"Αγιον Ορος" Χριστιανικό Ορθόδοξο Φόρουμ

ΟΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ


1. Άνθιμος για τους τυφλούς. Γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφαλλονιάς το 1727. Επτά χρονών ο Όσιος έχασε το φως του. Με τις προσευχές της μητέρας του το ξαναβρήκε, αλλά αργότερα όταν διάλεξε να γίνει μοναχός, με την σκληρή άσκηση το ξανά έχασε. Τον επικαλούνται για καλή όραση και θεραπεία. Παρ’ όλη την αναπηρία του, έκανε θαυμαστό αποστολικό έργο. Πέθανε το 1781-2. Θεωρείται προστάτης της Αστυπάλαιας (εορτάζει 4 Σεπτεμβρίου).
2. Αγάθη, για τον καρκίνο. Η ωραία και πλούσια κόρη έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ. στη Σικελία. Ο τοπικός ηγεμόνας Κυντιανός, στον οποίο την κατήγγειλαν ως Χριστιανή, όταν εκείνη δεν απαρνήθηκε την πίστη της, έβαλε να της κάνουν μια σειρά από μαρτύρια, μεταξύ των οποίων και ο ακρωτηριασμός του στήθους της, με αποτέλεσμα να εκπνεύσει στην φυλακή. Ακριβώς γι’ αυτόν τον ακρωτηριασμό της, εξαιτίας του οποίου απεικονίζεται σε μερικές αγιογραφίες να κρατά δίσκο με τα στήθη της, είναι η θεραπεύτρια για τον καρκίνο και για όλες τις παθήσεις των μαστών (εορτάζει 5 Φεβρουαρίου).
3. Αναστασία η φαρμακολύτρια, προστατεύει τους φαρμακοποιούς. Η Αγία ήταν κόρη ενός πλούσιου Ρωμαίου Πατρικίου. Ήταν όμορφη, έξυπνη και άμεμπτη στο ήθος. Σε μικρή ηλικία παντρεύτηκε έναν φανατικό ειδωλολάτρη, τον Ποπλίωνα ή Πούπιο, που μισούσε θανάσιμα τους Χριστιανούς. Η Αναστασία όμως ήταν φιλάνθρωπος, γι’ αυτό έβγαινε κρυφά ντυμένη φτωχικά και επισκεπτόταν στα σπίτια και στις φυλακές αρρώστους συνανθρώπους της που είχαν ανάγκη. Τους πήγαινε φάρμακα (φαρμακολύτρια) και τρόφιμα. Μέσα από αυτό το φιλανθρωπικό έργο της γνώρισε και συμπάθησε ιδιαίτερα τους Χριστιανούς, που βρίσκονταν υπό διωγμό. Ασπάστηκε τον λόγο του Κυρίου και βαπτίσθηκε κρυφά Χριστιανή. Αυτό όμως δεν μπορούσε να μείνει κρυφό από τον πονηρό άντρα της, ο οποίος κατάλαβε τα πάντα. Απείλησε λοιπόν την Αναστασία ότι, αν δεν σταματούσε τις βραδινές εξόδους, το φιλανθρωπικό της έργο και αν δεν απαρνιόταν την πίστη της, θα την κατέδιδε στις αρχές. Η Αγία του απάντησε ότι, όλα τα περιμένει από αυτόν. Ο άντρας της θυμωμένος και προσβεβλημένος, παρέδωσε την σύζυγό του στον Διοκλητιανό ο οποίος την φυλάκισε, την εξόρισε και στην συνέχεια την εκτέλεσε με βασανιστήρια. Ο λαός μας λέει ότι η Αγία σβήνει τα φάρμακα και διώχνει μακριά της στεναχώριες της ζωής (εορτάζει 22 Δεκεμβρίου).
4. Αρτέμιος, για ψυχονευρωτικά προβλήματα και βουβωνική κήλη. Η θεραπευτική του δύναμη αναδύθηκε, όταν το θαυματουργικό του λείψανο μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Στο ναό που οικοδομήθηκε εκεί υπήρχε και οργανωμένο θεραπευτικό κέντρο όπου γίνονταν εγκοιμήσεις. Εκεί οι ασθενείς έβλεπαν όνειρα που οδηγούσαν στην ίαση. Το ενδιαφέρον είναι ότι εν ζωή ο Αρτέμιος είχε καταστρέψει το Σεράπειο, ένα από τα σημαντικότερα ειδωλολατρικά κέντρα εγκοιμήσεως. Ο Άγιος θεωρείται «ειδικός» για ψυχονευρωτικά προβλήματα αλλά και για τη βουβωνική κήλη (εορτάζει 20 Οκτωβρίου).
5. Βαρβάρα, για λοιμώδη νοσήματα. Η Αγία είναι από τις πιο αγαπημένες στους πιστούς. Έζησε στη βασιλεία του Μαξιμιανού (3ος - 4ος αιώνας μ.Χ.). Οι γονείς της ήταν πολύ πλούσιοι. Ο πατέρας της Διόσκουρος ήταν αρχιερέας των ειδώλων στην Ηλιούπολη. Η Βαρβάρα ήταν όμορφη, έξυπνη και πολύ εγκρατής σε όλα της. σε αυτό είχε βοηθήσει μια Χριστιανή του περιβάλλοντός της και την είχε κατηχήσει στη νέα πίστη. Η ευσέβεια και η σεμνότητα που έδειχνε η Βαρβάρα τράβηξαν την προσοχή πολλών. Ο πατέρας της κατάλαβε ότι η κόρη του είναι Χριστιανή και αυτή δεν το αρνήθηκε. Την κλείδωσε λοιπόν, σε ένα δώμα μέχρι να συνετιστεί. Η Αγία ζήτησε να της ανοίξουν τρία παράθυρα στο λουτρό της, ως σύμβολο της Αγίας Τριάδας. Η Αγία τελικά βρήκε τρόπο και έφυγε. Ο πατέρας της την κυνήγησε στα δάση και στις σπηλιές όπου κρυβόταν. Την βρήκε, την παρέδωσε δέσμια στον τοπικό ηγεμόνα Μαρκιανό. Αυτός στην αρχή, θαμπωμένος από την ομορφιά της Βαρβάρας, της έταξε διάφορα προκειμένου να απαρνηθεί την πίστη της. μπροστά στην άρνησή της, άρχιζε να την φοβίζει και στην συνέχεια πέρασε στα βασανιστήρια. Η Αγία όμως ήταν ακλόνητη στην πίστη της. ο Μαρκιανός, για να την ντροπιάσει, θέλησε μπροστά στους βασανιστές και στον όχλο που παρακολουθούσε τα βασανιστήρια, να ξεγυμνώσει την Αγία. Όμως ένα θαύμα συντελέστηκε μπροστά στα έκπληκτα μάτια όλων. Όταν της ξέσκιζαν και της έβγαζαν τα ρούχα, άλλα ομορφότερα και πολυτελέστερα εμφανίζονταν από κάτω. Με την χάρη του Θεού σε κανέναν δεν επετράπη να δει γυμνή την Αγία. Ο Μαρκιανός, τρομαγμένος, τελικά διέταξε τον αποκεφαλισμό της Αγίας παρθένου Βαρβάρας. Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, η Βαρβάρα, για να αποφύγει έναν ανεπιθύμητο γάμο, παρακάλεσε τον Θεό να την ασχημύνει και γέμισε με εξανθήματα ευλογιάς. Αυτό της έχει δώσει τη θέση της θεραπεύτριας των λοιμωδών νοσημάτων και κυρίως της ευλογιάς. Συνδεδεμένα με το όνομά της είναι το Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων και μια ιαματική πηγή που φέρει το όνομά της, αποτελεσματική σε γαστρικές, ρευματικές και δερματικές παθήσεις, μεταξύ Τρύφου και Δρυμού Βόνιτσας. Θεωρείται ότι προστατεύει τα παιδιά από την ευλογιά. Αυτή η τρομερή αρρώστια προκαλούσε βαθιές ουλές στα πρόσωπα των παιδιών. Οι μανάδες προσέφεραν στην Αγία μελόπιτα, κόλλυβα και κολλυβοζούμι που λεγόταν «Βαρβάρα». Στο Αργοστόλι βράζουν προς τιμήν της «σπερνά». Στην Καστοριά, την ημέρα της γιορτής της οι γυναίκες δεν σκουπίζουν. Η Αγία Βαρβάρα μαζί με την Αγία Μαρίνα και την Αγία Αικατερίνη είναι πολύ αγαπητές, λόγω του μαρτυρίου που υπέστησαν σε τόσο νεαρή παρθενική ηλικία. Ο λαός μας τις έχει συνδέσει με πολλές πτυχές της ζωής. Η Αγία Βαρβάρα δεν είναι προστάτης μόνο του πυροβολικού. Στην Θράκη (4 Δεκεμβρίου) στην μνήμη της έβραζαν κουκιά και τα μοίραζαν, από ένα σε κάθε οικογένεια για να τα βάλουν στο «σακούλι» τους (πορτοφόλι), να το «βαρβατιάσ’». Δηλαδή να το γεμίσουν χρήματα (εορτάζει 4 Δεκεμβρίου).

