Λόγος εκ του Άθω, περι της Θεού παιδείας - π. Β. Γοντικάκης

[dionysisgr]

Ο πολιος και λογιος σεβασμιος Προηγουμενος της Σταυρονικητα και της Ιβηρων, Γερων Βασιλειος Γοντικακης,
μας αναψε παλι, ακομα μια φορα τον παμφαεστατο λυχνο της αγιορειτικης κατα Θεον σοφιας,
σοφιας αληθινης βιωματικης και φιλαδελφης, αλλοτριας απο την σοφια του κοσμου, που θανατον απεργαζεται,
και μας προσφερει υδωρ αλλομενον, υδωρ κρυσταλλινο και γλυκο, για να ξεδιψασει η ανυδρη ερημη ψυχη μας.

Μιλα ο Γεροντας, για την παιδεια. Και ποιο ειναι στα αληθεια το μυνημα του, ποια ειναι η ουσια των λογων;

Μηπως η παιδεια, ειναι το "εφοδιο" για μια "επιτυχημενη" ζωη, οπου ο ανθρωπος που την κατεχει σε λιγες μολις δεκαετιες απο την εφαρμογη της, θα περπατα περηφανα επι των πτωματων των αλλων,
που ειναι παντα ο "εχθρος" μας, εμπρος στο δρομο για την κοινωνικη "καταξιωση";

Αυτο το μοντελο μας εφερε εδω.

Μηπως η παιδεια που παρεχει το κρατος, αυτου του κοσμου που παρερχεται, ειναι και η ιδια τοσο θνησιγενης, ωστε να κλειδωνει τον νεο ανθρωπο που την εγκολπωνεται, και να του διαπλαθει την προσωπικοτητα του, μεσα στην περιρεουσα ατμοσφαιρα του θανατου του πνευματικου, ο οποιος κυριαρχει στον συγχρονο κοσμο;

Αυτο το μοντελο μας παει παραπερα στον γκρεμο και στον θανατο της ψυχης.

Μηπως παλι η παιδεια ειναι ενα εργαλειο στα χερια των επιτηδειων, δηλαδη μια ιδεολογικη κλωσσομηχανη που εκολλαπτει προγραμματισμενους ανθρωπους, ωστε να μην εχουν αρχες, αξιες, ιδανικα, αναφορα προς το Θεο,
αλλα να ειναι απλα εξαρτηματα εξειδικευμενα προς την παραγωγη και το κερδος, απλες βιολογικες μοναδες κερδους;

Και αυτο το μοντελο δινει στον παγκοσμιοποιημενο πλεον κοσμο, το τελειωτικο χτυπημα κατα του ανθρωπινου προσωπου.

Μα ο Γεροντας Βασιλειος μιλα για κατι "αλλο".
Κατι που εχουμε ξεχασει, η εχουμε εκποιησει οικειοθελως εδω και πολυ καιρο.

Μιλα για τον "ανθρωπο ιερεα", τον χρισμενο ιερεα της κτισεως,
που την κανει την κτιση δηλαδη και την ιδια του την ζωη μεσα σε αυτην,
κατα το ιδιωμα αυτο, να ειναι χρημα αγιον (δηλαδη πραγμα αγιον, αφιερωμενο, καθιερωμενο),
και αυτην ακριβως την ενθεη και την λελογισμενη χρηση της,
την αποδιδει παλι εκει οπου ανηκει, ως δοξολογικο και ευχαριστιακο αντιδωρημα
στον Κτιστη και Δημιουργο της,
και με την ιδια την υπαρξη του αναφωνει: τα Σα εκ των Σων,
και μεσα εκει περικλειει τον ελαχιστο αδερφο του, και ολη την δημιουργια.

Ο π.Βασιλειος μιλα για μια θεωρηση, που ενω καποτε ηταν αυτονοητη σε τουτη εδω την γη,
των αγιων, των μαρτυρων και των ηρωων, γιατι και η ηρωϊκη σταση ειναι μια αγιοτητα,
εφοσον την ψυχη του διδει καποιος υπερ των φιλων αυτου,
και που τωρα πια ειναι το μακρινο και ακριβο ζητουμενο,
αλλα και το φως πορειας μεσα στην θολουρα και την συγχυση που μας παραδερνει.

Αυτη η θεωρηση ερχεται μεσα απο το αετισιο, το ψυχοανατομικο και ακτινοβολο βλεμμα και πνευμα του,
ειναι μια καθαρη αγιορειτικη θεωρηση, μονωμενη και απομακρυσμενη απο τον κοσμο, και ακριβως γιαυτο ακριβοδικαια,
ακριβως γιαυτο φιλανθρωπη και απλετη, ανοιχτη σαν οριζοντας, καθαρη σαν το οξυγονο μιας απλωταριας του Αθωνα.

Γιατι και ο αγαπημενος του αββας Ισαακ ο Συρος, λεει οτι εαν δεν φυγεις απο τον κοσμο και τον ανθρωπο,
τοσο τοπικα, οσο και τροπικα, προσευχητικα και ησυχαστικα, δεν μπορεις να αγαπησεις τον κοσμο και τον ανθρωπο.

Και ετσι ο π.Βασιλειος μας χειραγωγει εις Χριστον, μας φωτιζει και μας παιδαγωγει σαν οδηγος εμπειρος και φωτος εμπλεος.

Το κειμενο ειναι απο το αξιολογο Portal της σκεψης: Αντιφωνο.
(/www.antifono.gr/portal/Κατηγορίες/Θεολο ... ολεία.html)

Παραθετω..

Τὸ πρόβλημα τῶν θρησκευτικῶν στὰ σχολεῖα Μία ἁγιορείτικη θεώρησι

Ἀρχιμ. Βασιλείος Ἰβηρίτης*

Ἀκοῦμε τὸ θέμα ποὺ ὑπάρχει. Καταλαβαίνουμε τὰ προβλήματα. Δεχόμαστε τὶς δυσκολίες. Ὑπάρχουν καινούργιες συνθῆκες ζωῆς. Βρίσκονται μαζὶ μὲ τὰ ὀρθόδοξα παιδιὰ τῆς Ἑλλάδος ξένα, ἄλλης καταγωγῆς καὶ ἄλλων παραδόσεων.

Πρέπει νὰ βρεθῆ ἕνας τρόπος νὰ μπορέσωμε νὰ συμβιώνωμε, νὰ ἀνεχόμαστε τὸν ἄλλον τῆς ἄλλης παραδόσεως. Βρισκόμαστε σὲ νέα ἐποχή. Εὔκολα μετακινοῦνται πληθυσμοί. Μεταφέρονται πληροφορίες, γνώσεις καὶ ἐμπορεύματα.

Πρέπει νὰ εἶναι τὸ σχολεῖο ἀνοιχτό, ἀνεκτικό. Καὶ τὰ δικά μας παιδιὰ νὰ τὸ καταλάβουν, νὰ τὸ δεχθοῦν. Καὶ τὰ ξένα παιδιὰ νὰ μὴν αἰσθάνωνται ξένα, ἀλλὰ νὰ τρέφωνται ἀπὸ τὴ μιὰ πηγὴ τῆς ἀλήθειας.

Γίνεται συζήτησι. Προβληματίζονται πολλοί. Προτείνονται λύσεις: τὸ σχολεῖο νὰ ἔχη ἕνα χαρακτῆρα θρησκειολογικό. Νὰ μείνη ὁμολογιακὸ ἐφόσον ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία, σχεδὸν ὁλότης, εἶναι ὀρθόδοξη. Νὰ πάρη χαρακτῆρα πιὸ ἀνοιχτό, μὲ γνωσιολογικὸ περιεχόμενο.

Τὰ ἀκοῦμε, τὰ βλέπομε, τὰ κατανοοῦμε. Ὑπάρχει πρόβλημα. Ἀλλὰ ἔτσι ποὺ τίθεται προκαλεῖ δυσκολίες. Δημιουργοῦνται ἀντιμαχόμενες παρατάξεις.

Ὅλοι ἰσχυρίζονται ὅτι ξεκινοῦν ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Δὲν ἀρνοῦνται ἀλλὰ κηρύττουν τὴν Ὀρθόδοξη παράδοσι. Ἀλλὰ ἐνῶ αὐτὰ λέγονται οἱ διαφωνίες ὑπάρχουν. Τὸ χάσμα φαίνεται μεγάλο.

Βλέποντας τὸ θέμα ὅλο ἀπὸ τὴ δική μας πλευρὰ τὸ βλέπομε σοβαρὸ καὶ ταυτόχρονα ἀνύπαρκτο.

Ἐρχόμενοι στὸ Ἅγιον Ὄρος μπαίνομε σὲ ἕνα σχολεῖο. Γινόμαστε ἰσόβιοι μαθητές. Σπουδάζομε καὶ ζοῦμε τὴ λειτουργικὴ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἐδῶ βρίσκομε τὴν ἀπάντησι γιὰ τὸ θέμα. "Ἐν αὐτῇ γὰρ ζῶμεν καὶ κινούμεθα καί ἐσμεν". Νοιώθομε νὰ εἶναι κάτι ἄλλο πανανθρώπινο καὶ θεϊκό. Δὲν εἶναι μιὰ θρησκευτικὴ ἄποψι. Εἶναι μιὰ θεοφάνεια· φανέρωσι τοῦ ἀοράτου, ἀκαταλήπτου καὶ ἀπροσίτου Θεοῦ.

