Οι κεκοιμημένοι

[ELPIZO]

Ο Θεός πάντα βρίσκει τρόπους να παρηγορεί.....

[stratos]

Ετσι είναι.
Τό εχω ζήσει καί εγώ.

[aposal]

Για τον Παναγιώτη που δυσκολεύεται να πειστεί ότι η κατάσταση της ψυχής του κεκοιμημένου, μετά την Μερική Κρίση, μπορεί να αλλάξει.

Η ΨΥΧΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ
Αποσπάσματα από το ομώνυμο βιβλίο του π. Σεραφείμ Ρόουζ

Η κατάσταση των ψυχών μέχρι την Τελική Κρίση (σελ. 291-293)
Μερικές ψυχές βρίσκονται (μετά τις σαράντα ημέρες)σε μία κατάσταση πρόγευσης της αιώνιας αγαλλίασης και μακαριότητας, ενώ άλλες σε μία κατάσταση τρόμου εξ αιτίας των αιωνίων μαρτυρίων τα οποία θα υποστούν πλήρως μετά την Τελική Κρίση. Μέχρι τότε εξακολουθεί να υπάρχει δυνατότητα αλλαγής της κατάστασής τους, ιδιαιτέρως μέσω της υπέρ αυτών προσφοράς της Αναίμακτης Θυσίας (μνημόσυνο στη Θεία Λειτουργία) και παρομοίως μέσω άλλων προσευχών.
Η διδασκαλία της Εκκλησίας περί της κατάστασης ψυχών στον Παράδεισο και την κόλαση, πριν την Τελική Κρίση, αναπτύσσεται πιο λεπτομερώς με τα λόγια του Αγίου Μάρκου Εφέσου, του Ευγενικού (σημείωση : περιέχονται στο ίδιο βιβλίο, στο Παράρτημα Ι).
Τα οφέλη της προσευχής, τόσο της κοινής όσο και της ατομικής, για τις ψυχές που βρίσκονται στην κόλαση έχουν περιγραφεί σε πολλούς βίους Αγίων και ασκητών καθώς και σε Πατερικά κείμενα. Στο βίο της μάρτυρος του 3ου αιώνα Περπέτουας, για παράδειγμα, διαβάζουμε ότι η κατάσταση της ψυχής του αδελφού της Δημοκράτη, της αποκαλύφθηκε με την εικόνα μιας στέρνας γεμάτης νερό, η οποία όμως ήταν τόσο ψηλά που δεν μπορούσε να την φτάσει από τον ρυπαρό, καυτό τόπο όπου ήταν περιορισμένος. Χάρη στην ολόθερμη προσευχή της Περπέτουας, επί μια ολόκληρη ημέρα και νύχτα, ο Δημοκράτης έφτασε στη στέρνα και τον είδε να βρίσκεται σ’ έναν φωτεινό τόπο. Απ’ αυτό η Περπέτουα κατάλαβε ότι ο αδελφός της είχε απελευθερωθεί από τα δεινά της κόλασης (όπως παρατίθεται στο Orthodox Life, 1978, τεύχος Νο 1, σελ. 23-24. Η μνήμη της μάρτυρος Περπέτουας εορτάζεται την 1η Φεβρουαρίου).
Στο βίο μιας ασκήτριας που πέθανε μόλις τον 20ο αιώνα αναφέρεται μια παρόμοια περίπτωση. Πρόκειται για την οσία Αθανασία (Αναστασία Λογκάτσεβα), πνευματική θυγατέρα του οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ. Όπως διαβάζουμε στο βίο της : «Η Αναστασία είχε έναν αδελφό που τον έλεγαν Παύλο. Ο Παύλος ήταν κάποτε μεθυσμένος και κρεμάστηκε. Και η Αναστασία αποφάσισε να προσευχηθεί πολύ για τον αδελφό της. Μετά το θάνατό του, η Αναστασία πήγε στο Μοναστήρι