Η Ανδρεία

[Ionas]

Αγίου Διαδόχου Φωτικής «Τα 100 πρακτικά κεφάλαια»

Ο θυμός, περισσότερο από τα άλλα πάθη, ταράζει καί συγχύζει την ψυχή· κάποτε όμως καί την ωφελεί πολύ. Γιατί όταν τον μεταχειριζόμαστε χωρίς ταραχή κατά των ασεβών ή ασελγών για νά σωθούν ή να ντραπούν, τότε προσθέτομε πραότητα στην ψυχή μας, γιατί συμβαδίζομε με το σκοπό τής δικαιοσύνης καί τής αγαθότητας του Θεού. Αλλά και το γυναικώδες φέρσιμο τής ψυχής πολλές φορές το μετατρέπομε σε αρρενωπό, όταν οργιστούμε πολύ κατά της αμαρτίας. Καί δεν πρέπει νά αμφιβάλλομε ότι, όταν βρισκόμαστε σε πολλή αθυμία, αν αγανακτήσομε πνευματικά κατά του δαίμονα τής φθοράς, υψωνόμαστε πάνω από την καύχηση του θανάτου. Για να μάς διδάξει αυτό ο Κύριος, δύο φορές αγανάκτησε κατά του θανάτου καί τάραξε τον εαυτό Του, αν καί χωρίς ταραχή μπορούσε νά κάνει ότι ήθελε, καί έτσι ανάστησε τον Λάζαρο. Ώστε, νομίζω ότι ο φρόνιμος θυμός δόθηκε ως όπλο δικαιοσύνης στην ανθρώπινη φύση από τον δημιουργό Θεό. Αν η Εύα χρησιμοποιούσε αυτό το όπλο κατά του φιδιού, δεν θα νικιόταν από την εμπαθή εκείνη ηδονή. Γι' αυτό, νομίζω ότι εκείνος πού μεταχειρίζεται από ζήλο προς την ευσέβεια με σύνεση τον θυμό, θα βρεθεί οπωσδήποτε καλύτερος στη ζυγαριά των ανταποδόσεων από εκείνον πού λόγω δυσκινησίας του νου δε θυμώνει ποτέ. Αυτός ο δεύτερος φαίνεται ότι έχει αγύμναστο τον ηνίοχο των ανθρώπινων φρενών, ενώ ο πρώτος τρέχει πάντοτε στον αγώνα καθισμένος στα άλογα της αρετής και περνά ανάμεσα από τις δαιμονικές παρατάξεις, γυμνάζοντας το τέθριππο άρμα της εγκράτειας με φόβο Θεού. Αυτό το άρμα η Γραφή το ονομάζει «άρμα Ισραήλ» στην ανάληψη του θείο Ηλιού, επειδή στους Ιουδαίους πρώτους φαίνεται ότι μίλησε ο Θεός για τις τέσσερις αρετές (Φρόνηση, Σωφροσύνη, Δικαιοσύνη και Ανδρεία). Γι’ αυτό και πάνω σε άρμα πυρός αναλήφθηκε ο μέγας αυτός μαθητής της σοφίας.

[Ionas]

Αυτός που καθόταν στο θρόνο είπε: "Και τώρα όλα τα κάνω καινούργια". Κι εμένα μου είπε: "Γράψε, γιατί τα λόγια μου είναι αληθινά κι αξίζει κανείς να τα εμπιστευθή". Και πρόσθεσε: " Εκπληρώθηκαν όλα, εγώ είμαι το Α και το Ω, η αρχή και το τέλος, εγώ σ' όποιον διψάει θα δώσω δωρεάν να πιή από το νερό που δίνει ζωή. Αυτά θα τα κληρονομήση ο νικητής, Κι εγώ θα είμαι Θεός του, κι αυτός παιδί μου. Οι δειλοί όμως, οι άπιστοι, οι βδελυροί, οι φονιάδε, οι πόρνοι, οι μάγοι, οι ειδωλολάτρες κι όσοι αντιστρατεύονται την αλήθεια, θα 'χουν το μερίδιό τους στη λίμνη που καίγεται με φωτιά και θειάφι, Αυτός είναι ο δεύτερος θάνατος" (Αποκ. κα΄5)
Τους δειλούς, ο Χριστός τους τοποθετεί μαζί με τους φονιάδες και τους βδελυρούς...έξω της Βασιλείας Του και λαβαίνουν σαν ανταμοιβή της δειλίας τους το δεύτερο θάνατο, τον αιώνιο.

[F10]

..

[Ionas]

Ο Άγιος Διάδοχος, φίλε μου, το τοποθετεί πολύ ωραία. Διάβασέ το προσεκτικά.. Ελπίζω δε να μην αμφισβητείς και τα λόγια του Χριστού στην Αποκάλυψη.

[Ionas]

Έρχεται, λοιπόν, εκεί ο Ιούδας με Ρωμαίους στρατιώτες και φρουρούς του ναού που του έδωσαν οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι. Ήταν οπλισμένοι και κρατούσαν δαυλούς και λυχνάρια στα χέρια τους. Ο Ιησούς τα ήξερε όλα όσα τον περίμεναν, προχώρησε λοιπόν προς το μέρος τους και τους ρωτάει: «Ποιον γυρεύετε;» «Τον Ιησού από τη Ναζαρέτ», του αποκρίνονται. Τους λέει ο Ιησούς: «Εγώ είμαι». 0 Ιούδας που τον είχε προδώσει στεκόταν κι αυτός ανάμεσά τους. Μόλις, λοιπόν, τους είπε Ιησούς «εγώ είμαι», πισωδρόμησαν κι έπεσαν καταγής. Τότε τους ρώτησε πάλι: «ποιόν γυρεύετε;» Κι αυτοί είπαν: «Τον Ιησού από τη Ναζαρέτ». «Σας είπα ότι εγώ είμαι» , τούς αποκρίθηκε ο Ιησούς «αν, λοιπόν γυρεύετε εμένα, αφήστε τους αυτούς να φύγουν». Έτσι εκπληρώθηκε ο λόγος είχε πει: «Δεν άφησα να χαθεί ούτε ένας απ' αυτούς που μου εμπιστεύτηκες», Σίμων Πέτρος είχε ένα μαχαίρι, το τραβάει, χτυπάει το δούλο του αρχιερέα και του κόβει το δεξί αυτί. Το όνομα του δούλου ήταν Μάλχος. Τότε ο Ιησούς είπε στον Πέτρο."Βάλε το μαχαίρι στη θήκη. Θέλεις να μην πιώ το ποτήρι που όρισε ο Πατέρας για μένα;» (Κατά Ιωάν. Ιη΄3)