Παναγια η Παντανασα για καρκινοπαθεις

6. Βησσαρίων, για την πανούκλα. Έζησε τον 16ο αιώνα και ήταν Αρχιεπίσκοπος Λάρισας. Μεριμνούσε για το ποίμνιό του σε τέτοιο βαθμό, ώστε να περιποιείται και να παρηγορεί ο ίδιος τους αρρώστους από πανούκλα, ακόμα και τους πιο φτωχούς και τους ξένους. Γι’ αυτό ακριβώς και θεωρήθηκε θεραπευτής αυτής της ασθένειας. Φημισμένο είναι το «Δούσικο» μοναστήρι που ίδρυσε ο Όσιος Βησσαρίων αφιερωμένο στον Σωτήρα, στην Πύλη Τρικάλων. Υπάρχει και άλλος Βησσαρίων, παλαιότερος, που τιμάται στην περιοχή (εορτάζει 15 Σεπτεμβρίου).
7. Δημήτριος για εγχειρήσεις. Έζησε και μαρτύρησε στην Θεσσαλονίκη την εποχή του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού, στο τέλος του 3ου και τις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. Αργότερα στον τάφο του Αγίου από τα λείψανά του ανέβλυζε μύρο (εξ ου και η ονομασία «Μυροβλύτης»), το οποίο οι προσκυνητές έπαιρναν μέσα σε φιαλίδια. Όπως όλοι οι Άγιοι – πολεμιστές, ταυτίζεται και εκείνος με τη νίκη πάνω στο κακό, όποιο κι αν είναι ατό. Και η αρρώστια αποτελεί πράγματι μία από τις μεγαλύτερες συμφορές σε μια ζωή. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι και η ίδια η απεικόνιση ενός Αγίου με σπαθί ή με ακόντιο παραπέμπει συμβολικά στο γιατρό, που με το νυστέρι του θα «εξολοθρεύσει» εκείνο που κάνει το σώμα να νοσεί. Τον ίδιο συμβολισμό μπορεί να έχει και η εικόνα του Αγίου Γεωργίου ή όποιου άλλου Αγίου στρατιωτικού (εορτάζει 26 Οκτωβρίου).
8. Δονάτος ο δρακοκτόνος, για τις πηγές. Ήταν Επίσκοπος Ευροίας την εποχή του Μεγάλου Θεοδοσίου, τον 4ο αιώνα και η φήμη της αγιότητας και των θαυμάτων του ήταν τέτοια, ώστε κληθηκε να θεραπεύσει την κόρη του αυτοκράτορα. Μετά την ίαση της κόρης, ο Θεοδόσιος παραχώρησε στον Δονάτο την περιοχή Ομφάλιο στην Ήπειρο και χρήματα για να οικοδομήσει εκεί ναό, στον οποίο ο Επίσκοπος τάφηκε όταν απεβίωσε σε βαθιά γεράματα. Στον Άγιο αποδίδονται και δρακοκτονίες, κυρίως η εξολόθρευση του δράκου που δηλητηρίαζε το νερό στο χωριό Σωρεία, κοντά στις πηγές του Αχέροντα. Ας μην ξεχνάμε πόσες ασθένειες συνδέονται με το μολυσμένο νερό και πόσοι θάνατοι, τουλάχιστον σε παλαιότερες εποχές. Το χωριό μάλιστα ονομάστηκε Γλυκύ, από την γεύση που απέκτησε το νερό (εορτάζει 30 Απριλίου).
9. Ελισάβετ η Οσία και Θαυματουργή, η νοσοκόμα. Η Αγία γεννήθηκε μετά την αναγγελία αγγέλου στην μητέρα της. της είπε ότι θα γεννήσει κόρη, που θα είναι γεμάτη από αρετές. Πράγματι η Ελισάβετ από μικρή έδειξε αυτές τις αρετές. Παραστεκόταν σε όποιον είχε την ανάγκη της, ιδιαίτερα στους αρρώστους, γι’ αυτό και ο λαός μας την ονόμασε «νοσοκόμα». Για τις αρετές και την προσφορά της ο Θεός την αξίωσε και με το χάρισμα της θαυματουργίας. Δίκαια την επικαλούνται ως «θαυματουργή νοσοκόμα» οι ασθενείς και οι συγγενείς τους, αλλά και οι νοσοκόμες μπορούν να την αποκαλούν προστάτιδά τους και να την τιμούν ιδιαίτερα (εορτάζει 24 Απριλίου).
10. Ελισσαίος, για την λέπρα και την λύσσα. Μαθητής του Προφήτη Ηλία και Προφήτης ο ίδιος, έπαιξε σημαντικό ρόλο στα θρησκευτικά και τα πολιτικά πράγματα της εποχής. Έκανε διάφορα θαύματα: ανέστησε δύο νεκρούς, χώρισε στην μέση τα νερά του Ιορδάνη για αν τον διαβεί, θεράπευσε λεπρούς, αλλά έκανε και κάποιον υπηρέτη του λεπρό, τιμωρώντας τον για την φιλαργυρία του. Καθαρά από παρετυμολογία του ονόματός του, ο Άγιος θεωρείται προστάτης ανθρώπων και ζώων από τη λύσσα (εορτάζει 14 Ιουνίου).
11. Θαλάσσιος και Λιμναίος, για τους τυφλούς. Παρόλο που τα ονόματά τους θυμίζουν περισσότερο θάλασσες, λίμνες και λιμάνια, αυτοί απλώς είχαν ένα αγρόκτημα στο βουνό το οποίο καλλιεργούσαν και από τα προϊόντα που έβγαζαν ζούσαν οι ίδιοι, αλλά έδιναν και τροφή σε πολλούς τυφλούς που φρόντιζαν. Οι Όσιοι δίπλα στο ασκηταριό τους, είχαν φτιάξει μερικά καταλύματα και τα διέθεταν στους δυστυχείς συνανθρώπους που είχαν χάσει το φως τους. Ταυτόχρονα με την προστασία και την πειριποίηση που τους έδιναν, τους δίδασκαν και τους λόγους του Κυρίου, που έτσι κι αλλιώς «είναι το Φως του κόσμου» (εορτάζουν 22 Φεβρουαρίου).
12. Θέκλα, για δερματικές και ψυχικές παθήσεις. Έγινε Χριστιανή στα 18 της χρόνια παρακολουθώντας τις διδασκαλίες του Αποστόλου Παύλου, τον οποίο ακολούθησε στην Αντιόχεια, όπου υπέστη διάφορα μαρτύρια. Αργότερα πήγε στη Μύρα της Λυκίας και στη Σελεύκεια, όπου και έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής της στο όρος των Καλαμών. Στην διάρκεια της ασκητείας της έκανε πολλές θαυματουργικές ιάσεις, σωματικές και ψυχικές. Εξ ου και συνδέεται με θεραπείες δερματικών παθήσεως και ψυχολογικών προβλημάτων (εορτάζει 24 Σεπτεμβρίου).
13. Θωμάς ο Όσιος. Ο Όσιος Θωμάς, παρ’ όλο που ήταν ένας πλούσιος και ονομαστός αξιωματούχος στο στρατό, παράτησε την καριέρα του και αφιερώθηκε στην προσευχή. Λέγεται ότι στον μοναχισμό τον οδήγησε μια περίεργη πύρινη στήλη που εμφανίστηκε μπροστά του και πως, όταν προσευχόταν, μια παρόμοια στήλη φωτιάς φαινόταν από μακριά. Η αγιότητά του ανταμείφθηκε από τον Θεό με το χάρισμα να θαυματουργεί. Ο Όσιος έδιωξε πονηρά δαιμόνια από ανθρώπους, βοήθησε τυφλούς να δουν και ανάπηρους να περπατήσουν (εορτάζει 7 Ιουλίου).