Ντιβέγιεβο, του όσίου Σεραφείμ, για να μάθει τι ακριβώς έπρεπε να κάνει, ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση του αδελφού της, ο οποίος έδωσε τέλος στη ζωή του με τρόπο δυσσεβή και ατιμωτικό. Ήθελε να συναντήσει την Πελαγία Ιβάνοβνα και να ζητήσει τη συμβουλή της. Η Αναστασία επισκέφθηκε την Πελαγία. Εκείνη της είπε να κλειστεί στο κελί της, σαράντα ημέρες, να προσευχηθεί και να νηστέψει για τον αδελφό της και κάθε μέρα να λέει εκατόν πενήντα φορές : «Υπεραγία Θεοτόκε ανάπαυσον τον δούλον σου».
Όταν συμπληρώθηκαν σαράντα ημέρες, η Αναστασία είδε ένα όραμα. Βρέθηκε μπροστά σε μία άβυσσο. Στο βάθος της ήταν ένας βράχος από αίμα. Πάν στο βράχο, κείτονταν δύο άντρες με σιδερένιες αλυσίδες στο λαιμό τους. Ο ένας ήταν ο αδελφός της. Η Αναστασία διηγήθηκε το όραμα στη Πελαγία και εκείνη της είπε να συνεχίσει τη νηστεία και την προσευχή. Τέλειωσαν και άλλες σαράντα ημέρες μη νηστεία και προσευχή και η Αναστασία είδε το ίδιο όραμα. Η ίδια άβυσσος κι ο βράχος πάνω στον οποίο βρίσκονταν οι δύο άντρες με αλυσίδες στο λαιμό τους. Αυτή τη φορά όμως, ο αδελφός της ήταν όρθιος. Περπατούσε πάνω στο βράχο, έπεφτε και ξανασηκωνόταν. Οι αλυσίδες ήταν ακόμα στο λαιμό του. Η Πελαγία Ιβάνοβνα, στην οποία κατέφυγε και πάλι η Αναστασία, της είπε να επαναλάβει την ίδια άσκηση για τρίτη φορά. Όταν τέλειωσε και το τρίτο 40ήμερο της νηστείας και της προσευχής, η Αναστασία ξαναείδε το ίδιο όραμα. Τώρα όμως πάω στο βράχο ήταν μόνο ένας άντρας, άγνωστός της. Ο αδελφός της είχε απελευθερωθεί από τα δεσμά. Δεν φαινόταν πουθενά. Ο άγνωστος άντρας ακούστηκε να λέει :
-Είσαι τυχερός εσύ. Έχεις πολύ ισχυρούς μεσίτες στη γη.
Η Αναστασία ανέφερε στην Πελαγία Ιβάνοβνα το τρίτο όραμά της και εκείνη της απάντησε :
-Ο αδελφός σου λυτρώθηκε από τα βάσανα. Δεν μπήκε όμως στην μακαριότητα του Παραδείσου» (Οσία Αθανασία μετφρ Πέτρου Μπότση, β΄ έκδοση, Αθήνα, 1998, σελ. 69-73).
Πολλά παρόμοια περιστατικά αναφέρονται σε βίους Ορθοδόξων Αγίων και ασκητών. Σε περίπτωση που κάποιος έχει την τάση να ερμηνεύει κατά γράμμα τέτοια οράματα, ίσως θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι βεβαίως οι εικόνες με τις οποίες εμφανίζονται τέτοια οράματα, συνήθως σε όνειρα, δεν φωτογραφίζουν κατ’ ανάγκην τον τρόπο ύπαρξης της ψυχής μετά τον θάνατο. Πρόκειται περισσότερο για εικόνες οι οποίες μεταβιβάζουν την πνευματική αλήθεια της βελτίωσης της κατάστασης της ψυχής στον άλλο κόσμο, χάρη στις προσευχές εκείνων που παραμένουν στον κόσμο τούτο.

