιπόν κάτι που μ’ αυτό δεν ασχολήθηκα ποτέ; Το περίεργο δε μ’ εμένα είναι ετούτο αν με ρωτήσουν π.χ. για ηλεκτρονικά ζητήματα, που έχουν τόση πέραση σήμερα, για θέματα σχετικά με δορυφόρους που στέλνονται στο διάστημα, για τα σχετικά με τους μικροϋπολογιστές κλπ κλπ, δεν θα δίσταζα να πω πως δεν έχω να πω τίποτα το σοβαρό ή το σημαντικό, αν δεν ασχολήθηκα ποτέ με τα θέματα αυτά. Ομολογώ την άγνοιά μου χωρίς περιστροφές. Προκειμένου όμως για την Εκκλησία δυσκολεύομαι να πω πως δεν ξέρω. Προτιμώ να φαίνομαι πως ξέρω, πως έχω γνώμη κι ας μην ξέρω, κι ας είναι η γνώμη μου γελοία, παρά να πω πως δεν ξέρω, πως έχω κυριολεκτικώς μεσάνυχτα για το ζήτημα αυτό. Δεν είμαι περίεργος; Και πολύ μάλιστα!

Βέβαια ως κοινωνικός άνθρωπος που είμαι κάτι έχω ακούσει, κάτι πήρε το μάτι μου σε κάποιο κείμενο για το θέμα αυτό. Το ίδιο όμως δεν συμβαίνει και με την τέχνη, με τις διάφορες επιστήμες, με τεχνικά ζητήματα, με οικονομικά θέματα, με διεθνή προβλήματα κλπ κλπ; μήπως και για ‘κείνες τις περιοχές δεν συνέβη κάτι να άκουσα, κάτι να έχω αντιληφθεί; Όμως για τις περιοχές εκείνες δεν φοβούμαι να ομολογήσω την άγνοιά μου ή, αν πω κάτι, να το πω με κάθε επιφύλαξη. Στο ζήτημα όμως που γι’ αυτό μιλάμε, για την Εκκλησία, δεν δυσκολεύομαι να έχω γνώμη για ό,τι σχετικό μ’ αυτό, να κόβω και να ράβω, να λέω ανεξέλεγκτα ό,τι μου καπνίσει, έστω κι αν αυτά που λέω είναι καθαρές αρλούμπες και ανοησίες, για να μην τα χαρακτηρίσω βαρύτερα. Πώς το κάνω αυτό; Ίσως για να μη φανώ ακατατόπιστος ή ίσως γιατί περί Εκκλησίας τα θεωρώ αμπέλι ξέφραγο, όπου μπορώ να μπαίνω και να βγαίνω ανεμπόδιστα και να λέω ό,τι μου καπνίσει και ό,τι μου έρθει στο κεφάλι; Δεν αποκλείω τίποτα.

Και σε ρωτώ εαυτέ μου, πότε κάθισες να ασχοληθείς στα σοβαρά με το θέμα αυτό; Πόσες φορές καταπιάστηκες με σοβαρές και υπεύθυνες μελέτες γύρω από το θέμα αυτό για απλό, έστω, κατατοπισμό, γιατί, όπως θα σου δείξει η σχετική ενασχόληση με το θέμα αυτό, άλλες είναι οι προϋποθέσεις για την προσέγγισή του; Πότε ζήτησες ταπεινά να σε κατατοπίσει κάποιος που γνωρίζει καλά το θέμα αυτό έχοντας ζήσει και βιώσει αυτό που λέγεται Εκκλησία; Ενώ για άλλα πράγματα χαλάς κυριολεκτικά τον κόσμο για να πληροφορηθείς γι’ αυτά με κάθε λεπτομέρεια και δεν ησυχάζεις προτού ενημερωθείς καλά, εδώ μου τα κάνεις κυριολεκτικά θάλασσα. Γιατί λοιπόν δεν το ομολογείς πώς δεν ξέρεις; Γιατί δε θέλεις να παραδεχτείς την άγνοιά σου; Βρίσκεσαι αυτή τη στιγμή μπροστά στο τραπέζι του αυτοελέγχου και βλέπεις την εικόνα σου τέτοια που είναι. Μη ζητάς να κρυφτείς. Μην προσπαθείς να γελάσεις τον εαυτό σου, εμένα, γιατί δεν μπορείς να μου κρυφτείς. Και πες και ομολόγησε πως για το ζήτημα της Εκκλησίας δεν ξέρεις απολύτως τίποτα. Ομολογώντας το αυτό ίσως παρακινηθείς κάποτε να το ερευνήσεις όπως του αξίζει.

