"Το όρος της σιωπής" - "Δώρα της ερήμου"

[dionysisgr]

Η Ορθοδοξη πνευματικοτητα υπαρχει και κερδιζεται μονο μεσα στην Εκκλησιαστικη-Μυστηριακη Ζωη, μεσα στην Ενορια μας, κοντα στον Πνευματικο μας, μεσα απο την Αγια Γραφη, τα κειμενα των Πατερων μας, οσα μας πρεπουν και εχουμε ευλογια να διαβαζουμε, και οχι σε καθε λογης "best-seller" ειδος καθαρα ξενικο και δυτικου τυπου εξωτερικου τροπου αποκτησης της οποιας "πνευματικοτητος".

Συμφωνω απολυτα με τον filotas, και να δειχνετε ιδιαιτερη προσοχη σε τετοιου ειδους "ευπεπτα" και "ομορφα" βιβλια με προκαλυμμα "επιστημονικο" που μας βαζουν υπουλα σε μια συγκριτιστικη λογικη, με αλλες ανθρωποπαθεις θρησκειες και προσωπικες "αποκαλυψεις" της αληθειας.

Δεν κανουμε επιστημη στην Ορθοδοξια, ουτε διαγωνισμο με επιχειρηματα για το ποιος εχει την περισσοτερη και καλυτερη αληθεια!

Αγωνα κανουμε, βιωμα αποκτουμε, και εμπειρικα με την βοηθεια του Πνευματικου και του Θεου, παντοτε ενταγμενοι μεσα στο Εκκλησιαστικο γεγονος, μεσα στην Θεια Λατρεια, προχωρουμε.

Εντος της Ορθοδοξιας κατεχουμε ολη την Ενυποστατη Αληθεια Τον Κυριο Ιησου Χριστο. Αυτος ειναι η Αληθεια, και οχι κανενα αλλο νοημα, ιδεα, επιστημη, εννοια, αγαθο και οτι αλλο εχουμε υπ'οψιν μας επι γης.

Μπορει να εχει καλες προθεσεις ο συγγραφεας, αλλα οχι Εκκλησιαστικο πνευμα, και να "αναζητα" την πνευματικοτητα σε εξωτερικα σχηματα, συναισθηματικες καταστασεις, τοπους, αλλα οχι τροπους.

Ο τροπος κανει την Χριστιανικη Ορθοδοξη πνευματικοτητα οχι ο τοπος. Μπορει να πας στο Αγιον Ορος και να γυρισεις χειροτερος, μπορει να εισαι και μεσα στην τρελλα της Αθηνας, και να βιωνεις καταστασεις πληρεις Χαριτος. Απο εμας εξαρταται και απο την Προσωπικη μας σχεση με τον Χριστο, παντοτε βεβαια μεσα στα πλαισια της Εκκλησιαστικης μας ζωης.

Προσοχη, λοιπον σε οτι διαβαζετε και ακουτε.

[Dimitris39]

Ο ενθουσιασμός με τον οποίο παρουσίασε ο Φίλιππος τα παραπάνω βιβλία μ' έκανε ν' αγοράσω και να διαβάσω φέτος στις διακοπές μου το "'Ορος της Σιωπής".

Κατ' αρχήν να διευκρινίσουμε ότι ο ήρωας του βιβλίου ο π. Μάξιμος είναι υπαρκτό πρόσωπο. Όποιος έχει ακούσει τις ομιλίες του π. Αθανασίου Λεμεσού, που υπάρχου στο site: http://www.pantokrator.info και στο site της Ιερά Μητρόπολης Λεμεσού http://www.imlemesou.org , εύκολα στο κείμενο του Κυριάκου Μαρκίδη στα λόγια του π. Μαξίμου θ' αναγνωρίσει τον π. Αθανάσιο.

Έχω όμως κάποιες ενστάσεις:

1. Ο συγγραφές χρησιμοποιεί για τον π. Μάξιμο και γενικά τους Πνευματικούς τη λέξη "Δάσκαλος" και για τα πνευματικά παιδιά τους τη λέξη "μαθητές". Η ορολογία αυτή δεν είναι Ορθόδοξη επειδή ο Χριστός είπε: "υμείς δε μη κληθήτε ραββί· είς γάρ υμών εστιν ο διδάσκαλος, ο Χριστός· πάντες δε υμείς αδελφοί εστε." (Ματθ. κεφ. 23, 8 ).
2. Γενικά ο ενθουσιασμός του κ. Μαρκίδη για το πρόσωπο του π. Μαξίμου (π. Αθανασίου Λεμεσού) τον οδηγεί σε υπερβολές για το ρόλο του π. Αθανασίου στην ζωή της Εκκλησίας της Κύπρου, αδικώντας έτσι τους υπόλοιπους Πνευματικούς πατέρες του νησιού.
3. Ο Κ. Μαρκίδης αναμεταδίδει τα λόγια του π. Αθανασίου κατά τη δική του κατανόηση, η οποία είναι ελλιπής, λόγω έλλειψης μακρόχρονης Ορθόδοξης πνευματικής εμπειρίας. Είναι φανερό ότι ο συγγραφέας έχει ευρεία γνώση των θρησκειών και πολλών κειμένων των Πατέρων, όμως η γνώση δεν υποκαθιστά την εμπειρία, αντίθετα πολλές φορές μπερδεύει.
4. Ο συγγραφέας επιμένει να παραθέτει τα δικά του σχόλια στα λόγια του π. Μαξίμου, συγκρίνοντας την Ορθοδοξία και την Ορθόδοξη μοναχική ασκητική με άλλες θρησκείες και κοινωνικές θεωρίες. Ο συγκρητισμός είναι έννοια αντίθετη στην Ορθοδοξία και μπορεί να μπερδέψει, όσους δεν έχουν εδραιωθεί στην Ορθόδοξη πίστη.

Άποψή μου: Το βιβλίο είναι καλό για ανθρώπους που δεν είναι κοντά στην Ορθοδοξία, προκειμένου να τους προσελκύσει το ενδιαφέρουν να ψάξουν βαθύτερα προς την κατεύθυνση αυτή. Άλλωστε γι αυτό το πρωτότυπο γράφτηκε στα Αγγλικά και απευθύνθηκε στο αμερικανικό κοινό.

Το βιβλίο δεν κάνει για πνευματικό βοήθημα για αρχάριους, που έχουν ήδη προσεγγίσει την Ορθόδοξη Εκκλησία, επειδή μπορεί να τους μπερδέψει με τις θεωρίες και το συγκρητισμό που περιέχει. Όποιος θέλει να γνωρίσει τον π. Αθανάσιο Λεμεσού και τον πνευματικό πλούτο που περιέχουν οι ομιλίες του, μπορεί να τις κατεβάσει από τα sites που αναφέρω πιο πάνω. Αν επιμένετε να διαβάσετε το βιβλίο, τότε μη δώσετε σημασία στα σχόλια του κ. Μαρκίδη, αλλά εστιάστε πάνω στα λόγια του π. Μαξίμου.

Πρεσβυτέρου Βασιλείου Σπηλιόπουλου

ΝΕΟΕΠΟΧΗΤΙΚΗ ΤΡΙΛΟΓΙΑ

ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΑΡΚΙΔΗ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ,

ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ,

ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΤΟΝ ΛΕΟΝΤΑ

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟ



Ο Κυριάκος Μαρκίδης είναι ένας Κύπριος κοινωνιολόγος ο οποίος ζει και εργάζεται στην Αμερική. Ο ίδιος δηλώνει "πνευματικός αναζητητής" και στα πλαίσια μιας θρησκειολογικής εργασίας ασχολήθηκε και μελέτησε την Ορθόδοξη νηπτική παράδοση. Καρπός της μελέτης του είναι τα τρία προαναφερθέντα βιβλία τα οποία προβάλλονται ως ορθόδοξα βοηθήματα, ως συνοπτική παράθεση όλης της νηπτικής παράδοσης της Εκκλησίας και ως πολύ ωφέλιμα για την πνευματική ζωή. Τα βιβλία αυτά, με λύπη το λέμε, έχουν βρει μεγάλη απήχηση μεταξύ των Ορθοδόξων και δυστυχώς προβάλλονται, διαφημίζονται, συνιστανται ακόμα και από ιερείς η και από πνευματικούς στα πνευματικά τους τέκνα, προβάλλονται και διαφημίζονται, κατά καιρούς, ακόμα και από επίσημα όργανα της Εκκλησίας μας όπως οι εκκλησιαστικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί.

Πόσο όμως ωφέλιμα πραγματικά είναι τα βιβλία αυτά; Πόσο καλά κατανόησε ο συγγραφέας τους την Ορθόδοξη νηπτική παράδοση; Πόσο Ορθόδοξα τελικά είναι; Μήπως με αφορμή την μελέτη της Ορθοδόξου νηπτικής παραδόσεως γίνεται σύγκριση και τελικά ταύτιση της με αλλότρια πνευματικά συστήματα που είναι γεμάτα από δαιμονική πλάνη; Μήπως η νηπτική παράδοση της Εκκλησίας μας, όταν παρουσιάζεται διαστρεβλωμένη, γίνεται όργανο επικινδύνων νεοεποχήτικων μεθόδων; Μήπως ο "πνευματικός αναζητητής" Κυριάκος Μαρκίδης δεν αναζήτησε για να βρει, δεν αναζήτησε καλοπροαίρετα αλλά εσκεμμένα έψαξε τα στοιχεία εκείνα που θα τον βοηθούσαν να εξισώσει και να ταυτίσει το Φως του Χριστού και της Εκκλησίας με το σκοτάδι της Νέας Εποχής και του Αντιχρίστου;

Θα δούμε πάρα πολύ συνοπτικά μερικά, τα πιο εμφανή, σημεία των τριών έργων του Κυριάκου Μαρκίδη διότι ο συνολικός όγκος των βιβλίων που ξεπερνά τις 1200 σελίδες δεν θα μας επέτρεπαν σε καμία περίπτωση να τα αναλύσουμε διεξοδικά.



ΤΟ ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Πρόκειται για ένα βιβλίο 400 περίπου σελίδων το οποίο υποτίθεται ότι "εμβαθύνει στη σοφία των ορθοδόξων μοναχών που ζουν στο Άγιον Όρος, όπως αυτή μεταβιβάστηκε από γενιά σε γενιά"[1]. Βασικό πρόσωπο του βιβλίου ο π. Μάξιμος, ένας αγιορείτης μοναχός, ο οποίος βοηθά τον συγγραφέα να μελετήσει την ορθόδοξη πνευματική παράδοση. Στην πραγματικότητα πίσω από τον π. Μάξιμο "φωτογραφίζεται" ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος, ένας διακεκριμένος και πολύ αγαπητός επίσκοπος ο οποίος, μαζί και με τον επίσκοπο Κάλλιστο Γουέαρ που, κατά τον συγγραφέα, διάβασε "σχεδόν όλο το πρώτο δοκίμιο και έδωσε πολύτιμες συμβουλές"[2], επιστρατεύονται για να δώσουν επικάλυμμα ορθοδοξίας στο έργο του κου Μαρκίδη, για να διαφημίσουν ως ορθόδοξο, αυτό το επικίνδυνο βιβλίο. Γιατί όμως θεωρούμε το βιβλίο ξένο προς την ορθοδοξη πνευματικότητα και επικίνδυνο;

Κατ' αρχήν οφείλουμε να τονίσουμε ευθύς εξ' αρχής ότι μέσα από τους διαλόγους και τις ερωταποκρίσεις του συγγραφέα με τον π. Μάξιμο δίνονται από τον συγγραφέα μερικά σημεία, ακόμη και ολόκληρα κεφάλαια, τα οποία αποτελούν πραγματικά απόσταγμα της Πατερικής σοφίας και είναι εντελώς Ορθόδοξα και Πατερικά. Το γεγονός όμως αυτό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως θετικό ούτε να προσδώσει στο βιβλίο την ιδιότητα του ωφελίμου και καθαρώς ορθοδόξου αναγνώσματος αλλά, αντίθετα, καθιστά ακόμα πιο επικίνδυνο το βιβλίο διότι αναμιγνύει την αλήθεια με το ψεύδος, ώστε αυτό να προσλαμβάνεται και να αφομοιώνεται με μεγαλύτερη άνεση. Αυτή εξάλλου είναι μια συνηθισμένη μεθοδεία του διαβόλου.