[filotas]

Μήπως θα ήταν καλό να αναφέρουμε και κάποια θέματα που αφορούν στο τυπικό μέρος; Όπως για παράδειγμα πότε κάνουμε μνημόσυνο και πότε τρισάγιο, το νόημα των Ψυχοσάββατων και οι δικές μας υποχρεώσεις κλπ.
Τι λέτε;

Να ξεκινήσουμε από τα μνημόσυνα. Εξ όσων γνωρίζω (ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΔΙΟΡΘΩΣΤΕ Ή ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ)

Τριήμερα
Εννιάμερα
Τεσσαρακονθήμερο
Τρίμηνα
Εξάμηνα
Ετήσιο
διετές
Τριών χρόνων

Συμπληρώνω τα δύο Ψυχοσάββατα το χρόνο και όποιο Σάββατο αισθανθούμε την ανάγκη να δεηθούμε υπέρ των κεκοιμημένων μας. Τα Σάββατα είναι αφιερωμένα στους κεκοιμημένους.

[aposal]

Ο μακαριστός πατέρας Σεραφείμ Ρόουζ περιγράφει παρακάτω γιατί τα μνημόσυνα έχουν τόσο μεγάλη ωφέλεια (μεγαλύτερη και από τις προσευχές και τις ελεημοσύνες)

Η ΨΥΧΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ
Αποσπάσματα από το ομώνυμο βιβλίο του π. Σεραφείμ Ρόουζ