Προχωρώντας παραπέρα στην έρευνά μου ανακαλύπτω και άλλον παράγοντα της άγνοιάς μου για το θέμα Εκκλησία. Και αυτός είναι η προκατάληψή μου. Πώς μπορώ να έχω σωστή αντίληψη για ένα ζήτημα, καλή και σωστή, αν γι’ αυτό έχω σχηματίσει εκ των προτέρων κάποιες αρνητικές αντιλήψεις χωρίς να έχω κάνει μια αντικειμενική έρευνα γι’ αυτό; Λέγονται σήμερα (αλλά και πότε, αλήθεια, δεν λέγονταν;) πολλά και διάφορα για την Εκκλησία. Και λέγονται με τέτοιο τρόπο, που προκαλούν την όχι αγνή και καθαρή περιέργειά μου και το καθόλου γνήσιο ενδιαφέρον μου γι’ αυτήν, αλλά αντίθετα άγρια κριτική διάθεση, για να μην πω και εχθρότητα ακόμη, για την Εκκλησία. Και δεν βλέπω την Εκκλησία ως κάτι δικό μου, αλλά ως κάτι ξένο. Δεν την βλέπω ως ευρισκόμενος μέσα από αυτήν, ως ανήκοντας σ’ αυτήν, αλλά ως ξένος γι’ αυτήν και ως κάτι άσχετο με μένα. Δεν τη βλέπω ως υπόθεση που αφορά κι εμένα το ίδιο, αλλά μόνο κάποιους άλλους. Και επομένως δεν με πονάει ό,τι αρνητικό λέγεται γι’ αυτήν, ενώ συνήθως δεν λέγεται ούτε το ελάχιστο θετικό, γι’ αυτήν. Έτσι σχηματίζω μια αρνητική εικόνα για την Εκκλησία και την έχω μέσα χαμηλότερα από κάθε τι άλλο. Και έπειτα τολμώ να λέω πως ξέρω τι είναι Εκκλησία και εκφράζομαι περίπου σαν κάποιος μικρός, αλλά πολύ πιο αλάθητος από εκείνον, πάπας!...

Και όμως θίγομαι πολύ, αν κάποιος για κάποιο άλλο ζήτημα μού αποδώσει την κατηγορία, ότι είμαι προκατειλημμένος και καθόλου δίκαιος στην κρίση μου γι’ αυτό. Τώρα μου δίνεται η ευκαιρία να αναλογισθώ πόσο λανθασμένα και προκατειλημμένα σκεφτόμουν για την Εκκλησία και πόσο λίγο ενδιαφέρθηκα να αποκτήσω αντικειμενική γνώμη γι’ αυτήν. Βρισκόμουν σε αυταπάτη και δεν το είχα καθόλου αντιληφθεί!

Να είναι όμως μόνο η άγνοια και η προκατάληψή μου για τη μη σωστή αντίληψη που πρέπει να έχω για την Εκκλησία; Τι λέει κάποιος άλλος παράγοντας, αρνητικός κι αυτός; Ποιος;

Η ημιμάθειά μου. Μπορεί να διάβασα σε κάποια εφημερίδα ή περιοδικό ή και βιβλίο κάτι για την Εκκλησία. Ίσως έτυχε να πάω και σε καμιά ομιλία ή διάλεξη σχετική με το θέμα. Μπορώ όμως να πω πως όλα όσα άκουσα ή διάβασα τα συγκράτησα ασφαλώς μέσα μου; Τα θυμάμαι όλα; Ας παραδεχθώ όμως, ότι όλα τα διατηρώ σαν μαγνητόφωνο μέσα μου. Ήταν τόσο βαθιές και εμβριθείς οι μελέτες μου αυτές και τα ακούσματά μου εκείνα τόσο κατατοπιστικά, ώστε να μπορώ να διαβεβαιώσω πως είμαι τέλειος γνώστης και κάτοχος του θέματος αυτού; Αν βέβαια η γνώση του θέματος Εκκλησία είναι καρπός μόνο μελέτης και διαβάσματος κάποιων βιβλίων, έστω και αν αυτό έγινε με κάθε δυνατή εμβρίθεια και διείσδυση στο θέμα. Δύσκολο να με πείσεις, εαυτέ μου. Και θα σου πω γιατί, κάνοντας κάποιες ευκολονόητες συγκρίσεις.

