21/11 Η Θεοτόκος ως έμψυχος ναός

[toula]

21/11 Η Θεοτόκος ως έμψυχος ναός

Προετοιμαζόμαστε να εορτάσουμε την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου στον Ναό, αλλά ταυτόχρονα οι Ρουμελιώτες συνηθροισμένοι σε αυτή την ευχαριστιακή σύναξη εορτάζουμε την Παναγία την Προυσιώτισσα, το καύχημα των Ρουμελιωτών. Βέβαια, δεν είναι άλλη η Παναγία η Προυσιώτισσα και άλλη η Παναγία η Αμπελακιώτισσα, αλλά διαφορετική είναι η εικόνα της Θεοτόκου, που αναφέρονται διαφορετικά θαύματα. Επίκαιρος, λοιπόν, είναι ο λόγος για την Παναγία και λαμβάνω αφορμή από το Κοντάκιο της εορτής: “Ο καθαρώτατος ναός του Σωτήρος ... το ιερόν θησαύρισμα της δόξης του Θεού”. Η Παναγία είναι ο ναός του Σωτήρος Χριστού.

Η λέξη ναός προέρχεται από το ρήμα ναίω και δηλώνει το κατοικητήριο του Θεού, δηλαδή τον τόπο στον οποίο κατοικεί ο Θεός, “τό ενναίειν εν αυτώ τον Θεόν”. Με αυτήν την σημασία και ο χώρος εκείνος, στον οποίο συναντώνται οι Χριστιανοί, που αποτελούν το Σώμα του Χριστού, για να τελέσουν τα μυστήρια, ιδιαιτέρως το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, καλείται Ναός. Και φυσικά όταν λέγεται ότι εκεί κατοικεί ο Θεός εννοείται ότι εκεί εκδηλώνεται η ενέργειά Του και όχι ότι στον χώρο εκείνο περιορίζεται ο Θεός. Αυτήν την έννοια έχει η σύνδεση του ναού, στο τροπάριο που μελετάμε, με το ιερό θησαύρισμα της δόξης του Θεού.

Αυτή η φράση όμως - “ο καθαρώτατος ναός του Σωτήρος” - στο κοντάκιο που αναλύουμε, αναφέρεται στην Παναγία, που είναι το πρόσωπο εκείνο δια του οποίου ενηνθρώπησε ο Υιός και Λόγος του Θεού. Η Παναγία μας ονομάζεται “ο καθαρώτατος ναός του Σωτήρος” και “τό ιερό θησαύρισμα της δόξης του Θεού”. Αν ο χώρος εκείνος στον οποίο φαίνονται έκδηλα τα ενεργήματα του Θεού ονομάζεται ναός, πολύ περισσότερο μπορεί να χαρακτηρισθή η Παναγία ναός, ακριβώς επειδή μέσα στην μήτρα της ο Υιός και Λόγος του Θεού προσέλαβε την ανθρώπινη φύση και την θέωσε και παρέμεινε για εννέα μήνες μέσα σε αυτήν, αγιάζοντας όλο το σώμα της. Γι’ αυτό η Παναγία λέγεται “καθαρώτατος ναός” και “ιερό θησαύρισμα της δόξης του Θεού”. Είναι ναός η Παναγία δυνάμει της υποστατικής ενώσεως θείας και ανθρωπίνης φύσεως στο πρόσωπο του Λόγου.

Ως ναό υμνούμε την Παναγία και στο κοντάκιο των Χαιρετισμών: “Ψάλλοντές σου τον τόκον ανυμνούμεν σε πάντες, ως έμψυχον ναόν Θεοτόκε· εν τη σή γαρ οικήσας γαστρί, ο συνέχων πάντα τη χειρί Κύριος, ηγίασεν, εδόξασεν, ...”.

Και οι άγιοι Πατέρες ύμνησαν, εκτός των άλλων, την Παναγία και ως έμψυχο ναό του Θεού. Για παράδειγμα, ο άγιος Ανδρέας Κρήτης σε μια ομιλία του αναφερόμενος στην Παναγία, θα πή: “Αύτη εστιν η Θεοτόκος Μαρία, το θεόκλητον όνομα, ής εκ νηδύος μετά σαρκός ο υπέρθεος προελήλυθεν, ήν αυτός εαυτώ ναοποιήσας υπερουσίως επήξατο”. Ο ίδιος ο Χριστός ναοποίησε την Παναγία, με το να την καταστήση μητέρα Του. Αυτός έκανε τα εγκαίνια του εμψύχου αυτού ναού. Και αλλού ο άγιος Ανδρέας θα ονομάση την Παναγία νυμφώνα, που έχει εδώ και την έννοια του ναού, σύμφωνα με όσα αναφέραμε προηγουμένως. “Χαίρε νυμφών, εν ω ο Χριστός ενυμφεύσατο την ανθρωπότητα”.