Προσευχές για τους νεκρούς (σελ. 294-297)
Το ακόλουθο περιστατικό, μας δείχνει πόσο σημαντική είναι η τέλεση μνημοσύνου στη Θεία Λειτουργία : Πριν την αφαίρεση των λειψάνων του Αγίου Θεοδοσίου του Τσερνίγκωφ (1896), ο φημισμένος στάρετς Αλέξιος (†1916), ιερομόναχος του Ερημητηρίου του Γκολοσεγιέφσκυ της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου, ο οποίος διεξήγαγε την ανακομιδή των λειψάνων, αποκαμωμένος καθώς καθόταν δίπλα στα λείψανα, λαγοκοιμήθηκε και είδε μπροστά του τον άγιο, ο οποίος του είπε «Σ’ ευχαριστώ που κοπιάζεις για μένα και σε παρακαλώ θερμά, όταν τελέσεις τη Θεία Λειτουργία, να μνημονεύσεις τους γονείς μου». και έδωσε τα ονόματά τους (πατήρ Νικήτας και Μαρία) (Σημείωση : τα ονόματα αυτά ήταν άγνωστα πριν το όραμα. Αρκετά χρόνια μετά την ανακήρυξη του Θεοδοσίου ως αγίου, βρέθηκε το δικό του βιβλίο Μνημοσύνων στην Μονή όπου ήταν κάποτε ηγούμενος, το οποίο επιβεβαίωσε αυτά τα ονόματα καθώς και το όραμα. Βλ. τον βίο του πρεσβυτέρου Αλεξίου στην Pravoslavny Blagovestnik, Sa Francisco, 1967, Νο 1, στα Ρωσικά). «Πώς μπορείς εσύ, ω Άγιε να ζητάς τις δικές μου προσευχές, όταν εσύ ο ίδιος στέκεσαι στον Ουράνιο Θρόνο και ικετεύεις τον Θεό να δωρίσει στους ανθρώπους το έλεός Του»; ρώτησε ο ιερομόναχος. «Ναι, αυτό είναι αλήθεια,» απάντησε ο Άγιος Θεοδόσιος, «αλλά η προσφορά στη Θεία Λειτουργία έχει περισσότερη δύναμη από την προσευχή μου».
Έτσι λοιπόν οι παννυχίδες και η κατ’ οίκον προσευχή για τους νεκρούς είναι ευεργετικές για τη ψυχή τους, όπως εξάλλου είναι και οι εις μνήμην τους αγαθοεργίες, όπως ελεημοσύνες, ή συνεισφορές στην εκκλησία. Όμως ιδιαιτέρως ευεργετική είναι η τέλεση μνημοσύνου στην Θεία Λειτουργία και πολλές εμφανίσεις νεκρών και άλλα περιστατικά τα οποία έχουν σημειωθεί επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. Πολλοί άνθρωποι που πέθαναν εν μετανοία, αλλά που δεν μπόρεσαν να εκφράσουν έμπρακτα τη μετάνοιά τους όσο ζούσαν, ελευθερώθηκαν από τα μαρτύρια και βρήκαν ανάπαυση. Στην Εκκλησία πάντοτε προσφέρονται προσευχές υπέρ αναπαύσεως των νεκρών και μάλιστα την ημέρα της Καθόδου του Αγίου Πνεύματος, στον εσπερινό της γονυκλισίας, υπάρχει μια ειδική ευχή «για τους παρευρισκομένους στον Άδη».
Στους διαλόγους του ο Άγιος Γρηγόριος ο Μέγας, απαντώντας στην ερώτηση : «Ποιο άραγε θα μπορούσε να είναι αυτό που έχει τη δύναμη να ωφελήσει τις ψυχές των νεκρών;», διδάσκει : «Εάν τα πταίσματα δεν είναι ασυγχώρητα μετά θάνατον, συνήθως πολύ βοηθάει τις ψυχές ακόμα και μετά θάνατον, η ιερή αναφορά της σωτηριώδους Θυσίας, τόσο που ορισμένες φορές παρουσιάζονται και οι ίδιες οι ψυχές και το ζητούν αυτό. με όλα αυτά πρέπει να θεωρήσουμε πως η ασφαλέστερη οδός είναι, ό,τι καλό ελπίζει ο καθένας να ενεργηθεί μετά τον θάνατό του από τους άλλους, να το κάνει ο ίδιος στον εαυτό του, όσο ζει. Μακαριότερο πράγματι είναι να εξέλθει κανείς ελεύθερος, παρά μετά τα να ζητάει ελευθερία. Οφείλουμε επομένως με όλη μας τη διάνοια να καταφρονούμε τον παρόντα αιώνα για ένα λόγο παραπάνω τώρα που τον βλέπουμε ήδη να καταρρέει και να θύουμε στο Θεό καθημερινές θυσίες δακρύων και καθημερινές προσφορές του Σώματος και του Αίματός Του. αυτή πράγματι η θυσία κατά τρόπο μοναδικό σώσει τη ψυχή από την αιώνια απώλεια, γιατί, δια του μυστηρίου, ανακαινίζει για εμάς το θάνατο του Μονογενούς». (Αγίου Γρηγορίου του Μεγάλου Διάλογοι, μτφρ Στεφάνου δ.μ. με τίτλο Βίοι Αγνώστων Ασκητών, Έκδ Αδελφότητος Ιερομ Ιωάννου «Κοίμησις της Θεοτόκου», Αγία Άννα, Άγιον Όρος, 1988, IV, 57, 60, σελ. 389, 399-400).
Οι Προτεστάντες γενικώς θεωρούν τις προσευχές της Εκκλησίας για τους νεκρούς κατά κάποιον τρόπο ασύμβατες με την ανάγκη να βρει ο άνθρωπος τη σωτηρία στην επίγεια ζωή του. «Εάν μπορούμε να σωθούμε μέσω της Εκκλησίας μετά τον θάνατο, τότε γιατί να μπούμε στον κόπο να παλέψουμε, ή να αποκτήσουμε πίστη σ’ αυτήν την ζωή; Ας φάμε, ας πιούμε και ας γλεντήσουμε…». Φυσικά, κανείς απ’ όσους εφάρμοσαν αυτή τη φιλοσοφία, όσο ζούσαν, δεν σώθηκε ποτέ χάρη στις προσευχές της Εκκλησίας μετά τον θάνατό του και είναι προφανές ότι ένα τέτοιο επιχείρημα είναι απολύτως τεχνικό, ακόμα και υποκριτικό. Οι προσευχές της Εκκλησίας δεν μπορούν να σώσουν τον οποιοδήποτε δεν επιθυμεί τη σωτηρία του, ή αυτόν που δεν αγωνίστηκε ο ίδιος να την κατακτήσει κατά τη διάρκεια της ζωής του. κατά μία έννοια θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι προσευχές της Εκκλησίας, ή του κάθε Χριστιανού ξεχωριστά για κάποιον νεκρό δεν προκύπτουν παρά ως αποτέλεσμα του τρόπου ζωής του. κανείς δεν θα προσευχόταν γι’ αυτόν εάν δεν είχε κάνει κάτι όσο ζούσε που να εμπνέει μια τέτοια προσευχή μετά τον θάνατό του.

