"ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ"-π. Αλέξανδρος Σμέμαν

Πνευματικά άρθρα και Αναγνώσματα.Αποσπάσματα από διάφορα βιβλία.

Συντονιστές: ntinoula, Συντονιστές

Απάντηση
gkou
Κορυφαίος Αποστολέας
Κορυφαίος Αποστολέας
Δημοσιεύσεις: 2629
Εγγραφή: Τρί Μαρ 21, 2006 6:00 am
Τοποθεσία: Γεωργία@Κόρινθος

"ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ"-π. Αλέξανδρος Σμέμαν

Δημοσίευση από gkou »

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

1973

Δευτέρα ,29 Ιανουαρίου ,1973

Χθες, στο τρένο με το οποίο επέστρεφα από το Γουίλμινκτον του Ντελαγουέαρ ,σκεφτόμουν: «Είμαι εδώ, πενήντα δύο ετών , ιερέας και θεολόγος για περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα –τι να σημαίνουν άραγε όλα αυτά; Πώς να τα συνδέσω μεταξύ τους, πώς να εξηγήσω στον εαυτό μου τι συνεπάγονται όλα αυτά με σαφήνεια και διάκριση; Χρειάζεται ένα τέτοιο ξεκαθάρισμα;»
Πριν από είκοσι πέντε χρόνια, όταν άρχιζε η ζωή μου όπως αυτή είναι τώρα, μου φαινόταν πως, σήμερα ή αύριο, θα καθόμουν λίγο, και θα την έβαζα σε μια τάξη. Σκεφτόμουν πως θα έπρεπε να βρω λίγο ελεύθερο χρόνο. Μετά όμως από εικοσιπέντε χρόνια, τη στιγμή που αναμφίβολα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου έχει περάσει, τα πράγματα είναι λιγότερο καθαρά από ποτέ άλλοτε.
Τι υπάρχει λοιπόν που να χρειάζεται «εξήγηση»; Ο πρωτοφανής συνδυασμός μέσα μου μιας βαθιάς και συνεχώς αυξανόμενης αποστροφής προς τις ατελείωτες συζητήσεις και τις διαμάχες σχετικά με τη θρησκεία, προς τις επιπόλαιες βεβαιότητες, τον ευσεβή συναισθηματισμό και βεβαίως προς τα ψευδο- εκκλησιαστικά συμφέροντα, τα μηδαμινά και τιποτένια, και ταυτόχρονα μιας συνεχώς αυξανόμενης αίσθησης της πραγματικότητας. Μόλις χθες, αισθάνθηκα αυτή την πραγματικότητα την ώρα που πήγαινα στην εκκλησία για τη Λειτουργία, νωρίς το πρωί, μέσα από τα χειμωνιάτικα δένδρα. Κατόπιν αυτή η πολύτιμη ώρα στην άδεια εκκλησία, πριν από τη Λειτουργία. Πάντα η ίδια αίσθηση του χρόνου, του γεμάτου από αιωνιότητα, με πλήρη και ιερή χαρά. Έχω την αίσθηση πως η εκκλησία χρειάζεται για να υπάρχει ακριβώς αυτή η εμπειρία της πραγματικότητας. Εκεί όπου η εκκλησία παύει να αποτελεί ένα σύμβολο, ένα μυστήριο, γίνεται η ίδια μια τρομακτική καρικατούρα του εαυτού της.

Από το βιβλίο «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Π. Αλέξανδρος Σμέμαν»
Μετάφραση: ΙΩΣΗΦ ΡΟΗΛΙΔΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ
gkou
Κορυφαίος Αποστολέας
Κορυφαίος Αποστολέας
Δημοσιεύσεις: 2629
Εγγραφή: Τρί Μαρ 21, 2006 6:00 am
Τοποθεσία: Γεωργία@Κόρινθος

Δημοσίευση από gkou »