Στὶς ἀντιρρήσεις ποὺ μπορεῖ νὰ προκληθοῦν ἀπὸ τὰ λεγόμενά μας, ἁπλῶς λέμε: ἀφῆστε μας νὰ μιλήσωμε γιὰ τὸ θέμα. Ἀφῆστε μας νὰ σιωπήσωμε. Νὰ πᾶμε στὴν ἄκρη. Νὰ μὴν ἐμποδίζωμε κανένα. Νὰ ποῦμε: "Ἔρχου καὶ ἴδε" (Ἰω. 1, 46). Δὲν μπορεῖς νὰ πῆς τὰ ἄρρητα.

Ζῶντας μέσα στὴν Ἐκκλησία ἐκπλήττεσαι. Δὲν πλησιάζεις τὸ μυστήριο τῆς ζωῆς διανοητικά. Γνωρίζεις τὸν Θεὸ ὡς πλησμονὴ ἀγάπης, ἀλήθειας καὶ κάλλους. Βαφτίζεσαι ὁλόκληρος στὰ νάματα τῆς χάριτος.

Γνωρίζομε τὴν ἄφατη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ: Γίνεται ἄνθρωπος. Ταπεινώνεται. Θυσιάζεται. Δὲν κρίνει κανένα. Δέχεται νὰ κριθῆ ἀπὸ ὅλους. Τὰ πάντα ὑπομένει γιὰ νὰ σώση τὸν ἄνθρωπο, γιὰ νὰ σώση τὴν ἐλευθερία του. Παραξενεύεσαι καὶ μένεις ἄφωνος μπροστὰ σ' αὐτὴ τὴν ταπείνωσι, τὸ ἔλεος, τὴ φιλανθρωπία.

Βλέπεις πῶς ἐπεμβαίνει. Δὲν τιμωρεῖ τὸν ἀδύνατο. Αἴρει τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου. Κατακρίνει τὴν ἁμαρτία ἐν τῇ ἑαυτοῦ σαρκί. Σὲ ἐκπλήττει μὲ τὴ συμπεριφορά του.

Εἶναι ὁ Παντοκράτωρ καὶ παντοδύναμος. Πολιτεύεται ὡς ἀδύνατος καὶ ἀνύπαρκτος γιὰ νὰ μπορέση νὰ ἀναπτυχθῆ ὁ ἄνθρωπος.

Φεύγει ἀπὸ ἀγάπη. "Συμφέρει ὑμῖν ἵνα ἐγὼ ἀπέλθω". Καὶ τὴν ἴδια στιγμὴ εἶναι ὁ ἀοράτως παρὼν ποὺ τὰ κάνει ὅλα γιὰ τὴ σωτηρία ὅλων. Εἶναι ὁ προσφέρων καὶ προσφερόμενος καὶ προσδεχόμενος καὶ διαδιδόμενος στὴ σωτηρία τοῦ σύμπαντος κόσμου. Ἡ διαγωγή Του μᾶς κρίνει.

Μέγα τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ. Μέγα τὸ μυστήριο τοῦ ἀνθρώπου· τοῦ μικροῦ, τοῦ ἄρρωστου, φυλακισμένου καὶ ξένου.

Εἶναι Θεὸς καὶ γίνεται ἄνθρωπος. Εἶναι Θεάνθρωπος καὶ ὁμολογεῖ: "Ἐγώ εἰμι σκώληξ καὶ οὐκ ἄνθρωπος". Ταπεινώνεται. Πάει πιὸ κάτω ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Θέλει νὰ σώση τὸν περιφρονημένο καὶ ἐλάχιστο. Θέλει νὰ θεώση τὸ ἀνθρώπινο.

Δὲν εἶναι ἄλλο ἡ ὁμολογία τῆς θεϊκῆς δυνάμεως καὶ τοῦ κύρους· καὶ ἄλλη ἡ συντριβὴ τῆς ταπεινώσεώς Του. Τὸ "ἐγώ εἰμι σκώληξ καὶ οὐκ ἄνθρωπος" λέει διὰ τῆς διαγωγῆς του ξεκάθαρα: Ἐγὼ εἶμαι Θεὸς καὶ ὄχι ἄνθρωπος.

Μόνον ἕνας Θεὸς μπορεῖ τόσο νὰ ταπεινωθῆ καὶ νὰ φανερώση τὴ θεϊκὴ δόξα τῆς ταπεινώσεως.

Καὶ γιὰ τὸν πιστὸ· δὲν εἶναι ἄλλο ἡ ὁμολογία τῆς πίστεως καὶ ἄλλο ἡ προσφορὰ τῆς ἀγάπης πρὸς ὅλο τὸν κόσμο. Τὸ ἕνα πολύτιμο ποὺ ἔχει νὰ προσφέρη εἶναι ἡ ἀλήθεια τῆς πίστεως.

Ἀμέσως δημιουργεῖται ἄλλο κλίμα. Ἀποκτᾶς ἄλλη συνείδησι τοῦ τί εἶναι Θεός, τί κόσμος καὶ τί ἄνθρωπος. Δὲν παίρνεις θέσι ἀμυνομένου, ἀλλὰ γεμίζεις μὲ τὸ δέος τοῦ προσκυνητοῦ ποὺ συγκλονίζεται ἀπὸ τὸ θεϊκὸ μεγαλεῖο τῆς ἀγάπης ποὺ σὲ περιβάλλει.

Ἀποκτᾶς ἄλλες αἰσθήσεις. Γίνεσαι μιὰ αἴσθησι. Κάνεις διάγνωσι τῆς ἀξίας τοῦ κάθε ἀνθρώπου καὶ πράγματος. Γνωρίζεις τὸν Ἄγνωστο. Πλησιάζεις τὸν ἄφθαστο. Αὐτὸς σὲ πλησιάζει. Γι' αὐτὸ τὸ "γνόντες τὸν Θεὸν" ἐκφράζεται μὲ τὸ "γνωσθέντες ὑπὸ τοῦ Θεοῦ" (Γαλ. 4, 9).

Ὅλα μετροῦνται διαφορετικά, μεταμορφώνονται θεϊκά. Ὅλα εἶναι φανέρωσι αὐτῆς τῆς ἀγάπης· καὶ ὅταν μᾶς συμπαραστέκεται στοργικὰ καὶ ὅταν μᾶς ἐγκαταλείπει διακριτικά.

Στὸν ἀπόστολο Πέτρο ποὺ ζητᾶ νὰ βαδίση ἐπὶ τῶν ὑδάτων καὶ νὰ ἔλθη πρὸς Αὐτόν, ἀπὸ ἀγάπη τοῦ δίδει τὴ δύναμι. Στὴ συνέχεια, ἀπὸ τὴν ἴδια ἀγάπη κινούμενος αἴρει τὴν χάρι Του, καὶ ὁ Πέτρος βυθίζεται. Τότε ἀπὸ μέσα του φυσιολογικὰ βγαίνει ἡ κραυγή· Ἐπιστάτα ἀπολλύμεθα, σῶσε μας.

Ἡ μεγαλωσύνη τοῦ Θεοῦ φανερώνεται στὴ θυσία τῆς ἀγάπης καὶ στὴν κένωσι τῆς προσφορᾶς. Τὸ μεγαλεῖο τοῦ ἀνθρώπου βρίσκεται καὶ ἀναπτύσσεται μέσα στὸ πνεῦμα τῆς εὐγνωμοσύνης, τῆς ὑπομονῆς καὶ τῆς εὐχαριστίας πρὸς Αὐτὸν ποὺ προσφέρεται ὡς τροφὴ τοῦ παντὸς κόσμου, ὡς ἄρτος οὐράνιος, μελιζόμενος καὶ μὴ διαιρούμενος, πάντοτε ἐσθιόμενος καὶ μηδέποτε δαπανώμενος. Στέλνει τὸ Πνεῦμα του, τὸ ἀπαθῶς μεριζόμενον καὶ ὁλοσχερῶς μετεχόμενον. Σὲ κάθε ἅγια μερίδα θείου Ἄρτου βρίσκεται ὅλος ὁ Χριστὸς. Σὲ κάθε χάρισμα ὅλα τὰ χαρίσματα τοῦ Πνεύματος. Ἔτσι ὁ καθένας τρέφεται μὲ τὴν χάρι τῆς αἰωνιότητος.