Στο σχολείο που πήγες έκανες αριθμητική. Πηγαίνοντας στο Γυμνάσιο και ύστερα στο Λύκειο έμαθες πιο πολλά μαθηματικά από όσα είχες μάθει στο δημοτικό. Μπορείς να πεις πως γι’ αυτό έγινες και μαθηματικός; Θα ήταν υπερφίαλο αυτό. Στο σχολείο έκανες γεωγραφία και επειδή, όπως λες, σου άρεσε πολύ το μάθημα, έπαιρνες πάντοτε άριστα, όπως και σε κάποια άλλα, μπορείς να ισχυρισθείς πως είσαι γεωγράφος; Θα ήταν ανόητο αυτό. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για άλλα μαθήματα, ιστορία, ελληνικά, φυσική, κλπ. Τολμάς να πεις πως έγινες γι’ αυτό ιστορικός, φιλόλογος, λογοτέχνης, φυσικός κλπ; Ακόμα και «φωστήρας» να υπήρξες, θα ήταν καθαρή αλαζονεία και κούφιος ο ισχυρισμός σου αυτός. Και επειδή καταλαβαίνεις αρκετά καλά πόσο ηλίθιο θα ήταν κάτι τέτοιο εκ μέρους σου, το αποφεύγεις με κάθε τρόπο. Και καλά κάνεις. Να, όμως πως προκειμένου για την Εκκλησία δεν διστάζεις να κάνεις και να ενεργείς αντίθετα από ό,τι λέγεται πιο πάνω. Πιστεύεις, εαυτέ μου, πως δεν υπάρχει τίποτα που να μην το ξέρεις σχετικά με την Εκκλησία, μάλιστα αν τροφοδοτείσαι από τον κίτρινο τύπο και όλα τα κακόβουλα κουτσομπολιά που τόση προχειρότητα, επιπολαιότητα και προ πάντων κακότητα και κακεντρέχεια γίνονται. Και τα ρουφάς με τόσο παθολογικό ενδιαφέρον αυτά!

Τι να πω τώρα για την αδιαφορία μου; Δεν γνωρίζω την Εκκλησία και ό,τι την αφορά, γιατί ποτέ δεν ενδιαφέρθηκα γι’ αυτήν. Δεν ενδιαφέρθηκα ποτέ τουλάχιστον όσο ενδιαφέρθηκα για τον τάδε ποδοσφαιρικό ή καλαθοσφαιρικό σύλλογο ή ομάδα, για τον δείνα καλλιτεχνικό όμιλο, για την τάδε συμφωνική ορχήστρα, για τον δείνα πολιτιστικό σύλλογο κλπ κλπ. Και ξέρω πως για τις περιπτώσεις αυτές διατίθενται και χρόνος και χρήμα και σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως πχ για την παράσταση σε αθλητικές εκδηλώσεις, μπορεί να διακινδυνεύεις και τη σωματική σου ακεραιότητα ή και την ίδια τη ζωή σου. Και σε ρωτώ έκανες το ίδιο για την Εκκλησία; Ας πω τη μαύρη αλήθεια δεν νοιάστηκες ποτέ, και ελάχιστα ακόμη, για την Εκκλησία. Και είναι μαθηματικώς βέβαιο πως κάτι που δεν με ενδιαφέρει δεν θα το μάθω ποτέ. Αλλά και να εξαναγκασθώ να το μάθω, γρήγορα θα το ξεχάσω. Δεν πιάνει μέσα μου ρίζες. Και χιλιάδες χρόνια να ζήσω, πάντα στην ίδια άγνοια θα βρίσκομαι εφόσον αδιαφορώ. Έτσι εξηγείται πως, ενώ ξέρω χίλια δυο πράγματα για ένα σωρό ζητήματα, αγνοώ και τα στοιχειώδη ακόμα για την Εκκλησία. Και δεν είναι απίθανο να φωραθώ να μην ξέρω πράγματα που ίσως και ένα παιδάκι του δημοτικού να ξέρει μια χαρά. Και ενώ δεν είναι απίθανο να ξέρω πλήθος πραγμάτων για μια χώρα μακρινή και τα ζητήματά της, εσωτερικά και εξωτερικά, που και οι ίδιοι οι πολίτες της χώρας μπορεί να αγνοούν, για την Εκκλησία, που υποτίθεται, ότι μεγάλωσα στο χώρο της και βρέθηκα έτσι ή αλλιώς στην πνευματική της επικράτεια, δεν ενδιαφέρθηκα ποτέ να πληροφορηθώ και το ελάχιστο γι’ αυτήν, λες και ήμουν ο πιο φανατικός άπιστος ή σύγχρονος ειδωλολάτρης ή αλλόθρησκος...