[Teri]

Μήπως θα ήταν καλό να αναφέρουμε και κάποια θέματα που αφορούν στο τυπικό μέρος; Όπως για παράδειγμα πότε κάνουμε μνημόσυνο και πότε τρισάγιο, το νόημα των Ψυχοσάββατων και οι δικές μας υποχρεώσεις κλπ.
Τι λέτε;

Να ξεκινήσουμε από τα μνημόσυνα. Εξ όσων γνωρίζω (ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΔΙΟΡΘΩΣΤΕ Ή ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ)

Τριήμερα
Εννιάμερα
Τεσσαρακονθήμερο
Τρίμηνα
Εξάμηνα
Ετήσιο
διετές
Τριών χρόνων

Συμπληρώνω τα δύο Ψυχοσάββατα το χρόνο και όποιο Σάββατο αισθανθούμε την ανάγκη να δεηθούμε υπέρ των κεκοιμημένων μας. Τα Σάββατα είναι αφιερωμένα στους κεκοιμημένους.

Γεια σου Νικόλα! Περαστικά και σιδερένιος!

Να συμπληρώσω και για τα κατά τόπους ψυχοσάββατα! Για παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη το Σάββατο που προηγείται της εορτής του πολιούχου μας είναι των ψυχών! Το λέμε τοπικό ψυχοσάββατο!

[Teri]

Μήπως κάποιος γνωρίζει τη διαφορά ανάμεσα στο μνημόσυνο και το τρισάγιο καθώς και το πότε πρέπει να κάνουμε κόλλυβα;

Επίσης, έχω δει σε ψυχοσάββατα κυρίως, να μοιράζουν εκτός από κόλλυβα, κουλουράκια κέικ κλπ. Είναι το ίδιο;

[panagiotis2008]

Όλες τις μέρες όχι μόνο τα Σάββατα.
Αλλά αν ο νεκρός δεν είχε αγωνισθεί όσο ζούσε δεν μπορώ να του κάνω τίποτε με τις προσευχές μου και τις ελεημοσύνες μου.Συγγνώμη.

[gkou]