14. Ιωάννης ο Πρόδρομος, «Άγιε μου Γιάννη, γιάνε το…». Ίσως ο Ιωάννης να μην είναι τόσο γνωστός ως θεραπευτής, όμως ο λαός τον έχει συνδέσει και με τέτοιες ικανότητες. Είναι γνωστό αυτό που λέγεται για κάποιον που έχει χάσει τα λογικά του: «αυτός είναι για τον Άι – Γιάννη». Ίσως αυτό να λέγεται επειδή ο Άγιος στα μάτια των συγχρόνων του (που δεν μπορούσαν να καταλάβουν την Θεία θέρμη που τον πυρπολούσε), να έμοιαζε λίγο με «αλλοπαρμένο». Στον Άι – Γιάννη τον καβαλάρη, τάζουμε για να φύγει κάτι που έχει μπει στο μάτι μας ή για να «γιάνει» το «κριθαράκι». Τον Άι – Γιάννη τον λένε ακόμα και «Θερμολόγο», «Ριγολόγο», «Παροξυσμό», ¨Κρυατίδη», γιατί πιστεύουν ότι γιατρεύει τη θέρμη και τους σπασμούς που δημιουργεί η ελονοσία. Παλιά έβαζαν το εικόνισμά του σε τρεχούμενο νερό και με αυτό το αγίασμα προσπαθούσαν να γιατρέψουν την αρρώστια (αλληγορία των ιερών υδάτων του Ιορδάνη). Επίσης ο Άγιος Ιωάννης προστατεύει τους νονούς και τις κουμπαριές. Άλλη λαϊκή παραδοσιακή παραλλαγή είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Κλήδονας, ο ριζικάρης, που βοηθά στα μαντέματα και φανερώνει τα μελλούμενα. (εορτάζει: 7 Ιανουαρίου, 24 Ιουνίου, 29 Αυγούστου).
15. Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, για την καρδιά. Ήταν Αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας, μαθητής του Ιωάννου του Θεολόγου και, σύμφωνα με την παράδοση, στα παιδικά του χρόνια τον είχε παρουσιάσει ο Ιησούς στο ακροατήριό του, μιλώντας για το πώς η Βασιλεία των Ουρανών ανήκει σε όσους είναι σαν τα παιδιά. Ο αυτοκράτορας Τραϊανός του ζήτησε να αποκηρύξει την πίστη του και αντιμετωπίζοντας την άρνησή του τον έστειλε στη Ρώμη όπου τον κατασπάραξαν τα λιοντάρια το 110 μ.Χ. Λένε μάλιστα ότι η καρδιά του έμεινε ανέπαφη, γι’ αυτό μπορεί να θεωρηθεί προστάτης για καρδιολογικά προβλήματα. Το όνομα του Αγίου, φέρει το φαρμακευτικό φυτό Strychnos ognatii ή στρύχνος ο Ιγνάτιος, οι σπόροι του οποίου περιέχουν στρυχνίνη (εορτάζει 20 Δεκεμβρίου).
16. Ιουλίττα και Κήρυκος, για κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Μητέρα και υιός έζησαν την εποχή του Διοκλητιανού. Προσπαθώντας να ξεφύγουν από τους διωγμούς, κατέφυγαν στην Ταρσό όπου συνελήφθησαν από τον τύραννο Αλέξανδρο, ο οποίος σκότωσε τον τρίχρονο Κήρυκο πετώντας τον στο δάπεδο. Η Ιουλίττα αποκεφαλίσθηκε αργότερα ύστερα από βασανιστήρια. Ο τραγικός θάνατος του μικρού Αγίου, τον ανέδειξε σε προστάτη και θεραπευτή των παιδιών, κυρίως από κρανιο-εγκεφαλικές και άλλες κακώσεις (εορτάζουν 15 Ιουλίου).
17. Μαρίνα, για το κακό το μάτι και τα δαιμόνια. Η Αγία Μαρίνα γεννήθηκε στην Αντιόχεια το 270 μ.Χ. Σε ηλικία 15 χρόνων αποκαλύπτεται η πίστη της στον Χριστό. Ο πατέρας της, που ήταν ιερέας ειδώλων την διέγραψε από παιδί του και οι Αρχές την οδήγησαν σε δίκη. Ο έπαρχος μπροστά στην μεγάλη της ομορφιά, της πρότεινε να απαρνηθεί την πίστη της και να τον παντρευτεί. Αυτή όμως δεν δελεάσ
τηκε. Αρνείται. Η Αγία ξυλοκοπείται αγρίως, την καταξεσκίζουν με ραβδιά, την κρεμούν, ενώ αυτή αιμορραγεί, την καίνε με λαμπάδες και τελικά την αποκεφαλίζουν. Η Αγία Μαρίνα μαζί με την Αγία Βαρβάρα και την Αγία Αικατερίνη είναι πολύ αγαπητές λόγω του μαρτυρίου που υπέστησαν σε τόσο νεαρή παρθενική ηλικία. Ο λαός μας τις έχει συνδέσει με πολλές πτυχές της ζωής. Η Αγία Μαρίνα είναι για το ξεμάτιασμα. Η Μαρίνα «μαραίνει» το κακό το μάτι, αλλά διώχνει και τα δαιμόνια. Σχετίζεται με τα μωρά παιδιά αλλά και με ψυχολόγους – ψυχιάτρους. (εορτάζει 17 Ιουλίου).
18. Μηνοδώρα, Μητροδώρα, Νυμφοδώρα, για τις θεραπευτικές πηγές αλλά και για τις πυρκαγιές. Οι τρεις όμορφες παρθένες αδελφές, αποφάσισαν να ασκητέψουν σε έναν λόφο δίπλα στις λεγόμενες Πύθιες θερμές πηγές. Εκεί υπήρχε ιαματικό αγίασμα και πολλοί άρρωστο έρχονταν για να γιατρευτούν. Οι τρεις Παρθένες υπηρετούσαν το πλήθος των ασθενών και πολλούς τους γιάτρευαν θαυματουργικά. Φυσικά δίδασκαν και τον λόγο του Θεού και αυτό ήταν που εξόργισε τους διώκτες τους. Όταν ύστερα από φοβερά μαρτύρια , ο έπαρχος αποφάσισε να τις κάψει ζωντανές. Οι φλόγες όμως, αντί για τα σώματα των παρθένων έκαψαν τον έπαρχο και στην συνέχεια μια φοβερή καταιγίδα έσβησε την πυρά. Οι τρεις παρθένες σχετίζονται με τις θεραπευτικές πηγές, με τα ιαματικά νερά, με όσους εργάζονται ως θεράποντες σε αυτά αλλά και με όσους ζητούν σε αυτά την θεραπεία τους (εορτάζουν 10 Σεπτεμβρίου).
19. Παύλος ο Απόστολος, για τα φίδια και τις πληγές. Ο Παύλος, πηγαίνοντας να πραγματοποιήσει έναν διωγμό Χριστιανών, στο δρόμο προς την Δαμασκό έχασε το φως του και το ξαναβρήκε αργότερα με θαυματουργικό τρόπο. Αυτή ήταν και η αιτία για να μεταστραφεί και από διώκτης, να γίνει Απόστολος των Εθνών. Γι’ αυτό θεωρείται ότι συμπαραστέκεται και προστατεύει τους τυφλούς. Αναφέρεται ακόμα ότι σε κάποιο ταξίδι δάγκωσε τον Παύλο ένα φίδι, αλλά δεν πέθανε. Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο Παύλος είχε στο πόδι του μια παλιά πληγή από δάγκωμα φιδιού, η οποία κακοφόρμιζε και δεν έκλεινε. Αυτό το επέτρεπε ο Θεός, όχι μόνο για να θυμίζει στον Παύλο το χρέος του, αλλά και ότι ήταν και αυτός ένας απλός άνθρωπος, όπως όλοι και έτσι το εκλάμβανε και ο ίδιος. Λόγω αυτών των αναφορών, ο Παύλος σχετίζεται με δαγκώματα φιδιών και με πληγές που δεν κλείνουν (εορτάζει 29 Ιουνίου).
