Ας μη μας επηρεάζει η προκοπή τους

[NIKOSZ]

Μια αφορμή σκανδαλισμού για τον άνθρωπο είναι η προκοπή των διεστραμμένων και κακών. Τους βλέπουμε να πράττουν κάθε είδους παρανομία σε βάρος και πτωχών και πλουσίων, και συγγενών τους και ξένων, και ατόμων και κοινωνιών, και στο τέλος παρατηρούμε ότι προκόβουν σε όλα. Και στην υγεία, και στην ευημερία, και σε τιμές και δόξες, ακόμα και σε αξιώματα και ιδιωτικά και δημόσια. Και ρωτάνε πολλοί: Μα, δεν βλέπει λοιπόν ο Θεός; Γιατί δεν τιμωρεί αυτού του είδους τους ανθρώπους; Αφού κυβερνά τα πάντα και αφού γνωρίζει τα πάντα, γιατί δεν επεμβαίνει να τιμωρήσει τους κακούς αυτούς ανθρώπους και να βοηθήσει να προκόψουν οι καλοί ώστε να αποκατασταθεί η ηθική τάξη;

Και ενώ αυτού του φυράματος οι άνθρωποι προκόβουν, η Αγία Γραφή βεβαιώνει εκ προτέρου, ότι αντίθετα «πάντες οι θέλοντες ευσεβώς ζην εν Χριστώ Ιησού διωχθήσονται» (Β΄ Τιμ. γ΄, 12). Ώστε δεν φτάνει που προκόβουν οι ασεβείς και κακοί άνθρωποι, αλλ΄ επί πλέον οι καλοί και ενάρετοι, οι οποίοι θέλουν να ακολουθούν τον δρόμο του Θεού και να εφαρμόζουν τις εντολές Του, προλέγεται ότι θα διώκονται. Και αυτό δεν είναι μια απλή ανθρώπινη πείρα, αλλά το επικυρώνει και ο Λόγος του Θεού, ο οποίος και προσθέτει: «πονηροί δε άνθρωποι προκόψουσιν επί το χείρον, πλανώντες και πλανώμενοι» (Β΄ Τιμ. γ΄, 13).

Εάν συνέβαινε μόνο το ένα, δηλαδή ή μόνο να καταδιώκονται οι καλοί, ή μόνο να προκόβουν οι κακοί, το πράγμα θα ήταν μεν δυσάρεστο, αλλά και κάπως υποφερτό. Τώρα όμως να συνδυάζονται και τα δύο καταντά αληθινά ανυπόφορο και πραγματικό «σκάνδαλο», το οποίο είναι δυνατόν όχι μόνο να κλονίσει τους αδύνατους στην πίστη και να προκαλέσει την πτώση των αρχαρίων στο στίβο των αγώνων του Θεού, αλλά να βάλλει και σε δοκιμασία παλαίμαχους αθλητές της χριστιανικής παλαίστρας.

Τον σκανδαλισμό αυτό υπέστη ακόμα και ένας από τους κατά σάρκα προπάτορες του Κυρίου. Η παράδοξη αυτή σχέση μεταξύ εγκλήματος και τιμωρίας προκάλεσε τον σκανδαλισμό και του βράχου εκείνου της πίστεως, του προφητάνακτα Δαυίδ: «Ινατί, Κύριε, αφέστηκας μακρόθεν... και ο αδικών ενευλογείται;» (Ψαλμ. θ΄ 22, 24), ρωτά με παράπονο ο ψαλμωδός τον Κύριο. Είναι σα να του λέει: «Μα δεν βλέπεις, Κυριέ μου, τι γίνεται; Δεν ενδιαφέρεσαι καθόλου γι΄ αυτά που συμβαίνουν ανάμεσα στους ανθρώπους; Δεν παρατηρείς, ότι οι μεν ασεβείς προοδεύουν, οι δε ευσεβείς και καλοί καταδιώκονται; Δεν μας αγαπάς; Δεν αγαπάς την τάξη και την δικαιοσύνη;». Όλες αυτές οι απορίες γεμίζουν την ψυχή του μεγάλου εκείνου βασιλέα και προφήτη, ο οποίος με την ειλικρίνεια ενός νηπίου ξεδιπλώνει όλο το βάθος της ψυχής του μπροστά στον Κύριό του.

Απάντηση στον σκανδαλισμό μας αυτό δίνουν ένα γεγονός, μια σκέψη και μια διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Το γεγονός είναι η διαφορά που υφίσταται ανάμεσα στο δικό μας ημερολόγιο και στο ημερολόγιο του Θεού. Στο δικό μας ημερολόγιο κάθε φύλλο σημειώνει μία μέρα. Κάθε φύλλο στο ημερολόγιο του Θεού σημειώνει μία χιλιετία: «ότι χίλια έτη εν οφθαλμοίς Σου (Κύριε), ως η ημέρα η εχθές ήτις διήλθε και φυλακή εν νυκτί» (Ψαλμ. πθ΄ 4).