Μέσα λοιπόν από τις σελίδες του βιβλίου και μετά εννοείται από μια σοβαρή και προσεγμένη ανάγνωση, απαλλαγμένη από τους συνηθισμένους συναισθηματισμούς και τις προσωποληψίες, μπορεί κανείς με σχετική ευκολία να διαπιστώσει ότι ακόμα και τα πιο πατερικά και ορθόδοξα σημεία του βιβλίου ο Κυριάκος Μαρκίδης τα αντιλαμβάνεται εντελώς διαφορετικά, τους δίνει άλλο περιεχόμενο και τα προσλαμβάνει μέσα από τα φίλτρα των ανατολικών θρησκειών και των μεθόδων τους. Φυσικό επακόλουθο και αποτέλεσμα είναι ο συγγραφέας, και φυσικά ο αναγνώστης, να εξισώνει την Ορθοδοξη νηπτική παράδοση της Εκκλησίας μας και τις θεραπευτικές Της Μεθόδους με τα διάφορα δαιμονοκρατούμενα συστήματα των ανατολικών θρησκειών.

Συγκεκριμένα:

Ο σύγγραφέας σε όλο το βιβλίο κάνει χρήση ινδουιστικών και πνευματιστικών όρων και λέξεων όπως "συνειδητότητα"[3], "αύρα"[4], "μάτι της ενατένισης"[5], "ενέργεια"[6], "πνευματικές πρακτικές - ασκησεις"[7], "ξαφνικό φωτισμό" η "μετασχηματισμό"[8], "όχημα"[9], "επίπεδα" εξαγνισμού - πνευματικότητας - συνειδητότητας κ.α[10], "δάσκαλοι - μαθητές"[11], "ροή ενέργειας-χάρης"[12].

Βέβαια, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι απλώς ο συγγραφέας κάνει χρήση της συγκεκριμένης ορολογίας διότι αυτήν γνώριζε, δεν έδινε όμως και το ίδιο νόημα στις λέξεις. Ισχύει άραγε κάτι τέτοιο; Κατηγορηματικά λέμε όχι, και παραθέτουμε ελάχιστα μόνο σημεία του βιβλίου στα οποία είναι εμφανέστατη η σύγχυση, εσκεμμένη η όχι, και η ταύτιση της Ορθοδόξου πνευματικότητος με τις ανατολικές θρησκείες και ακόμα πιο εμφανές είναι το γεγονός ότι ο Μαρκίδης είδε την Ορθόδοξη Εκκλησία απλώς σαν μια ακόμη θρησκεία που κατά τύχη, λόγω καταγωγής, του ταίριαζε πιο πολύ.

Στη σελ. 19 θεωρεί ότι κατά Θεία Πρόνοια απελευθερώθηκε από τον αγνωστικισμό και τον υλισμό μέσα από τον Ινδουισμό και τον αποκρυφισμό και αναφέρεται σε μεγάλους αποκρυφιστές όπως ο Άλαν Βάτς, η Μπλαβάτσκι, ο Στάινερ, ο Γκουρτζιέφ, ο Κρισναμούρτι, ο Μαχαρίσι Μάχες Γιόγκι. Διαφημίζονται λοιπόν μεγάλοι αποκρυφιστές, ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήτες ως ωφέλιμοι και χρήσιμοι. Μάλιστα στην αμέσως επόμενη σελίδα ομολογεί ότι μέσα από την καθημερινή μελέτη των σατανικών βιβλίων των προαναφερομένων κατέληξε στο συμπέρασμα, στο οποίο προφανώς θέλει να οδηγηθεί και ο αφελής αναγνώστης, ότι ".. οι άνθρωποι διαθέτουν λανθάνουσες ικανότητες που εκτείνονται πέρα από τις πέντε αισθήσεις..." και ότι υπάρχουν "μετά - ορθολογικά στάδια συνειδητότητας..."[13]. Προτρέπεται ο αναγνώστης λοιπόν μέσα από τις πρακτικές των ανατολικών θρησκειών να βρει και να αξιοποιήσει αυτές τις λανθάνουσες δυνατότητες.

Στη σελ. 21 επιτίθεται στο ιερατείο και, κατ' επέκταση, στον Χριστιανισμό λέγοντας ότι μέχρι να γνωρίσει μερικούς, προφανώς λίγους, κληρικούς κανένας άλλος κληρικός η μοναχός δεν τον είχε εμπνεύσει.

Στη σελ. 22 μιλά για την αύρα των αγίων ο άνθρωπος εκείνος ο οποίος υποτίθεται ότι έγινε αφορμή για να πλησιάσει ο συγγραφέας την Ορθόδοξη πνευματικότητα και καταλαβαίνει κανείς πως δεν βρήκε το Φως ο συγγραφέας αφού οδηγήθηκε από τυφλούς.

Στη σελίδα 24 επιτίθεται στους κάθε λογής ομολογητές της πίστεως αποκαλώντας τους "υπερφανατικές μορφές της οργανωμένης θρησκείας", εκθειάζει το καταστροφικό φεμινιστικό κίνημα και τον οικουμενισμό μιλώντας για "αποδοχή όλων των ανθρώπων χωρίς αυθαίρετους αποκλεισμούς κάποιων ομάδων". Όλοι στο ίδιο καζάνι, όλοι με όλους! Πουθενά η Αλήθεια αλλά παντού!

Στην 25 αποκαλεί τους ψαλμούς "άλλη μορφή διαλογισμού" που τον εκτοξεύουν σε επίπεδα βαθιάς ηρεμίας και γαλήνης. Όλοι οι όροι και το περιεχόμενο τους καθαρώς ινδουιστικά.

Στην ίδια και στην επόμενη σελίδα μιλά για το "μάτι της ενατένισης"το οποίο είναι "συστηματική και πειθαρχημένη πνευματική πρακτική, που έχει σκοπό να ανοίξει τις διαισθητικές και πνευματικές ικανότητες του προσώπου"και το οποίο παρέμεινε ζωντανό που αλλού; Στο Θιβέτ φυσικά. Και ποιος το ανακάλυψε; Οι οπαδοί της "Νέας Εποχής" φυσικά. Καλό λοιπόν το Θιβέτ, πηγή του φωτισμού μας, καλή και η Νέα Εποχή. Μπορεί κανείς λοιπόν να μη χαρακτηρίσει το βιβλίο απολύτως Νεοεποχήτικο και αντιχριστιανικό, όταν το κάνει ο ίδιος ο συγγραφέας; Το χειρότερο όμως είναι ο συγκρητισμός, ο οποίος βέβαια είναι και ο σκοπός συγγραφής του βιβλίου, αφού ο συγγραφέας πιστεύει ότι αυτό που έγινε στο Θιβέτ και ανακάλυψαν οι Νεοεποχήτες, αυτό ακριβώς γίνεται στο Άγιο Όρος. Το Άγιο Όρος, κατά τον Μαρκίδη, είναι η θα πρέπει να γίνει απλώς το Θιβέτ της Δύσης. Αυτό φυσικά φαίνεται και στην 44.

Στα επόμενα κεφάλαια ο συγγραφέας γνωρίζει τον πατέρα Μάξιμο, τον οποίο όμως δεν βλέπει ως Ορθόδοξο μοναχό. Για τον Μαρκίδη ο π. Μάξιμος είναι ένας ακόμα δάσκαλος από τους πολλούς που είχε γνωρίσει (σελ.36) κοντά στον οποίο, όπως έκανε και με όλους τους άλλους μύστες, ήταν έτοιμος να μάθει νέους, παράλληλους, όπως ο ίδιος τους αντιλαμβανόταν, δρόμους για πνευματική εξύψωση (σελ.32). Ο π.Μάξιμος ήταν ένας πραγματικός δάσκαλος, ο οποίος "συμβαίνει να είναι χριστιανός"(σελ. 36). Παντού υπάρχουν δάσκαλοι, από πολλούς δρόμους μπορεί να οδηγηθεί κανείς, συμφωνα πάντα με τον συγγραφέα, σε ανώτερα πνευματικά στάδια.

Στη σελίδα 38 αλλά και σε πάρα πολλές άλλες μιλά για ενέργεια, η οποία μετατοπίζεται με την σκέψη. Μιλά για την συμπαντική λοιπόν ενέργεια.

Στη σελίδα 50 μας αναπτύσσει το πόσο προφητικός αποδείχθηκε ένας Ισραηλινός γκουρού ο οποίος προφήτευσε ότι αν οι μοναχοί του Όρους δεν μοιραστούν με όλο τον κόσμο τη σοφία τους, θα τους αναγκάσει ο Θεός να το κάνουν. Αυτός λοιπόν ήταν και ο λόγος που ο π. Μαξιμος υποχρεώθηκε να αφήσει το Όρος για να γίνει επίσκοπος στην Κύπρο. Θαυμαστό το σημείο! Ο σουάμι αναγνωρίζει, αυτό πρέπει άρα να κάνουμε και εμείς, τη σοφία των Αγιορειτών και την αξία της για τον κόσμο. Αναγνωρίζει στους αγιορείτες τους συναγωνιστές στον αγώνα για καλλιέργεια του ματιού της ενατένισης. Και όλα αυτά σε άσραμ, όπου ο συγγραφέας προέβαλε τις συγκρητιστικές του απόψεις λέγοντας στους ανθρώπους ότι ανακάλυψε το δυτικό Θιβέτ.

Στη σελ. 74 αποδεικνύεται το πόσο άσχετος και μακριά έμεινε από την Εκκλησία αποκαλώντας την εικόνα της Παναγίας ιερό αντικείμενο που πιστεύεται, δεν είναι σίγουρο, ότι έχει θαυματουργικές ιδιότητες.

Στη σελίδα 82 συναντάμε ένα από τα πιο ανορθόδοξα σημεία. Ο συγγραφέας ευθέως αποδέχεται όλων των ειδών τις σεξουαλικές σχέσεις "από τις πιο χυδαίες ως τις πιο υψηλές" θεωρώντας μάλιστα ότι βοηθούν τον άνθρωπο να φτάσει στην αγάπη του Θεού και στο Θείο έρωτα. Πιστεύει ο δύσμοιρος ότι ακόμα και οι πιο χυδαίες σεξουαλικές σχέσεις είναι τύπος και προτύπωση του Θείου έρωτα. Καθαρός Νικολαιτισμός.

Στη σελίδα 88 προβάλλεται η γερόντισσα Γαβριηλία και το βιβλίο "Η ασκητική της αγάπης", το οποίο βοήθησε φυσικά το συγγραφέα να παραμείνει στην πλάνη και στη σύγχυση Εκκλησίας και Ινδουισμού. Το ίδιο και στη σελίδα 90.

Στη σελίδα 107 ο συγγραφέας με περισσή ειλικρίνεια ομολογεί ότι σκοπός του είναι η συγκριτική μελέτη και όχι η πραγματική αναζήτηση της αλήθειας. Ευθέως παραδέχεται ότι ακούει την ορθόδοξη διδασκαλία και αυτομάτως τη μετασχηματίζει σε ινδουιστική. Συγκρίνει τη διδασκαλία της Εκκλησίας για την κάθαρση με κοσμικές θεωρίες παραφρόνων στοχαστών και με τις δαιμονικές πλάνες του Βουδισμού. Στο ίδιο δε σημείο ευθαρσώς ομολογεί και την αντίθεσή του με την Πίστη της Εκκλησίας ότι μόνη Αυτή κατέχει την Αλήθεια. Στην ίδια δε σελίδα κάνει λόγο και για τον περίφημο ξαφνικό φωτισμό δηλ. την αυτόματη διαδικασία όπου αυτοστιγμής και χωρίς προσωπική συμμετοχή οι άγιοι, υποτίθεται, έφθαναν από την θλίψη στην χαρά. Για το ίδιο φαινόμενο γίνεται λόγος και στην 111 όπου υποστηρίζεται ότι οι άνθρωποι θεραπεύονται αυτομάτως όταν έρθουν σε επαφή με την θεϊκή πραγματικότητα που βρίσκεται στον εσώτερο εαυτό τους. Ο άνθρωπος λοιπόν, για το συγγραφέα, είναι Θεός και μπορεί μέσα από την επαφή με τον εσωτερικό του κόσμο, προφανώς δια του διαλογισμού, να αυτοπραγματωθεί, να αυτοθεωθεί, να αυτοσωθεί.