20. Παρασκευή, για τα μάτια και κάθε αναπηρία. Η Αγία γεννήθηκε στην Ρώμη, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Αντωνίνος. Γεννήθηκε με την Χάρη του Θεού, ύστερα από πολυετείς παρακλήσεις των γονέων της. μετά τον θάνατό τους, η Αγία μοίρασε την περιουσία της στους φτωχούς της Ρώμης και άρχισε να περιδιαβαίνει τα δρομάκια της διδάσκοντας στον λαό τον λόγο του Κυρίου. Συνελήφθη και καλέστηκε να προσφέρει θυσία στα είδωλα. Φυσικά αρνήθηκε και καταδικάστηκε σε μαρτυρικό θάνατο. Χαρακτηριστικά οι διώκτες της έβαλαν την Αγία μέσα σε ένα βαρέλι με καυτό λάδι, αλλά αυτή δεν έπαθε τίποτα. Λέγεται ότι ο βασανιστής της θέλησε να δοκιμάσει πόσο καυτό ήταν το λάδι, αλλά τυφλώθηκε ο ίδιος. Με θαυματουργική παρέμβαση της Αγίας ο βασανιστής ξαναβρήκε το φως του και πίστεψε στον Κύριο. από αυτό το θαύμα η Αγία Παρασκευή απέκτησε και την σχέση της με τους τυφλούς. Λίγο αργότερα αποκεφαλίστηκε. Στο αγίασμα της Αγίας στην Αλικαριά της Αγχιάλου όσοι είχαν άρρωστο έσκαβαν ένα λάκκο, έκαιγαν σε αυτόν ξύλα, τον καθάριζαν και τοποθετούσαν τον άρρωστο σε αυτόν «να ιδρώσει». Επικαλούνταν το όνομα της Αγίας και ο άρρωστος γίνονταν καλά. Η Αγία Παρασκευή προστατεύει τους ασθενείς με οφθαλμολογικές παθήσεις και τους οφθαλμίατρους. Η Αγία (όπως και ο Άγιος Παντελεήμων) προστατεύει και τους χωλούς (κουτσούς). (εορτάζει 26 Ιουλίου).
21. Παράμονος, για ιαματικά θερμά λουτρά. Κοντά στον ποταμό Τίγρη, κατά τα μέσα του 3ου αιώνα, υπήρχαν ιαματικά θερμά λουτρά. Αυτά τα λουτρά είχε επισκεφθεί τότε και ο Ακυλίνος, ένας φανατικός ειδωλολάτρης, διώκτης των Χριστιανών. Ο Ακυλίνος σκέφθηκε να κάνει μια μεγάλη θυσία στον εκεί ναό της Ίσιδος. Διέταξε μάλιστα να βγάλουν από την φυλακή τον Παράμονο και άλλους 370 Χριστιανούς που κρατούσαν δέσμιους για να συμμετάσχουν και αυτοί στην θυσία. Ο Παράμονος όμως και οι άλλοι, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν και ο Ακυλίνος διέταξε την σφαγή τους εκεί στα θερμά λουτρά. Έτσι οι ιαματικές πηγές αγιάσθηκαν από το αίμα των μαρτύρων και στα μετέπειτα χρόνια, πολλές θαυματουργικές θεραπείες γίνονταν εκεί (εορτάζει 29 Νοεμβρίου).
22. Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη, για τα άρρωστα παιδιά. Μεγάλες θεραπευτικές ιδιότητες δίνονται σε αυτούς τους τρεις Άγιους. Δεν είναι λίγοι οι πρώην ασθενείς που διαβεβαιώνουν ότι οι Άγιοι τους επισκέφθηκαν και τους έκαναν καλά. Ιδιαίτερα στον Ραφαήλ τάζουν οι μάνες τα άρρωστα μικρά παιδιά τους. Στο Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης, υπάρχει ναός αφιερωμένος στους τρεις Αγίους (εορτάζουν 9 Απριλίου ή την Τρίτη Διακαινησίμου).
23. Σπυρίδωνας, για τα σπυριά, τα αυτιά και κάθε επιδημία. Αό τους πιο θαυματουργούς Αγίους, που τιμάται ιδιαίτερα στην Κέρκυρα. Μπορεί να θεωρηθεί λόγω ονόματος προστάτης των πιστών από τα κακά σπυριά και την ευλογιά. Αλίμονο σε αυτόν που θα εργαστεί στην εορτή του Αγίου… θα γεννήσει παιδιά με κακά σπυριά! Προστατεύει επίσης από την πανώλη και από κάθε είδους επιδημίες και από αρρώστιες των αυτιών, λόγω των θαυμάτων του. (εορτάζει 12 Δεκεμβρίου).
24. Φλώρος και Λαύρος για τους λιθοξόους και τα πηγάδια. Ήταν δίδυμα αδέλφια από το Βυζάντιο. Είχαν διδαχθεί την τέχνη του λιθοξόου από τους ονομαστούς πρωτομάστορες – μάρτυρες Πρόκλο και Μάξιμο. Αναφέρεται ότι ο υιός ενός ειδωλολάτρη ιερέα τυφλώθηκε από το ένα του μάτι. Κανένας γιατρ΄ς δεν μπορούσε να τον κάνει καλά. Οι δύο Άγιοι όμως μόνο, με την επίκληση του ονόματος του Ιησού Χριστού του ξαναέδωσαν το φως του. Οι εθνικοί διώκτες τους θορυβήθηκαν από το θαύμα, τους συνέλαβαν και αφού τους βασάνισαν τους πέταξαν μέσα σε ένα πηγάδι, όπου και πέθαναν. Οι εργάτες κατασκευαστές πηγαδιών ζητούν πάντα την προστασία τους (εορτάζουν 18 Αυγούστου).
25. Αρχάγγελος Μιχαήλ, για ιαματικές πηγές και εκτροπές ποταμών. Ένα θαύμα με ιαματικές πηγές και εκτροπές ποταμών: στην Φρυγία υπήρχε ένας παλαιός ναός αφιερωμένος στον Αρχάγγελο, λόγω κάποιου παλαιότερου ιαματικού θαύματός του. Δίπλα στο ναό ανέβλυζε θαυματουργό αγίασμα. Στη λεκάνη της πηγής έμπαιναν οι ασθενείς και γιατρεύονταν. Όμως ο ναός μετά τους μεγάλους διωγμούς έμεινε χωρίς θεράποντες και υπολειτουργούσε. Είχαν περάσει περίπου 90 χρόνια από τότε που κτίσθηκε ο ναός, όταν εμφανίσθηκε στην περιοχή ένας νεαρός με μεγάλη πίστη που ονομαζόταν Άρχιππος. Αυτός εγκαταστάθηκε στο ναό και έκανε τις αναγκαίες διορθωτικές επεμβάσεις σε αυτόν. Υπηρετούσε τους πιστούς που έρχονταν στην ιαματική πηγή ζητώντας θεραπεία και δίδασκε το λόγο του Κυρίου. Το ήθος, η αυταπάρνηση, η πίστη που έδειχνε ο Άρχιππος προκάλεσαν φθόνο των εθνικών της περιοχής. Φυσικά τους ενοχλούσε το ξαναζωντάνεμα της θαυματουργής – ιαματικής πηγής και τα πλήθη που έρχονταν να ζητήσουν θεραπεία από τον Αρχάγγελο. Θεωρούσαν υπαίτιο φυσικά τον Άρχιππο για όλα αυτά. Αποφάσισαν λοιπόν, να καταστρέψουν το ναό του Αρχαγγέλου και το αγίασμα. Σκέφτηκαν και έκαναν εκτροπή δύο ποταμών και τους έστρεψαν προς το ναό. Ο Αρχάγγελος όμως προστάτεψε το ναό, το αγίασμα και τον Άρχιππο. Σταμάτησε αρχικά τα νερά των ποταμών, που στάθηκαν όρθια σαν υδάτινο τείχος, και στην συνέχεια εμφανίστηκαν στη γη μεγάλες καταβόθρες που κατάπιαν τα ύδατα. Έτσι σώθηκε ο ναός, το αγίασμα και ο Άρχιππος. Αυτοί που εργάζονται σε μεγάλα έργα με εκτροπές ποταμών, σε φράγματα, σε κατασκευές υπογείων σηράγγων διοχέτευσης υδάτων αλλά και όσοι εργάζονται σε ιαματικές πηγές και λουτρά μπορούν να εμπνέονται από το θαύμα «εν τις Χωναιές» και να επικαλούνται τον Αρχάγγελο Μιχαήλ (εορτάζει 6 Σεπτεμβρίου).