Εμείς, δηλαδή, μετράμε τα γεγονότα κάτω από το πρίσμα της δικής μας περιορισμένης αντιλήψεως και οσοδήποτε και αν προσπαθούμε να αναχθούμε σε γενικότερες έννοιες και σε ανώτερα νοηματικά σχήματα δεν μας είναι δυνατόν να ξεφύγουμε από τα ανθρώπινα μέτρα. Οτιδήποτε και αν σκεφτούμε θα είναι ανθρωπομορφικό. Γι΄ αυτό, μας είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται και ενεργεί ο Θεός. Οτιδήποτε δε τυχόν σκεφτούμε περί του Θεού, και πάλι είναι ανθρωπομορφικό, δηλαδή παίρνει σχήματα ανθρώπινα, τα οποία μας είναι δυνατόν να κατανοήσουμε και με βάση τα οποία είναι δυνατόν να συνεννοηθούμε μεταξύ μας πάνω στο βασικότατο αυτό θέμα.

Γι΄ αυτό και την ενέργεια του Θεού απέναντι στους ασεβείς θέλουμε να την υπαγάγουμε στην μορφή, υπό την οποία μας είναι δυνατόν να την κατανοήσουμε.

Επειδή όμως ο Θεός ενεργεί σύμφωνα με τα δικά του μέτρα, γι΄ αυτό αδυνατούμε να αντιληφθούμε, γιατί ο Θεός εργάζεται κατά τον τρόπο που είδαμε. Αυτό είναι το γεγονός.

Και τώρα η σκέψη: Αφού τον Κύριό μας θεωρούμε ως απόλυτα τέλειο, θα πρέπει ασφαλώς να είναι και ο απόλυτα δίκαιος. Θα ήταν όμως ο Θεός απόλυτα δίκαιος, αν θα παρέβλεπε είτε τα καλά, είτε τα κακά, και εις μεν τον ένα άνθρωπο να θεωρούσε όλα πέρα ως πέρα καλά, ενώ στον άλλο να καταλόγιζε τα πάντα ως κακά; Γιατί η ανθρώπινη πείρα μας διδάσκει, ότι ο κάθε άνθρωπος, οσοδήποτε καλός και άγιος και αν είναι, θα έχει και τις αδύνατές του πλευρές, ο δε κακός, οσοδήποτε διεστραμμένο και αν τον φανταστούμε, θα έχει και κάποιο καλό. Θα ήταν, λοιπόν, σωστό ο κατά πάντα δίκαιος Θεός, του μεν καλού να μην υπολογίζει τις κακίες, του δε κακού να παραγνώριζε τις ελάχιστες έστω αρετές;

Η δικαιοσύνη απαιτεί στον καλό μεν κάποια τιμωρία, στον δε κακό και κάποια ανταμοιβή. Και η μεν τιμωρία του καλού για τα τυχόν σφάλματά του δεν θα ήταν τόσο βαρύ, εάν υποθέταμε, ότι του εχαρίζετο, επειδή κατά τα άλλα ήταν καλός. Δεν θα ήταν όμως ο Θεός δίκαιος αν υποθέσουμε, ότι δεν απέδιδε στον κακό την ανταμοιβή, η οποία του άρμοζε για τις αρετές, τις οποίες τυχόν είχε και τις καλές πράξεις, τις οποίες τυχόν, μαζί με τις τόσες κακίες έπραξε. Η ευημερία, λοιπόν, του κακού στον παρόντα κόσμο είναι δυνατόν να εξηγηθεί και ως ανταμοιβή, η οποία του ωφείλετο, μετά την οποία τον αναμένουν οι πολλές και μεγάλες τιμωρίες.

Τέλος, μετά το γεγονός και μετά την σκέψη, ας σημειώσουμε και τη διδασκαλία που μας προσφέρει η χριστιανική κοσμοθεωρία και η οποία θα μας βοηθήσει να έχουμε την απάντηση στο τόσο δυσεπίλυτο πρόβλημα.

Πρόκειται για την διδασκαλία σχετικά με την Δευτέρα Παρουσία, κατά την οποία θα γίνει η τελική κρίση. Μας φαίνεται άδικη και παράλογη η ευημερία και η προκοπή των κακών ανθρώπων γιατί υποσυνείδητα, χωρίς καλά-καλά να το εννοούμε, το κέντρο βάρους της όλης υπάρξεως το τοποθετούμε στον κόσμο αυτό, στην επίγεια ζωή μας. Βάζουμε όμως κατά μέρος και παρασιωπούμε την άλλη ζωή, την μετά το θάνατο του σώματός μας, και όσα θα ακολουθήσουν, που και αν παραβλέπαμε την αξία τους, από πλευράς τουλάχιστον διάρκειας είναι σπουδαιότερη. Η παραγνώριση αυτής της διδασκαλίας είναι κυρίως εκείνη που μας κάνει να απορούμε και να παραπονιόμαστε για την προκοπή των κακών και παρανόμων ανθρώπων. Εάν όμως βλέπαμε τα πράγματα όπως αληθινά είναι, κάτω από το πρίσμα της αιωνιότητας, η κρίση μας θα ήταν ασφαλώς πολύ διαφορετική.

Ας προοδεύουν, λοιπόν, οι κακοί και ας μη μας επηρεάζει η προκοπή τους. Εμείς ας προσπαθούμε να προοδεύουμε σε καλοσύνη και αγιότητα. Είναι ο δύσκολος, αλλ΄ ασφαλής δρόμος προς την αληθινή, την διαρκή και την μόνιμη ευτυχία.


ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΣΑΚΙΡΗ, θεολόγος