Φορητή Εικόνα Ι. Μονής Ξενοφώντος - Kωνσταντίνος Oικονόμος ο εξ Oικονόμων (1780-1857)
O Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων έχει αναγνωρισθεί ως «ο ευκλεέστατος παιδευτής των Ελλήνων, ο πραότατος και φιλοστοργότατος πατήρ, ο μεγαλόφωνος της Ορθοδοξίας κηρυξ, ο θεολόγος και φιλόλογος, ο πανηγυριστής τών μαρτύρων και ηρώων της ανεξαρτησίας.... της νεότητος η παιδαγωγία, τό λαμπρόν κόσμημα και μέγα καύχημα του ελληνικού Γένους».
Γεννήθηκε στην Τσαριτσάνη Ελασσόνας. ο Πατέρας του Κυριακός ήταν λόγιος παπα-δάσκαλος και ο πρώτος διδάξας τά εγκύκλια μαθήματα, την Ελληνική γλώσσα, τα λατινικά και την Αγία Γραφή στο μικρό Κωνσταντίνο. Η μεγάλη φιλομάθειά του Κωνσταντίνου και το πηγαίο ενδιαφέρον του για τα γράμματα ανάγκασαν τους γονείς του να τον στείλουν για περαιτέρω μάθηση στην ξακουστή και ακμάζουσα τότε Σχολή τών Αμπελακίων, όπου διδάχτηκε, πέραν των άλλων επί μέρους μαθημάτων, και τη Γαλλική γλώσσα.
Η σφαιρική μόρφωσή του και η άρτια πνευματική κατάρτισή του παρουσιάζεται ανάγλυφη στην πλουσιότατη και ποικιλότατη συγγραφική του παραγωγή, η οποία καλύπτει θέματα εκκλησιαστικά, ιστορικά, θεωρητικά, πρακτικά, φιλολογικά, ρητορικούς λόγους και διάφορες επιστολές. Αναφέρεται από βιογράφο του, ότι σε ηλικία 12 χρόνων συνέταξε λόγο που τον εκφώνησε στην Eκκλησία. Στην ηλικία αυτή πηρε και το αξίωμα του αναγνώστη και επιδόθηκε στο κήρυγμα του Θείου λόγου «περιερχόμενος κώμας και πόλεις της Θεσσαλίας και Μακεδονίας ευαγγελιζόμενος» (Νικ. Βέης). Εικοσάχρονος ο Κωνσταντίνος νυμφεύτηκε και τον επόμενο χρόνο χειροτονήθηκε διάκονος και λίγο αργότερα πρεσβύτερος. Το 1805, μετά το θάνατο του πατέρα του, του δόθηκε η ιερατική διάκριση του Οικονόμου, διάκριση που είχε και ο πατέρας του. ‰Εκτοτε ο Κωνσταντίνος είναι γνωστός ως «Οικονόμος ο εξ Οικονόμων».
Στην Τσαριτσάνη ο Κωνσταντίνος δέν διακόνησε μόνον ως Ιερέας, αλλά υπηρέτησε και ως δάσκαλος, που με τη διδασκαλία, το ήθος του, την υποδειγματική του ζωή και την αγάπη του προς την Εκκλησία, την πατρίδα και την ελευθερία εργαζόταν ως εθναπόστολος τρέφοντας και γιγαντώνοντας τό εθνικό φρόνημα των μαθητών του και των συμπατριωτών του. Επειδή, όμως, εξαιτίας της δράσεώς του αυτης προκάλεσε την οργή του Αλη Πασά εναντίον του,εγκατέλειψε την Τσαριτσάνη και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου για δύο χρόνια ασχολήθηκε με το Θείο κήρυγμα. Μετέβη κατόπιν στή Σμύρνη, όπου τον κάλεσαν να διδάξει στό νεοσύστατο φιλολογικό γυμνάσιο. \Εδώ παρέμεινε μια δεκαετία κηρύττοντας στους ιερούς Ναούς και διευθύνοντας και διδάσκοντας στό γυμνάσιο, προσφέροντας μεγάλο και ουσιώδες εθνικό και θρησκευτικό έργο. μετό κλείσιμο του γυμνασίου Σμύρνης το 1819, βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη προσκεκλημένος του Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, ο οποίος, εκτιμώντας την μέχρι τότε πολυσχιδη δράση και προσφορά του στό Γένος και την Εκκλησία, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του Έθνους και τον διόρισε ιεροκήρυκα στήν Πόλη, δίνοντάς του τον μοναδικό τίτλο του «καθολικού ιεροκήρυκος της Μεγάλης Εκκλησίας και πασών των Ορθοδόξων του Ελληνικού Γένους Εκκλησιών».
Βρισκόμαστε λίγο πρίν από τήν Επανάσταση του 1821 και τα πράγματα δυσκόλεψαν για τους Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη και φυσικά και για τον δραστηριότατο ιεροκήρυκα. για την αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων οι Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως τον φυγάδευσαν κρυφά στην Οδησσό. και εδώ ο Κωνσταντίνος αναπτύσσει τεράστια κηρυκτική δράση εμπνέοντας στους πολυπληθείς ακροατές του αγάπη για το Χριστό και την πατρίδα. Ο Ελληνικός κόσμος τον θαυμάζει. Παραλλήλως, όμως, αναγνωρίζεται και από τους ξένους η πνευματική κατάρτιση και τό ελεύθερο πνεύμα του Οικονόμου, μεαποτέλεσμα, στήν Αγία Πετρούπολη, όπου μετέβη, να εκλεγεί μέλος της Ακαδημίας και να παρασημοφορηθεί από τον αυτοκράτορα.
Το 1834 έρχεται στην Ελλάδα όπου γίνεται ιδιαιτέρως ευεργετικός. με τις γνώσεις, την πείρα και τη σύνεση που τον διακρίνει τακτοποιεί τα θέματα της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία προ ολίγου είχε καταστεί αυτοκέφαλος, κανονίζει τις σχέσεις της μετο Οικουμενικό Πατριαρχείο και πολεμάει κάθε ακρότητα ως βλαπτκή.
Το 1857 απεβίωσε και ετάφη στό προαύλιο της Ιεράς Μονης Πετράκη, αφήνοντας με τη διαθήκη του σεβαστά χρηματικά ποσά στη Θεολογική Σχολή Χάλκης, στην Πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη, στο Αμαλίειο ορφανοτροφείο και στο Σχολείο της ιδιαίτερης πατρίδας του Τσαριτσάνης.
του Κωνσταντίνου Απ. Σουλιώτη, Θεολόγου - Επ. Λυκειάρχου