Άλλοι Άγιοι που σχετίζονται με θεραπείες είναι:

1. Αβέρκιος ο Ισαπόστολος. Δεύτερος αιώνας. Κατάφερε με θαυματουργικό τρόπο να αναβλύσουν θερμά ιαματικά νερά και θεράπευσε την κόρη του βασιλιά της Ρώμης από δαιμόνια που την ταλαιπωρούσαν (εορτάζει 22 Οκτωβρίου).
2. Αγγελής ο Νεομάρτυρας. Ήταν από το Άργος. Ασκούσε εμπειρικά την ιατρική. Προκάλεσε σε μονομαχία έναν άθεο Γάλλο γιγαντίων διαστάσεων. Ο Αγγελής του επιτέθηκε και ο Γάλλος το έβαλε στα πόδια. Από τότες ο Άγιος άρχισε να υπερηφανεύεται υπέρμετρα και στην συμπεριφορά του παρουσιάστηκαν επικίνδυνες μεταπτώσεις ψυχολογικές. Ο διάβολος τον βρήκε αδύναμο, τον παραπλάνησε και ασπάστηκε τον ισλαμισμό. Ο Άγιος όμως γρήγορα συνήλθε και μαρτύρησε για την πίστη του. Τελικά αποκεφαλίσθηκε. Ο Άγιος προστατεύει τους εμπειρικούς ιατρούς, τους παλαιστές αλλά και όσους παρουσιάζουν ψυχολογικά προβλήματα (εορτάζει 3 Δεκεμβρίου).
3. Ανανίας ο Απόστολος. Γιάτρεψε θαυματουργά από τύφλωση, τον Σαύλο, τον μετά ονομαζόμενο Παύλο, Απόστολο των Εθνών 9εορτάζει 1 Οκτωβρίου).
4. Γλυκερία η Αγία. Βασανίσθηκε και ρίχθηκε ως τροφή στα θηρία. Αναφέρονται πολλές θαυματουργικές ιάσεις και θεραπείες δαιμονισμένων που έγιναν με επίκληση του ονόματός της (εορτάζει 13 Μαΐου).
5. Γρηγόριος ο Άγιος της Μεγάλης Αρμενίας. Θεράπευσε τον διώκτη του, βασιλιά της Αρμενίας, Τηριδάτη, από σχιζοφρένεια. Ο βασιλιάς μετανόησε, πίστεψε και βαπτίσθηκε μαζί με μεγάλο μέρος του λαού του (εορτάζει 30 Σεπτεμβρίου).
6. Δομετιανός ο Άγιος. Έδρασε την εποχή του αυτοκράτορα Μαυρικίου. Ήταν φίλος του βασιλικού ζεύγους και με χρήματα που του έδωσαν έφτιαξε εκκλησίες και φτωχοκομεία. Ο Θεός του έδωσε την δύναμη να θεραπεύει ασθενείς, να θαυματουργεί και να διώχνει δαιμόνια (εορτάζει 9 Μαρτίου).
7. Εφραίμ ο Μεγαλομάρτυρας. Γεννήθηκε στα Τρίκαλα, τον εκτέλεσαν οι Τούρκοι με μαρτυρικό τρόπο το 1426. στο μέρος όπου μαρτύρησε, κτίσθηκε μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπου στεγάζονται τα λείψανά του και συρρέει πλήθος κόσμου, ζητώντας και πολύ συχνά λαβαίνοντας την ίαση σε κάθε είδους ασθένεια (εορτάζει 3 Ιανουαρίου και 5 Μαΐου).
8. Θαδδαίος. Θεωρείται Απόστολος. Στην αρχή ήταν μαθητής του Ιωάννου του Προδρόμου και στην συνέχεια έγινε μαθητής του Χριστού. Λέγεται ότι θεράπευσε με θαυματουργικό τρόπο τον βασιλιά Αύγαρο από την λέπρα και μετά τον βάπτισε Χριστιανό (εορτάζει 21 Αυγούστου).
9. Θεράποντες και Θεραπαινίδες. Είναι τουλάχιστον πέντε Άγιοι με αυτό το όνομα (εορτάζουν 14, 27 Μαΐου και 26 Ιουνίου). Υπάρχουν ακόμα και δύο Οσίες που αναφέρονται ως Θεραπαίνιδες (εορτάζουν 24 Ιανουαρίου). Λόγω ονόματος σχετίζονται με την θεραπεία και την περιποίηση ασθενών και ανήμπορων.
10. Θεωνάς. Αρχικά ήταν μάγος, κατασκευαστή φαρμάκων αλλά και δηλητηρίων που έδιναν στους καταδικασμένους σε θάνατο. Σχετίζεται με τους φαρμακοποιούς.
11. Ιάκωβος ο Πέρσης. Έζησε την εποχή του Ονορίου και του Αρκαδίου. Με την παράφραση του ονόματός του σε «άκουφος» θεωρείται θεραπευτής για προβλήματα ακοής (εορτάζει 27 Νοεμβρίου).
12. Ζαχαρίας ο Προφήτης. Προστατεύει τους κωφαλάλους, λόγω θαύματος. Ο Ζαχαρίας είναι ο αρχιερέας που παρέλαβε την Παρθένο Μαρία και την εισήγαγε στα Άγια των Αγίων (εορτάζει 8 Φεβρουαρίου).
13. Ζηναΐς, Φιλονίλλα και Ερμιόνη. Αναφέρονται ως ιδρύτριες νοσοκομείων (εορτάζουν 7 Ιουνίου, 11 Οκτωβρίου και 26 Ιουλίου).
14. Μάρκος ο Απόστολος. Το όνομά του σχετίζεται παρετυμολογικά με το «μαργώνω» = «ναρκώνω». Έτσι μπορεί να έχει σχέση με τους αναισθησιολόγους (εορτάζει 27 Σεπτεμβρίου).
15. Μάρκος ο μαθητής του Ιερού Χρυσοστόμου. Γιάτρεψε τον τυφλό σκύμνο μίας ύαινας. Έτσι σχετίζεται με τους κτηνιάτρους.
16. Ραφαήλ ο Αρχάγγελος. Αναφέρεται ότι ο Αρχάγγελος «εφορεύει της ιάσεως» (εορτάζει 11 Ιανουαρίου και 8 Νοεμβρίου).
17. Τιμόθεος ο Όσιος, από τα Σύμβολα της Μ. Ασίας. Ήταν ταπεινόφρων μοναχός και δεν υπερηφανεύθηκε ποτέ για τίποτα. Ο Θεός για την ταπεινότητά του, του έδωσε το χάρισμα να γιατρεύει τους ασθενείς. Ο ίδιος έλεγε: «Γιατί να υπερηφανευθώ; Ο Θεός μου έδωσε το χάρισμα, όχι για την αρετή μου, αλλά από αγάπη προς εσάς!». (εορτάζει 21 Φεβρουαρίου).
18. Τίτος ο Όσιος. Είχε το χάρισμα του «παύειν νοσήματα και διώκειν πνεύματα». (εορτάζει 2 Απριλίου).
19. Φιλήμονας ο μουσικός. Με πρόρρηση του Αγίου πήραν χώμα από τον τάφο του και με απλή επάλειψη έγινε καλά το μάτι ενός ειδωλολάτρη που είχε τραυματιστεί από βέλος.

ΘΑΝΑΤΟΣ, ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΣΙΑ

Ακολουθεί μια ομάδα Αγίων, η οποία σχετίζεται γενικότερα με τον θάνατο. Φυσικά εδώ οι Άγιοι και οι Αρχάγγελοι λειτουργούν αποτρεπτικά ως προς τους πιστούς. Έχουν δανείσει όμως τα ονόματά τους σε πολλές επιχειρήσεις, γραφεία και επαγγελματικά σωματεία που σχετίζονται με το θλιβερό αυτό κύκλο παροχής υπηρεσιών (κυρίως γραφεία τελετών, νεκροταφεία, νεκροτομεία κ.α.)