Τρίτη , 6 Μαρτίου, 1973

Το Σάββατο είχα μια εξομολόγηση που με έκανε να σκεφθώ με πόνο: Τι είναι σωστό ,και τι δεν είναι; Όλες οι αρχές (principles) συντρίβονται από τη μοναδική εμπειρία κάθε ζωής. Δεν είμαι παρά ένας μάρτυρας του γεγονότος.
Την Κυριακή- Λειτουργία στο Παράμους της Νέας Υερσέης.
Χθες πέρασα όλο το πρωινό ,μέχρι τις τέσσερις το απόγευμα, στο σπίτι, γράφοντας ένα άρθρο για ένα σεμινάριο λειτουργικής. Για άλλη μια φορά ,είμαι πεπεισμένος για την πλαστότητα της ακαδημαϊκής θεολογίας. Η φωνή μου όμως «φωνή βοώντος εν τη ερήμω»…
Κάθε καθαρά λογική σκέψη είναι τρομακτική. δεν έχει ζωή, είναι άκαρπη. Ο ορθολογικός και λογικός άνθρωπος δύσκολα μπορεί να μετανοήσει.
Μόλις είχα μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ν. Πόσο εύκολα οι άνθρωποι αποθαρρύνονται, απελπίζονται και φθάνουν να βλέπουν τα πάντα δίχως καμιά ελπίδα! Η υπομονή είναι μία θεϊκή δύναμη. Στον αγώνα με τον διάβολο ,χρειάζεται πάνω απʼ όλα υπομονή. Υπάρχει όμως τόσο λίγη υπομονή σʼ έναν άνθρωπο, ειδικά σʼ ένα νέο. Ο κύριος κίνδυνος της νεότητας είναι η ανυπομονησία. Γιατί ο Θεός είναι υπομονετικός; Επειδή ο Θεός γνωρίζει και αγαπά.
Τραγωδία στο Χαρτούμ ( τρομοκράτες σκότωσαν διπλωμάτες ) . Με απωθούν όλες οι «ιδεολογίες». Οι επονομαζόμενες ανθρώπινες «πεποιθήσεις» είναι απελπιστικά στενές. Αυτό που είναι ακόμη πιο απελπιστικό είναι το γεγονός πως η «πίστη» ταυτίζεται συχνά με τις «πεποιθήσεις». Αυτή είναι μια επιζήμια τάση στη θεολογία, το να μειώνεται δηλαδή η πίστη σε ιδέες και πεποιθήσεις που βασίζονται στην επιστημονική σκέψη.

Παρασκευή, 9 Μαρτίου ,1973.