Βλέπουμε εδώ με πόση ανδρεία ο Κύριος Ιησούς Χριστός πορεύεται προς το εκούσιο πάθος. Η επιεικής και υποχωρητική στάση του πιστού δεν πρέπει ποτέ να ταυτίζεται με τη δειλία που είναι καταδικαστέα. Η γενναιότης ήταν πάντα αρετή από την Αρχαία εποχή, αποτελούσε και αυτή η πίστη στην αντρειοσύνη από τους Αρχαίους Έλληνες μέρος του σπερματικού λόγου.

[Ionas]

Χαίρετε

Γεναιότητα μεγάλη έδειξαν οι δύο Ιωάννηδες. Ο Τίμιος Πρόδρομος που ελέγχει τον Ηρώδη μέχρι που αποκεφαλίζεται και ο Ιερός Χρυσόστομος που ελέγχει την βασίλισσα Ευδοκία και πεθαίνει στην εξορία. Γεναιότητα έδειξαν και τα εκατομμύρια των μαρτύρων της Εκκλησίας.
Έχουμε όλους αυτούς τους μάρτυρες και ομολογητές να μας ελέγχουν με τη θυσία τους ότι είμαστε πολύ δειλοί, γιατί δεν έχουμε τη γεναιότητα να θυσιάσουμε κάτι που μας αρέσει για χάρη του Χριστού. Πόσο μάλλον δεν θα είχαμε το κουράγιο να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση που θα κινδύνευε η ίδια μας η ζωή.
Ο Πέτρος είναι παράδειγμα απόλυτο εφαρμογής του πνευματικού νόμου και της ανθρώπινης δειλίας, γιατί είναι φανερό ότι την ώρα εκείνη ζούσε ο πρωτοκορυφαίος "εγκατάλειψη Θεού" όπως λένε οι ασκητές. Ο Πέτρος, όπως είναι γνωστό, καυχήθηκε μπροστά στο Χριστό: "Και αν όλοι σε εγκαταλείψουν, εγώ θα δώσω και την ψυχή μου για σένα". Παρέβη τον πνευματικό νόμο και επέτρεψε ο Θεός να γνωρίση την πτώση της άρνησης και την ταπείνωση. Η δειλία του αυτή θα τον έκανε ακόλουθο του Ιούδα, αλλά "εξελθών έκλαυσε πικρώς". Τον αποκατέστησε ο Χριστός στο αποστολικό αξίωμα μετά την Ανάσταση, αφού Τον ομολόγησε τρείς φορές, όσες και Τον αρνήθηκε.

[Ionas]

Αγίου Νεκταρίου «Περί ανανδρίας»

Τί είναι ηθική ανανδρία;
—Πάθος ψυχής φθοροποιόν διαφθείρον τό θυμοειδές της ψυχής και καταστρέφον κάθε ηθική αρετή.
Ποιές κακίες γίνονται από αυτή;
—Η δειλία, ο φόβος, η ένδοτικότης, η προδοσία, η φυγοπονία, η ακηδία, η ατολμία, η ατλησία, η αμάθεια, η δεισιδαιμονία, η ολιγοψυχία, η αγένεια, η μικροψυχία, το φιλέκδικον, το θράσος, το μνησίκακον, η φειδωλία, η γλισχρότης, η φιλαργυρία, η ανελεημοσύνη, η μικροπρέπεια, η μικροφιλοτιμία, και τα παρόμοια.
Τί λέγουν οι Άγιες Γραφές περί τών εκ των κακιών τούτων κυριευθέντων;
—Ότι βασιλεία Θεού δεν θα κληρονομήσουν.

[Ionas]

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Συμβουλευτικόν Εγχειρίδιον» μιλά για την «απελευθέρωση του νου από τας αισθητάς ηδονάς» και πως θα πρέπη ο πιστός να επαναφέρη στις αιστήσεις τις νοητές ηδονές:
«Σ’ αυτό θα φανής κύριος των παθών σου, με το να μπορέσης με όλη σου την αντρειοσύνη, να ελευθερώσης τα αισθητήριά σου από τις διαφθείρουσες και επώδυνες ηδονές και ταυτόχρονα να ελευθερώσης τον ηγεμόνα νου από αυτές. Να τον αφήσης εν τέλει (το νου) να επιστρέψη στα ποθητά του κάλλη των νοητών ηδονών, σ’ αυτά που είναι αληθή και πραγματικά καλά».Η ηδονή από την κοινωνία με τη θεία χάρη και το φωτισμό του νου είναι ασυγκρίτως ανώτερη, ποιοτικά και ποσοτικά από την σωματική ηδονή, αλλά ο νους έχει παχυνθεί και αποκτήσει ροπή στις χονδροειδείς ηδονές των αισθήσεων και δεν μπορεί να απολαύση την «νοητή ηδονή».