Μὲ τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ἀγάπη δέχεται ὁ ἄνθρωπος τὴ θεία ἐπίσκεψι. Ὅλα εἶναι εὐλογία: Ὅταν μᾶς χαρίζη τὴν ὑγεία, μᾶς τρέφει πνευματικά. Ὅταν ἐπιτρέπη δοκιμασίες, μᾶς χαρίζει τὰ ἀνέλπιστα. Στὸ τέλος πιὸ μεγάλη παράκλησι καὶ ἀστείρευτη χαρὰ ἔρχεται ἀπὸ τὶς δοκιμασίες. Οὔτε χαίρεσαι μόνο στὴ χαρά, οὔτε στυγνάζεις στὴ θλίψι. Ἀναπαύεσαι σὲ Αὐτὸν ποὺ εἶναι Θεὸς ἐλέους, οἰκτιρμῶν καὶ φιλανθρωπίας. Καταλήγεις σὲ μία αἴτησι: Γενηθήτω τὸ θέλημά σου. Χωρὶς αὐτὸν τίποτε δὲν ἔχει νόημα. Μὲ τὴ χάρι Του ὅλα μετατρέπονται, πρὸ παντὸς τὰ ἐπώδυνα, σὲ εὐλογίες.

Ὁ ἄνθρωπος πλάσθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ μὲ μιὰ ψυχὴ ποὺ ξεπερνᾶ τὴν ἀξία ὅλου τοῦ κόσμου, καὶ μὲ μιὰ δίψα ποὺ δὲν σβήνει μὲ ὅλες τὶς χαρὲς καὶ τὶς ἐπιτυχίες. Ὅλο τὸν κόσμο νὰ τοῦ δώσης μένει ἀνικανοποίητος καὶ νηστικός. Στὸ ἐλάχιστο τὸ θεϊκὸ χάρισμα βρίσκει τὸ πᾶν ποὺ ἀκατάπαυστα ξεπερνιέται καὶ πάει παραπέρα. Αὐτὸ τὸ ἐλάχιστο μὲ τὸν ἀτελεύτητο δυναμισμὸ δὲν κατορθώνεται μὲ ἱκανότητες καὶ προσπάθειες ἀνθρώπινες. Εἶναι δῶρο τοῦ Ἑνὸς ποὺ δίδεται ἐξαίφνης στὸν ἐλάχιστο καὶ ταπεινὸ ποὺ μόνον ἀγαπᾶ, ὑπομένει καὶ ἐλπίζει, ἀκόμα καὶ ὅταν ὅλα χάνωνται.

Ἔχει σαρκωθῆ ἡ ἀλήθεια τῆς ἀγάπης ποὺ καταργεῖ τοὺς χωρισμοὺς καὶ τὸν θάνατο. Αὐτὴ τὴ σαρκωθεῖσα ἀλήθεια καὶ τὴν ἀγάπη γνωρίζομε. Αὐτὴ μᾶς ἔφερε ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι. Αὐτὴ μᾶς σώζει δωρεάν. Αὐτὴν ὁμολογοῦμε καὶ κηρύττομε. Σ' αὐτὴν ἐγκαταλείπομε τὴν ζωὴν ἡμῶν ἅπασαν καὶ τὴν ἐλπίδα. Σ' αὐτὴν ἐγκαταλείπομε τὰ παιδιὰ ὅλου τοῦ κόσμου γιὰ νὰ προκόψουν.

Τὸ σύνολο τῆς ζωῆς στὴν Ἐκκλησία γνωρίζεται ὡς μία ἑορτή, ἕνα πανηγύρι χαρᾶς. Μέσα σ' αὐτὸ τὸ πανηγύρι τῆς ζωῆς καὶ τῆς εὐφροσύνης βάζει ἡ ὀρθόδοξη ἀγωγὴ τὰ παιδιά. Νοιώθουν τὴ ζεστασιὰ τῆς ἀγάπης καὶ τὴ χαρὰ τοῦ παιχνιδιοῦ.

Ὅσο περνᾶ ὁ καιρὸς καὶ μεγαλώνουν, γεννιοῦνται μέσα τους νέα ἐρωτήματα καὶ προβλήματα: Φυσιολογικὰ ἔρχονται καὶ οἱ ἀπαντήσεις. Τότε βλέπουν τὰ ἁπλὰ λόγια, οἱ ἦχοι καὶ οἱ εἰκόνες τῆς λειτουργικῆς θεολογίας, νὰ ἔχουν τόσο περιεχόμενο καὶ βάθος ποὺ οὔτε τὸ καταλάβαινες οὔτε τὸ χρειαζόσουν ὅταν ἤσουν μικρὸ παιδί.

Τὸ παιδὶ χαίρεται τὰ παιχνίδια καὶ τὴ ζωή. Λυπᾶται μιὰ στιγμὴ γιατὶ τὰ χάνει (τὰ παιχνίδια τοῦ παιδιοῦ καὶ τὴ νεότητα τοῦ ἐφήβου). Αὐτὰ ποὺ ἀκολουθοῦν εἶναι ἐκπληκτικώτερα καὶ μονιμώτερα. Μπαίνει στὴν παράδοσι τοῦ Ἀποστόλου ποὺ ὁμολογεῖ: "ὅταν ἀσθενῶ τότε δυνατός εἰμι". "Χαίρω ἐν τοῖς παθήμασί μου". Καὶ μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου. Ἔρχονται δυσκολίες. Δὲν σταματοῦν τὰ βάσανα. Ἀλλὰ τὰ πάντα μεταβάλλονται σὲ εὐλογία καὶ ἀγαλλίασι.

Ὁ δημιουργὸς καὶ προνοητὴς τῆς ζωῆς μας, κάθε φορὰ μᾶς δίδει αὐτὸ ποὺ χρειαζόμαστε. Ὅλα δι' Αὐτοῦ ἀποδεικνύονται καλά: ὁ σταυρός, οἱ πειρασμοί, οἱ δοκιμασίες.

Ἐνισχύεσαι ἀπὸ τὶς δοκιμασίες, καὶ δυναμώνεις ἀπὸ τὶς ἀσθένειες. Τρέφονται οἱ ρίζες σου ἀπὸ τὶς πίκρες τῆς ζωῆς καὶ βλαστάνουν τὰ κλαδιά σου στοὺς φωτεινοὺς οὐρανοὺς τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἐπεκτάσεως.

Δὲν διδάσκεσαι ἐγκυκλοπαιδικὰ τὸ φαινόμενο τῆς θρησκείας. Ζῆς τὴν πραγματικότητα ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη. Καὶ πλάθεσαι ἀπ' αὐτήν.

Ὁ Θεὸς εἶναι τόσο μεγάλος καὶ εὔσπλαγχνος ποὺ σὲ ἀφήνει νὰ τὸν ἀρνηθῆς ἂν πέσης στὸν πειρασμὸ τῆς ἀφροσύνης, ὅπως ἔγινε μὲ τὸν ἄσωτο υἱό. Ὁ πατέρας δὲν τὸν τιμωρεῖ (οὔτε περισσότερ τὸν θανατώνει) ἐπειδὴ τὸν ἀρνεῖται. Ἀλλὰ τὸν ἀφήνει νὰ πάη ὅπου θέλει. Καὶ ἡ πατρική του ἀγάπη πηγαίνει πρὶν ἀπ' αὐτόν. Τὸν συνοδεύει διακριτικά, χωρὶς νὰ τὸν βλέπη ὁ ἄσωτος. Καὶ ἀρνούμενος τὸν πατέρα ἀντιλαμβάνεται τὴν χάρι Του. Θυμᾶται τὸ σπίτι Του. Καὶ μόνος του γυρίζει στὴν ἐλευθερία τῆς ἀγάπης ποὺ ἐπιτυγχάνεται μὲ τὴν ὑπακοὴ στὴν ἀλήθεια ποὺ εἶναι ὁ Θεὸς πατέρας.

Ὅ,τι ἐπιτρέπει τὸ ἐπιτρέπει ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὸ καλό μας. Πρέπει νὰ καλλιεργηθῆ τὸ χωράφι γιὰ νὰ δώση καρπό. Πρέπει νὰ περάση δοκιμασίες σταυρῶν καὶ πειρασμῶν ὁ ἄνθρωπος γιὰ νὰ φτάση στὴν εὐαισθησία νὰ παίρνη δι' ὀλίγων τὰ πολλὰ καὶ ἀπὸ τὸν πόνο τὴν παρηγοριά.

Κάνοντας ὑπομονὴ στὸν ἀγῶνα σου, κατὰ τὴν πιὸ δύσκολη στιγμὴ ποὺ φτάνεις νὰ λυγίσης· ἔρχεται καὶ σὲ βρίσκει. Μένει μαζί σου καὶ σὲ παρηγορεῖ.

Παραξενεύεσαι τότε καὶ λές: "Πόθεν μοι τοῦτο"; Πῶς ἔγινε αὐτὸ σὲ μένα ποὺ ὅλοι μὲ περιφρόνησαν μὲ τὶς θεωρίες τους. Σὲ μένα ποὺ εἶμαι ἄξιος κάθε καταδίκης μὲ τὶς ἁμαρτίες μου. Καὶ ζῆς τὸ γεγονὸς τῆς θείας ἐπισκέψεως καὶ παρακλήσεως. Ζῆς τὸ θαῦμα τῆς θείας παρουσίας. Νοιώθεις τὸ θαῦμα πῶς δημιουργεῖται ὁ κόσμος ἐκ τοῦ μὴ ὄντος ἀπὸ περίσσευμα ἀγάπης. Πῶς σαρκοῦται ὁ Λόγος καὶ Θεός. Πῶς ἡ ἀνθρώπινη φύσι, ὁ ἄνθρωπος, ἡ Παρθένος Μαρία γεννᾶ τὸν Θεὸ καὶ ἀναδεικνύεται Θεοτόκος.