[ Η προσευχή και τα μνημόσυνα για τους κεκοιμημένους

« - Γέροντα, οι υπόδικοι νεκροί μπορούν να προσεύχονται;
- Έρχονται σε συναίσθηση και ζητούν βοήθεια, αλλά δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Όσοι βρίσκονται στον Άδη μόνον ένα πράγμα θα ήθελαν από τον Χριστό: Να ζήσουν πέντε λεπτά , για να μετανοήσουν. Εμείς που ζούμε, έχουμε περιθώρια μετανοίας, ενώ οι καημένοι οι κεκοιμημένοι δεν μπορούν πια μόνοι τους να καλυτερεύσουν την θέση τους , αλλά περιμένουν από μας βοήθεια. Γιʼ αυτό έχουμε χρέος να τους βοηθούμε με την προσευχή μας.
Μου λέει ο λογισμός μου ότι μόνον το δέκα τοις εκατό από τους υπόδικους νεκρούς βρίσκονται σε δαιμονική κατάσταση και, εκεί που είναι, βρίζουν τον Θεό, όπως οι δαίμονες. Δεν ζητούν βοήθεια, αλλά και δεν δέχονται βοήθεια. Γιατί, τι να τους κάνη ο Θεός ; Σαν ένα παιδί που απομακρύνεται από τον πατέρα του από τον πατέρα του, σπαταλάει όλη την περιουσία του και από πάνω βρίζει τον πατέρα του. Ε, τι να το κάνη αυτό ο πατέρας του; Οι άλλοι όμως υπόδικοι, που έχουν λίγο φιλότιμο, αισθάνονται την ενοχή τους , μετανοούν και υποφέρουν για τις αμαρτίες τους . Ζητούν να βοηθηθούν και βοηθιούνται θετικά με τις προσευχές των πιστών. Τους δίνει δηλαδή ο Θεός μια ευκαιρία, τώρα που είναι υπόδικοι, να βοηθηθούν μέχρι να γίνη η Δευτέρα Παρουσία. Και όπως σʼ αυτήν την ζωή, αν κάποιος είναι φίλος με τον βασιλιά , μπορεί να μεσολαβήση και να βοηθήση έναν υπόδικο, έτσι και αν είναι κανείς « φίλος » με τον Θεό, μπορεί να μεσολαβήση στον Θεό με την προσευχή του και να μεταφέρη τους υπόδικους νεκρούς από την μια « φυλακή » σε άλλη καλύτερη, από το ένα « κρατητήριο » σε ένα άλλο καλύτερο. Ή ακόμη μπορεί να τους μεταφέρει και σε « δωμάτιο » ή σε « διαμέρισμα ».
Όπως ανακουφίζουμε τους φυλακισμένους με αναψυκτικά κ.λ.π. που τους πηγαίνουμε, έτσι και τους νεκρούς τους ανακουφίζουμε με τις προσευχές και τις ελεημοσύνες που κάνουμε για την ψυχή τους. Οι προσευχές των ζώντων για του κεκοιμημένους και τα μνημόσυνα είναι η τελευταία ευκαιρία που δίνει ο Θεός στους κεκοιμημένους να βοηθηθούν, μέχρι να γίνη η τελική Κρίση. Μετά την δίκη δεν θα υπάρχη πλέον δυνατότητα να βοηθηθούν.
Ο Θεός θέλει να βοηθήση τους κεκοιμημένους, γιατί πονάει για την σωτηρία τους, αλλά δεν το κάνει, γιατί έχει αρχοντιά. Δεν θέλει να δώση δικαίωμα στον διάβολο να πη : « Πώς τον σώζεις αυτόν, ενώ δεν κοπίασε; » . Όταν όμως εμείς προσευχώμαστε για τους κεκοιμημένους, Του δίνουμε το δικαίωμα να επεμβαίνη. Περισσότερο μάλιστα συγκινείται ο Θεός, όταν κάνουμε προσευχή για τους κεκοιμημένους παρά για τους ζώντες.
Γιʼ αυτό και η Εκκλησία μας έχει τα κόλλυβα, τα μνημόσυνα. Τα μνημόσυνα είναι ο καλύτερος δικηγόρος για τις ψυχές των κεκοιμημένων. Έχουν την δυνατότητα και από την κόλαση να βγάλουν την ψυχή. Κι εσείς σε κάθε Θεία Λειτουργία να διαβάζετε κόλλυβο για τους κεκοιμημένους. Έχει νόημα το σιτάρι. « Σπείρεται εν φθορά, εγείρεται εν αφθαρσία » , λέει η Γραφή. Στον κόσμο μερικοί βαριούνται να βράσουν λίγο σιτάρι και πηγαίνουν στην εκκλησία σταφίδες, κουραμπιέδες, κουλουράκια, για να τα διαβάσουν οι ιερείς. Και βλέπεις, εκεί στο Άγιον Όρος κάτι γεροντάκια τα καημένα σε κάθε Θεία Λειτουργία κάνουν κόλλυβο και για τους κεκοιμημένους και για τον Άγιο που γιορτάζει, για να έχουν την ευλογία του.
- Γέροντα , αυτοί που έχουν πεθάνει πρόσφατα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από προσευχή;
- Εμ, όταν μπαίνη κάποιος στη φυλακή, στην αρχή δεν δυσκολεύεται πιο πολύ; Να κάνουμε προσευχή για τους κεκοιμημένους που δεν ευαρέστησαν στον Θεό , για να κάνη κάτι και γιʼ αυτούς ο Θεός. Ιδίως , όταν ξέρουμε ότι κάποιος ήταν σκληρός-θέλω να πω, ότι φαινόταν σκληρός, γιατί μπορεί να νομίζουμε ότι ήταν σκληρός, αλλά στην πραηγματικότητα να μην ήταν –και είχε και αμαρτωλή ζωή, τότε να κάνουμε πολλή προσευχή, Θείες Λειτουργίες, Σαρανταλείτουργα για την ψυχή του και να δίνουμε ελεημοσύνη στους φτωχούς για την σωτηρία της ψυχής του, για να ευχηθούν οι φτωχοί « νʼ αγιάσουν τα κόκκαλά του » , ώστε να καμφθή ο Θεός και να τον ελεήση. Έτσι, ό,τι δεν έκανε εκείνος, το κάνουμε εμείς γιʼ αυτόν. Ενώ ένας άνθρωπος που είχε καλωσύνη, ακόμη και αν η ζωή του δεν ήταν καλή, επειδή είχε καλή διάθεση, με λίγη προσευχή πολύ βοηθιέται.
Έχω υπʼ όψιν μου γεγονότα που μαρτυρούν πόσο οι κεκοιμημένοι βοηθιούνται με την προσευχή πνευματικών ανθρώπων. Κάποιος ήρθε στο Καλύβι και μου είπε με κλάματα: « Γέροντα, δεν έκανα προσευχή για κάποιον γνωστό μου κεκοιμημένο και μου παρουσιάσθηκε στον ύπνο μου. « Είκοσι μέρες, μου είπε, έχεις να με βοηθήσης. Με ξέχασες και υποφέρω » . Πράγματι, μου λέει, εδώ και είκοσι μέρες είχα ξεχασθή με διάφορες μέριμνες και ούτε για τον εαυτό μου δεν προσευχόμουν » … ]