Το πιο μεγάλο και το πιο αρνητικό στοιχείο που διακρίνω μέσα μου ως εμπόδιο για να γνωρίσω σωστά την Εκκλησία είναι η αμαρτωλή ζωή μου. Κι αν υποθέσω πως ασχολούμαι από το πρωί ως το βράδυ πρακτικά η θεωρητικά και κάνω συστηματικές θεολογικές σπουδές και διαβάζω αναρίθμητα βιβλία ή και πιθανόν γράφω τέτοια επάνω στο θέμα Εκκλησία, πάλι δεν ξέρω τι είναι Εκκλησία, αν η ζωή μου είναι εντελώς ξένη προς το θέμα αυτό και δεν έχει καμιά σχέση με ό,τι η Εκκλησία διδάσκει και απαιτεί ως τρόπο ζωής από εκείνους που λένε πως ανήκουν σ’ αυτήν ή θέλουν να ασχοληθούν με αυτήν. Γιατί άραγε; Γιατί η αμαρτία σκοτίζει το νου μου, μολύνει την καρδιά μου και δηλητηριάζει ολόκληρο το εσωτερικό μου. Και πως είναι δυνατόν να πλησιάσεις, εαυτέ μου, να γνωρίσεις και να κατανοήσεις κάτι που ίσα ίσα η καθαρότητα της καρδιάς και ο εξαγιασμός της βοηθούν στο να νιώσει κανένας ένα τέτοιο θέμα; Η προσέγγιση και η κατανόηση του τι είναι Εκκλησία δεν είναι ζήτημα εξυπνάδας, σοφίας κοσμικής ή της λεγόμενης «επιστημονικής θεολογίας», ευστροφίας του πνεύματος και διπλωματικότητος ή ό,τι αντίστοιχο και ομόλογό τους για να αντιληφθώ και να κατανοήσω τι εστί Εκκλησία.

- Μα τι λες, εαυτέ μου; Φοβούμαι πως παραλογίζεσαι.
- Δεν παραλογίζομαι καθόλου. Το ζήτημα αυτό, το ξαναλέω, δεν είναι ζήτημα εξυπνάδας, πληθωρικής σοφίας και πολυγνωσίας κοσμικής, ώστε με εφόδια αυτά να εισδύσω στο μυστικό βάθος της. Και αυτό πρέπει να το χωνέψεις καλά μια για πάντα. Το καταλαβαίνεις;
- Και με ποιον τρόπο μπορεί κανένας να προσεγγίσει το θέμα αυτό κατά τα λεγόμενά σου;
- Αυτό ακριβώς πρέπει να με απασχολήσει σοβαρά και αυτό έχω πρόθεση να επιχειρήσω με τις μικρές δυνάμεις που διαθέτω. Θέλεις να με ακολουθήσεις;
- Ευχαρίστως στο βαθμό που θα μπορώ κι εγώ, εαυτέ μου.


Απόσπασμα από το βιβλίο
"Η Εκκλησία μου κι εγώ"
Ιερομ. Ευσέβιου Βίττη
Εκδ Ορθόδοξος Κυψέλη

http://www.enoriaka.gr/index.php?option ... 5&Itemid=2

[Domna]

Άγνοια και Πλάνη

Η άγνοια είναι η αρχηγικοτάτη των παθών. Στην πνευματική ζωή η άγνοια είναι μία γενικότερη πνευματική κατάσταση και αποτελεί έκφραση του χοϊκού φρονήματος του ανθρώπου, των γήινων σκέψεων, των γήινων επιθυμιών του και επιδιώξεων του. Επομένως η άγνοια είναι μία βαρεία ασθένεια της ανθρώπινης ψυχής και ειδικά του νου. Ακαθαρσία νοός χαρακτηρίζεται από τους Πατέρες.

