Φαίνεται ότι το πνεύμα του διδακτισμού που σε κατέχει δεν σου επιτρέπει να διαβάζεις τι λέει ο άλλος φίλε. Ευχαριστώ πολύ για τα μαθήματα περί ορολογίας, διατυπωμένα σε ύφος μεγάλου διδασκάλου, αλλά να ξέρεις ότι είμαι παλιός στο κουρμπέτι. Όταν εσύ πήγαινες εγώ ερχόμουνkonstantinoupolitis έγραψε:Η εικόνα που φέρει διάφορες φάσεις, δεν λέγεται παλίμψηστη αλλα επιζωγραφισμένη. Παλίμψηστο είναι ένα χειρόγραφο, στο οποίο το παλαιότερο κείμενο έχει ξυσθεί ώστε να σβησθεί και πάνω του να γραφτεί ένα δεύτερο. Τώρα βέβαια ξέρω ότι γίνομαι σπαστικός και υποθέτω πως απο κάπου θα την εξέλαβες αναφορικα με εικόνα, αλλά νομίζω είναι πιο δόκιμο να χρησιμοποιείς αυτόν τον όρο.
Η περίπτωση μια ιστορική εικόνα να είναι επιζωγραφισμένη είναι πιθανή. Φαινόμενο εξάλλου αρκετά συχνό τότε. Ωστόσο προτού γίνει μια συντήρηση, αυτό δεν μπορεί να διαπιστωθεί. Και όταν μια εικόνα δεν έχει δημοσιευθεί, τότε μόνο για θρύλο μπορούμε να μιλήσουμε και εν πάσει περιπτώσει όχι για τεκμηριωμένη άποψη. Λάβε υπόψιν σου, ότι συνήθως στις επιζωγραφίσεις(και ειδικά σε μια εικόνα που φέρει τόσο σημαντική φήμη) δεν ανέπτυσσαν, συνήθως, άλλο εικονογραφικό θέμα και τύπο, αλλά επιζωγράφιζαν εντός του παλαιού και μαυρισμένου απο τον καιρό και την αιθάλη περιγράμματος του πρωτοτύπου.
Για παράδειγμα στο "Άξιον Εστί" που έχει δημοσιευθεί και συντηρηθεί, η χρονολόγηση έδειξε ΙΔ΄ αιώνα και απουσία παλαιοτέρων επιζωγραφήσεων.
Στην επίσημη λειτουργική γλώσσα της Εκκλησίας, ο όρος "θαυματουργή εικόνα" είναι ξένος. Λάβε δε υπόψιν σου, το κατα πόσο ένα αγιολογικό κείμενο αποδίδει πιστά την πραγματικότητα ή έχει αλλοιωθεί και το ότι δεν ξέρεις τί ακριβώς απασχολούσε τον πιστό στο ερώτημα "υπάρχουν θαυματουργικές εικόνες", αλλά και η άγνοια της ποιμαντικής την οποία άσκησε ο Άγιος και βάσει αυτής έδωσε θετική απάντηση. Πέραν αυτού, καμιά άποψη Αγίου, δεν συνιστά θέσφατο όπως ήδη έχω πει και το ξέρεις. Πολύ περισσότερο, όταν υπάρχει συγκεκριμένη Ορθόδοξη διδασκαλία περι του θέματος.
Ως προς τις αποδόσεις στον χρωστήρα του Λουκά πέραν των ελληνικών περιπτώσεων και η Ιταλία είναι γεμάτη. Την ίδια φιλοσοφία έχουν και εκεί.
Δεν είπα παλίμψηστη εικόνα, όπως μου λες. έγραψα "η εικόνα είναι ένα παλίμψηστο". Ο όρος "παλίμψηστο" χρησιμοποιείται κατά κυριολεξία για χειρόγραφα, όμως μεταφορικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλα αντικείμενα. Ο περίφημος τοίχος στη Santa Maria Antiqua της Ρώμης, με τα διάφορα αλλεπάλληλα στρώματα τοιχογραφιών έχει επικρατήσει να ονομάζεται "παλίμψηστος τοίχος". Ο όρος χρησιμοπείται μεταφορικά και στη φιλολογία, για ένα κείμενο με διάφορα υποστρώματα γραφής, δηλαδή όταν η τωρινή του φιλολογική μορφή είναι προϊόν επεξεργασίας που έχει υποστεί από διάφορους συγγραφείς σε διάφορες περιόδους.
Αυτά για να μην νομίζουν μερικοί απόφοιτοι της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ που είχαν δάσκαλο τον κ. Τσιγαρίδα (υπάρχουν και άλλοι μεγάλοι βυζαντινολόγοι, επί τη ευκαιρία, δεν είναι η κορυφή πάντων ο αξιότιμος κ. Καθηγητής), ότι έγιναν ξαφνικά οι μεγάλοι ειδήμονες επί της βυζαντινής τέχνης.....
Τώρα, ως προς τον όρο "θαυματουργή εικόνα", εσύ μπορείς να χρησιμοποιείς ό,τι όρο θέλεις ή σε αναπαύει. Προσωπικά, προτιμώ για μία εικόνα που έχει μία ιδιαίτερη Χάρη, η οποία μπορεί να εκδηλώνεται και με ορατά σημεία (μυροβλυσία, π.χ.), να την αποκαλώ "θαυματουργή", ακολουθώντας την μακραίωνη εκκλησιαστική παράδοση. Πουθενά στα πρακτικά της 7ης Οικουμενικής Συνόδου ή σε κείμενα υπέρ των εικόνων των αγίων Ιωάννου Δαμασκηνού, Νικηφόρου Κωνσταντινουπόλεως και Θεοδώρου Στουδίτου δεν είδα να διατυπώνεται αντίρρηση ως προς τον όρο αυτό, αν και στην εποχή τους υπήρχαν ήδη εικόνες που αποτελούσαν σεβάσματα. Εσύ λοιπόν έρχεσαι τώρα με ζήλο νεοφωτίστου και με έπαρση επαϊοντος να πεις ότι ο όρος είναι δογματικά λάθος, ακυρώνοντας και την κατάθεση της εμπειρίας των αγίων.
Εξηγούμαι για να μην παρεξηγούμαι (για τελευταία φορά και δεν θα επανέλθω [μωράς δε συζητήσεις και μάχας νομικάς...]):Κατά κυριολεξία θαυματουργός είναι μόνο ο Θεός, και οι άγιοι μέσω του Κυρίου Ιησού Χριστού θαυματουργούν, όχι αφ' εαυτού τους. Ετερόφωτοι είναι οι άγιοι, ο Χριστός θαυματουργεί μέσω αυτών. Κάτι ανάλογο, τηρουμένων των αναλογιών, συμβαίνει και με τις εικόνες. Η Θεοτόκος θαυματουργεί, διαμέσου όμως της εικόνας της.
Κατά συνέπεια, ο όρος "θαυματουργός" συνεκδοχικά και καταχρηστικά αποδίδεται στις εικόνες, όχι κατά κυριολεξία. Όμως και η ιδιότητα του "αγίου" μόνο στον Θεό ανήκει κατά κυριολεξία και κατ' ακρίβεια. Θα σταματήσουμε λοιπόν να αποκαλούμε αγίους μέσα στην Εκκλησία; Ο ίδιος ο Χριστός είπε να μην αποκαλέσουμε "πατέρα" πάνω στη γη, γιατί πατέρας είναι μόνο ο Πατήρ ο ουράνιος. Και διδάσκαλος πάλι κατ' ακρίβεια μόνο ο Χριστός είναι, κατά τον λόγο του ιδίου του Χριστού. Απαγόρευσαν όμως οι Πατέρες της Εκκλησίας ποτέ να χρησιμοποιούμε αυτές τις λέξεις και για πρόσωπα άλλα εκτός του Χριστού; Προς Θεού! Μία λέξη μπορεί να έχει πολλά σημασιολογικά επίπεδα. Το ζήτημα είναι να τα ερμηνεύουμε σωστά και να ξέρουμε να τα "διαβάζουμε" σωστά.
Η υπερβολική μανία για ακριβολογία και η τάση για αναθεώρηση των πάντων επι το "ορθοδοξότερον" και για περιφρόνηση της εμπειρίας των αγίων δείχνει οίηση και καταλήγει είτε σε "υπερορθοδοξία" είτε σε προτεσταντισμό. Και πάντως φανερώνει πνεύμα σχολαστικισμού, δοκησισοφίας και "σκληρής ευσέβειας".
Αυτά τα ολίγα και πρόχειρα...
