Η Παναγία η Ξενιά του Αλμυρού

[toula]

Η Παναγία η Ξενιά του Αλμυρού

Βορειοανατολικά του χωριού της Βρύναινας βρίσκεται η Κάτω Ιερά Μονή Ξενιάς. Κατά τον αρχαιολόγο Νικόλαο Γιαννόπουλο ο πρώτος ναός κτίστηκε από το 10ο ως το 13ο αιώνα. Ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο και ήταν μετόχι της Άνω Ξενιάς. Το καθολικό χτίστηκε το 1671 και στα 1697 ανακαινίστηκε εκ βάθρων. Άλλες ανακαινίσεις έχουν γίνει στον 20ο αιώνα και συγκεκριμένα στα 1908, 1920 και 1930.Τα κτίσματα αυτά θα υποστούν μεγάλες ζημιές στον σεισμό του 1980.

Το κάτω Μοναστήρι της Παναγίας Ξενιάς έπαιξε μεγάλο ρόλο στον απελευθερωτικό Αγώνα του 1821. Δυτικά της Βρύναινας και σε απόσταση 6 χλμ. βρίσκεται κτισμένη η Άνω Μονή. Υπήρξε και πρωτοχριστιανικός ναός στο ίδιο μέρος γιατί στο προαύλιο υπάρχουν πολλά γλυπτά αρχιτεκτονικά μέλη της πρωτοβυζαντινής περιόδου που βρέθηκαν εκεί. Το όνομα του μοναστηριού ήταν Ιερά Μονή Κισσιώτισσας από την εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου, που ίσως βρέθηκε μέσα σε κισσούς. Γνώρισε μεγάλη άνθηση μέχρι την Φραγκοκρατία. Τότε στα 1213 ο καρδινάλιος Πελάγιος πυρπόλησε και κατέστρεψε τη Μονή έσφαξε τους μοναχούς που αντιστάθηκαν στα σχέδια για την ένωση των εκκλησιών. Παρέμεινε έτσι σε ερείπια για τρεις αιώνες. Το νέο κτίσιμο έγινε το 1541 σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται σε ογκόλιθο στη Ν.Δ. γωνιά του Ναού. Ο σωζόμενος ναός είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική. Οι αγιογραφίες έγιναν από το ζωγράφο Ιωάννη το 1663 όπως αναφέρεται σε επιγραφή πάνω απ' τη δυτική είσοδο του ναού. Είναι εξαιρετικής τεχνοτροπίας, κρητικής σχολής. Τότε τοποθετήθηκε και το ξυλόγλυπτο τέμπλο με τις εικόνες του 14ου αιώνα που ξεχωρίζουν για το λιτό και αυστηρό ύφος με τις ασκητικές μορφές που παριστάνουν. Την εποχή αυτή έρχεται στο μοναστήρι η εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας από μοναχούς ενός Μοναστηριού που υπήρχε κοντά στο σημερινό χωριό Αχίλλειο και καταστράφηκε από άγνωστη αιτία. Η παράδοση θέλει την εικόνα να είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά που έχει έρθει στην περιοχή του Αχιλλείου την περίοδο της εικονομαχίας πάνω στα κύματα απ' τη Μ. Ασία. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας και μάλιστα τον 17ο αιώνα χάνεται η επωνυμία Κισσιώτισσα και εμφανίζεται το όνομα Ξενιά σε σουλτανικά φιρμάνια και πατριαρχικά σιγίλια (αποφάσεις). Το όνομα οφείλεται στην εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας που επισκίασε την παλαιότερη ονομασία.

Υπάρχουν τρεις εκδοχές σχετικά με το νέο όνομα. Η πρώτη με την έννοια ότι η εικόνα είναι «Ξένη» προς την περιοχή και ήρθε από άλλο μέρος. Η δεύτερη πως η Παναγία Ξενιά έχει σχέση με τη φιλοξενία που στην αρχαιοελληνική και βυζαντινή γλώσσα λέγεται «Ξενία». Και η τρίτη πως στην αρχαιότητα υπήρχε στην περιοχή ναός του Ξένιου Δία. Στην τουρκοκρατία υπήρχαν περίοδοι που γνώρισε πνευματική και οικονομική άνθηση.