Εάν έμψυχος και ζωντανός ναός του Θεού είναι η Παναγία μας, μπορούμε να πούμε ότι και για μας είναι ναός το πρόσωπο εκείνο στο οποίο αισθανόμαστε τα μεγαλεία του Θεού. Όπως σε κάθε ναό εισέρχονται οι πιστοί και κατανύσσονται, υπάρχουν άνθρωποι που υπηρετούν μέσα σε αυτόν, έτσι συμβαίνει και με μας σε σχέση με την Παναγία. Εισερχόμαστε σε αυτόν τον ζωντανό ναό του Θεού και δεχόμαστε την δωρεά του Θεού. Αυτό σημαίνει ότι αγαπούμε την Παναγία, ασχολούμαστε μαζί της, την υμνούμε, την αγαπούμε, προσευχόμαστε σε αυτήν. Συμβαίνει αυτό που λέγει ο άγιος Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως: “καί της φωνής σου πάντες ακούομεν· και η φωνή των όλων προς τα σά της ακροάσεως ώτα”. Όποιος έχει μια εσωτερική καρδιακή ευαισθησία αυξάνει αυτήν την επικοινωνία με την Παναγία.

Αλλά και για μας όλους τους Ρουμελιώτας η ιερά εικόνα της Προυσιώτισσας, ακόμη και αυτή η ιερά Μονή της Προυσιωτίσσης, αποτελεί τον ναό, όπου ευφραινόμαστε και αισθανόμαστε σαν στο σπίτι μας. Και όπως ο άνθρωπος αισθάνεται άνετα μέσα στο πατρικό και μητρικό του σπίτι, έτσι και εμείς αισθανόμαστε άνετα μπροστά στην εικόνα της Προυσιωτίσσης. Και όπως το μικρό παιδί συμπεριφέρεται πολύ απλά μέσα στο σπίτι της οικογενείας του, το ίδιο συμβαίνει και με μάς.

Είναι γνωστή η αγάπη των Ρουμελιωτών προς την Παναγία την Προυσιώτισσα. Τον παλαιότερο καιρό οι Ρουμελιώτες περπατούσαν ολόκληρες ώρες από όλα τα μέρη για να προσκυνήσουν την θαυματουργό εικόνα της. Συνεχίζουν αυτήν την ευλογημένη συνήθεια και τώρα με άλλους βέβαια τρόπους. Εκεί εναποθέτουν όλους τους πόθους και τους καϋμούς τους. Ξέρω ανθρώπους που μένουν στο εξωτερικό, αλλά έχουν τάμα, μια φορά τον χρόνο να επισκέπτονται την Παναγία την Προυσιώτισσα για να την ασπαστούν. Αυτός είναι ο λαός μας, που κέντρο έχει ζωντανούς ναούς του Θεού, ιερούς θησαυρούς της δόξης του Θεού. Και εδώ φαίνεται η διαφορά μας με άλλους λαούς. Για παράδειγμα, τώρα τελευταία διάβασα ένα κείμενο στο οποίο λέγεται: “Στην Αμερική, ο κινηματογράφος είναι θρησκεία. Δεν έχουμε αγίους, αλλά έχουμε λαϊκούς μύθους” (Ελευθεροτυπία 6-11-2000). Εμείς όμως έχουμε αγίους, τους σεβόμαστε και ζητούμε την προστασία τους. Και πάνω από όλους τους αγίους έχουμε την Παναγία μας, την οποία τιμούμε πολύ. Αυτήν την Παράδοση πρέπει να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού.

Και με την σημερινή πανήγυρη δοξάζουμε τον Χριστό, τον άρχοντα της ειρήνης, τιμούμε την Παναγία, που είναι έμψυχος ναός του Θεού και βεβαία ελπίδα μας για την σωτηρία και προσευχόμαστε να γίνουμε και εμείς έμψυχοι ναοί του Θεού και ζωντανές εικόνες της δόξης Του.

Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

www.paremvasis.gr[