Αὐτὰ εἶναι ὑπὲρ φύσιν καὶ αἴσθησιν, ἀλλὰ ἔτσι ἐνεργεῖ ὁ Θεός. Καὶ γι' αὐτὰ τὰ θαυμάσια ἔχει πλάσει τὸν ἄνθρωπο.

Ὅλα τὰ μεγάλα γίνονται ἀκόπως, εἶναι δῶρα τοῦ Θεοῦ· δίδονται ἐξαίφνης, χωρὶς νὰ τὸ περιμένης, στοὺς ἥρωες τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ὑπομονῆς.

Ζῆς μιὰ ὁλόκληρη ζωὴ πόνων, γιὰ νὰ φτάσης σὲ μιὰ στιγμὴ ποὺ ταυτίζεται μὲ τὴν αἰωνιότητα· μὲ τὴν ἐλευθερία τῆς σωτηρίας.

Σὰν τὸν ληστὴ ποὺ καταλήγει κρεμασμένος πάνω στὸν σταυρὸ νὰ πῆ μιὰ φράσι: "Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθης ἐν τῇ βασιλείᾳ σου". Καὶ μπαίνει αὐθημερὸν στὸν παράδεισο.

Σὰν τὴν αἱμορροοῦσα τοῦ Εὐαγγελίου ποὺ ὑποφέρει ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν. Δὲν βρίσκει καμμιὰ παρηγοριὰ καὶ θεραπεία μὲ τὶς ἀνθρώπινες ἐπεμβάσεις. Φτάνει στὸ ἀπροχώρητο. Καταφεύγει στὸν Χριστό. Ἀκουμπᾶ τὸ ἄκρο τοῦ ἱματίου Του. Ἀφήνει σ' Αὐτὸν τὴν ἀπόγνωσι τοῦ πόνου. Καὶ δέχεται τὴν ἴασι τοῦ πάθους. "Παραχρῆμα ἔστη ἡ ρῦσις τοῦ αἵματος" (Λουκ. 8, 44).

Τότε λές: ἄξιζε ὅλος ὁ κόπος, τὰ βάσανα καὶ ἡ ὑπομονὴ μιᾶς ζωῆς γιὰ νὰ ζήσω αὐτὸ τὸ ἄρρητο θαῦμα.

Ὅλη ἡ ἀνθρωπότης εἶναι ἕνας ἄνθρωπος. "Εἷς ἄνθρωπος κατωνομάσθη τὸ πᾶν" (Ἁγ. Γρηγόριος Νύσσης). Ὅλη ἡ ἱστορία μιὰ ζωή, μιὰ πορεία δοκιμασιῶν καὶ πόνου. Εἶναι καιρὸς νὰ δεχθῆ τὸ μήνυμα τῆς ζωῆς, τὸ ἕνα, τὴν ἀποκάλυψι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ζωὴ δὲν εἶναι μιὰ τυφλὴ πορεία ποὺ καταλήγει στὸν θάνατο· ἀλλὰ εἶναι ἕνας δρόμος μὲ πολλοὺς σταυροὺς καὶ ἀπογνώσεις ποὺ καταλήγει στὴν Ἀνάστασι.

Εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ ἡ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος δημιουργία τοῦ κόσμου. Καὶ εἶναι μεγαλύτερο δῶρο τῆς ἴδιας ἀγάπης ἡ ἔκπληξι τῆς Ἀναστάσεως ποὺ καταργεῖ τὸν θάνατο καὶ ἐγκαινιάζει τὴν ἀτελεύτητη πορεία ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν.

Ἡ ζωὴ εἶναι ἐνδιαφέρουσα ἐπειδὴ εἶναι ἐπικίνδυνη καὶ ἀπρόβλεπτη. Συνέχεια ὅλα διακυβεύονται καὶ ὅλα εἶναι σίγουρα μὲ τὴν πίστι καὶ τὴν ἐμπιστοσύνη στὴν ἀγάπη Του.

Συμβαίνουν ἀπρόσμενες ἐκπλήξεις: Οὔτε ὁ μακρυνὸς καὶ ξένος εἶναι ἀποκλεισμένος ἀπὸ τὴ σωτηρία, οὔτε ὁ κοντινὸς καὶ μαθητὴς εἶναι ἐξασφαλισμένος.

Ἕνας ληστὴς μπαίνει πρῶτος στὸν παράδεισο. Ἕνας μαθητὴς ἀρνεῖται τὸν Διδάσκαλο καὶ ἄλλος τὸν προδίδει. Ἕνας ἑκατόνταρχος πιστεύει. Καὶ οἱ ἀρχιερεῖς ἐμπαίζουν καὶ ζητοῦν τὴ σταύρωσι. Ὁ πιὸ σκληρὸς διώκτης γίνεται ὁ μεγαλύτερος Ἀπόστολος. Ὅλα εἶναι καλὰ καὶ ἐνδιαφέροντα γιατὶ ὅλα τὰ ρυθμίζει "ὁ ἐπὶ πάντων Θεός".

Συμπεριφέρεται μὲ στοργὴ στὸν παραστρατημένο καὶ ἐνοχλούμενο ἀπὸ ἀκάθαρτα πνεύματα. Κρίνει αὐστηρὰ τὸν ὑποκριτὴ ποὺ κάνει τὸν δάσκαλο τοῦ νόμου καὶ βασανίζει τὸν κόσμο. Θεραπεύει τοὺς ἀρρώστους. Καλεῖ κοντά του ὅλους τοὺς κουρασμένους καὶ ἀπεγνωσμένους. Πετᾶ ἔξω ἀπὸ τὸ ναὸ τοὺς κολλυβιστὲς καὶ ἀργυραμοιβοὺς ποὺ μεταβάλλουν τὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ σὲ οἶκο ἐμπορίου.

Συμβαίνουν παράξενα πράγματα. Συχνὰ αὐτοὶ ποὺ τὸν ἀντιπροσωπεύουν τὸν ἀγνοοῦν. Καὶ αὐτοὶ ποὺ τὸν ἀρνοῦνται τὸν ζητοῦν.

Ἔρχονται ἐξ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν καὶ ἀνακλίνονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακώβ. Καὶ οἱ κατὰ φαντασίαν υἱοὶ τῆς Βασιλείας ἐκβάλλονται εἰς τὸ πῦρ τὸ ἐξώτερον.

Κάποιοι ποὺ λένε "Κύριε, Κύριε" καὶ παρουσιάζονται ὡς κήρυκες καὶ θαυματουργοὶ θὰ ἀκούσουν (δηλαδὴ ἀκοῦνε ἀλλὰ δὲν καταλαβαίνουν) "οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς".

Κάποιοι συντηρητικοὶ κηρύττουν ταγκιασμένη θεολογία· ἄλλοι προοδευτικοὶ νερουλιασμένη· καὶ δὲν τὸ καταλαβαίνουν. Ἐνῶ τὴν ἴδια στιγμὴ ἀθορύβως προχέονται ποταμοὶ τῆς χάριτος ἀπὸ κάποιους πονεμένους, ταπεινοὺς καὶ ἄγνωστους.

Αὐτὸς εἶναι ἀγάπη ἀμετάπτωτη καὶ πάνσοφη. Ἐμεῖς ἐπιπολαιότης ἀδικαιολόγητη καὶ ἐπικίνδυνη. Ἀλλὰ μένει πάντα γιὰ ὅλους μας ἡ ὁδὸς τῆς μετανοίας.

"Δίδω ἀγωγὴ" σημαίνει ὅτι ξέρω τί εἶναι Θεός, κόσμος, ἄνθρωπος. Ξέρω τί εἶναι τὸ παιδί. Ἀπὸ ποὺ ξεκινᾶ. Ποιά εἶναι ἡ φιλοδοξία, ἡ προσδοκία καὶ οἱ δυνατότητές του. Ποιά ἐρωτήματα κυοφοροῦνται μέσα του καὶ ποιές ἀπαντήσεις δίδονται.

Ὅταν ἐγὼ ποὺ διδάσκω εἶμαι μισερὸς καὶ ἀνεπαρκὴς μὲ μειωμένα ἐνδιαφέροντα καὶ ἐλλιπῆ γνῶσι τοῦ μυστηρίου τῆς ζωῆς καὶ τοῦ ἀνθρώπου, εἶμαι ἀκατάλληλος γιὰ τὸ ἔργο τοῦ παιδαγωγοῦ.

Ὅταν τὸ παιδὶ εἶναι ἀετὸς τοῦ πνεύματος καὶ ἐγὼ τὸ βλέπω σὰν πουλερικό, γιὰ τὸ κοτέτσι τοῦ συστήματος, νὰ μοῦ δίδη αὐγὰ καὶ κρέας γιὰ πούλημα. Τότε ἀγνοῶ καὶ πνίγω τὰ αἰτήματα τοῦ ἀετοῦ ποὺ ἔχει ἄλλους ὁρίζοντες ζωῆς. Πετᾶ σὲ ἄλλα ὕψη. Καὶ φωλιάζει σὲ ἄλλες κορφές. Ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει τί εἶναι ἄνθρωπος, ποιά ἡ φύσι καὶ ἡ ἀποστολή του.