1. Αρχάγγελος Μιχαήλ για τις ψυχές. Ο Μεγάλος Ταξιάρχης, Αρχάγγελος Μιχαήλ έχει σχέση με τον θάνατο γιατί κατά την παράδοση παίρνει τις ψυχές. Πολλά γραφεία τελετών έχουν το όνομά του, και όσοι εργάζονται σε αυτόν τον ιδιαίτερο κλάδο, τον θεωρούν προστάτη τους. Ο λαός πιστεύει ότι κάποτε ο Αρχάγγελος λύγισε από τα παρακάλια κάποιου ετοιμοθάνατου και δεν του πήρε την ψυχή, γι’ αυτό τιμωρήθηκε με κώφωση. Από τότε δεν ακούει τα παρακάλια κανενός. Ο Μιχαήλ ονομάζεται στην Σύμη «Καιλιώτης», γιατί καίει τις καρδιές και «Κουρκουνιώτης», επειδή χτυπά (κουρκουνά) τις πόρτες και ζητά ψυχές. Αλλού οι γέροι μαζεύονται και σφάζουν κόκορα προς τιμήν του, άλλοι δεν αφήνουν τα παπούτσια τους έξω από το σπίτι, μην τυχόν τα δει ο Μιχαήλ και έρθει να τους πάρει… το όνομα «Σταμάτης – Σταμάτα – Σταματία» φέρεται να έχουν σχέση ιδιαίτερη με τον Μιχαήλ και χρησιμοποιούνται συχνά. Σε πολλά μέρη, όταν τα παιδιά πέθαιναν σε νηπιακή ηλικία, το ένα πίσω από το άλλο, οι γονείς βάπτιζαν το βρέφος Σταμάτη ή Σταμάτα και ο Μιχαήλ σταματούσε να τα παίρνει…! Στη Σιγή της Βιθυνίας «σκλάβωναν» οι μάνες τα άρρωστα παιδιά τους στον Μιχαήλ, για να τα αφήσει να ζήσουν. Τα παιδιά αυτά φορούσαν στον λαιμό τους ένα χαλκά για όσα χρόνια τα είχε «σκλαβώσει» η μητέρα τους στον Αρχάγγελο. Με το πέρασμα του χρόνου, όταν έπρεπε να «ξεσκλαβωθούν», πλήρωναν ένα τίμημα στον Αρχάγγελο, έβγαζαν τον χαλκά και τον αφιέρωναν στην Εκκλησία που τιμά το όνομά του. Άλλοι τάζουν χρυσούς ή ασημένιους χαλκάδες στο όνομα του Αρχαγγέλου (εορτάζει 11 Ιανουαρίου και 8 Νοεμβρίου).
2. Αθανάσιος για να μην γνωρίσουμε θάνατο. Γεννήθηκε στα τέλη του 3ου αιώνα, έκανε φιλοσοφικές και θεολογικές σπουδές και το 328 χειροτονήθηκε Επίσκοπος της Αλεξάνδρειας, ύστερα από σημαντική δράση στους κόλπους της Εκκλησίας, ιδίως κατά τις διαμάχες με τους Αρειανιστές. Εκδιώχθηκε και εξορίσθηκε για πολλά χρόνια από τον Αρειανό αυτοκράτορα Κωνστάντιο, επέστρεψε στην έδρα και στο αξίωμά του το 366 και αναπαύτηκε λίγα χρόνια αργότερα σε ηλικία 75 ετών. Λόγω ονόματος σχετίζεται με τον θάνατο, αλλά με αποτρεπτική σημασία. Οι πιστοί επικαλούνται την χάρη του «για να μην γνωρίσουν θάνατο»… πράγμα αδύνατο. Ο Άγιος Αθανάσιος είναι αποδέκτης ταμάτων για να κρατά μακριά από τους πιστούς τον θάνατο – ωστόσο τιμωρεί με τον ίδιο τρόπο εκείνους που δεν τιμούς με αργία την εορτή του. Στη Σαμοθράκη θεωρείται ιαματικός Άγιος – Θεραπευτής, ενώ στην Φθιώτιδα τον θεωρούν προστάτη των κτηνοτρόφων. Στην εορτή του (18 Ιανουαρίου), στην επαρχία σφάζονται βόδια ή πρόβατα ή κοκόρια για το καλό. Εκείνη την ημέρα δεν πραγματοποιείται καμία εργασία, γιατί πιστεύεται ότι όποιος το κάνει προκαλεί τον θάνατο. Ακόμα, δεν κλείνονται συμφωνίες και δεν γίνεται αρχή για τίποτα.
3. Δίος ο Όσιος για όσους παίρνουν χάρη. Ο Όσιος έζησε την εποχή του Θεοδοσίου του Μεγάλου. Έκανε πολλά ιαματικά θαύματα. Ένα από τα πιο αξιοθαύμαστα γεγονότα της ζωής του είναι το εξής: Ό Όσιος είχε πέσει βαριά άρρωστος να πεθάνει. Όλοι έτρεξαν δίπλα του για να πάρουν την τελευταία ευλογία του. Δύο Πατριάρχες από την Κωνσταντινούπολη και την Αντιόχεια, ήρθαν για αν τον προσκυνήσουν.
4. Δόμνα, για ταφικές τελετές. Έζησε στα τέλη του 3ου με αρχές του 4ου αιώνα και ήταν ιέρεια στο ναό του Δωδεκάθεου, στο παλάτι του Μαξιμιανού στη Νικομήδεια. Όταν έγινε Χριστιανή, προσποιήθηκε την τρελή, ντύθηκε αντρικά και τριγύριζε αναζητώντας και ενταφιάζοντας τα λείψανα των Μαρτύρων. Έτσι ταυτίζεται με τις ταφικές τελετές (εορτάζει 28 Δεκμβρίου).
5. Λάζαρος, για να διώξουμε τα κακά πνεύματα. Κατά την παράδοση, προστατεύει τους πολύ βαριά άρρωστους, τους μελλοθάνατους αλλά και τους ανανήψαντες (ψευτο-αναστημένους). Το Σάββατο του Λαζάρου (του φτωχο-Λαζάρου που λέει ο λαός) φτιάχνουν κουλουράκια με σχήμα ανθρώπου που τα λένε «Λαζαρέλια – Λαζαράκια ή Λαζόνια», τα τυλίγουν με δάφνες και τα δίνουν στα παιδιά που τραγουδούν ειδικά τραγούδια, τα λεγόμενα «Λαζαρικά». Τα παιδιά κρατούν ομοιώματα ή εικόνες του Λαζάρου και γυρνούν στα σπίτια του χωριού και «τα λένε»… Στην ηπειρωτική Ελλάδα γυρίζουν μόνο τα κορίτσια, οι γνωστές Λαζαρίνες ή Λαζαρίτσες. Αλλού οι Λαζαριστές προσπαθούν με άγριες μεταμφιέσεις ή με κρότους να διώξουν κάποιο κακό πνεύμα, άλλοτε πάλι παλεύουν με έναν υποτιθέμενο άγνωστο εχθρό (ίσως τον ίδιο τον θάνατο) και φυσικά τον νικούν.
6. Οι Επτά παίδες εν Εφέσω», για τον ύπνο αλλά και για την αφύπνιση. Με την ανάσταση των νεκρών συνδέονται και οι «επτά παίδες». Όταν αυτοκράτορας ήταν ο Δέκιος, στα μέσα του 3ου αιώνα, ξέπσασε μεγάλος διωγμός. Επτά νεαροί Χριστιανοί, για να μην συλληφθούν και υποχρεωθούν να αλλάξουν την πίστη τους, κρύφτηκαν στην σπηλιά όπου είχε θαφτεί η Μαρία η Μαγδαληνή. Η Χάρη του Θεού τους έκανε να «κοιμηθούν» επί 194 χρόνια! Όταν στην εποχή του Θεοδοσίου του Μικρού εμφανίσθηκε μία νέα αίρεση, που αμφισβητούσε την ανάσταση των νεκρών, οι «επτά παίδες» ξύπνησαν και κατέβηκαν στην Έφεσο να διδάξουν. Το γεγονός προ-αναγγέλλει την μελλοντική ανάσταση όλων των νεκρών. Ο λαός μας έχει συνδυάσει το γεγονός με την αϋπνία, τον ύπνο, το ξύπνημα αλλά και με την ψυχική αφύπνιση (εορτάζουν 4 Αυγούστου).
7. Μαύρα, με τα μαύρα. Μία «παρεξηγημένη» Αγία λόγω ονόματος. Ο λαός μας την έχει (ατυχώς) συνδυάσει με τον θάνατο. Τα μαύρα ρούχα που φοράμε σε ένδειξη πένθους είναι υπεύθυνα γι’ αυτό. Στο Φανάρι της Ανατολικής Θράκης όσοι είχαν σπυριά μάζευαν από τον δρόμο σαράντα βόλια, τα παράχωναν έξω από το αγίασμα της Αγίας και έλεγαν τρεις φορές: «Αν έρθω και τα παραχώσω, τότε να τα ξαναβγάλω». Το ίδιο αγίασμα ήταν ωφέλιμο για όλες τις γυναίκες που είχαν μωρά και ήθελαν να κατεβάσουν γάλα. Οι γεωργοί δεν σπέρνουν καλαμπόκι την ημέρα της εορτής της για να μην «μαυρίσει» (μην πιάσει δαυλό). Η Αγία Μαύρα μαζί με τον σύζυγό της Τιμόθεο λατρεύονται ιδιαίτερα στην Λευκάδα στις 3 Μαΐου.
8. Αγία Βαρβάρα, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Σάββας. Τα λεγόμενα από τον λαό «Νικολοβάρβαρα». Η Αγία Βαρβάρα (4 Δεκεμβρίου), ο Άγιος Σάββας (5 Δεκεμβρίου) και ο Άγιος Νικόλαος (6 Δεκεμβρίου) στην Πελοπόννησο σχετίζονται με τον θάνατο. Λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών που συνήθως επικρατούν τον Δεκέμβρη, προκαλούνται πολλοί θάνατοι, γι’ αυτό και ο λαός μας λέει: «Άι-Βαρβάρα βαρβαρώνει (δυναμώνει από το κρύο), Άι-Σάββας σαβαρώνει (σαβανώνει) κι Άι-Νικόλας παραχώνει (θάβει)». Ιδιαίτερα την Αγία Βαρβάρα πολλές φορές την επικαλούνται όταν συμβαίνουν ξαφνικοί θάνατοι καθώς και στις τελευταίες στιγμές ενός μελλοθάνατου. Αλλά και τον Άγιο Σάββα, τον αγιασμένο (περίφημος ερημίτης), πάντα τον επικαλούνται για το σαβάνωμα των νεκρών, γι’ αυτό και σχετίζεται ιδιαίτερα με τα Γραφεία Τελετών.
9. Αικατερίνη η Μεγαλομάρτυς. Η Αγία στην Κεφαλλονιά σχετίζεται με τον θάνατο, γι’ αυτό και την επικαλούνται οι συγγενείς των ετοιμοθάνατων την δύσκολη ώρα. (Παρήχηση: Αικατερίνη= έγκατα) (εορτάζει 25 Νοεμβρίου).
10. Αναστασία, Αναστάσιος – Ανάσταση. Λόγω ονόματος και οι ομώνυμοι Άγιοι ή μάρτυρες σχετίζονται (λαθεμένα) με τον θάνατο, τις επιθανάτιες και μεταθανάτιες τελετές.