Από το βιβλίο « Οικογενειακή ζωή » -
ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ - ΛΟΓΟΙ Δ΄
( ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ « ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ » - ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ )

[aposal]

Μήπως κάποιος γνωρίζει τη διαφορά ανάμεσα στο μνημόσυνο και το τρισάγιο καθώς και το πότε πρέπει να κάνουμε κόλλυβα;

Επίσης, έχω δει σε ψυχοσάββατα κυρίως, να μοιράζουν εκτός από κόλλυβα, κουλουράκια κέικ κλπ. Είναι το ίδιο;

Το μνημόσυνο εμπεριέχεται στη Θεία Λειτουργία και για το λόγο αυτό έχει την υπέρτατη δύναμη να βοηθήσει τη ψυχή του κεκοιμημένου. Ιδιάιτερα αν αυοί που αγωνίζονται για τον κεκοιμημένο είναι πνευματικά έτοιμοι και κοινωνούν.
Διορθώστε με αν κάνω λάθος, αλλά εμείς τρισάγιο λέγαμε την ευχή που διάβαζε ο ιερέας στον τάφο του κεκοιμημένου. Βοηθάει ασφαλώς, αλλά δεν μπορεί να συγκριθεί με το μνημόσυνο.
Τα κουλούρια και τα συναφή είναι εντελώς γήινα και ουδεμία ωφέλεια έχουν. Όπως και τα λουλούδια, τα μάρμαρα κλπ