Δὲν ἀσχολοῦμαι ἁπλῶς μὲ τὸ φαινόμενο θρησκεία. Δὲν ἔχω μπροστά μου σπουδαστὲς θρησκειολογικῶν ἀπασχολήσεων. Ἀλλὰ ἔχω εὐαίσθητα πλάσματα ποὺ θέλουν νὰ ζήσουν.

Ὀφείλω νὰ τοὺς προσφέρω τὴν κατάλληλη τροφὴ γιὰ νὰ ἀναπτυχθοῦν καὶ τὰ παιχνίδια γιὰ νὰ παίξουν. Δὲν τοὺς ἐκθέτω ὅ,τι κυκλοφορεῖ στὴ θρησκευτικὴ ἀγορὰ γιὰ νὰ διαλέξουν μόνα τους. Ἀπομακρύνω ὅλα τὰ αἰχμηρὰ ἀντικείμενα γιὰ νὰ μὴν κοποῦν παίζοντας καὶ ὅλα τὰ φάρμακα γιὰ νὰ μὴν δηλητηριαστοῦν δοκιμάζοντας.

Τὰ παιδιὰ τῆς ὁποιασδήποτε θρησκευτικῆς παραδόσεως, ὅταν δοῦν καὶ ἀκούσουν τὸν δάσκαλό τους εὔκολα καὶ ἀπροβλημάτιστα νὰ ἐκθέτη μπροστά τους ὅλες τὶς θρησκευτικὲς δοξασίες καὶ τὰ σύμβολα· αὐθόρμητα θὰ περιοριστοῦν στὸν ἑαυτόν τους, θὰ κλειστοῦν στὴν πίστι τους γιατὶ θὰ διακρίνουν τὸν κίνδυνο τῆς πνευματικῆς ἀδιαφορίας καὶ τοῦ θρησκευτικοῦ ἀμοραλισμοῦ. Ὁ δάσκαλός τους δὲν εἶναι παιδαγωγὸς ἀλλὰ μεταπράτης πληροφοριῶν.

Ὅταν παρουσιασθῆ ἡ ἀλήθεια τῆς Ἀγάπης ποὺ θυσιάζεται καὶ τοὺς ἐξασφαλίζει τὴ δυνατότητα τῆς προσωπικῆς ζωῆς καὶ ἐλευθερίας, τότε καθένα παιδὶ ἀνοίγει αὐθόρμητα τὴν καρδιά του ὅπως ἀνοίγει τὸ ἄνθος τὰ πέταλά του στὸ φῶς τοῦ ἥλιου. Καὶ ἀρχίζει ἡ ὀμορφιὰ τῆς ζωῆς καὶ τῆς εὐθύνης. Καθένας κρίνεται καὶ κρίνει αὐθόρμητα μέσα του.

Σέβομαι τὴν ἐλευθερία τοῦ ἄλλου σημαίνει ὅτι θυσιάζομαι γιὰ νὰ τὴν ἐξασφαλίσω. Καὶ ὁ ἐλεύθερος ἐν Πνεύματι ἄνθρωπος, ὅπου καὶ ἂν βρίσκεται εἶναι ἕνα μέρος τοῦ ἀληθινοῦ ἑαυτοῦ μας. Ἓν σῶμα καὶ ἓν πνεῦμα ἐσμὲν οἱ πολλοί.

Οὔτε κατεβάζω τὸ μυστήριο τῆς ζωῆς στὴν ἄψυχη πεζότητα τῆς ἀδιαφορίας. Οὔτε ἀγνοῶ τὴ δίψα καὶ τὴν προσδοκία τοῦ νέου ἀνθρώπου γιὰ τὰ θαυμαστὰ καὶ ἀνέφικτα. Ἡ Ἐκκλησία ἀνοίγει τὸ μυστήριο τοῦ κόσμου στὴν ψυχὴ τοῦ παιδιοῦ. Γιὰ νὰ χαρῆ τὴν ὀμορφιὰ τῆς ζωῆς καὶ τὴν κατάργησι τοῦ θανάτου.

Εἶναι μεγάλη εὐλογία γιὰ ὅλο τὸν κόσμο ὅταν οἱ ὀρθόδοξοι εἴμαστε ἀληθινὰ ὀρθόδοξοι.

Συμπερασματικά: μὲ τὴν ὀρθόδοξη ἐμπειρία καὶ ζωή, τὸ ὁμολογιακὸ μάθημα εἶναι ἀνοικτὸ καὶ ἀπεριόριστο. Τὸ ἀνοικτὸ ἀνθρωπίνως εἶναι τὸ κλειστὸ καὶ ἀνυπόφορο. Ἡ ὁποιαδήποτε ἐλευθερία του δὲν μπορεῖ νὰ βγῆ ἔξω ἀπὸ τὰ ὅρια τῆς φθορᾶς τοῦ χώρου καὶ τοῦ χρόνου ποὺ δὲν χωροῦν τὸν ἄνθρωπο.

Θρησκευτικὰ γιὰ ὅλους εἶναι ἡ ἔκπληξι τῆς ἀγάπης, τῆς ταπεινώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, ποὺ θεώνει τὸν ἄνθρωπο. Θρησκευτικὰ γιὰ κανένα ἡ βάναυση ἐπέμβασι τοῦ ἀνθρώπου πάνω στὸν ἄνθρωπο.



Δὲν θὰ τὸ κάνω πιὸ ἀνθρώπινο, κατὰ τὸ λογισμό μου, τὸ μήνυμα τῆς ζωῆς ὅταν παρουσιάζω τὸν Χριστὸ ὄχι ὡς Θεάνθρωπο, ὅπως τὸν πιστεύει ἡ Ἐκκλησία, ἀλλὰ ὡς ἕνα ἀρχηγὸ θρησκείας ἀπὸ τὶς πολλὲς ποὺ ὑπάρχουν.

Καὶ δὲν βοηθῶ κανένα ὅταν λέω ὅτι ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Θεανθρώπου δὲν εἶναι Θεοτόκος ἀλλὰ μιὰ καλὴ γυναῖκα.

Μὲ ἁπλότητα καὶ βεβαιότητα λέγονται τὰ ἄρρητα καὶ βιοῦνται τὰ ἀνέλπιστα: ὁ Θεὸς ἔχει τόση ἀγάπη ποὺ γίνεται ἄνθρωπος. Καὶ ὁ ἄνθρωπος ἔχει τέτοιες δυνατότητες, ποὺ μπορεῖ νὰ γίνη θεὸς κατὰ χάριν. Καὶ ἡ Παναγία Μητέρα Του δὲν εἶναι Χριστοτόκος ἀλλὰ Θεοτόκος, "ἐν ᾗ θεωροῦσα ἡ κτίσις ἀγάλλεται".

Αὐτὰ λέγονται καὶ βιοῦνται ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Καὶ οὔτε ἐπιβάλλεται διὰ τῆς βίας σὲ κανένα ἡ ἀλήθεια. Οὔτε ἀποκρύπτεται ἀπὸ δειλία τὸ θαῦμα

Ἡ ἀλήθεια τῆς σεσαρκωμένης Ἀγάπης δὲν σκοτώνει οὔτε σταυρώνει κανένα. Ἀλλὰ δέχεται νὰ σταυρωθῆ γιὰ νὰ σώση τοὺς σταυρωτές της.

Στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχουν δυσκολίες καὶ πειρασμοί. Ὑπάρχει ὁ διάβολος ποὺ σπέρνει ζιζάνια μέσα στὸ καλὸ σπέρμα. Πολλοὶ θέλουν νὰ ἀφαιρέσουν τὰ ζιζάνια. Ὁ Κύριος τοῦ ἀγροῦ συμβουλεύει: Καλύτερα μὴν τὰ πειράζετε. Ἀφῆστέ τα νὰ συναυξάνωνται μέχρι τὴν ὥρα τοῦ θερισμοῦ. Τότε θὰ πῶ στοὺς ἀγγέλους νὰ βγάλουν τὰ ζιζάνια καὶ νὰ τὰ κάψουν.

Ἐμεῖς θέλομε νὰ ξεκαθαρίσωμε τὰ πράγματα ἀμέσως. Ἐκεῖνος πάλι συμβουλεύει: περιμένετε. Μήπως δὲν διακρίνετε ἀκριβῶς ποὺ βρίσκεται τὸ κακό. Δὲν διακρίνετε σωστὰ τὴν ἀρρώστια καὶ μαζὶ μὲ τὰ ζιζάνια κάψετε καὶ τὸν ἑαυτόν σας.

Ἐμεῖς ὅμως εἴμαστε σίγουροι γιὰ τὸ ἀλάθητο τῆς διαγνώσεώς μας. Καὶ ἐπεμβαίνομε δυναμικὰ γιὰ νὰ καθαρισθῆ ὁ ἀγρὸς τῆς ἱστορίας.

Καῖμε τὰ ζιζάνια τῶν αἱρετικῶν καὶ ἀπίστων γιὰ νὰ κρατήσωμε καθαρὴ τὴν πίστι.

Καῖμε τὰ μιάσματα τῆς κατώτερης ράτσας γιὰ νὰ διατηρήσωμε καθαρὴ τὴ λευκὴ φυλή μας.

Σκοτώνομε τοὺς ἐκμεταλλευτὲς τοῦ λαοῦ γιὰ νὰ ἐπιβάλωμε τὴ δικαιοσύνη καὶ τὴν ἰσότητα μὲ τὴ βία τῆς ἀποφάσεως καὶ τὴν ἰσχὺ τῆς γροθιᾶς μας.

Ἀλλὰ δὲν βρίσκεται ἔτσι ἡ λύσις. Ὅλοι εἶναι ἕνα κομμάτι τοῦ ἑαυτοῦ μας. Ὅλοι περιμένουν τὴ σωτηρία. Ὅλοι εἴμαστε ὑπεύθυνοι γιὰ ὅλα.

Ἐνῶ τὸ ψέμα σκοτώνει τὸν ἄλλον γιὰ νὰ ἐπιβληθῆ· ἡ Ἀλήθεια σταυρώνεται γιὰ νὰ σώση τοὺς σταυρωτές της. Ἡ προτροπὴ τῆς Ἐκκλησίας εἶναι: "Σταυρώθητι καὶ μὴ σταυρώσης. Ἀδικήθητι καὶ μὴ ἀδικήσης". Ὁ τελικὸς σκοπὸς τοῦ θείου θελήματος εἶναι: "πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν".

Ὅταν ἀνεξάρτητα τῆς δημιουργικῆς τῶν πάντων Ἀλήθειας θέλω νὰ ἐπιβάλλω τὴν ἄποψί μου: ἢ σκοτώνω τὸν ἄλλον γιὰ νὰ σώσω τὴ θεωρία μου, ἢ σκοτώνω τὴν ἀλήθεια (ἐξισώνω τὰ ὑγιῆ μὲ τὰ νοσηρὰ) γιὰ νὰ ζαλίσω τὸν ἄνθρωπο καὶ νὰ πετύχω τὰ σχέδιά μου.

Εἶναι ἀδιάσπαστη ἡ σχέσι ἀλήθειας καὶ ἀγάπης. Δὲν ὑπάρχει ἡ μία χωρὶς τὴν ἄλλη.

Ἡ ἀλήθεια τῆς ἀγάπης δημιουργεῖ τὸν κόσμο. Καὶ ἡ ἀγάπη τῆς ἀλήθειας ἐλευθερώνει τὸν ἄνθρωπο. "Γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς" (Ἰω. 8, 32).

Τὸ ψέμα: εἴτε σκοτώνει τὸν ἄνθρωπο γιὰ νὰ σώση τὴ θεωρία του· εἴτε σκοτώνει τὴν ἀλήθεια -- ἐξισώνει τὴ φενάκη μὲ τὴν πραγματικότητα -- γιὰ νὰ ἀκυρώση τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου.

Ἀλήθεια εἶναι ἡ ἀγάπη ποὺ θυσιάζεται γιὰ νὰ σώση τὸν ἄνθρωπο, τὸν ἀδύνατο καὶ ἀδικαιολόγητο.

Ψέμα εἶναι ἡ βάναυση ἐπέμβασι ποὺ ἐπιβάλλεται διὰ τῆς βίας. Κλείνει τὸν ἄνθρωπο στὴν καταδίκη τῆς συμφορᾶς. Καὶ τὴν ὀνομάζει θρησκεία, ἐὰν ὁ αὐτουργός της παριστάνη τὸν προφήτη ἢ δημοκρατία ἐὰν παίζη τὸ ρόλο τοῦ πολιτικοῦ ἡγέτη.

Ἀλλὰ ἡ βαναυσότητα τοῦ πείσματος βασιλεύει ἀλλ' οὐκ αἰωνίζει. Βασανίζει μόνο μέσα στὴν ἱστορία τὸν ἄνθρωπο.

Ὁ χρόνος περνᾶ. Ἡ μανία σβήνει. Ἡ γροθιὰ λειώνει. Τὰ θύματα μένουν. Καὶ μέσα στὶς οἰμωγὲς τοῦ πόνου καὶ τοὺς ποταμοὺς τῶν αἱμάτων ποὺ χύνομε, βλέπομε ἤρεμα ἡ ἴδια ἀλήθεια τῆς Ἀγάπης νὰ παρουσιάζεται ἀλώβητη καὶ νὰ μᾶς περιμένη. . .

Καὶ ὅλοι ἐὰν ἐπαναστατήσωμε γιὰ νὰ ἀντικαταστήσωμε τὸν Ἕνα δημιουργὸ τοῦ παντὸς καὶ νὰ διορθώσωμε τὸ ἔργο Του, δὲν πετυχαίνομε τίποτε πέρα ἀπὸ συμφορὲς γιὰ τὸν κόσμο.

Καὶ ὅλοι μόνοι μας ἐὰν ἀποφασίσωμε νὰ Τὸν βοηθήσωμε μὲ τὸ λογισμό μας, πάλι στὸ κενὸ δουλεύομε.

Ὅταν μὲ δέος συνειδητοποιήσωμε τὴν ἱερότητα τῆς ζωῆς καὶ τὴν παντοκρατορία τῆς Ἀγάπης, συνερχόμεθα ἐν μετανοίᾳ. Ταπεινούμεθα εὐγνώμονα καὶ εὐχαριστοῦμε συνεσταλμένοι.

Ζητοῦμε νὰ γίνεται τὸ θέλημά Του καὶ ἐγκεντριζόμαστε στὴν καλλιέλαιο τῆς ζωῆς. Γίνονται παντοδύναμοι οἱ ἀδύνατοι. Αὐτοὶ εἶναι εὐλογία γιὰ ὅλους, γιατὶ ὅλοι εἴμαστε ἕνα.

Ἡ ἀποκαραδοκία τῶν ἐθνῶν καὶ ὁ τελικὸς σκοπὸς τῆς θείας βουλήσεως εἶναι: ἵνα πάντες ἓν ὦσι.

Ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὶς εὐαίσθητες ψυχές, ὅπου γῆς, ποὺ πονοῦν καὶ διψοῦν τὴν ἀλήθεια τῆς ἐλευθερίας· καὶ ἀπὸ σεβασμὸ πρὸς αὐτοὺς ποὺ πολτοποιήθηκαν - καὶ πολτοποιοῦνται - ἀπὸ τοὺς ὁλοκληρωτισμοὺς τοῦ ψεύδους, εἶναι καλὸ νὰ σεβαστοῦμε τὴν ἁγιότητα τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου ὅπως τὴν ἔπλασε ὁ Θεός.

Ο αρχιμανδρίτης Βασίλειος (Γοντικάκης) υπήρξε Καθηγούμενος
των μονών Σταυρονικήτα (1968-1990)
και Ιβήρων (1990-2005) του Αγίου Όρους.

[GeorgiosM]

πολύ ωραίο κείμενο με ευρύ περιεχόμενο!
ίσως αυτό που δεν γράφει είναι το πώς θα αντιμετωπίσουμε στην πράξη
το κοσμικό αίτημα των αρνούμενων ανθρώπων να ακολουθήσουν το ομολογιακό χαρακτήρα
του μαθήματος των θρησκευτικών.
βέβαια ο γεροντας ίσως είπε...δεν είναι της αρμοδιότητάς μου να μπαινω σε αυτά
τα θεματα πιο συγκεκριμένα ή δεν ξέρω τί άλλο.
επίσης ΙΣΩΣ σκεφτηκε να κάνει μόνο τη σύσταση και να φανερώσει με ωραίο
τρόπο το ορθόν και απο κει κ έπειτα να α΄φήσει το πραγμα στους αρμόδιους,
να πράξουν και όποιος συγκινηθεί ή φωτιστεί κλπ καλως.
ή ίσως θέλει να πει οτι απαραίτητα πρέπει να είναι το μάθημα ομολογιακό
αλλά για να μην σκανδαλίσει κάποιους και τον κατηγορουν ότι δεν σέβεται ελευθερία
της πίστεως , δεν βγάζει ανακοίνωση στο ευρύ κοινό.
βεβαια το τελευταίο δεν το νομίζω σωστό ούτε ακριβές διότι ο γέροντας δεν
νομίζω οτι θα είχε καποιο φόβο ή δισταγμό να κάνει πίσω για "διπλωματία"
ή για το φόβο της εμπλοκής του σε αγώνες.

αν δεν ζεις απο κοντά το κάτι τελικά και να κάνεις και καμια ερώτηση περισσότερο
λεπτομερή (ακόμη και όχι γραπτή), το πραγμα ειναι πιο δύσκολο.

πάντως μου κάνει εντύπωση οτι χειριζεται το θέμα με "ευγένεια " και ΄με χαμηλους τονους.
εχω μια τετοια αίσθηση. (ελπίζω να μην σκέπτομαι πάλι πολλές βλακείες..αλλα
να πέφτω και λίγο μέσα..)

το σίγουρο πάντως ειναι οτι ειναι σαφές (νομίζω) ότι ειναι υπερ του ομολογιακού χαρακτήρα.

[dionysisgr]

...ίσως αυτό που δεν γράφει είναι το πώς θα αντιμετωπίσουμε στην πράξη...
...το σίγουρο πάντως ειναι οτι ειναι σαφές (νομίζω) ότι ειναι υπερ του ομολογιακού χαρακτήρα...

Γεωργιε, ακριβως για την πραξη μιλα ο Γεροντας. Ακριβως για την πραξη και την ουσια.

"Πράξις έστιν, θεωρίας επίβασις."

θα μας πει Αγιος Γρηγοριος ο θεολογος.

Ακριβως επειδη εχει θεωρια Θεου και λογο, που απορρεει απο τον υποστατικο Λογο, τον Οποιον υπηρετει και διακονει,
ζει και αναπνεει μεσα σε αυτον και δια αυτον, ειναι μεσα στην ουσια των πραγματων.

Οπως οταν δεις μια πολη, απο ψηλα, βλεπεις την ολοτητα της, την ομορφια αλλα και τα χαλασματα, την ταξη αλλα και το ευρος της, την κινηση αλλα και την χαοτητα της, και εχεις ματια πιο περιεκτικη και εποπτικη απο αυτον που κινειται μεσα στην πολη, κατα τον ιδιο τροπο ο Γερων Βασιλειος παει στην ουσια των πραγματων.

"Πραγματα" λεγανε οι θεολογοι Πατερες τα θεια. Οπου πραγμα αληθινο και νοουμενο, εκει ο ιδιος ο Θεος.

Στην πραγματικοτητα το μονο οντως αληθινο Πραγμα ειναι ο Θεος.
Οχι με την νεοελληνικη επαναλαμβανω εννοια.

Ολα τα αλλα ειναι μια κατ'αισθησιν χαρισμενη κτιστη πραγματικοτητα.

Αυτο που λεει στην ουσια και περιεκτικα ο Γεροντας, ειναι οτι ο ανθρωπος, θα πρεπει να διδαχθει,
να ζησει και να υπαρξει ακριβως στο πως να μετεχει αυτου του διαλογου, τον οποιο του προτεινει ο Θεος,
μεσα απο τα περιστατικα τα συμβεβηκοτα της ζωης.

Πως το νοημα της ζωης, ειναι ακριβως να την ξεπερασεις, να την βαδισεις ως σκοπο προς μια παιδευτικη τελειωση.

Γιατι εαν δεις την ζωη, και σαν μεσο αλλα και σαν σκοπο, αποτυγχανεις, αστοχεις, εκπιπτεις εκ του Θεου.

Και ολη η παιδεια του συγχρονου κοσμου, εκει δυστυχως αποβλεπει. Στο εδω και πουθενα αλλου.

Ο Γεροντας τονιζει οτι και το εδω ειναι αναγκαιο, και σοφο,
αλλα συναμα και το "παραλληλο εδω" ως παρον και ως επεκεινα, της παρουσιας μας,
το "μετα-εδω", που ειναι δηλαδη η Βασιλεια του Θεου, η οποια ειναι ηδη παρουσα εδω αλλα και μετα απο εδω,
τωρα αισθητη ως Εκκλησιασμος του ανθρωπου, ως εγκεντρισμος στην Ακτιστη Χαρη,
και εν χρονω ον οιδε ο Κυριος, ως πλεον η μονη αντιληπτη και αιωνια πραγματικοτητα.

Εαν ο ανθρωπος, δεν παιδευθει, δεν διαπαιδαγωγηθει, δεν λειτουργηθει, δεν ασκηθει, ως προς τον σκοπο,
για τον οποιο επλασθηκε, για τον σκοπο τον οποιο εγινε αυτη η ιδια η Ενσαρκωση του Λογου,
οτι και να πραξει, οτι και να μαθει, οτι και να δημιουργησει, εχει αστοχησει περα για περα.

Ο λογος της υπαρξεως του ανθρωπου, ειναι ο Λογος που τον εφερε εις το ειναι. Κανενας αλλος.

Και εαν δεν δοθει αυτος ο προσανατολισμος, στον νεο ανθρωπο, στον ερχομενο σε αυτον τον κοσμο,
δεν θα κληθει να δωσει λογο μονο, αυτος ο οποιος εμεινε αμετοχος του Λογου, αλλα και οσοι ηταν ενταγμενοι,
αρμοδιως σε αυτην την μεταδοση του Λογου προς αυτον,
ειτε εκκλησιαστικα, ειτε παιδαγωγικα, ειτε ως διαμορφωτες γνωμης, ειτε ως διανοηση, ειτε ως κοινωνια.

Εδω δεν μιλαμε για να το κανω ακομα πιο πεζο και πρακτικο, για το Μπακλαντες. Ουτε για την Σαουδικη Αραβια.

Μιλαμε για την Ελλαδα, που ειναι ορθοδοξη γη, ποτισμενη με αιμα, το οποιο ακομα αχνιζει, εις το Ονομα του Χριστου,
και η οποια δεν δικαιουται, εαν θελει να εχει συνεχεια, ανταξια των πατερων μας, να συμπεριφερεται ως αβαπτιση και ακατηχητη αλλοθρησκη, η αθεη χωρα, του νοτιου η του ανατολικου ισημερινου.

Γιατι ολοι οι ιθυνοντες νοες, και καθε λογης κουλτουριαρηδες λιγουρηδες,
ειτε της, εν πνευματικο κωμα ευρισκομενης, για να μην πω νεκρας και οζουσης Εσπεριας,
ειτε καποιοι κρυφοι θαυμαστες της σαρια και του ισλαμικου νομου,
θα πρεπει να καταλαβουν ποια γη πατουν, και ποιον αερα αναπνεουν.

Και να μη θελουν ντε και καλα, φαστιστικω τω τροπω, και με ολοκληρωτικο πνευμα,
να επιβαλλουν στανικα στην πλειοψηφια του ελληνικου λαου, μια ζωη, εναν σκοπο, μια υπαρξη που δεν την θελει,
και δεν την παρελαβε απο τους πατερες του.

Πως θα γινει δηλαδη. Εδω συμβαινουν τερατα και σημεια.

Ερχονται πεντε-δεκα, εκατο ανθρωποι, κρατουντες, διανοουμενοι, διαμορφωτες γνωμης,
και μας λενε οτι ξερετε; θα γινετε ισωμα, κιμας, χυλος, θελετε δεν θελετε, επειδη ετσι παει ο κοσμος..

Τι λετε ρε; Εαν αυτο δεν ειναι ο ορισμος του φασισμου και της τυραννιας, τοτε ποιος ειναι;

Δηλαδη θα στειλουμε εμεις μεθαυριο τα παιδια μας στο σχολειο, ας το πω σχολειο για να συννενοηθουμε,
για να μην το πω τιποτα αλλο και παρεξηγηθω, και θα μας γυρισουν απο αθεοι μεχρι ιμαμηδες στο σπιτι;

Και να ρωτησω κατι καθυστερημενο, γιατι δεν κοβει και πολυ το νοητικο "μοτερ" μου;

Αφου καποιοι χαλιουνται εδω, στην ορθοδοξη "ψωροκωσταινα",
υποφερουν, καταπιεζονται, και δυσθυμουν, ασφυκτια το πνευμα τους,
με την "συντηρητικη" νοοτροπια και την εθναρχουσα Εκκλησια,
και εφοσον εχουμε ελευθερο παγκοσμιοποιημενο κοσμο, πλεον, ως ενα μεγαλο "χωριο",
αλλα και αυτοι αισθανονται κοσμοπολιτες, οντες απατριδες, αθεοι και αδεσμευτοι,
γιατι δεν αναχωρουν προς αλλες πολιτειες, ετσι να πουμε πιο "δημοκρατικες" και πιο "προηγμενες",
για να ανασανουν ρε παιδι μου, εναν αλλον αερα ελευθεριας, της γνωστης και ως "νεας εποχης";

Aληθεια, μηπως τους εμποδιζει κανεις;

Τι καθονται εδω με τους "καθυστερημενους",
που ακομα επιμενουν πιστευουν και ομολογουν τον Εσταυρωμενο;

Αφου εχει "προχωρησει" ο κοσμος, γιατι δεν πανε και αυτοι παραπερα,
να προχωρησουν μαζι του;

Mηπως γιατι στο πισω-πισω μερος του μυαλου τους, οσο και εαν το εχουν ξεπλυνει,
με τα βρωμικα σαπουνια της Δυσης,
καποια ελαχιστη, εναπομεινασα ορθοδοξη αισθηση,
τους πληροφορει οτι εκει οπου εχει "προχωρησει" ο κοσμος,
δεν ανοιγεται παρα η αβυσσος και ο γκρεμος που δεν εχει πατο;

Μηπως;

[ΜΙΧΣ]

Στο ρητορικό ερώτημα που σαφώς και γνωρίζεις την απάντηση εν Χριστώ αδελφέ μου Διονύση

Τι καθονται εδω με τους "καθυστερημενους",

δράττομαι της ευκαιρίας να πω τ΄αποθημένα μου γιατί είναι κάτι που με απασχολεί άμεσα...

Δεν φεύγουν οι πολέμιοι αυτού του έθνους, γιατί θέλουν να μας διαλύσουν, αυτή η λέξη... χυλός... αυτό θέλουν να μας κάνουν, χυλό παγκοσμιοποίησης, όχι έθνος αλλά μονάδες, μονάδες 0, 1 σαν τους υπολογιστές, που δεν θα ξέρουμε που πάνε τα τέσσερα. Θα υπακούμε, σήκω και κάτσε, αυτοκτόνισε, "δώρισε", ανταλλακτικά, έως ότου σκοτώσουν και την ψυχή και το πνεύμα μας, το πνεύμα το Ελληνικό, το πνεύμα το Ορθόδοξο το πνεύμα το Ελληνορθόδοξο. Και γι αυτό κάνουν ένα καινούργιο παιδομάζωμα, χτυπούν τα παιδιά μας από μικρά, απομακρύνοντάς τα από την Πηγή της Ζωής και από την Παράδοσή τους... να μην ξέρουν, να μην μαθαίνουν ότι είμαστε πλασμένοι κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσην, ότι μας αγαπά ο 'Ενας, ότι Σταυρώθηκε για μας από την πολλή Του Αγάπη, ότι αυτή η ζωή είναι για να χτίσουμε μια σχέση μαζί Του και τώρα δίνουμε εξετάσεις... ότι έχουμε ΜΕΛΛΟΝ! Οτι δεν ζούμε μόνο για το εδώ και το τώρα, υπάρχει αιωνιότητα, η ψυχή ζει... Δεν θέλουν αυτοί οι άρχοντες και πιόνια του σκότους, να το γνωρίζουν αυτό τα βλαστάρια μας. Θέλουν να διεισδύσουν σε δοξολογίες ειδωλολατρικές, φράσεις που ανοίγουν πόρτες δαιμονιστικές, σε γνώσεις που σκοτώνουν την ψυχή μόλις πιαστεί στα δίχτυα του εχθρού του ανθρώπου.

Δεν θέλουν τους 'Ελληνες! Μας φθονούν. Μας φθονούν για την ταυτότητά μας την Ελληνική και μας φθονούν για την Ορθοδοξία.Θα ήθελαν να μας εξαλείψουν, αλλά δεν μπορούν... κι εμάς όλους να μας σκοτώσουν με τις έξυπνες βόμβες τους δεν μπορούν να σκοτώσουν την ψυχή, δεν μπορούν να αφανίσουν το θυσιαστικό πνεύμα που υπάρχει σε αυτά τα αιματοβαμμένα χώματα. Και πάντα λογαριάζουν χωρίς τον ξενοδόχο.

Ας γίνει το Θέλημά Του. Μπορούμε να το πούμε αυτό; 'Εχουμε το θάρρος; Τολμάμε να αφεθούμε στην πρόνοιά Του. Τουλάχιστον να ζητήσουμε συγνώμη για την αποστασία μας... Αυτό μπορούμε να το κάνουμε, μπάς και δούμε μια άσπρη μέρα πιά σ' αυτόν τον τόπο;

Οσο για τα θρησκευτικά, αν δεν τα διδαχθούν σωστά και Ορθόδοξα τα παιδιά μας στα σχολειά από ανθρώπους που πραγματικά αγαπούν τον Τριαδικό μας Θεό, και αποπνέουν πνεύμα Ελληνορθόδοξο... Αν δεν διδάξουν την Αλήθεια, τον Τριαδικό μας Θεό, την Αγάπη, την Θυσία, τον Λόγο, χωρίς να κάνουν χατήρια και υποκλίσεις μολύνοντας αθώες ψυχές με όλα τα υπόλοιπα που έχουν εντάξει σε αυτό το μάθημα που πιό πολύ πληγώνει ψυχές με τις πλύσεις εγκεφάλου άλλων δοξασιών, αλλόθρησκων και βλάσφημων ως προς τη δική μας Πίστη... δεν βλέπω να γίνεται πρόοδος ως προς την δική μας ευθύνη στα παιδιά αυτού του τόπου. Δεν βλέπω να κάνουμε το καθήκον μας ως αυτοί που έχουν αναλάβει ότι ποιό πολύτιμο μας έχει εμπιστευθεί ο Τριαδικός μας Θεός... τις ψυχές τους, όσο είναι μαζί μας σε αυτόν τον κόσμο.

[GeorgiosM]

ο Θεός υπομένει μέχρι της 11ης ώρας. μήπως να κανουμε το ιδιο κ εμεις?

περι μαθηματος θρησκευτικων να πω κ εγω την οπτική μου...
δημοτικό κ γυμνάσιο (δεκαετια 80 περιπου,τότε πήγα),
δεν μου εμεινε σχεδόν τιποτα απο το μαθημα των θρησκευτικων..
ήταν παρόν οι καθηγητές και τα λόγια και τα λειτουργικά τυπικά στοιχεία
αλλά μάλλον δεν κατάλαβα τίποτα..ούτε αν και πως ωφελεί τον πιστό η Θ.Κοινωνία.
μήτε για αγίους εμαθα, τιποτα ουσιαστικό, παρα μόνο ως γραφικες φιγουρες
σαν τιποτα επαγγελματα. Ιδρυτες, επικεφαλής,κλπ..
χαμπάρι...
στο λύκειο στο "χριστιανισμος κ θρησκευματα" μου έλαχε να κανω εργασια για τον βουδισμο.
εκει εντυπωσιαστηκα με τις περιεργες θεωρίες που μελετουσα.
και πιο πολυ ταλαιπωρηθηκα σχετικά με τα παραλογα εξωπραγματικα που ακουγα τοτε
περι βουδισμου. απο τοτε οταν ακουγα για βουδισμο δεν μου αρεσε..

περι θρησκευτικων στο γυμνασιο κ λυκειο αυτο που καταλαβαινα ειναι :
α)σχεδον τιποτα απο ορθοδοξία..
β) διασκεδαζα εγω κ ο διπλανος μου (και αρκετοί νομίζω απο την τάξη ) με τις ιντριγκες
και τις επίδοξες ή πραγματικές προστριβές που αναπτύσσονταν με τους καθηγητες
ή τους θεολόγους ή τον ιερέα (είχα μια χρονιά ιερέα καθηγητη)...
τις προστριβες και τα δυσκολα αναπάντητα "ερωτηματικά"-απορίες των παιδιών
ή τα "παραδοξα" που μας ελεγε ο καθηγητης περι δογμάτων κ κάποιων θέσεων.
τα οποία χωρις να καταλαβαινω ή να νιώθω, τα παπαγάλιζα για το βαθμο..

πρώτη φορά ακουσα οτι το μαθημα των θρησκευτικων εχει ομολογιακο
χαρακτήρα και ότι τσακώνονται για να το αφαιρέσουν στις ημέρες μας.
μέχρι τα 35 μου ποτε δεν ειχε περασει κατι τετοιο απο το φτωχο μυαλό μου...

αν θεωρείτε το μαθημα των θρησκευτικων ως ομολογιακο θεσμο,
εγω θα ελεγα να προσπαθησουμε και με αλλες κατευθυνσεις, και σε καλύτερα επίπεδα.
απο την μητέρα μου θυμάμαι που μας ειχε περάσει μερικά στοιχεία πίστεως,
τα βραδια που πριν κοιμηθουμε καθοταν κ μας διαβαζε κ μας ελεγε σχετικά.
πολύ πολύ πιο απλά πράγματα και πολύ πολύ πιο χοντροκομμένα..
ο Θεός να με συγχωρεί αδελφοί..

[GeorgiosM]

απο τα πολύ πολύ στοιχειώδη κάτι με φώτισε ο Θεός και πήρα.
απο τα χίλια δύο ιστορικά, θεσμικά, λειτουργικά, εννοιολογικά,
φιλοσοφικά...δυσυχως πήρα σχεδον ΜΗΔΕΝ..
ασχετα αν παπαγαλιζα και μάθαινα αρκετά.
ειδικά το δυσκολοτερο διαβασμα ήταν με τις φιλοσοφικές -εννοιες
και αναλύσεις που έπρεπε να μαθω να αναφέρω όπως τα έλεγε
το βιβλίο...εκει να δεις!! δεν μου εμεναν με τίποτα...
μεχρι να τα διαβασω τα ξέχναγα..(που λεει ο λόγος).
θυμαμαι πχ μερικα που ελεγε...

η αγάπη και πώς βιώνεται μέσα στο πρόσωπο του άλλου ανθρωπου...

πω ! δεν σας λέω τίποτα...ποιος ειχε τη φαεινή ιδεα να παει να γραψει
ολα αυτα τα κειμενα και να πρεπει να τα μαθαινουμε απεξω?

νομιζω μεσα στην εκκλησία (στον ναό) και στην εντελώς βασική διδασκαλία
λαμβανεται το νόημα. οταν παει το παιδί να ανάψει το κερι,
να ασπαστεί τις εικόνες, να μεταλάβει κλπ.
οχι με τις σκεψεις.
νομιζω πρεπει πρωτα να υπαρχει η στοιχειώδης εξοικειωση και γνώση και μετά η θεωρία.