Η Άνω Μονή Ξενιάς θα προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στην Τουρκοκρατία. Συντηρεί με δικά της έξοδα μεγάλο αριθμό ανθρώπων της επαρχίας. Υπήρχε πλούσια βιβλιοθήκη η οποία περιείχε εκτός των άλλων και έργα αρχαίων συγγραφέων. Σχολείο λειτουργούσε και μάλιστα σε δύσκολες περιόδους σε ειδικά διαμορφωμένη κρύπτη. Υπήρξαν περίοδοι που μοναχοί πρόσφεραν υπηρεσίες δασκάλων στα γειτονικά χωριά. Η διαμάχη του Αλή Πασά με το Σουλτάνο θ' αναγκάσει τους μοναχούς να εγκαταλείψουν το μοναστήρι στα 1819 καταφεύγοντας στο Τρίκερι μαζί με τα ζώα και αφού έκρυψαν τα κειμήλια στη σπηλιά της Παναγίας σε απόκρημνη ρεματιά. Αυτά λεηλατήθηκαν απ' τους Τούρκους και αργότερα αποδόθηκαν στην μονή αφού πληρώθηκαν λύτρα. Στην επανάσταση του 1821 σημαντική ήταν η τροφοδοσία και ετοιμασία των αποσπασμάτων των κλεφτών. Στη νότια πλευρά υπήρχε μυστική δίοδος απ' όπου έρχονταν κρυφά οι κλέφτες για να πάρουν τις προμήθειες. Συμμετείχε και σ' όλα τα επαναστατικά κινήματα του 1844, 1854 και 1866. Όταν το 1867 ξέσπασε η επανάσταση στην Κρήτη συγκεντρώθηκαν όπλα και χρήματα αλλά και εθελοντές που σκοπό είχαν να μεταβούν στη μεγαλόνησο. Έγιναν αντιληπτές αυτές οι κινήσεις από τους Τούρκους οι οποίοι τήρησαν πολύ σκληρή στάση μέχρι και δολοφονίες μοναχών. Έτσι για λόγους ασφαλείας εγκαταλείφθηκε το μοναστήρι και μετοίκησαν στο μετόχι το 1867. Από εκεί και μετά η έδρα θα είναι το Κάτω Μοναστήρι με τη σφραγίδα της Κοίμησης της Θεοτόκου και θα ονομαστεί Κάτω Ξενιά. Στο διάστημα αυτό και μέχρι το 1950 γνωρίζει ανάπτυξη το κάτω μοναστήρι ενώ το πάνω βρίσκεται σε παρακμή. Υπάρχουν μόνο λίγοι μοναχοί κατά διαστήματα προς φύλαξή της. Την περίοδο αυτή γίνονται πολλές ζημιές στο καθολικό της Μονής από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν την αξία και σημασία του.

Στη διάρκεια της Κατοχής 1941-44 πρόσφερε πολλά στην αντίσταση κατά των κατακτητών. Έτσι οι ιταλικές δυνάμεις πυρπόλησαν ένα τμήμα στα 1942. Για ένα διάστημα η μονή θα παραμείνει έρημη. Αλλά η αρχαιολογική υπηρεσία θα κάνει εργασίες προστασίας του ναού. Αναγέρθηκαν νέοι ξενώνες και ετοιμάζεται βιβλιοθήκη για τα χειρόγραφα της Μονής. Σήμερα και τα δύο κτίσματα, η Άνω και η Κάτω Ξενιά γνωρίζουν πνευματική άνθηση. Είναι το λατρευτικό κέντρο της περιοχής.

Η Κάτω Ιερά Μονή Ξενιάς πανηγυρίζει στις 22 και 23 Αυγούστου και συγκεντρώνει πλήθος πιστών απ' όλη την Ελλάδα που έρχονται για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα. Κάθε χρόνο, τη Μεγάλη Παρασκευή στο λόφο του Γολγοθά που βρίσκεται δίπλα από το μοναστήρι πραγματοποιείται η τελετή της αποκαθήλωσης του Κυρίου, γεγονός μοναδικό σε όλη την Ελλάδα. Η Κάτω Ιερά Μονή Ξενιάς βρίσκεται μόλις 10 λεπτά από την εθνική οδό (Έξοδος από τον Κόμβο Σούρπης), στο δρόμο που οδηγεί προς τη Βρύναινα. Η Άνω Ιερά Μονή Ξενιάς βρίσκεται κοντά στα δημοτικά διαμερίσματα Βρύναινας και Αγίου Ιωάννη.

Αξίζει κανείς σήμερα να κάνει μια στάση στα δυο Μοναστήρια για να προσευχηθεί και να θαυμάσει τον παλιό διάκοσμο, τις Αγιογραφίες, την αρχιτεκτονική τους και να προσκυνήσει τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Ξενιάς.

http://www.orthmad.gr

[panosvolos]

θα ηθελα απλος να συμπληροσω στα ομορφα στοιχεια του αρθρου για τα 2 μονατηρια της Παναγιας Ξενιας που αναρτησε η Τουλα πως το κατω μοναστηρι μετα τουσ σεισμους το 1980 δεν ξαναχτιστηκε στο ιδιο σημειο και εχει γινει σε ενα σημειο λιγο παραπανω απο το σημειο που ηταν το παλιο.Ο σημερινος επισκοπος Κ. Κ. Ιγναντιος αν και εκανε πολλες προσπαθιες να ξανα αναστηλοθεο το μοναστηρι δυστηχως το κρατος αδιαφορουσε και απο φετοςο το καλοκαιρι η μητροπολη αποφασισε να γινει η ανα στηλοσει με δικα της εξοδα.Για την Ανω μονη ο προηγουμενος ηγουμενος και γενικα αυτος που βοηθησε να ανακαινηστη το μοναστηρι ειναι ο σημερινος επισκοπο Κερκυρας και Διαποντιςν νησων κ. κ. Νεκταριος που αφησε μεγαλο εργο στο μοναστηρι αλλα δυστηχως μετα απο αυτον σταματησανε εκει.Το μοναστηρι ειναι η μονη που γινοντε μοναχη απο την μητροπολη οση θελυν να ακολουθησουν την μοναχικη κλιση γραφοντε στα μοναχολογια της μονης και εκει εκανε τις κουρες ο μακαριστος πια αριχεπισκοπος κ . κ, Χριστοδουλος δυστηχωσς ο σημερινος μητροπολητης οσες φορες εκανε κουρα μοναχου προτημαει τις εκκλησιες του Βολου παρα τη μονη.Η αποκαθηλωση της Μεγαλης Παρακσευης στη κατω μονη ειναι πολος ελξης για χιλιαδες κοσμο καθε χρονο και εχς την εντυπωση πως καθιεροθηκε απο τον μακαριστο κ. κ. Χριστοδουλο.Για την διαδρομη πως να φτασεις στισ μονες στην μεν κατς ειναι ευκολος ο δρομος εχει πινακηδες απο την εθνικη οδο για την ανω η συνεχιζεις απο την κατω ειναι περιπου 20 χιλιομετρα μετα μεσα σε ενα πανεμορφο περιβαλων η αλιωσ απο Κοκοτους ειναι δυσκλη διαδρομη και χωρις καλυ σημανση

[ntinoula]

H Κάτω Ιερά Μονή Ξενιάς είναι η γυναικεία και η Άνω η ανδρική.

[panosvolos]

ναι και μαλιστα ο προηγουμενος ηγουμενος στην Ανω Πναγια Ξενια ηταν ο σημερινος Μητροπολητης Κερκυρασ κ. κ. Νεκταριος που εκανε πολλα εργα στην μονη και ο σημερινος ειναι πνευματικο του παιδι.
Στην κατω ιερα μονη εχουν ενα απο τα 3 κοματια της Αγιας Ζωνης της Παναγιας μας