ΑΓΙΟΙ ΔΙΑΝΟΗΤΕΣ

Απόστολοι, Ευαγγελιστές, Ιεράρχες, Φιλόσοφοι, Συγγραφείς

1. Απόστολοι και Ευαγγελιστές. Οι Άγιοι Απόστολοι μπορεί γενικότερα να είναι προστάτες των αλιέων. Ταυτόχρονα όμως πολλοί από αυτούς (ίσως όλοι) έχουν επιδείξει και συγγραφικό έργο (Ευαγγέλια και Επιστολές), γι’ αυτό δικαίως βρίσκονται σε αυτήν την ομάδα (εορτάζουν 30 Ιουνίου). Οι Απόστολοι είναι: Σίμωνας – Πέτρος, Ιάκωβος ο πρεσβύτερος – ο αδελφόθεος, Ανδρέας, Ιωάννης ο αγαπητός, Φίλιππος, Θωμάς, Βαρθολομαίος ή Ναθαναήλ, Ματθαίος ο Λευί του Αλφαίου ο τελώνης – Ευαγγελιστής, Ιάκωβος του Αλφαίου ο μικρός (αδελφός του Ματθαίου, Σίμωνας ο Ζηλωτής, Ιούδας ο αδελφός του Ιακώβου του μικρού και Ματθίας. Δίνεται και διαφορετική σειρά των Αποστόλων όσον αφορά τα ονόματά τους, τα πατρωνύμια ή την συγγενική σχέση που είχαν αναμεταξύ τους. Πάντως υπάρχει η βασική ομάδα των 12 πρώτων μαθητών, ακολουθεί μία άλλη, μεγαλύτερη, ομάδα των 70 μαθητών και μία άλλη ακόμα μεγαλύτερη, αυτών που τιμητικά πήραν τον τίτλο «Απόστολος» μετά την Ανάσταση του Ιησού, στην εποχή του Αποστόλου Παύλου. Ιδιαίτερο συγγραφικό έργο έχουν επιδείξει οι τέσσερις κύριοι Ευαγγελιστές:

α. Ιωάννης ο Απόστολος, Ευαγγελιστής και Θεολόγος. Ο Ιωάννης ήταν ο πιο αγαπημένος μαθητής του Κυρίου. Αυτός ανέλαβε την Παρθένο Μαρία μετά την σταύρωση του διδασκάλου του. Ο Ιωάννης ήταν ο εμπνευσμένος συγγραφέας της «Αποκάλυψης». Το ιερό βιβλίο γράφτηκε στην Πάτμο, όπου ο Άγιος ήταν σε εξορία. Ένα από τα τέσσερα Ιερά Ευαγγέλια, γράφτηκε επίσης από αυτόν. Ο Πρόχορος, μετέπειτα Άγιος, ήταν ο μαθητής και γραμματέας του Ιωάννη. Ο Ευαγγελιστής έζησε μέχρι τα 100 χρόνια και ως την τελευταία στιγμή δεν έπαυσε να επαναλαμβάνει το «Αγαπάτε αλλήλους», μια και το άφησε παρακαταθήκη ο Κύριος σε όλους μας. Θάφτηκε λίγο έξω από την Έφεσο, αλλά όταν οι μαθητές του επισκέφθηκαν τον τάφο του τον βρήκαν κενό! Σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοσή μας, ο Ιωάννης δεν πέθανε αλλά μετέστη, όπως ο Ηλίας και ο Ενώχ (εορτάζει 8 Μαΐου και την μετάσταση 26 Σεπτεμβρίου).

β. Λουκάς ο Ευαγγελιστής. Γιατρός, ζωγράφος, συγγραφέας Ευαγγελίου και των «Πράξεων των Αποστόλων» (εορτάζει 18 Οκτωβρίου).

γ. Ματθαίος ο Ευαγγελιστής. Ο γνωστός τελώνης της Καπερναούμ που καλέστηκε από τον Κύριο να τα εγκαταλείψει όλα και να τον ακολουθήσει. Συγγραφέας ενός Ευαγγελίου (εορτάζει 16 Νοεμβρίου).

δ. Μάρκος ο Ευαγγελιστής. Το όνομά του σχετίζεται παρετυμολογικά με το «μαργώνω» = ναρκώνω. Έτσι μπορεί να έχει κάποια σχέση με τους αναισθησιολόγους. Οι αγρότες πιστεύουν ότι νεκρώνει τα φίδια, γι’ αυτό στην εορτή του δεν κάνουν γεωργικές εργασίες μήπως τους δαγκώσει φίδι για τιμωρία που δεν κρατούν την αργία. Ο Μάρκος κάποτε σκεπτόμενος την Αλεξάνδρεια πέρασε μπροστά από έναν παππούλη τσαγκάρη. Του έδωσε το χαλασμένο σανδάλι του να το φτιάξει. Ο τσαγκάρης όμως δουλεύοντας έκοψε το χέρι του και τότε ο Άγιος τον θεράπευσε θαυματουργικά. Ο τσαγκάρης πίστεψε στον λόγο του Μάρκου και χειροτονήθηκε από αυτόν Επίσκοπος. Ήταν ο Ανανιανός. (εορτάζει 25 Απριλίου).

2. Πέτρος ο ψαράς. Ο Απόστολος είναι από τον πρώτο πυρήνα των μαθητών του Κυρίου. Είναι γνωστός για το θάρρος και την προθυμία που έδειξε να υπερασπίσει τον Κύριο στον κήπο της Γεθσημανής αλλά και για την τριπλή άρνηση του Διδασκάλου του. Ο Πέτρος είναι η «πέτρα» που άνω της οικοδομήθηκε η Εκκλησία. Είναι συντάκτης πολλών παραινετικών «Επιστολών» και στάθηκε ο «άλλος πόλος» απέναντι στον Παύλο. Ο Λουκάς ζωγράφισε εικόνα του (όπως και του Παύλου). Αυτό δείχνει ότι οι δύο Απόστολοι ήταν οι δύο κορυφές της Εκκλησίας. Ο Πέτρος θεωρείται ότι είναι ο ιδρυτής της Εκκλησίας της Ρώμης όπου και μαρτύρησε. Η παράδοση θεωρεί ότι ο Πέτρος κρατά τα κλειδιά του Παραδείσου και πως ελέγχει το ποιος μπαίνει σε αυτόν (εορτάζει 29 Ιουνίου).

3. Παύλος. Εβραίος, Ρωμαίος πολίτης, με πολύ καλή ελληνική παιδεία. Ο Απόστολος αρχικά ήταν διώκτης του Χριστιανισμού, στην πορεία όμως μεταστράφηκε με θαυματουργικό τρόπο. Έχασε το φως του και το ξαναβρήκε. Θεωρείται συντάκτης πολλών «Επιστολών», με αποδέκτες τις τότε νέο-ιδρυθείσες τοπικές Εκκλησίες. Οι «Επιστολές» του ερμηνεύουν τα λόγια του Χριστού, περιέχουν δε πολλές παραινέσεις και οδηγίες προς το εκκλησίασμα. Λόγω θαύματος μπορεί να θεωρηθεί ότι συμπάσχει και προστατεύει τους τυφλούς (εορτάζει 29 Ιουνίου).