Στην 123 συγκρίνει τις Ιερές εικόνες με τα διάφορα ειδωλοποιημένα βοηθήματα των ανατολικών θρησκειών και "υποχρεώνει" τον αναγνώστη με μαεστρία είτε να δεχθεί ότι όντως οι εικόνες εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό που εξυπηρετούν και τα είδωλα των εθνών και άρα και αυτά δεν είναι είδωλα αλλά εικόνες, είτε να παραδεχτεί ότι οι εικόνες είναι είδωλα. Η επίθεση βέβαια αυτή συνεχίζεται σε όλο το κεφάλαιο, όπου πολλάκις υπογραμμίζεται ότι οι εικόνες είναι περιττές και επικίνδυνες να οδηγήσουν σε ειδωλολατρεία και ότι και οι εικόνες και οι ψαλμοί και οι Λειτουργίες ακόμη, είναι για τους ατελείς. Βομβαρδισμός και κατεδάφιση ολοκλήρου της Παραδόσεως της Εκκλησίας μας. Και αναρωτιέται κανείς ποιος είναι ο τέλειος, ο οποίος δεν χρειάζεται πλέον όλα αυτά; Η ερώτηση μπορεί να φαντάζει αφελής αλλά για τον συγγραφέα δεν είναι μόνον ο Θεός τέλειος αλλά όλοι μπορούμε να φτάσουμε στην τελειότητα αφού όλοι είμαστε Θεοί. Τελικώς δε για να είναι βέβαιος ο συγγραφέας ότι οι εικόνες είτε θα υποβιβασθούν είτε θα αλλάξουν περιεχόμενο καταλήγει με την ιστορία μιας εξαδέλφης του η οποία μαθαίνοντας ότι έπασχε από λύκο "διοχέτευσε όλη της την ενέργεια στη θεραπεία της"(σελ.129) και έπαιρνε ενέργεια από την εικόνα που ζωγράφιζε.

Στην 134 αποδέχεται άνευ οποιασδήποτε αμφισβητήσεως θεραπείες διαφόρων μυστών και μιλάει για τη "μεσολαβητική προσευχή" του π. Παϊσίου ισοπεδώνωντας, στην πραγματικότητα, την προσευχή των μοναχών με τις επικλήσεις και τον διαλογισμό των γκουρούδων. Η ίδια γραμμή βέβαια ακολουθείται σε όλο το σχετικό με τα θαύματα και τις θεραπείες κεφάλαιο. Στη σελ. 143 μάλιστα αποκαλεί σημαντικές τις παρακάτω θέσεις του Τζον Ρόσνερ:

Α) οι νεκροί (δική μας υπογράμμιση) άγιοι εμφανίζονται σε ζωντανούς και διδάσκουν μέσω αυτών. Έτσι μάλιστα διαδόθηκε ο χριστιανισμός.
Β) Οι απαρχές του χριστιανισμού είναι σαμανιστικές και πνευματιστικές, δηλαδή σατανιστικές.
Γ) υπάρχουν άνθρωποι "κανάλια" οι οποίοι γίνονται οι ενδιάμεσοι, τα μέντιουμ, μεταξύ των νεκρών αγίων, του πνευματικού δηλαδή κόσμου και του υλικού κόσμου. Και όντως οι επισημάνσεις αυτές είναι σημαντικές ώστε και ο αφελέστερος αναγνώστης του Μαρκίδη να αντιληφθεί ότι ο άνθρωπος είναι ινδουιστής, βουδιστής, πνευματιστής και καμιά απολύτως σχέση δεν έχει με την Εκκλησία.

Στην 146 δέχεται την προύπαρξη των ψυχών και τον απόλυτο προορισμό, διδασκαλίες καταδικασμένες, όπως και ο ίδιος ομολογεί, από την Εκκλησία. Βάζει όμως ταυτόχρονα τον αναγνώστη μπροστά στο δίλημμα: η προύπαρξη ψυχών η προσωποληψία του Θεού. Πάντως η Εκκλησία για τον Μαρκίδη έκανε λάθος στην καταδίκη του Ωριγένη και εξακολουθεί να πλανάται.

Στην 150 μιλά για το φαινόμενο της "διθεσίας", τη δυνατότητα δηλαδή κάποιου να εμφανίζεται σε δύο σημεία ταυτοχρόνως, θεωρώντας το ως εντελώς ορθόδοξο.

Στην 162 μιλά για θετική και αρνητική ενέργεια απορρίπτοντας την ύπαρξη του διαβόλου και βοηθώντας τον έτσι στο μισάνθρωπο έργο του.

Στην 195 δέχεται την αρχική έκρηξη ως αιτία δημιουργίας του σύμπαντος.

Στην 196 δεν αποδέχεται τη διδασκαλία της Εκκλησίας για την δημιουργία του κόσμου ως ανταποκρινόμενη στην ιστορική πραγματικότητα παρά μόνο ως συμβολισμό.

Στην 201 μιλά γενικώς για πνευματική αναζήτηση και για την ανάγκη ύπαρξης διδασκάλου συγχέοντας την σχέση με τη σχεση πνευματικού - πνευματικού τέκνου.

Στη 217 χρησιμοποιώντας την "Ασκητική της αγάπης"και τη Γαβριηλία που, δυστυχώς, οι μοναχές του συνέστησαν να διαβάσει, μιλά για θεραπευτική επίδραση των δέντρων μέσω της "ενέργειας,.

Σε όλο δε το 11 κεφάλαιο αναπτύσσει και προσπαθεί να στηρίξει την άποψη ότι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας τάχθηκαν υπέρ των θέσεων του Ωριγένους για την αποκατάσταση των πάντων. Η κόλαση για τον Μαρκίδη και τους αθεολόγητους "θεολόγους" τους οποίους επικαλείται δεν είναι αιώνια. Όλοι τελικώς θα γευθούν τον Παράδεισο, αφού περάσουν ένα στάδιο εξαγνισμού και καθάρσεως, αφού πληρώσουν δηλαδή στο καθαρτήριο πυρ για τα αμαρτήματα που σ' αυτή τη ζωή διέπραξαν. Δε διστάζει μάλιστα να επιτεθεί με σφοδρότητα στην πίστη της Εκκλησίας για αιώνια κόλαση, έχοντας καθαρώς ειρωνική διάθεση και προτρέποντας πλαγίως ους πιστούς είτε να δεχθούν την καταδικασμένη θέση του Ωριγένους, είτε να στραφούν στις ευσπαγχνικώτερες και βολικώτερες ανατολικές θρησκείες λέγοντας ότι η πίστη αυτή της Εκκλησίας οδηγεί τους ανθρώπους στις ανατολικές θρησκείες (256). Υπαινίσσεται δε ότι η Εκκλησία δεν δογμάτισε εν Αγίω Πνεύματι αλλά σύμφωνα με τα συμφεροντά της και γι αυτό δεν δέχθηκε, υποτίθεται, τις θέσεις του αγίου Γρηγορίου Νύσσης που συμφωνούν, και πάλι κατά τον συγγραφέα και μόνο, με αυτές του Ωριγένους. Δεν έχει την παραμικρή ιδέα ότι το δόγμα δεν είναι καταστατικό νομικό κείμενο αλλά η διατυπωμένη αλήθεια και γι αυτό και μιλά για "διαμόρφωση του δόγματος" (σελ. 115) στην οποία έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι άγιοι Σπυρίδων και Επιφάνιος. Μάλιστα δεν παραλείπει και πάλι να γκουρουοποιήσει τα πράγματα λέγοντας ότι το πραγματικό νόημα των επιμνημόσυνων δεήσεων είναι η επιστροφή με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος της προ αμνημονεύτων ετών απομακρυνθείσης ψυχής στην αρχική της κατάσταση που είναι η σχέση με το Θεό (σελ.237). Ποια ψυχή απομακρυνθηκε προ αμνημονεύτων ετών παρά εκείνη που προϋπάρχει; Στην επόμενη μάλιστα σελίδα εκφράζει την άποψη ότι οι ακολουθίες της Εκκλησίας απλώς ικανοποιούν τις ανάγκες της κοινωνίας περιορίζοντας το άγχος και δίνοντας ελπίδες.

Στη σελίδα 262 εκθειάζεται το οικουμενιστικό πνεύμα της μονής Βατοπεδίου που μαζί με την ενασχόληση των μοναχών με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές (σελ. 92) και τη φιλοξενία του συγγραφέα, ως v.i.p, σε "ευρύχωρο δωμάτιο με κεντρική θέρμανση, τουαλέτα και ντούς"(σελ.51) αποτελούν στοιχεία που έρχονται να προστεθούν στην εκκοσμικευμένη εικόνα που εσχάτως έδωσε η Μονή κατασκανδαλίζοντας τους πιστούς. Βέβαια, προς αποφυγή παρεξηγήσεων, τονίζουμε ότι αυτήν την εικόνα δίνει ο συγγραφέας και η οποία μπορεί, και το ευχόμαστε, να μην είναι η πραγματική. Μόνον οι πατέρες της μονής μπορούν να επιβεβαιώσουν τα γραφόμενα υπό του Κυριάκου Μαρκίδη. Συγκεκριμένα υποστηρίζει ο συγγραφέας ότι ο π. Μάξιμος του εκμυστηρεύθηκε ότι φιλοξενήθηκε στη μονή παπικός μοναχός χωρίς να το γνωρίζουν οι υπόλοιποι πατέρες παρά μόνο ο ίδιος και ο ηγούμενος. Ο μοναχός αυτός ήταν ενδεδυμένος ως Ορθόδοξος και συμμετείχε κανονικά στη Θεία Λατρεία. Μάλιστα, υποτίθεται, ότι ο π. Πορφύριος ευλόγησε τον συγκεκριμένο παπικό μοναχό χωρίς να τον απασχολήσει καθόλου το συγκρητιστικό και οικουμενιστικό πνεύμα της Μονής δίνοντας και οδηγίες για το πως θα σωθεί το παπικό του μοναστήρι. Η στάση δε αυτη του π. Πορφυρίου δείχνει κατά το Μαρκίδη ότι "ο γέροντας Πορφύριος ήταν τελείως ανοιχτός στο Άγιο Πνεύμα".

Στο κεφάλαιο 14 αναπτύσσοντας το θέμα της αδιάλειπτης προσευχής την αποκαλεί πνευματική τέχνη πλούσια σε ενέργεια και εκφράζει την άποψη ότι κάθε αναζητητής πρέπει να την απαγγέλλει. Λέξεις και φράσεις που αποδεικνύουν την γκουρουιστική αντίληψη της προσευχής.

Τέλος στη σελίδα 367 παρουσιάζεται η θεωρία των δύο πνευμόνων της εκκλησίας, του ανατολικού και του δυτικού χριστιανισμού, θέση που απολύτως αποδέχεται ο συγγραφέας, ενώ στη 376 ένας ζωντανός άγιος χαίρεται χαράν μεγάλη για τη συγγνώμη του Πάπα και επιπλήττει νεαρό , φανατικό προφανώς και ανώριμο, μοναχό, ο οποίος εκφράζει επιφυλάξεις. "Όταν κάποιος μας ζητά συγχώρηση δεν μπορούμε παρά να τον συγχωρήσουμε, χωρίς ενδοιασμούς και δισταγμούς" λέει ο άγιος γέροντας.

Μπορεί να ακούγεται παράξενο και αστείο όμως είναι πραγματικότητα πέρα για πέρα αληθινή και απαλλαγμένη από κάθε υπερβολή ότι όλα τα παραπάνω σημεία είναι μερικά και όχι όλα από αυτά που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε. Το βιβλίο, το οποίο συνιστούν ιερείς, πωλείται σε εκκλησιαστικά βιβλιοπωλεία και προβάλλεται από εκκλησιαστικούς σταθμούς είναι γεμάτο από τέτοιες θέσεις και απόψεις είτε ευθείς είτε συγκεκαλυμμένες. Νομίζουμε όμως ότι τα παραπάνω είναι υπεραρκετά για να φανεί η πλάνη του συγγραφέα και η επικινδυνότητα του βιβλίου. Συνοψίζοντας ρωτούμε ρητορικά πόσο ορθόδοξο και μάλιστα ωφέλιμο είναι ένα βιβλίο στο οποίο προβάλλεται ο οικουμενισμός, συγχέονται ορθόδοξες θέσεις με ανατολικές θρησκείες, πολεμούνται οι Ιερές εικόνες και υποτιμάται ο πραγματικός σκοπός των μυστηρίων και της λειτουργικής ζωής, κατεδαφίζονται δόγματα της Εκκλησίας όπως αυτά της αιωνίου κολάσεως και της δημιουργίας του κόσμου από τον Θεό και προβάλλονται καταδικασμένες θέσεις όπως της αποκατάστασης των πάντων, της προύπαρξης των ψυχών και της αρχικής έκρηξης ως αιτία του κόσμου, ευλογούνται οι πιο χυδαίες σεξουαλικές σχέσεις ως προτύπωση του Θείου έρωτα; Θα ήταν πολύ πιο ωφέλιμο, αν ο συγγραφέας δεν έγραφε το "Όρος της Σιωπής" αλλά σιωπούσε ώστε να μη σκορπά και να μη μεταδίδει την πλάνη του.



ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ

Best seller και αυτό, όπως και το "Όρος της Σιωπής", στο οποίο συνεχίζονται οι συζητήσεις με τον π. Μάξιμο. Το βιβλίο διαφέρει από το προηγούμενο μόνο σε ένα σημείο : είναι πολύ πιο επικίνδυνο και πολύ πιο άμεσο στο συγκρητιστικό του σκοπό. Θα παραθέσουμε και εδώ ελάχιστα, σε σχέση με τον όγκο του βιβλίου που καλύπτεται εξολοκλήρου από νεοεποχήτικο πνεύμα, απλώς ως δείγμα αρκετό για καλοπροαιρέτους πιστούς που πραγματικά θέλουν να ωφελούνται και να αποφεύγουν την πλάνη.

Από το σημείωμα ακόμα του συγγραφέα, στο οποίο και πάλι εκφράζονται ευχαριστίες προς τον επίσκοπο Κάλλιστο Γουέαρ, φαίνεται το επικίνδυνο του βιβλίου αφού και πάλι ο Κυριάκος Μαρκίδης δηλώνει "πνευματικός αναζητητής" και μιλά για ερευνητικές προσπάθειες. Τι όφελος μπορεί να έχουν οι πιστοί από την αναζήτηση και την πνευματική περιπλάνηση ενός ανθρώπου, περιπλάνηση η οποία ποτέ δεν κατέληξε κάπου;

Στο πρώτο κεφάλαιο διηγείται πως κύλησαν οι ημέρες στην πόλη Σεντόνα όπου ήταν προσκεκλημένος ως ο κύριος ομιλητής ενός καθαρώς οικουμενιστικού και νεοεποχήτικου συνεδρίου. Ο ίδιος αναφέρει με ενθουσιασμό ότι η πόλη ήταν υπέροχη και γνωστή ως "Μέκκα της Νέας Εποχής"(σελ. 17). Όπως εύκολα λοιπόν αντιλαμβάνεται κανείς το πρώτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο και αποτελεί έναν ύμνο της Νέας Εποχής. Στο συνέδριο προσκαλείται από δύο πρώην καθολικές καλόγριες. Το θέμα είναι "Ο ξεχασμένος δρόμος του μυστικού χριστιανισμού". Οι συμμετέχοντες είναι "συμβατικοί Προτεστάντες, μερικοί απογοητευμένοι Καθολικοί, πρώην θρησκευόμενοι όλων των δογμάτων, οπαδοί της Νέας Εποχής, ολιστικοί θεραπευτές, πνευματιστές, μαθητευόμενοι του ινδιάνικου σαμανισμού, φιλελεύθεροι Εβραίοι, και οπαδοί των ανατολικών θρησκειών..." (21). Είναι και δύο που νόμιζαν ότι είναι Ελληνορθόδοξοι και χαίρονταν ιδιαιτέρως που θα μελετούσαν μαζί με όλο αυτό τον πλανεμένο σωρό την πνευματική παράδοση της Ορθοδοξίας. Εκτός όμως από το θέμα και την πρόσκληση και οι απόψεις του συγγραφέα βοήθησαν ουσιαστικά στην ανάπτυξη του νεοεποχήτικου κλίματος που επικράτησε. Ο συγγραφέας άλλωστε είχε μιλήσει ξανά για παρόμοιο θέμα σε αναχωρητήριο του Σιβανάντα (18), οι φίλοι του ήταν άνθρωποι "βαθιά πνευματικοί" (20) και είχαν θεραπευτεί από μελάνωμα με τη βοήθεια εναλλακτικών θεραπειών, οργανικής διατροφής και διαλογισμού. Η πόλη "παλλόταν από ενέργεια"(20) λόγος που οδήγησε σίγουρα τον γέροντα Εφραίμ να κτίσει το μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου στην Αριζόνα (21), κατά την εκτίμηση του συγγραφέα.

Τι όμως δίδαξε ο συγγραφέας στους πεπλανημένους ανθρώπους; Μετά από μία μουσική εισαγωγή για χαλάρωση και μία άσκηση που ζήτησε από τους συμμετέχοντες, εν συντομία δίδαξε τα εξής:

Α) Όλοι οι μεγάλοι δάσκαλοι της ανθρωπότητας δέχονται ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο στη ζωή.
Β) Το σύμπαν, του οποίου, κατά την ολιστική θεώρηση, είμαστε αναπόσπαστο μέρος δημιουργήθηκε με το "Μπίγκ Μπάνγκ".
Γ) Στην Ορθοδοξία, όπως ακριβώς στο Βουδισμό και Ινδουισμό, υπάρχει ένα σύστημα μαθητείας και υπ' αυτήν την άποψη ο π. Μάξιμος έγινε ο "Μέντορας"(26) του Μαρκίδη.
Δ) Οι ασκήσεις των μοναχών θυμίζουν γιόγκα η οποία τελικώς δεν υπάρχει μόνο στην Ανατολή αλλά και στο Άγιο Όρος (30).
Ε) Το Άγιο Όρος είναι το Θιβέτ της Δύσεως αφού και εκεί βρίσκεις την προφητική ενόραση, τις θεραπευτικές δυνάμεις, την αιώρηση κατά την μυστικιστική έκσταση, το φαινόμενο της διθεσίας (31).
Στ) Ο λόγος του Χριστού "ουδείς επιγιγνώσκει τον Πατέρα ειμή ο Υιος και ω εάν βούλεται ο Υιος αποκαλύψαι" δεν σημαίνει ότι μόνο δια του Χριστού σώζονται οι άνθρωποι, διότι αυτό είναι φανατική άποψη, αλλά ότι σώζονται μέσω της αγάπης αφού ο Χριστός είναι αγάπη. Όλοι λοιπόν όσοι αγαπούν σώζονται, σε όποιον Θεό κι αν πιστεύουν. Ο Χριστός δεν είναι παρά μια συμβολική εικόνα της αγάπης, κατά τον Μαρκίδη, και καμιά θρησκεία δεν έχει την Αλήθεια. Ξέχασε ο κος Μαρκίδης άραγε ότι στο Ευαγγέλιο δεν γράφει μόνο ότι ο Θεός είναι αγάπη αλλά και ότι ο Χριστός είναι η Αλήθεια και η Ζωή και άρα όσοι βρίσκονται μακριά Του είναι νεκροί; Είναι ηλίου φαεινώτερο ότι ο συγγραφέας είδε στο Άγιο Όρος ένα δυτικό Θιβέτ προσανατολισμένο προς το Χριστό, ένα Χριστό που δεν είναι ο Θεάνθρωπος που ξέρουμε αλλά ένας ακόμα από τους πολλούς και μεγάλους δασκάλους που πέρασαν από τη γη.

Στο δεύτερο κεφάλαιο παραθέτει ο συγγραφέας τις εντυπώσεις του από την παραμονή του στη Μονή του Αγίου Αντωνίου στην Αριζόνα, όπου είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τον Άντριου, ένα χριστιανό και πρώην δόκιμο στο Όρος, αφοσιωμένο αλλά όχι φονταμεταλιστή σαν εμάς, που δεν δεχόμαστε το συγκρητιστικό-οικουμενιστικό-νεοεποχήτικο πνεύμα του βιβλίου. Ο Άντριου ασθένησε ψυχολογικά από την ζωή εκεί και μιλά για την δύναμη των προσευχών των αγιορειτών, οι οποίες είναι ισχυρές αφού οι πατέρες έχουν μάθει να αυτοσυγκεντρώνονται. Αδυνατεί να δεί τα πράγματα ο συγγραφέας απαλλαγμένα από την ινδουιστική ερμηνεία που ο ίδιος δίνει.

Στα επόμενα κεφάλαια ο συγγραφέας επιστρέφει στην Κύπρο και τον π. Μαξιμο τον οποίο προβάλλει διαρκώς και στα τρία βιβλία ως τον μόνο αυθεντικό εκφραστή της Ορθοδοξίας πάνω στο νησί, ως τον άγιο που όλοι καταδιώκουν, ως τον μόνο καθαρό. Προσκολλάται μάλιστα, αυτό εξάλλου επιτάσσει το πνεύμα μαθητείαςτού γκουρουισμού, στον π. Μάξιμο, γίνεται ένας από τους φανατικότερους οπαδούς του και απολαμβάνει και μιας ειδικής εύνοιας από εκείνον. Στο σημείο αυτό θα πρέπει καθηκόντως και με πολύ σεβασμό προς το πρόσωπο του Μητροπολίτου Λεμεσού που "φωτογραφίζεται" ως π. Μάξιμος να επισημάνουμε στον ίδιο ότι εκτίθεται ανεπανόρθωτα από τα γραφόμενα του Μαρκίδη ο οποίος μοιάζει να χρησιμοποιεί και εκμεταλλεύεται την αγάπη, τον σεβασμό και την εκτίμηση των πιστών σε Ελλάδα και Κύπρο προς το πρόσωπό του για να προωθήσει τις συγκριτικές, οικουμενιστικές, νεοεποχήτικες θεωρίες του. Φρονούμε ότι ο Σεβασμιώτατος Λεμεσού οφείλει να πάρει επίσημα θέση και να αποκηρύξει τα τρία επικίνδυνα βιβλία ώστε να γίνει όσο το δυνατόν μικρότερη ζημιά στο πλήρωμα της Εκκλησίας και να κρατήσει την πλάνη εκτός των τειχών. Όσο ο Σεβασμιώτατος αφήνει αδιάψευστα τα γραφόμενα και δεν καταδικάζει τα βιβλία του Μαρκίδη θα γίνεται παρά την θέλησή του συνεργός των σκοτεινών σκοπών του συγγραφέα και ο βασικός διαφημιστής του.

Στη σελ. 114 ο συγγραφέας συντάσσεται με τους νεοειδωλολάτρες αποδεχόμενος τις θέσεις του εξαδέλφου του ότι η Θεοκρατία του Βυζαντίου εκτόπισε το ελεύθερο δημιουργικό πνεύμα της κλασικής ελληνικής κουλτούρας.

Στην148 θεωρεί ότι τα Άγια Λείψανα είναι φορτισμένα με θετική ενέργεια αφού κάθε αντικείμενο και τόπος μπορεί να είναι φορτισμένο με θετική η αρνητική ενέργεια. Τα ίδια στην 155, στην 168 και στην 173.

Στην 157 υποστηρίζει ότι η διαφορά ανάμεσα σε Άσραμ και σε Ορθόδοξα Μοναστήρια αφορά μόνον θέματα διαπολιτισμικά και μόνο ο Θεός ξέρει ποιος η ποιο μέρος έχουν πραγματική πνευματική αξία.

Στην 166 συγκρίνει του Προφήτες που ζητούσαν μουσική για να προφητέψουν με τους σαμάνους των ινδιάνων. Βουντού λοιπόν και ο Δαυίδ!

Στην 168 ο π. Μάξιμος αναζωογονείται και γεμίζει ενέργεια από όνειρα, όπως ακριβώς από τη Θεία Λειτουργία ενώ σαφέστατα η Γραφή λέει ότι "τα ενύπνια επλάνησαν πολλούς".

Στην 173 ερμηνεύει την σιωπή του π. Μαξίμου ως βαθύ διαλογισμό η καρδιακή προσευχή. Για τον συγγραφέα δεν υπάρχει διαφορά στα δύο αυτά, παρότι τελικώς ο π. Μάξιμος απλώς κοιμόταν.

Στις 201-202 υποστηρίζεται ευθέως από τον επίσκοπο Κάλλιστο, πάντα κατά τον συγγραφέα, ότι όλοι μπορούν να φτάσουν στην Θέωση ανεξαρτήτως πίστεως αφού κατά τον Μαρκίδη "η θέωση ενυπάρχει μέσα στην ίδια την δομή της ανθρώπινης φύσης" και κατά τον επίσκοπο "ο Χριστός υπάρχει μέσα μας" και "φωτίζει πάντα άνθρωπον". Στην επόμενη σελίδα γίνεται αναφορά σε χωρίο των Πράξεων, όπου ο Πέτρος μιλά για σωτηρία μόνο στο όνομα του Χριστού. Στη συνέχεια όμως και αυτή η αναφορά νοθεύεται από την άποψη ότι ο Χριστός μπορεί να είναι παρών με λανθάνοντα τρόπο, και με την γκουρουιστική άποψη ότι ο Λόγος είναι παν-συμπαντικός, δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένη κουλτούρα και πρέπει να προσεγγίσουμε τη συνειδητότητα του Χριστού, του παν-συμπαντικού Χριστού, προκειμένου να σωθούμε. Πιο απλά ο Χριστός δεν είναι πρόσωπο αλλά συνειδητότητα που σε κάθε θρησκεία η περιβάλλον εκφράζεται διαφορετικά και πρέπει να προσεγγίσουμε την αφηρημένη αυτή συνειδητότητα. Ο επίσκοπος Κάλλιστος μάλιστα αποδέχεται την αποκατάσταση των πάντων και υποστηρίζει, κατά τον Μαρκίδη, ότι μετά θάνατον όλοι θα αναγνωρίσουν τον Χριστό και θα σωθούν αφού όλοι, Μουσουλμάνοι, Βουδιστές, Ινδουιστές, Εβραίοι, αν ακολουθούν τις επιταγές της θρησκείας τους, "πιστεύουν ήδη στο Χριστό, γιατί κάθε Αλήθεια απορρέει από το Χριστό" (205). Στην 207 σελίδα μάλιστα ισοπεδώνονται τα πάντα αφού κανείς δεν γίνεται μέλος της Εκκλησίας με το μυστήριο του Βαπτίσματος αφού "υπάρχει μία εσωτερική σχέση με την Εκκλησία, στην οποία μπορεί να ανήκει χωρίς να το ξέρει". Βέβαια στο Δαλάι Λάμα δεν θα λέγαμε ποτέ κάτι τέτοιο όχι για να μη του στερήσουμε τη δυνατότητα σωτηρίας αλλά γιατί απλώς θα ήταν αλαζονικό να του πούμε ότι είναι Χριστιανός και δεν το ξέρει. Ο ίδιος επίσκοπος, που αν πράγματι υποστήριξε τέτοιες απόψεις μόνο επίσκοπος δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αλλά λύκος βαρύς μη φειδόμενος του ποιμνίου, μιλά για αλήθεια σε όλες τις Θρησκείες(208), επαινεί το έργο του Π.Σ.Ε και το πρωτόκολλο ηθικής συμπεριφοράς που υπέγραψαν στο Σικάγο το 1993 κορυφαίοι εκπρόσωποι όλων των Θρησκειών και λυπάται που η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν εκπροσωπήθηκε(209). Τα ίδια περίπου υποστηρίζονται σε όλο το κεφάλαιο και στο διάλογο του επισκόπου Καλλίστου με τον συγγραφέα. Καλό θα ήταν να υπάρξει διάψευση του επισκόπου για τα όσα απαράδεκτα υποτίθεται ότι πρεσβεύει. Μάλιστα υπάρχουν τοποθετήσεις που θέλουν να διδασκόμαστε από τον διαφωτισμό, να λειτουργεί εν αγίω Πνεύματι ο φεμινισμός και το χειρότερο όλων να ευλογείται από έναν ορθοδοξο (;) επίσκοπο (;) η Νέα Εποχή (229).

Στις σελ. 229 -231 δια στόματος Καλλίστου Γουέαρ διαφημίζεται η Νέα Εποχή ως κίνημα με "γνήσια αναζήτηση πνευματικού νοήματος"(230), με "ειλικρινή αναζήτηση" ενώ κατηγορούμαστε οι Χριστιανοί ότι δεν γινόμαστε εκφραστές και μάρτυρες της υπερβατικής πραγματικότητας του ζώντος Θεού και της Βασιλείας Του μέσα στην ανθρώπινη καρδιά"(230 η υπογράμμιση δική μας), αποκαλείται η Εκκλησία "θεσμικός χριστιανισμός" με φυσική συνέπεια την άποψη ότι ο Θεός "μπορεί να σώσει ανθρώπους που δεν έχουν βαπτιστεί ποτέ"(231). Κατά τον επίσκοπο Κάλλιστο τελικώς η Εκκλησία δεν είναι παρά ένας ανθρώπινος θεσμός ξεπερασμένος και αποτυχημένος ενώ στην πραγματικότητα η Εκκλησία είναι εσωτερική, μυστική και μυστικιστική και όλοι ανήκουν σ' Αυτήν.

Στις σελίδες 266 -267 δια στόματος π. Μαξίμου διαψεύδεται ότι η Εκκλησία της Κύπρου πήρε επισήμως θέση ενάντια στο σχέδιο Ανάν και αποκαλούνται υπερσυντηρητικοί οι αγιορείτες που δε βλέπουν με καλό μάτι την Ευρώπη. Στο ίδιο κεφάλαιο αναπτύσσεται το θέμα της προσευχής και ενώ στην σελ. 269 ο π.Μάξιμος ξεκαθαρίζει ότι δεν έχει καμία σχέση με τον διαλογισμό, στη συνέχεια ο συγγραφέας, χρησιμοποιώντας πάντα το στόμα του π.Μαξίμου, επιβεβαιώνει το αντίθετο. Γίνεται λόγος για "πνευματικές διαδρομές της προσευχής" (270), για αποκάλυψη της φύσης του Θεού και άνοιγμα των πνευματικών οριζόντων (270), για κινδύνους πνευματικούς και για κατάσταση προσευχής. Όλοι οι παραπάνω όροι σε συνδυασμό με την άποψη ότι η προσευχή ενέχει πνευματικούς κινδύνους αποδεικνύει ότι δεν ξεχωρίζεται από τον διαλογισμό.

Στην 284 ο συγγραφέας εξισώνει την Θεία Λειτουργία και τον μυστικό της χαρακτήρα με τον μυστικιστικό χαρακτήρα των μεθόδων των ανατολικών θρησκειών ενώ στην 287 μιλά για πνευματική ενέργεια των ευχών.

Το δωδέκατο κεφάλαιο είναι γεμάτο με απροϋπόθετη αποδοχή όλων των επιθανατίων εμπειριών ως γνησίων και ωφέλιμων. Ο π. Μάξιμος μάλιστα στη σελ.302 δέχεται όλες τις εμπειρίες αυτές και τις επιδοκιμάζει ως ορθόδοξες, στην 305 θεωρεί ότι οι εμπειρίες αυτές δίνουν "ασυνήθιστες δυνάμεις και ικανότητες" σε αυτούς που τις βιώνουν, στην 307 ότι οι άνθρωποι μπορούν να αντλούν από εσωτερικές δυνάμεις θαυμαστές ικανότητες όπως το να περπατούν στο νερό, στην 309 και πάλι μιλά για κρυμμένες εσωτερικές δυνάμεις στους ανθρώπους, στην 310 μιλά για εσωτερικό φως που υπάρχει και εκπέμπεται μέσα από τους ανθρώπους και στην 307 μιλά για αιώρηση μοναχού που ο συγγραφέας συγκρίνει με θιβετιανό αντίστοιχο φαινόμενο.

Οι τελευταίες δε σελίδες του κεφαλαίου είναι αφιερωμένες στο μεγάλο πρόβλημα του Μαρκίδη. Μέσα στις σελίδες αυτές προσπαθεί, όπως έκανε και στο "όρος της Σιωπής", να πείσει ότι η πίστη στην αιώνια κόλαση είναι εσφαλμένη και ότι όλοι θα σωθούν. Χρησιμοποιεί μαλιστα τον Άγιο Γρηγόριο Ναζιανζηνό αλλά και τον απόστολο Παύλο. Συγκεκριμένα παραπέμπει στο έργο κάποιου Χιούστον Σμίθ τον οποίο προβάλλει ως "αυθεντία"(322), και ο οποίος στηρίζει την αποκατασταση των πάντων στους σοφούς όλων των θρησκειών (323) αλλά και στον ορθόδοξο ιεραπόστολο πατέρα Λάζαρο γνωστό από την "Ασκητική της αγάπης". Σύμφωνα λοιπόν με τον Σμίθ ο π. Λάζαρος ερμηνεύοντας τα λόγια του αποστόλου Παύλου για τον τρίτο ουρανό πίστευε ότι αυτός που έφτασε εκεί ήταν ο ίδιος ο Παύλος και ότι αυτό που διδάχθηκε ως μυστικό ήταν ότι "τελικά όλοι θα σωθούν"(323). Κατά τον Κυριάκο Μαρκίδη συνεπώς "η μετά θάνατον ζωή πρέπει να συνεπάγεται μια αιώνια εξελικτική διαδικασία εξαγνισμού, κάθαρσης της ψυχής μέσα στα πλαίσια του αυτεξούσιου"(321). Και ο άνθρωπος αυτός προσκαλείται να μιλήσει σε εκκλησιαστικούς σταθμούς ενώ τα γεμάτα πλάνες βιβλία του πωλούνται σε εκκλησιαστικά βιβλιοπωλεία.

Στις σελίδες 340-342 ένας άγιος γέροντας ενώ αρχικά διαφωνεί με τον φίλο του συγγραφέα που προσεύχεται μέσα σε τζαμιά και πιστεύει, εναρμονισμένος με το πνεύμα των Ιερών Κανόνων, ότι πρέπει να μυρωθεί ξανά διότι αρνήθηκε την πίστη του, τελικώς αλλάζει θέση διότι ο ίδιος ο Θεός του μίλησε κατά την ώρα της Θείας Λειτουργίας και του είπε ότι "δεν διέπραξε αμαρτία όταν προσευχήθηκε στον Χριστό μέσα σε έναν τζαμί"(342). Ο ίδιος ο Θεός λοιπόν ευλογεί τον οικουμενισμό και αντιτίθεται στους Ιερούς Κανόνες της Εκκλησίας. Οι Κανόνες φαίνεται ούτε θεόπνευστοί είναι, ούτε συμφωνούν με το θέλημα του Θεού αλλά, κατά τον συγγραφέα, είναι κατασκευάσματα φονταμεταλιστών ανθρώπων, οργάνων ενός ανθρώπινου θεσμού.

Στην 346 ο διαλογισμός και η προσευχή μπαίνουν και πάλι στο ίδιο καζάνι και έχουν τον ίδιο στόχο: "να γαληνέψουν το νού και να εκδηλωθεί μέσα μας το απόλυτο".

Στις σελ. 390-392 δίνει την διακήρυξη της Νέας Εποχής μέσα από παραδοχές. Το κείμενο λοιπόν αυτό που θα αποτελούσε κάλλιστα το σύμβολο της πίστεως του αποκρυφισμού καταλήγει στο συμπέρασμα ότι "τα πάντα συνδέονται με τα πάντα μέσα στο σύμπαν"και ότι η δημιουργία έγινε έτσι ώστε η συνειδητότητα να έχει ως πεπρωμένο την υπέρβαση της ιεραρχίας και τη συνειδητή επανένωση με το απόλυτο πνεύμα η τον προσωπικό Θεό από τον οποίο προερχόμαστε και μέσα στον οποίο βρισκόμαστε συνεχώς, σαν ψάρια μέσα στον ωκεανό"(392). Αφηνόμαστε λοιπόν ελεύθεροι να αποκαλούμε το απόλυτο πνεύμα προσωπικό Θεό. Κανείς δεν θα μας εμποδίσει σε αυτό αρκεί να δεχόμαστε την ολιστική άποψη. Βέβαια, για να είμαστε δικαιοι, ο συγγραφέας ομολογεί στην επόμενη παράγραφο ότι οι θέσεις του δεν θα ενεκρίνοντο από τον π. Μάξικο αλλά αυτό καθόλου δεν τον απασχόλησε. Το θέμα ήταν να κάνει την μελέτη του και την "αναζήτησή"του.