Τραγικές ειδήσεις για την ψυχική κατάρρευση του πατρός Ν. Τα συμπτώματα λοιπόν , που είχα παρατηρήσει τρεις εβδομάδες πριν, ήταν πραγματικά. Φοβούμαι πως ο λόγος είναι σαφής: «Θάφτηκε στη δραστηριότητά του». Αυτό ακριβώς είναι κάτι που δεν πρέπει να κάνουμε. Αδυνατούμε να δώσουμε προοπτική στα πράγματα ,να αποσπαστούμε, να παραμερίσουμε την τύρβη και τις ασήμαντες λεπτομέρειες που βαραίνουν τη ζωή μας και που μπορούν να καταβροχθίσουν τις καρδιές μας. Ουσιαστική αιτία είναι η ίδια η υπεροψία που ζητά να με πείσει πως όλα εξαρτώνται από μένα, όλα σχετίζονται με μένα. Τότε το «Εγώ» γεμίζει κάθε πραγματικότητα, και αρχίζει η πτώση. Το ουσιαστικό λάθος του σύγχρονου ανθρώπου είναι πως ταυτίζει τη ζωή με τον ακτιβισμό, με τη λογική σκέψη κ.λ.π. ,απʼ όπου προέρχεται πλέον η αδυναμία του να «ζήσει», δηλαδή να αισθανθεί , να εκτιμήσει τη ζωή ως ένα διαρκές δώρο. Να περπατήσει στον σιδηροδρομικό σταθμό σʼ ένα φως που θα θυμίζει άνοιξη, μέσα στη βροχή, να μπορεί να δει, να αισθανθεί, να συνειδητοποιήσει μια πρωινή ηλιακτίδα στο τοίχο- όλα αυτά είναι η πραγματικότητα της ζωής. Δεν είναι οι όροι ύπαρξης του ακτιβισμού ή της λογικής σκέψης, δεν αποτελούν απλώς ένα αδιάφορο φόντο, είναι ο λόγος για τον οποίο κάποιος ενεργεί και σκέπτεται. Μόνο σʼ αυτήν την πραγματικότητα της ζωής αποκαλύπτεται ο Θεός και όχι στον ακτιβισμό και στον ορθολογισμό. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Τζούλιεν Γκριν έχει δίκιο όταν λέει: «όλα βρίσκονται αλλού» - «η μόνη αλήθεια βρίσκεται στο τρέμουλο των γυμνών κλαδιών στον ουρανό». Το ίδιο αληθεύει και για την επικοινωνία. Κανείς δεν επικοινωνεί με συζητήσεις και διαφωνίες. Όσο πιο βαθιά και χαρμόσυνη είναι η επικοινωνία ,τόσο λιγότερο εξαρτάται από τις λέξεις. Αντίθετα, σχεδόν φοβόμαστε τα λόγια, επειδή μπορούν να καταστρέψουν την (επι)κοινωνία , να αποκόψουν τη χαρά.
Το αισθάνθηκα αυτό πολύ έντονα την παραμονή εκείνης της Πρωτοχρονιάς , όταν ήμουν στο Παρίσι, στη σοφίτα του Αντάμοβιτς. Πάντοτε άκουγα πως προτιμούσε να συζητά για μικρά, ασήμαντα γεγονότα. Αυτό είναι αλήθεια. Όχι όμως επειδή δεν υπήρχε τίποτε να συζητήσει, αλλά επειδή η επικοινωνία μας ήταν τόσο σαφής και περιστρεφόταν γύρω από το τι συνέβαινε τόσο ζωηρά μεταξύ μας. Από δω ξεκινά και αντιπάθειά μου για οτιδήποτε το «βαθύ» και ειδικά για τις πνευματικές συζητήσεις. Μήπως ο Χριστός συζητούσε με τους δώδεκα μαθητές Του όταν περπατούσαν μαζί στους δρόμους της Γαλιλαίας; Μήπως έλυνε τα προβλήματα και τις δυσκολίες τους; Ο Χριστιανισμός είναι η συνέχεια αυτής της επικοινωνίας, η πραγματικότητά της, η χαρά και η πραγματοποίησή της. «Καλόν εστι ώδε είναι».
Έξω ,όμορφη μέρα, σχεδόν ανοιξιάτικη! Έχει λίγη ζέστη. Πέρασα όλη τη μέρα στο σπίτι, στο γραφείο μου. Ευτυχία.

Από το βιβλίο «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Π. Αλέξανδρος Σμέμαν»
Μετάφραση: ΙΩΣΗΦ ΡΟΗΛΙΔΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ
gkou
Κορυφαίος Αποστολέας
Κορυφαίος Αποστολέας
Δημοσιεύσεις: 2629
Εγγραφή: Τρί Μαρ 21, 2006 6:00 am
Τοποθεσία: Γεωργία@Κόρινθος

Δημοσίευση από gkou »

[ Δευτέρα, 14 Μαΐου ,1973

«Αντί για τον Θεό, οι άνθρωποι έχουν αρχές ( principles) …».
« Η λέξη “αρχή” είναι πολύ πιο πληκτική από τη λέξη “Θρησκεία”». { Από την κριτική του βιβλίου του Φρέντερικ Μπούχερ, Θεολογικό Αλφαβητάρι (Theological ABC ), στους Νιου Γιόρκ Τάιμς}.
«Θρησκεία» -πόσα δεν κρύβονται πίσω από αυτή τη λέξη. Τη σκεφτόμουν ενόσω συλλογιζόμουν τη Ν. –μια μάλλον συνηθισμένη μεσόκοπη γυναίκα, την οποία βλέπω κάθε δυό –τρεις εβδομάδες, ως «πνευματικός πατέρας» της. Θέλει να κάνει μια καλή πνευματική ζωή, αλλά Θεέ μου, τι ολοκληρωτική συγκέντρωση στον εαυτό της, το πώς όλοι- γιός, σύζυγος, γείτονες, το καθετί – βρίσκονται απέναντι στις προσπάθειές της , τι πλήρης τυφλότητα στο καθετί γύρω της.
Τι έλκει τέτοιου είδους πρόσωπα στη θρησκεία; ¨Η μάλλον τι είδους αποζημίωση αναζητούν;