α. Αίτια της αγνοίας
Αιτία είναι το ταπεινό και γήινο φρόνημα του ανθρώπου, η βοσκηματώδης ζωή όπως θα μας έλεγε ο Μ. Βασίλειος. Έτσι ο νους δεν μπορεί να αντιληφθεί τις θεϊκές πραγματικότητες και καταστάσεις. Έτσι η άγνοια είναι καρπός της αμαρτίας, της πτώσεως του ανθρώπου και της υποδουλώσεώς του στο θέλημα του, της απομακρύνσεώς του γενικά από τον Θεό.

Όποιος ξέπεσε από τη θεϊκή αγάπη, μέσα του έχει ως κυρίαρχο τον νόμο της σάρκας. Η κατάσταση αυτή δεν του επιτρέπει να φυλάξει οποιαδήποτε εντολή του Θεού. Και επειδή αντί για τις αρετές προτίμησε την φιλήδονη ζωή, τελικά, αντί για τη γνώση του Θεού επισύρει πάνω του την άγνοια του Θεού, τονίζει ο Άγιος Μάξιμος. Η αμέλειά μας να γνωρίσουμε τις δωρεές Του μας έφερε σε ραθυμία και αυτή μας παρέδωσε στη λησμοσύνη, από την οποία κυριάρχησε πάνω μας η άγνοια (Όσιος Μάρκος).

β. Συνέπειες
Η άγνοια χωρίζει την ψυχή από την ένωση της με τον Θεό. Κάνει ολόκληρο τον άνθρωπο παράλογο και αναίσθητο. Εκείνος που πέφτει στην άγνοια δεν γνωρίζει τα κρίματα του Θεού... Με αυτούς που τον ελέγχουν μαλώνει και όσους τον συγχωρούν τους θεωρεί ανόητους.

Όταν γίνεται πλούσιος, φέρνεται αλαζονικά και όταν φτωχαίνει υποκρίνεται. Όταν καλοπερνάει, πέφτει σε διάφορες ασέλγειες και ακατονόμαστες πράξεις, και όταν κακοπερνάει, κλαίει την μοίρα του. Αν λοιπόν κανείς δεν αποκτήσει με τη χάρη του Θεού τη γνώση της αλήθειας και το φόβο του Θεού, όχι μόνον από τα πάθη του, αλλά και από όσα λυπηρά του συμβαίνουν τραυματίζεται βαρεία. Αυτές είναι μερικές από τις συνέπειες της άγνοιας στον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου.
Ο Άγιος Μάξιμος μας λέει ότι η άγνοια φταίει για τη φιλαυτία και την τυραννία. Η άγνοια είναι αιτία της φιλοδοξίας και της φιλαργυρίας.
Ο όσιος Θεόδωρος ο Εδέσσης λέει χαρακτηριστικά: Επομένως πρέπει να φροντίσεις για το πρώτο αγαθό, να αποκτήσεις ορθή ιδέα για τα όντα και κατόπιν να δώσεις φτερά στη βούληση, για να πετάξεις προς το πρώτο αγαθό, να καταφρονήσεις όλα τα παρόντα και να πληροφορηθείς για τη μεγάλη τους ματαιότητα.

γ. Η αγνοία και η πλάνη

Η άγνοια ευθύνεται και για την πλάνη και για την αίρεση.
Η άγνοια γεννά την οίηση και αυτή την πλάνη. Μπορούμε να πούμε ότι η άγνοια ισοδυναμεί με την πλάνη. Την άγνοια εκμεταλλεύεται ο πλανών την οικουμένην διάβολος. Ο διάβολος είναι εισηγητής και συνεργός όχι μόνο στην δημιουργία της άγνοιας, αλλά και της πλάνης με οποιαδήποτε μορφή και αν εμφανίζεται αυτή στο χώρο της πνευματικής ζωής.
Η μεγάλη αντίπαλος της αλήθειας, αυτή πού τραβά σήμερα τους ανθρώπους στην απώλεια, είναι η πλάνη.

Εξαιτίας της κυριάρχησε στις ψυχές των ράθυμων η σκοτεινή άγνοια και τους αποξένωσε από τον Θεό. Αυτοί δεν αναγνωρίζουν ως Θεό τον Χριστό, ο όποιος μας αναγέννησε και μας φώτισε, ή Τον πιστεύουν και Τον αναγνωρίζουν απλώς και μόνο στα λόγια και όχι στην πράξη. Πιστεύουν ότι μόνο στους παλιούς φανερωνόταν ο Θεός, όχι όμως και σε εμάς. Νομίζουν πως οι μαρτυρίες της Γραφής περί Θεού δεν αφορούν αυτούς, αλλ' άλλους η εκείνους που τις έγραψαν και βλασφημούν την περί Θεού διδασκαλία, αφού απαρνούνται την αληθινή και με επίγνωση ευσέβεια. Τις Γραφές τις διαβάζουν σωματικά μόνο, για να μη πω Ιουδαϊκά, και απαρνούνται την δυνατότητα της εδώ αναστάσεως του ανθρώπου μέσω της ψυχής, επιθυμώντας να κατοικούν στον τάφο της αγνωσίας. Στην πλάνη λοιπόν υπάρχουν τα τρία αυτά πάθη: απιστία, πονηρία και ραθυμία. Αυτά γεννούν και υποστηρίζουν το ένα το άλλο.

Η απιστία δηλαδή είναι δάσκαλος της πονηρίας, η πονηρία είναι σύντροφος της ραθυμίας, της οποίας σύμβολο είναι η οκνηρία. Η αντιστρόφως η ραθυμία γεννά την πονηρία, όπως είπε ο Κύριος: Πονηρέ δούλε και οκνηρέ. Η πονηρία είναι μητέρα της απιστίας. Γιατί κάθε πονηρός είναι άπιστος, και όποιος δεν πιστεύει, δεν έχει φόβο Θεού. Από την απιστία τώρα, γεννιέται η ραθυμία, η μητέρα της καταφρονήσεως, από την οποία αμελείται κάθε καλό και διαπράττεται κάθε κακό.

δ. Θεραπεία
Την άγνοια, πολέμησε την με την φωτισμένη γνώση, με την οποία η ψυχή ξαναξυπνάει και διώχνει από πάνω της το σκοτάδι της άγνοιας.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ακολουθώντας τη γνήσια ορθόδοξη παράδοση, θεωρεί απαραίτητη την παρουσία του Γέροντα, του Πνευματικού, που θα οδηγήσει τον άλλον στον ασφαλή δρόμο της σωτηρίας, Ει τις θέλει απαλλαγήναι τούτου, μη πιστευέτω τω εδίω λογισμώ, αλλ' ερωτάτω γέροντα....
Η άρσις της άγνοιας είναι χάρισμα του Θεού. Δίνεται σε όσους αγωνίζονται και προσπαθούν. Ο Θεός βλέποντας την προσπάθεια που καταβάλλει ο άνθρωπος, του αφαιρεί το σύννεφο πού καλύπτει το νου του και δεν μπορεί να βλέπει καθαρά, του αφαιρεί δηλαδή την άγνοια και του χαρίζει τη γνώση του εαυτού του, την γνώση των μυστηρίων και της αληθείας του.

Φιλοκαλία

http://1myblog.pblogs.gr/tags/agnoia-gr.html

[pr28]

Πως φτασαμε ως εδώ. ?

Κοιταξτε τα βιβλια θρησκευτικών που εχουν γινει πιο αποχρωματισμενα και απο το νερό ...

Δες τους ναούς που σπάνια εχουν κατηχητικό η ενα κυκλο μελέτης Αγ γραφης ...

Να μην μιλήσουμε για τις οικογένειες, γιατι εκει συνηθως μια μανα η μια γιαγια πιστευει
και αυτη συνήθως λοιδωρουμενη απο τους "εξυπνους"
που οταν τους βρει δυσκολια στελνουν τον ευσεβη να κανει καμια προσευχη να σωθουν αυτοι
(εκκλησιασμος δια αντιπροσωπου -ελληνικο φαινομενο )

Τελικα πώς να μαθει ο χριστιανός την πίστη του ?Απο τα βιβλιοπωλεία ;

[pr28]

http://thriskeftika.blogspot.com/2011/1 ... _8300.html

Μεθοδεύουν άμεση εφαρμογή προγραμμάτων αλλοίωσης του μαθήματος των Θρησκευτικών σε όλα τα σχολεία