Τέλος, υπογραμμίζοντας και πάλι ότι όλα όσα αναφέραμε αποτελούν μικρό δείγμα και δεν εξαντλούν τα ατοπήματα του βιβλίου, θα δούμε το τελευταίο κεφάλαιο στο οποίο και πάλι επικρατεί συγκρητισμός και Νέα Εποχή. Στις πρώτες σελίδες προβάλλεται ο φεμινισμός, χαρακτηρίζεται η Εκκλησία ως "πατριαρχική"(442) και γεμάτη "ταμπού" (439), καταδικάζονται από έναν Ορθόδοξο επίσκοπο, τον Κάλλιστο Γουέαρ, οι Κανόνες της Εκκλησίας ως αναχρονιστικοί και εμπόδιο για τις γυναίκες (443)˚ γίνεται αποδεκτή η θεωρία του Δαρβίνου και η μεγάλη έκρηξη (445)˚ χαρακτηρίζονται "φονταμεταλιστές" οι διαφωνούντες (447) ˚ εκλαμβάνονται οι ερημίτες του αγίου Όρους ως ζώντες στον κόσμο τους (450) και το γεγονός αυτό ως αιτία για τις διαφωνίες τους στον οικουμενισμό και τις σχέσεις των δύο φύλων. Δηλώνεται ξεκάθαρα ότι ο Θεός δεν περιορίζεται σε πολιτιστικά πλαίσια και σε ιστορικά δημιουργημένες θρησκείες (452) ˚ τονίζεται η δύναμη της σκέψης (454)˚ ταυτίζονται τα εξωσωματικά ταξίδια με τις εν αγίω Πνεύματι οράσεις των αγίων και υποστηρίζεται ότι μόνον ο όρος αλλάζει. Τέλος πολυδιαφημίζεται ως πρότυπο φεμινιστικό η γερόντισσα Γαβριηλία της οποίας γίνεται η επίσημη αγιοκατάταξη, αφού με βεβαιότητα τονίζεται ότι έφτασε στη θέωση (442). Εδώ βέβαια να επισημάνουμε ακόμα μια ενέργεια στην οποία πρέπει να προβεί η Μητρόπολη Λεμεσού. Εκτός λοιπόν από την καταδίκη των αποκρυφιστικών βιβλίων του Μαρκίδη καλό θα ήταν να καταδικαστεί και η "Ασκητική της αγάπης" ένα βιβλίο που προβάλλεται δυστυχώς από την ιστοσελίδα και τους σταθμούς της Μητροπόλεως και που, αν ισχύουν οι πληροφορίες, τις οποίες μας δίνει ο Μαρκίδης, οι μοναχές της Μητροπόλεως και πνευματικά τέκνα του Σεβασμιωτάτου Αθανασίου διαβάζουν οι ίδιες, έχουν ως πρότυπο και προσφέρουν και σε άλλους ως ωφέλιμο. Είναι φυσικό να μην κατάφερε ο συγγραφέας να απαλλαγεί από το νεοεποχήτικο πνεύμα, όταν ως βοήθημα του δόθηκε από μοναχές το συγκεκριμένο γεμάτο πλάνες βιβλίο.



ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΤΟΝ ΛΕΟΝΤΑ

Το τρίτο στη σειρά εκδόσεως βιβλίο αλλά το πρώτο χρονολογικά. Το βιβλίο αυτό δεν αντέχει εύκολα σε κριτική για το αν είναι η δεν είναι ορθόδοξο και ωφέλιμο διότι απλούστατα είναι καθαρώς αποκρυφιστικό. Καμιά απολύτως σχέση και αναφορά δεν έχει στο Χριστιανισμό. Στις 420 σελίδες του βιβλίου βλέπει κανείς όλη τη Νέα Εποχή, τις ανατολικές θρησκείες, τον μυστικισμό, τον πνευματισμό, τον αποκρυφισμό. Τίτλος του βιβλίου είναι "Ταξίδι με το Λέοντα" και υπότιτλος "αναζητώντας τον μυστικιστικό χριστιανισμό" γεγονός που προϊδεάζει για το σκοπό του συγγραφέα που είναι αφ' ενός μεν να μας εισάγει για τα καλά στο πνεύμα της Νέας Εποχής, και αφ' ετέρου να μας αποδείξει ότι το ίδιο μυστικιστικό πνεύμα επικρατεί και στον Χριστιανισμό. Ο συγγραφέας στο σημείωμά του διευκρινίζει ότι το βιβλίο χρονολογικά προηγείται, προφανώς για να πείσει ότι όταν γράφτηκε δεν είχε γνωρίσει τον χριστιανισμό, οπότε δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι μυεί στον πνευματισμό. Όμως τίθεται εύλογο το ερώτημα: αν είχε βρει την Αλήθεια που υπάρχει μόνο στην Εκκλησία, γιατί δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να μιλήσει για την Αλήθεια αυτή αλλά εξέδωσε το αποκρυφιστικό αυτό βιβλίο; Θα δούμε και από αυτό το βιβλίο μερικά σημεία όχι για να πείσουμε ότι είναι αποκρυφιστικό. Αυτό είναι αυταπόδεικτο. Αλλά για να καταλάβουν οι αναγνώστες το γεγονός ότι ο συγγραφέας όντως και στα προηγούμενα βιβλία ερμηνεύει τα πάντα με γκουρουιστικό πνεύμα. Το τρίτο αυτό βιβλίο είναι αυτό που μας βοηθά να αντιληφθούμε το πραγματικό νόημα των δύο προηγουμένων, το πραγματικό πνεύμα του συγγραφέα.

Το βιβλιο αρχίζει με έναν πνευματιστικό στην πραγματικότητα κύκλο, στον οποίο ο συγγραφέας έχει ηγετικό ρόλο. Στο σεμινάριο αυτό μετέχουν μια θεραπεύτρια του συστήματος γιούνγκ που ασχολείται με πνευματικές διδασκαλίες, μία φωτογράφος που ασχολείται με την ίαση και θέλει να φωτογραφίσει "σκεπτομορφές", επίτευγμα πολύ σημαντικό για τον Μαρκίδη, ένας μαθηματικός που έχει γνωρίσει πολλούς δασκάλους στις Ινδίες και έψαχνε κάτι δυτικό, ένας πάστορας, ένας επαγγελματίας αστρολόγος και αριθμολόγος, μια μοναχή, μια μασαζοθεραπεύτρια, αρκετοί ψυχοθεραπευτές και άλλοι πολλοί. Όλο το βιβλιο λοιπόν συνεχίζει με το ίδιο πνεύμα.

Στο πρώτο κεφάλαιο με τίτλο "Μυστική Γνώση" γίνεται λόγος για τη μεγάλη αξία του υπερβατικού διαλογισμού και τον "έρωτα"του συγγραφέα με τη "σκέψη της Ανατολής" (σελ. 28-29), για έλληνες θεραπευτές, μύστες, ενδιαμέσους -κοινώς μέντιουμ- και σαμάνους στις συναντήσεις των οποίων, ακόμα και τις πιο κλειστές, μετέχει ο συγγραφέας (31), για εξωσωματικές εμπειρίες των μυστών αυτών (34), για την "κρυφή γνώση" (39), η οποία είναι βαθιά θαμμένη στην ψυχή κάθε ανθρώπου και "περιμένει την ανακάλυψή της από τους μύστες και πνευματικούς αναζητητές, σε όλες τις κουλτούρες και τις ιστορικές περιόδους"(40) ενώ επανειλημμένως οι άγιοι ταυτίζονται και "βαπτίζονται" και αυτοί μύστες μιας διαφορετικής απλώς κουλτούρας. Αυτό είναι και το κεντρικό μήνυμα που θέλει ο συγγραφέας να περάσει, όπως στις δύο τελευταίες σελίδες του κεφαλαίου.

Στο κεφάλαιο "Αιώνια Ερωτήματα" τίθεται το ερώτημα της αυθεντικότητος των διδασκάλων. Το ζήτημα βέβαια βρισκει την απάντησή του σε μερικές θεμελιώδεις αρχές:

Α) Οι διδασκαλίες μιας ομάδας δεν πρέπει να έχουν ως στόχο την εγκατάλειψη της λογικής αλλά την υπέρβασή της προς υψηλότερα "επίπεδα συνειδητότητας" (44).
Β) Ένα σύνολο διδασκαλιών θα είναι λιγότερο προβληματικό, αν στηρίζεται σε μια μακροχρόνια θεμιτή παράδοση. Αυτός είναι και ο λόγος που ο συγγραφέας δέχεται, υπό την άποψη πάντα μιας άλλης κουλτούρας, τον Χριστιανισμό (45).
Γ) Οι μυστικιστικές ομάδες που απαιτούν υπακοή σε κάποιον γκουρού είναι ύποπτες (45).
Δ) Μια ομάδα δεν πρέπει να έχει ως στόχο να σώσει το κόσμο ούτε να διεκδικεί την αποκλειστικότητα στην αλήθεια. Αποδεκτός λοιπόν ο χριστιανισμός απαλλαγμένος όμως από τον "φανατισμό" να πιστεύει ότι είναι η μόνη αλήθεια.
Ε) Ο καλύτερος δάσκαλος είναι τελικά ο εσωτερικός μας εαυτός, που είναι ο Θεός μέσα μας και τον οποίο ανακαλύπτουμε με την αυτοπαρατήρηση, την περισυλλογή και την κυριαρχία στη σκέψη και τα αισθήματα, η πιο απλά με τον διαλογισμό (46). Τέλος στο ίδιο κεφάλαιο αναπτύσσεται το θέμα των "στοιχειακών" και των "σκεπτομορφών" που δεν είναι παρά οι μεγάλες ανέκφραστες και ανεκπλήρωτες επιθυμίες μας και οι οποίες έχουν σχήμα, μορφή και ενέργεια. Παραμένουν στο χώρο για καιρό και έχουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας. Να σημειώσουμε δε ότι και οι θεοί του Ολύμπου υπήρχαν ως στοιχειακά, όσο οι άνθρωποι πίστευαν σε αυτούς και θα ξαναϋπάρξουν αν ξαναρχίσουν να πιστεύουν. Μάλιστα οι θεραπευτικές δυνάμεις τις οποίες ασυζητητί έχουν τα στοιχεικά αυτά προέρχοναται από το Άγιο Πνμεύμα (59). Μέσα από τον κόσμο των στοιχειακών άλλωστε συνδεόμαστε και επικοινωνούμε όλοι τηλεπαθητικά (62).

Στο κεφάλαιο "Μυστήρια" ο συγγραφέας αφηγείται λεπτομερώς περίεργα φαινόμενα φαντασμάτων σε παπικό ναό της Ιταλίας και αντίστοιχες κατάρες που τιμωρούν όποιον δεν τα σέβεται. Βέβαια τα περιστατικά δίνονται με τόση μαεστρία που θα ζήλευε και ο Χιτσκοκ.

Στο επόμενο κεφάλαιο γίνεται προσπάθεια να ερμηνευτούν τα φαινόμενα πάντα υπό την άποψη του αποκρυφισμού και με την βοήθεια των "στοιχειακών", ενώ εξαίρεται και η συνδρομή των Φρόιντ και Γιούνγκ στην επιστροφή προς την πνευματικότητα. Λίγο αργότερα γίνεται λόγος για έναν "μπάμπα", ο οποίος κάνει αόρατα τα σώματα (104), μπαινοβαγαίνει εύκολα στο χώρο και το χρόνο (104) και βοηθά τους ανθρώπους να γίνονται καλά (105). Να σημειωθεί ότι ο συγγραφέας έχει την ίδια ακριβώς συμπεριφορά που έχει και απέναντι στον π. Μάξιμο αφού θεωρεί τιμή το να κάθεται δίπλα του, τον βομβαρδίζει με ερωτήσεις και καταγράφονται οι απαντήσεις του σε κασσετοφωνάκι. Να σημειωθεί επίσης ότι ο ίδιος ο συγγραφέας αφηγείται την μυστικιστική εμπειρία του από τον "μπάμπα", και μάλιστα με λεπτομέρειες, η οποία τον οδήγησε να δεί περίεργα φώτα δαιμονικά, και να αισθάνεται ότι ζει τον παράδεισο. Γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί η εμπειρία αυτή ως θέα του ακτίστου φωτός. Ευθέως μάλιστα ονομάζεται η αποκρυφιστική αυτή εμπειρία "φώτιση"στη σελ.110. Τέλος να πούμε ότι ο μπάμπα διαβάζει τη σκέψη, βρίσκεται ταυτόχρονα σε δυο μέρη, μεταφέρει τηλεπαθητικά ανθρώπους από τη μια άκρη της πόλης στην άλλη και όλα αυτά μόνο με τη δύναμη της θέλησης (115).