Αντιμετωπίζοντας τις αμαρτίες

«Πρέπει να καταλάβεις…!». Φθάνεις σʼ ένα σημείο όπου γίνεται σαφές πως δεν υπάρχει τίποτε για να καταλάβεις, πως όλες οι περιπλοκές είναι φανταστικές, δηλαδή πως όλα είναι μια ομίχλη που σηκώνουμε για να σκεπάσουμε τις αμαρτίες μας και για νʼ αποφύγουμε να έρθουμε αντιμέτωποι μαζί τους. Τα προβλήματα της σύγχρονης συνείδησης, των νέων ανθρώπων, συχνά δεν είναι τίποτε. Δύο είναι οι πηγές της αμαρτίας: η σάρκα και η υπερηφάνεια. Και οι άνθρωποι συχνά προσπαθούν να τις συγκαλύψουν με περιπλοκές, έτσι ώστε να φαίνονται ωραίοι και με βάθος. ( «Αυτός έχει μεγάλα προβλήματα…» ) . Και πάντα μπορούν να βρεθούν πρόθυμοι πνευματικοί οδηγοί, έτοιμοι να λύσουν τα προβλήματα, κυρίως με το να τα συζητούν ατέλειωτες ώρες. Η αλήθεια είναι πολύ απλούστερη: σάρκα και υπερηφάνεια. Είναι τα κλειδιά για τη λύση των προβλημάτων και των δυσκολιών, η ρίζα των ατέλειωτων συζητήσεων, των ψιθύρων κατά τη διάρκεια των πλέον πληκτικών εξομολογήσεων, της κάθε ενδοσκόπησης και νοσηρής αυτοϊκανοποίησης. Ο Χριστιανισμός δεν είναι «αποτελεσματικός», αυτό δεν ακούγεται σωστά. Η ανεπάρκεια και η αναλήθεια της ποιμαντικής συμβουλευτικής ,της θρησκευτικής «θεραπείας», είναι συχνά εξίσου ψεύτικη όσο και η άρνηση να αντιμετωπίσουμε την αμαρτία. Η πραγματική πίστη ανέκαθεν αποτελεί την ανάπτυξη μέσα στην αρετή της απλότητας – χαρμόσυνη, ολοκληρωτική και απελευθερωτική. Οι «δυσκολίες», οι περιπλοκές και τα «προβλήματα» είναι ασήμαντα άλλοθι του εγωκεντρικού ανθρώπου που έχει ερωτευτεί το αυτοείδωλο ενός βασανισμένου, περίπλοκου ανθρώπου. ]

Από το βιβλίο «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Π. Αλέξανδρος Σμέμαν»
Μετάφραση: ΙΩΣΗΦ ΡΟΗΛΙΔΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ
gkou
Κορυφαίος Αποστολέας
Κορυφαίος Αποστολέας
Δημοσιεύσεις: 2629
Εγγραφή: Τρί Μαρ 21, 2006 6:00 am
Τοποθεσία: Γεωργία@Κόρινθος

Δημοσίευση από gkou »