Το κεφάλαιο "Σκεπτικιστές ερευνητές" μπορεί κάλλιστα να μετονομασθεί σε "απολογητικό υπόμνημα υπέρ της Νέας Εποχής". Η Νέα Εποχή παρουσιάζεται ως πνευματική επανάσταση απέναντι στον υλισμό και μεθοδικά ο αναγνώστης, ο ορθόδοξος αναγνώστης, καλείται να συνταχθεί είτε με τους σκεπτικιστές που δεν παραδέχονται τίποτα μη υλικό, είτε με τη Νέα Εποχή. Ο τρόπος που συντάσσεται το "υπόμνημα" δεν δίνει δυνατότητα άλλης επιλογής: η άθεος σκεπτικιστής η νεοεποχίτης.

Στη συνέχεια στο κεφάλαιο "πρωτοπόροι" ενισχύεται το "απολογητικό υπόμνημα" με ζωντανά παραδείγματα που επαληθεύουν", για τον Μαρκίδη, την αληθεια της Νέας Εποιχής. Συγκεκριμένα ο συγγραφέας προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποδείξει την εγκυρότητα και γνησιότητα του θεραπευτικού χαρίσματος ενός μάγου της Βραζιλίας. Ο Αρίγκο λοιπόν, ενας απλός χωρικός, έγινε "όχημα", για τα πνεύματα μερικών γιατρών που είχαν πεθάνει και δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν το έργο τους. Ο Αριγκο "έφθασε στο σημείο να θεραπεύει, κατά μέσο όρο και χωρίς υπερβολή, τριακόσια άτομα τη μέρα" (148) κάνοντας ακόμα και επί τόπου χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς αναισθησία και με ένα μόνο μαχαίρι (149). Που γίνονταν όλα αυτά όμως; Κάτω από την επιγραφή "ΣΚΕΨΟΥ ΤΟΝ ΙΗΣΟΥ"(149). Να λοιπόν τι θέλει να μας πεί με τις πλανημένες διδασκαλίες του ο Μαρκίδης. Θέλει να μας πεί ότι και ο Αρίγκο θεράπευε με τη βοήθεια του Ιησού. Ακόμα στο ίδιο κεφάλαιο μας δίνει κάποια αντικειμενικά, όπως ο ίδιος τα χαρακτηρίζει, γεγονότα της ζωής που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε το φαινόμενο Αρίγκο : α) ο άνθρωπος είναι ενσαρκωμένη ψυχή β) η ψυχή προϋπάρχει της συλλήψεως γ) ο άνθρωπος ζει πολλές ζωές δ) επαφές ανάμεσα σε ενσαρκωμένα και απενσαρκωμένα πνεύματα υπήρχαν πάντα ε) τα μέντιουμ είναι πλασμένα από τη φύση για να έχουν τις επαφές αυτές και στ) όλοι οι πρωτόγονοι λαοί γνωρίζουν τις αλήθειες αυτές. Για τον Μαρκίδη λοιπόν, που κάποιοι ψευτοκουλτουριάρηδες καλούν στις εκπομπές τους στους εκκλησιαστικούς σταθμούς ως σούπερ ορθόδοξο για να μας διδάξει, η μετενσάρκωση είναι αντικειμενικό γεγονός, αδιαπραγμάτευτη αλήθεια. Απορεί μάλιστα ο συγγραφέας με τον σκοταδισμό εκείνων που δεν θα δέχονταν να πάνε σε έναν ψυχικό χειρουργό (154) και σαφέστατα αποκαλεί δειλό και αδαή, όποιον δεν παραδέχεται τις "αντικειμενικές"του αξιες. Τέλος στο ίδιο κεφάλαιο μας μιλά και πάλι για το "μάτι της ενατένισης" και παραπέμπει στον Στάινερ για να βοηθηθούμε.

Για να μην μακρυγορούμε όμως συνεχίζοντας την κατά κεφάλαιο εξέταση καλό θα είναι να αναφέρουμε ακόμα χαρακτηριστικά και δειγματοληπτικά τα εξής:

Στην σελ.190 χρησιμοποιεί τον Προφήτη Ηλία για να στηρίξει τη θέση ότι όλοι οι γκουρού, ακόμα και οι μη αυθεντικοί κάνουν καλό και χρειάζονται.

Στην 198 ερμηνεύει την Δευτέρα Παρουσία ως "ατομική πνευματική κατάσταση που θα αναδυθεί από μόνη της σε ένα ορισμένο σημείο κατά την εξελικτική άνοδο κάθε ψυχής. Είναι η ανάσταση, αν θέλετε, μέσα σε κάθε άνθρωπο, της δικής του συνειδητότητας του Χριστού". Πάει λοιπόν και η Δευτέρα Παρουσία!

Στις σελ. 210-211 μιλά για τα τσάκρας και την κουνταλίνι και τα συνδέει με την "εν πυρί" βάπτιση για την οποία μιλά ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος αλλά και με την φλόγα της Πεντηκοστής.

Στήν219 γίνεται λόγος για την διδασκαλία που πηγάζει από το "Συμπαντικό Υποσεινήδητο"και φιλτράρεται απλώς από τις διάφορες κουλτούρες.

Στην 234 και πάλι η Δευτέρα Παρουσία ερμηνεύται ως "ψυχοπνευματική κατάσταση"και στηρίζεται στο λόγο του Χριστού ότι η Βασιλεία του Θεού βρίσκεται"εντός ημών", στην ίδια σελίδα δε , αλλά και στην επόμενη, ο Χριστός ταυτίζεται με τους μύστες που απλώς εξέφρασαν τη "συμπαντική γνωση", που είδαμε προηγουμένως, στη γλώσσα της εποχής.

Στην 244 ο άγιος Μάμας ερμηνεύεται και αυτός αποκρυφιστικά και επιστρατεύεται στην προσπάθεια αποκρυφιστικοποιήσεως της Εκκλησίας.

Στην 249 ο π. Παίσιος θεωρείται ως "δάσκαλος των δασκάλων" και ταυτίζεται η Αγίότητα με την επίτευξη θαυμάτων, ενώ στις δύο επόμενες γίνεται επίθεση στο άβατο του αγίου Όρους και καταδικάζεται η οπισθοδρομικότητα της ελληνικής κοινωνίας.

Στις σελ. 252-253 ταυτίζονται και πάλι τα θαύματα και οι εμπειρίες των αγίων, και μάλιστα των αγιορειτών, με τους σαμάνους και το Θιβέτ.

Στη 261 διαφημίζεται ο Έντγκαρ Κέισι.

Στη 317 το τσάνελιγκ βαπτίζεται μέρος της παράδοσης της Εκκλησίας και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ως μέντιουμ του αποστόλου Παύλου.

Στην 343 και 344 χρησιμοποιεί και πάλι τον π. Παίσιο για να στηρίξει την αγαπημένη του θεωρία της αποκατάστασης των πάντων, ενώ στην 349 τον γέροντα Ιωσήφ για να στηρίξει την άποψη ότι οι τηλεμεταφορές, οι προγνώσεις και τα εξωσωματικά ταξίδια υπάρχουν με διαφορετική ονομασία και στην Ορθοδοξία.

Στην 396 ταυτίζεται η θέωση με την επίτευξη σταδίων συνειδητότητας και το άκτιστόν Φως με το φως του "Απολύτου Πνεύματος".

Στις 408-409 συγκρίνεται η παρουσία των αγίων και η εμφανισή τους στους Έλληνες Ορθοδόξους με την εμφάνιση UFO στους αμερικανούς και θεωρούνται αμφότερα ως μηνύματα του Θεού στην γλώσσα που ο καθένας κατανοεί.

Στην 411 ερμηνεύεται η παραβολή του Ασώτου ως επιστροφή στο γίν και το γιάνγκ.

Στην 414 κατηγορείται ο χριστιανισμός ότι κατήντησε σύστημα ηθικών κανόνων, ενώ στην πραγματικότητα ο Ναζωραίος είναι "ενσάρκωση του παν-Συμπαντικού Λόγου". Στην επόμενη σελίδα οι θέσεις του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά για τον φωτισμο και την θέωση ταυτίζονται με αυτές των ανατολικών θρησκειών.

Τέλος ο συγγραφέας τελειώνει το βιβλίο με την επανάληψη της κύριας θέσης του ότι η αλήθεια βρίσκεται παντού και ότι απλώς ο καθένας οδηγεί την θρησκεία που του ταιριαζει στο κοινονικοπολιτιστικό υπόβαθρο και την καταγωγή του.

Στο τελευταίο αυτό βιβλίο λοιπόν του Μαρκίδη γράφεται ό,τι και στα προηγούμενα, απλώς με έναν πιο ξεκάθαρο τρόπο. Σκοπός του βιβλίου δεν είναι απλώς να μας μυήσει στη Νέα Εποχή, τον πνευματισμό, τον συγκρητισμό κλπ, αλλά να μας καταφέρει να ερμηνεύσουμε την Εκκλησία ως διεπόμενη από τέτοιο πνεύμα. Δεν θέλει ο Αντίχριστος, του οποίου τους σκοπούς εξυπηρετεί ο συγγραφέας, είτε εκουσίως είτε ακουσίως, ο Θεός οίδε, να φύγουμε από την Εκκλησία αλλά εκείνο που αποτελεί την μεγάλη του επιτυχία είναι να παραμείνουμε σε αυτήν και στην ουσία να λατρεύουμε τον διάβολο και όχι τον Θεό. Θέλει να κάτσει στον ίδιο θρόνο και να προσκυνηθεί από τους ίδιους ανθρώπους. Θέλει να μεταβάλει την αγάπη και την πίστη προς τον Θεό σε αγάπη και πίστη προς αυτόν. Θέλει να κηλιδώσει και απο ϊεροποιήσει ό,τι το Ιερό και Άγιο.

Θα κλείσουμε την σύντομη αυτή κριτική με την διαπίστωση ότι δυστυχώς στις μέρες μας λείπει το κριτικό πνεύμα από τους πιστούς και γι' αυτό εύκολα έπικρατεί η πλάνη. Βέβαια το γεγονός αυτό δεν μπορεί να ερμηνευθεί τόσο απλοικά αλλά οφείλεται σε μια σειρά παραγόντων, όπως η απομάκρυνση από τα μυστήρια που καθαίρουν και φωτίζουν το νού, η υπερηφάνειά μας, που μας οδηγεί σε άλλα αναγνώσματα πιο υψηλά, όπως πιστεύουμε, από την Γραφή και τους Πατέρες, η ανάγκη που μας οδηγεί ο εγωισμός για πρωτοτυπία κλπ. Γεγονός πάντως είναι ότι ο Αντίχριστος δουλεύει καλά και εμείς συνεχώς του δίνουμε χώρο.

Τέλος οφείλουμε, με πολύ σεβασμό για μια ακόμη φορά να ζητήσουμε την γνώμη του Μητροπολίτου Λεμεσού για τα τρία αυτά βιβλία καθώς η αγάπη και οι εμπιστοσύνη που τρέφουν οι πιστοί στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο προς το πρόσωπό του είναι μεγάλη και αυτό οδηγεί προς το παρόν αυτούς που τον αγαπούν να πέφτουν θύματα του Μαρκίδη. Πρέπει ο Σεβασμιώτατος να κατανοήσει ότι η γνώμη του βαραίνει είτε υπέρ, όσο δεν διατυπώνεται αντίθεση, είτε κατά των πλανών του συγγραφέα και προκαλεί ερωτηματικά το πως θα ήταν δυνατόν ένας τόσο έξυπνος, παραδοσιακός και διακριτικός γέροντας να δίνει, όπως ο συγγραφέας υποστηρίζει, τόσο εύκολα την άδεια σε έναν τόσο μπερδεμένο περί την πίστη, σε έναν άνθρωπο με αποκρυφιστικές ιδέες να κοινωνήσει των αχράντων μυστηρίων (σελ. 303 του τρίτου βιβλίου). Γεννά πολλά ερωτηματικά η εύνοια που υποτίθεται ότι ο Σεβασμιώτατος έδειξε στον συγγραφέα. Ζητούμε λοιπόν τη γνώμη του Σεβασμιωτάτου, το όνομα του οποίου εκμεταλλεύεται ο συγγραφέας για να γκουρουοποιήσει την Εκκλησία και την πίστη. Η ύπαρξη και η αποδοχή που έχει το βιβλίο ανάμεσα στους πιστούς οδηγεί στην εκπλήρωση της προφητείας του π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου ότι θα έρθει καιρός που ναί μεν οι εκκλησίες θα γεμίζουν αλλά από ανθρώπους οι οποίοι αντί να προσεύχονται θα διαλογίζονται. ΣΤΩΜΕΝ ΚΑΛΩΣ!