[ Τετάρτη, 3 Οκτωβρίου, 1973

Φόβος θανάτου

Ο συνηθισμένος πονοκέφαλός μου από την εξάντληση. Επιστρέφοντας από το Σεμινάριο, θυμήθηκα ξαφνικά πολύ καθαρά την κρίση που είχα περάσει το 1935-36. Όταν ήμουν 14-15 ετών, βρέθηκα στο νοσοκομείο μετά από μια πολύ δύσκολη εγχείρηση. Η «κρίση» ήταν μια πραγματική συνάντηση με το θάνατο. Όχι με τον φόβο του θανάτου, αλλά με το αίσθημα της παρουσίας του θανάτου. Πως μπορεί κάποιος να ζει όταν γνωρίζει πως τα πάντα θα πεθάνουν; Φαίνεται βέβαια κάτι το τετριμμένο, σαν ένα κλισέ, αλλά κυριολεκτικά για αρκετούς μήνες δεν ζούσα. Θυμάμαι πως δεν μπορούσα να ακούω τις οικογενειακές συζητήσεις . Πήγα στο άλλο δωμάτιο και κοιτάζοντας κάτω από το μπαλκόνι μας στον έκτο όροφο, αισθάνθηκα πως βρισκόμουν σε μια φοβερή, τρομακτική τρύπα. Δυσκολεύομαι να το περιγράψω: δεν ήταν απελπισία ούτε φόβος, αλλά μια φοβερή αντίφαση. Το σπίτι μου, οι άνθρωποι, η ζωή- και να είναι όλα τόσο θνητά! Ποτέ δεν είχα βιώσει ένα τέτοιο μαρτύριο, ούτε έχω ξαναβιώσει από τότε. Έφυγε ξαφνικά, και δεν ξαναγύρισε ποτέ. Ακριβώς τώρα, δεν θυμάμαι τόσο το περιεχόμενο όσο τη φρίκη αυτού του αγγίγματος του θανάτου. Ήμουν αρκετά άρρωστος ,σχεδόν πέθαινα και έζησα in extremis ( στην άκρη του τάφου) . Με άγγιξε ο θάνατος και έφυγε. Δεν γνωρίζω. κάνει αίσθηση: «Κατέλαβέ με σκότος». Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως αυτό το σκότος είναι πραγματικό, πως βρίσκεται εδώ, έτοιμο να μας αγκαλιάσει, και είθε ο Θεός να μας σώζει απʼ αυτό.
Αυτή ήταν η περίοδος της ζωής μου που προσευχόμουν αληθινά. Προσευχόμουν για τη σωτηρία και για τίποτε άλλο, καθώς αισθανόμουν πως δεν μπορούσα πλέον να υποφέρω αυτό το σκοτάδι. ]

Παρασκευή , 12 Οκτωβρίου, 1973

Δεν υπάρχει καμιά αξία να μεταστρέφεις ανθρώπους στον Χριστό, αν αυτοί δεν μεταστρέψουν την εικόνα που έχουν για τον κόσμο και τη ζωή, επειδή τότε ο Χριστός γίνεται απλώς ένα σύμβολο των όσων αγαπούμε και θέλουμε ήδη- χωρίς Αυτόν . Αυτού του είδους ο Χριστιανισμός είναι πιο τρομακτικός απʼ ότι ο αγνωστικισμός ή ο ηδονισμός.
Οι θεολόγοι έχουν συνδέσει τη μοίρα τους με την πολυμάθεια, με τη μόρφωση, αν και θα τα πήγαιναν καλύτερα αν ακολουθούσαν την ποίηση, τους ποιητές και την τέχνη. Είναι δύσκολο πράγμα να αποκτηθεί η γνήσια ποίηση, ενώ η πολυμάθεια είναι πολύ πιο εύκολο…
Κοσμήτορας, πρωτοπρεσβύτερος, καθηγητής: μερικές φορές αισθάνομαι (ιδιαίτερα σʼ ένα ηλιόλουστο μοναχικό πρωινό σαν το σημερινό ) πως όλα αυτά δεν έχουν τίποτε το κοινό με την προσωπικότητά μου, πως είναι μια φτωχή μάσκα, και όμως, το ενενήντα τοις εκατό της ζωής μου καθορίζεται απʼ αυτούς τους τίτλους. Όταν βγάζω τη μάσκα ,οι άνθρωποι σοκάρονται – πως γίνεται να είναι ο εαυτός του; Όταν φορώ τη μάσκα, ο, τιδήποτε πω ή κάνω δικαιώνεται. Πόσο εύκολο είναι να διαλύεις την προσωπικότητά σου κάτω από μία μάσκα και το ακόμη χειρότερο να αγαπάς αυτή τη μάσκα…]

Από το βιβλίο «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Π. Αλέξανδρος Σμέμαν»
Μετάφραση: ΙΩΣΗΦ ΡΟΗΛΙΔΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ
Απάντηση

Επιστροφή στο “Πνευματικά Αναγνώσματα”