[1] Σελιδοδείκτης μπροστινού εξωφύλλου.

[2] Σημείωμα του συγγραφέα σελ. 13

[3] σελ. 20,135,140

[4] σελ. 23,82

[5] σελ. 25, 26,44,296

[6] σελ. 38,70,84,96.102,129, 157,162,165,166,179,180,181,196,224,236,240,310,336

[7] σελ. 95,96,98,99, 160,173,197,218,300,306,378

[8] σελ. 69,94,107

[9] σελ. 147,187,326

[10] 20,151,179,244,248,268

[11] 201,292,299

[12] 218

[13] σελ. 20

Read more: http://www.egolpion.com/markidis.el.aspx#ixzz2e1dfxklY

http://www.egolpion.com/markidis.el.aspx

[nickzark]

εχει και αλλο βιβλιο βγαλει.τον 'μεσα ποταμο'' στο ιδιο υφος ειναι και αυτο.Αξιολογα βιβλια.Πνευματικα δεν ξερω αν βοηθανε τοσο πολυ αλλα εχουν πολλα οφελειμα μεσα στοιχεια

[vasilisalt]

Το όρος της σιωπής ειναι καταπληκτικό βιβλίο.
Ο Φιλώτας ειναι πολύ κοντά στα δικά μου δεδομενα.
Διαφωνώ φυσικά στο συμπερασμα του πως ειναι
επικίνδυνα για τους αρχάριους. Για τους αρχάριους
που πιθανόν βγήκαν απ' τις σπηλιές μπορεί. Για
μορφωμένους αρχάριους δεν νομίζω...

Το Διονύση δεν τον καταλαβαίνω. Αν οι οποίες συγκρισεις οδηγούν
στην απόλυτη υπέροχη της Ορθοδοξίας γιατί ειναι άσχημες;

Ο Δημήτρης για να βγάλει συμπερασμα διάβασε την θεωρία του
κρινοντος και όχι το ιδιο το βιβλίο...
Και έτσι τώρα μπορεί άνετα και με έγκριση να το βάλει στη πυρά...

Λοιπόν. Αυτά για τα νεοεποχητικα στο όρος της σιωπής ειναι αστεία.
Το βιβλίο δεν γράφτηκε ως η αυθεντία της ορθόδοξης πίστης, αλλά
για να εξιστορήσει πως ένας καθηγητής πανεπιστημίου άθεος μέσα
από τη γνωριμία με έναν μοναχό, έγινα ορθόδοξος!!! Τοσο απλό...

Το βιβλίο δεν αποτελει πονημα για τους μοναχούς, τους ιερείς, και
τους φτασμενους και προχωρημένου πνευματικά ορθόδοξα λαϊκούς.
Ειναι μοναδικό για τα μπερδεμένα παιδιά, για τους άθεους και γενικά
γι αυτούς που ψάχνονται και ψιλοαγνουν την ορθοδοξία...
Ξαναλέω ΜΟΝΑΔΙΚΟ!!!
Και σ αυτούς τα μονα που δεν θα μεινουν ειναι τα νεοεποχιτικα που αναφέρει ο κριτής.
Θα μεινει μια μεγάλη προσδοκία για να γνωρίσεις παραπάνω τον παράδεισο της ορθόδοξης πίστης.

[Dimitris39]

Αν αυτό το βιβλίο το δώσω στα παιδιά μου Βασίλη θα το διαβάσουν
Να είσαι σίγουρος θα τους αρέσει έχει καλά στοιχεία το έχω διαβάσει
Αλλά όταν έρθει ο καιρός και κάνουν συζητήσεις και Θα Λένε πνευματικη Ενέργεια
Και όχι προσευχή και πολλά αλλά Θα είναι πλέον η κατάσταση μη αναστρέψιμη

Θα είναι αργά Θα Έχουν μάθει στην εποχή που ζούμε τα απαπαραίτητα για μία Νεα εποχή
Η οποία θέλει όπως γνωρίζουμε την εκκλησία του Θεού γεμάτη
Αλλά αλλοιωμένη, με τα μέτρα τους
Άντε μετά να τα επαναφέρεις

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ δεν είναι ετοιμος για να γράφει τέτοιου είδους βιβλία
χρειαζόταν πρώτα πολύ κατήχηση

[vasilisalt]

Ειναι μεγάλο πρόβλημα τελικά των Ελλήνων να πιστεύουν
πως όλος ο πλανήτης θα πρέπει να ειναι ενήμερος για ότι ελληνικο και πατριωτικό.

Ο Μακριδης δεν ειναι ιερέας, ούτε καθηγητής θεολογίας.
Στη πρώτη σελίδα αν θυμάμαι καλα αυτό λέει..
Τονίζει πως δεν γραφει ως θεολόγος...
Και τελος παντων αυτος ειναι ο Μακριδης.
Ένας άνθρωπος καθηγητής στην Αμερική, που ξεκινά
ως αγνωστικιστής, ψάχνεται με κάποιες θρησκείες
και τελικά καταλήγει να υμνεί την ορθοδοξία και να
λαχτάρα η ψυχή του να μπει όλο και πιο μέσα.
Δυο παρατηρήσεις.
Αν τον ελεγαν Τζον Σμιθ νομίζω όλα θα σας φαίνονταν φυσιολογικά.
Επειδή τον λέν Κυριάκο θεωρούμε πως θα έπρεπε να ειναι κάτι σαν κι εμάς...

Προσωπικα είμαι σχεδον σίγουρος πως ο Μακριδης ουτε νεοεποχιτης ειναι, ουτε
θελει να παρασύρει κανέναν.
Απλα στον κλήρο και στους θεολογικούς κύκλους της Ελλαδος υπαρχει σε πολλους
τέτοιο μπέρδεμα, που αυτοί εδωσαν στο βιβλίο διαστάσεις θεολογικής αυθεντίας.
Όχι ο Μακριδης.
Ο ίδιος ο συγγραφέας φαντάζομαι θα εχει εκπλαγεί.

Τελος. Στην εποχή σχεδον ολα στην εκκλησια γίνονται τυπικά (μυστήρια,αρτους, κλπ κλπ)
χωρίς να εξετάζει κανεις τι, γιατί και πως... μας πειράζει αν ο Μακριδης δεν γραφει με τους
όρους της ορθόδοξης παράδοσης και αν το γέροντα τον λέει δάσκαλο...
Και δεν λέμε κουβέντα που οταν τελειώνεις το βιβλίο νιώθεις σαν ηλίθιος
που τόσα χρονια δεν είχες χαμπάρι για τη σημασία, την αξια και την ουσία της χριστιανικής πρακτικής.
Ο όρος χριστιανική πρακτική μας φταίει και πιθανόν να μας οδηγήσει στο γκρεμό...

Μήτσο αγαπημένε μου αδερφέ πρόσεχε μην παρασυρθείς... Πρόσεχε!!!
Ελπίζω να μου συγχωρείς το πείραγμα.

[dionysisgr]

Βασιλη, σεβαστη η αποψη σου, πλην ομως εχει ελλειψεις αρκετες.

Επειδη με επικαλεστηκες γιαυτο και μονο απαντω για μενα το θεμα δεν υφισταται.

Εχω εξηγησει γιατι και πως, σε διαφορες αφορμες, επαρκως και σαφως,
αυτου του ειδους τα "ευπωλητα" best seller, βιβλια, με το καθολα εξυπνο marketing,
του κατ'επαγγελμα αγνοουντος και αναζητητου της "αληθειας",
που αιφνης μαλιστα βρεθηκε να τα ξερει ολα και να συμφερει κιολας,
δηλαδη να κανει και το θεολογο χωρις ομως να ειναι, μαλλον ζημια κανουν.

Και τον θεολογο δεν το κανουν τα πτυχια. Δεν ειναι εκει το ζητημα.
Αλλα πραγματα κανουν τον θεολογο να θεολογει.

Ουτε με απασχολει εμενα το ελληνικο και το πατριωτικο.
Εγω μιλω καθαρα με ορθοδοξο αισθητηριο και κριτηριο αληθειας,
οχι δικο μου, αλλα οπως το παρεδωσαν οι Εκκλησιαστικοι Πατερες και Διδασκαλοι της Οικουμενης.

Δεν ειναι θεμιτο λοιπον να μπαινει καποιος "αναζητητης" σε χωραφια ξενα.
Αυτος ας το κανει, το θεμα ειναι εμεις τι κανουμε.

Δεν μπορει επισης καποιος αλλος αναζητητης, και δη αγνοων παντελως την Πιστη,
να εισαγεται με αυτα τα βιβλια στην Πιστη των Πατερων.

Το γιατι, το εξηγησε σαφεστατα ο Δημητρης39 με ενα παραδειγμα.

Επειδη η αρχη ειναι το ημισυ του παντος, εαν κανεις στραβη αρχη, υπαρχει προβλημα μεγαλο.

Οποιος καταλαβαινει, καταλαβαινει.

Χρειαζεται ιδιαιτερη και επιπονη γνωση για να αξιολογησει καποιος με ορθοδοξα κριτηρια,
αυτου του ειδους τα βιβλια.

Καποιοι ειμαστε σε θεση να βλεπουμε πραγματα που εσυ ισως να μην τα βλεπεις,
αλλα και εαν τα βλεπεις να μην εχεις τις προϋποθεσεις να τα αξιολογησεις.

Εσυ μπορει να μην καταλαβαινεις, αλλα εμεις καταλαβαινουμε και εχουμε υποχρεωση,
να λεμε την αληθεια, de lege lata, οπως δηλαδη κειται, και οχι οπως την θεωρει ο καθενας.

Kαι να το πω και πιο πρακτικα.

Υπαρχουν χιλιαδες αλλα βιβλια, με ωφελεια και χαρη. Δοξα τω Θεω, αφθονουν στις ημερες μας.

Οποτε γιατι να ανατρεχει καποιος σε αυτα;
Δεν βλεπω το νοημα, να μπερδευεται καποιος χωρις λογο.

Αυτα θα ηθελα να προσθεσω και φυσικα συμφωνω απολυτα με την σκεψη του Τρελλοσερραιου
τελικα και αναντιρρητα συγγενευουμε απολυτα στην τρελλα..

[Dimitris39]

Τα παιδάκια μου Βασίλη 17 και 11 διαβάζουν και ρωτανε, τι θα τους πω εγώ σαν πατέρας
Τώρα αυτές τις δύσκολες εποχές που αλλοιώνουν την πιστη μας?
Να σκεφθούμε ότι Για Όλα αυτά τα αυθεντικά και οχι παρερμηνευμενα Χυσανε οι Πατέρες μας το αίμα τους
Με διάφορα αφόρητα Μαρτυρια

Θα παραμείνω στα επιλεγμένα Βιβλιοπωλεία και θα ρωτάω να παίρνω γνώμες από αυτούς που γνωρίζουν
Αλλιως μας έφαγε η Νέα εποχή μαζί με τα Παιδιά μας

Λίγη καλοπροαιρετη καχυποψία δεν βλάπτει

[Alexk]

Ρε παιδιά, εγώ θα σάς πω δυό κουβέντες μόνο.
Πάνε αρκετά χρόνια που διάβασα το βιβλίο και όταν το τελείωσα είχα μείνει με μια αίσθηση, ας το πούμε,"παγάδας". Ισως το βιβλίο πράγματι απευθύνεται σε ένα ξένο κοινό και επομένως δεν μπορεί να προσφέρει τη ζεστασιά των "δικών" μας βιβλίων.

[Alexk]

Ισως μάλιστα ένα παρόμοιο συναίσθημα ένοιωσα διαβάζοντας την "Ασκητική τής αγάπης" για τη γερόντισσα Γαβριηλία. Μιλάω πάντα για υποκειμενικά συναισθήματα και δεν κάνω κρίση για το περιεχόμενο των βιβλίων.