4. Αικατερίνη η «πάνσοφος» και η πολυεπιστήμων. Ήταν πολύ όμορφη, έξυπνη και μορφωμένη Αγία. Σε ηλικία 18 ετών η Αικατερίνη διέθετε μία τεράστια κλασική μόρφωση, είχε μελετήσει όλες τις επιστήμες, γνώριζε καλά τις φιλοσοφικές σχολές και ως Χριστιανή ήξερε πολύ καλά το δογματικό και τις γραφές της νέας πίστης. Όταν η Αγία κλήθηκε από τον έπαρχο και από ειδικό συμβούλιο Εθνικών φιλοσόφων να απολογηθεί για την πίστη της, υπερασπίστηκε τις θέσεις της με τέτοια ατράνταχτα επιχειρήματα, ώστε οι Εθνικοί φιλόσοφοι, όλοι ανεξαιρέτως ασπάστηκαν στο τέλος τον Χριστιανισμό. Ο έπαρχος μπροστά στον κίνδυνο να ρεζιλευτεί, την βασάνισε φρικτά και στο τέλος την αποκεφάλισε. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό η Αγία θεωρείται προστάτιδα του σπουδαστικού κόσμου. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα πιο φημισμένα μοναστήρια της Ορθοδοξίας είναι αυτό της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, που έκτισε ο Ιουστινιανός προς τιμήν της. στη μονή σώζονται πολύτιμα χειρόγραφα, κώδικες, περγαμηνές, εικόνες και ποικίλοι άλλοι πολιτιστικοί θησαυροί. Εκατοντάδες μελετητές από όλο τον κόσμο συρρέουν στην ομώνυμη μονή για να μελετήσουν αυτούς τους πολιτιστικούς θησαυρούς. Πολλές φορές η Αγία σχετίζεται με δακτυλίδι αρραβώνα λόγω θαυμαστού ονείρου. Η Αγία είδε στον ύπνο της τον Κύριο να της προσφέρει δαχτυλίδι, οπότε αποφάσισε να αφιερωθεί σ’ Αυτόν. (εορτάζει 25 Νοεμβρίου).

5. Οι τρεις Ιεράρχες. Και οι τρεις προστατεύουν τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές, τους σπουδαστές και τους φοιτητές. Ανάμεσα στους πιστούς παλαιότερα είχε ξεσπάσει μεγάλη διαμάχη για το ποιος από τους τρεις Ιεράρχες ήταν ο πιο μεγάλος. Γι’ αυτό καθιερώθηκε να εορτάζονται μαζί στις 30 Ιανουαρίου.

α. Βασίλειος ο Μεγάλος. Ο Άγιος δεν ήταν μόνο φιλόσοφος, αστρονόμος, γεωμέτρης και γιατρός, αλλά και μεγάλος φιλάνθρωπος. Έλεγε συχνά «Να μην ονειρεύεστε τα ανύπαρκτα, αλλά να οικονομείτε τα παρόντα για το κοινό καλό». Γεννήθηκε το 329 και απεβίωσε 50 χρόνια αργότερα, αφήνοντας πίσω του ένα μεγάλο πνευματικό έργο (εορτάζει 1 Ιανουαρίου).

β. Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Ο Άγιος ήταν πολύ ομιλητικός και ιδιαίτερα καυστικός προς την εξουσία, γι’ αυτό και ο λαός μας, εκ παραδόσεως, λέει: «Πες τα, Χρυσόστομε!». Ο Ιωάννης έλεγε συχνά: «Είναι άξιο κοροϊδίας αν κάποιος έχει παρθένα τα γεννητικά του όργανα και δεν κρατά παρθένα την γλώσσα, την όραση, την ακοή, τα χέρια και την καρδιά του». Ο Ιωάννης ήταν μαθητής του φιλόσοφου Ανδραγαθίου και του σοφιστή Λιβανίου. Εκλέχτηκε επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, όμως λόγω της αυστηρότητάς του και επειδή κριτικάριζε το παλάτι, άρχοντες και αρχιερείς… εξορίστηκε δύο φορές. Στην δεύτερη εξορία του πέθανε κάπου στον δρόμο για την Καππαδοκία. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος προστατεύει τους ιεροκήρυκες (εορτάζει 13 Νοεμβρίου).

γ. Γρηγόριος ο Θεολόγος. Ο Ναζιανζηνός. Ο Άγιος προστατεύει τους θεολόγους. Υιός ειδωλολάτρη, που αργότερα έγινε και αυτός Χριστιανός, σπούδασε στις πιο φημισμένες σχολές της εποχής του. Χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στη Ναζιανζό και αργότερα έγινε Επίσκοπος. Έδωσε μεγάλο αγώνα για την καθαρότητα της πίστης κατά του Αρειανισμού και γι’ αυτό ονομάστηκε και «Τριαδικός Θεολόγος». Συνδέθηκε αδελφικά με τον Μέγα Βασίλειο. Παρόλο που ήταν πολύ μορφωμένος, του άρεσε να επαναλαμβάνει συχνά: «Όσοι ασχολείστε με
τα γράμματα, μην έχετε πολύ εμπιστοσύνη σε αυτά, ούτε να μαζεύετε γνώσεις περιττές και πέρα από τον λόγο». (εορτάζει 25 Ιανουαρίου).

6. Ιουστίνος ο φιλόσοφος. Φιλόσοφος και μάρτυρας από τους μεγαλύτερους διδασκάλους της Εκκλησίας. Ειδωλολάτρης αρχικά, ελληνικής καταγωγής και με ελληνική μόρφωση, ο Άγιος κατέπλησσε τους πάντες με την ευρυμάθειά του και τον φιλοσοφημένο τρόπο σκέψης του. Αναζητούσε ανάμεσα στις υπάρχουσες φιλοσοφικές σχολές την αλήθεια. Μία μέρα, όπως περπατούσε στην ακρογιαλιά και σκεπτόταν, συνάντησε έναν άγνωστο γέροντα ο οποίος έπιασε κουβέντα μαζί του. Η φιλοσοφία αλλά και η απλότητα του γέροντα κατέπληξε τον φιλόσοφο. Αυτή ήταν η αφορμή για να αρχίσει ο Ιουστίνος να αναζητεί τον ένα και μοναδικό Θεό μέσα στις άγιες γραφές των Χριστιανών. Όχι μόνο βαπτίσθηκε, αλλά μαρτύρησε κιόλας για τον Κύριο. ο Ιουστίνος είναι αυτός που διατύπωσε την θεωρία του «Σπερματικού Λόγου», δηλαδή: «Η χάρη του Θεού έκανε ικανούς τους αρχαίους ειδωλολάτρες φιλοσόφους να αναζητήσουν, να βρουν και να διδάξουν σπέρματα αληθείας!». Ο Ιουστίνος θεωρούσε τον Σωκράτη αλλά και τον Ηράκλειτο αντιπροσωπευτικούς φιλοσόφους, που θα μπορούσαν να ονομαστούν «προ του Χριστού Χριστιανοί». (Εορτάζει 1 Ιουνίου).

Άλλοι Άγιοι που σχετίζονται με τα γράμματα



- Γρηγόριος Α’ πάπας Ρώμης, ο Διάλογος. Σπούδασε νομικά και φιλοσοφία. Διοίκησε την Εκκλησία 14 χρόνια και (παρά το ασθενές της υγείας του) καλλιέργησε και δυνάμωσε την εκκλησιαστική παράδοση. Έκτισε νέα μοναστήρια και έβγαλε την Εκκλησία της Ρώμης από το αδιέξοδο τέλμα που είχε περιπέσει σε εκείνους τους χρόνους (εορτάζει 12 Μαρτίου).
- Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης. Ο Όσιος αναφέρεται ως ένας από τους καλύτερους και εγκυρότερους μελετητές – ερευνητές των γραφών. Έλυνε με μεγάλη ευκολία απορίες και ερμήνευε με κατανοητό τρόπο δύσκολα κείμενα. Η ευρυμάθειά του ήταν τόσο μεγάλη που θα μπορούσε, αν ήθελε, να ανέβει στα μεγαλύτερα αξιώματα της ιεραρχίας. Προτίμησε όμως να παραμείνει μοναχός και να αφιερωθεί στην συγγραφή. Πάνω από 2.000 ερμηνευτικές επιστολές και διδαχές αποδίδονται σε αυτόν (εορτάζει 4 Φεβρουαρίου).
- Κλήμης ο επίσκοπος Ρώμης. Ο Άγιος ήταν αριστοκράτης με σπουδές και με μεγάλη ελληνική παιδεία. Η συνάντησή του με τον Απόστολο Πέτρο ήταν καθοριστική για την μετέπειτα Χριστιανική πορεία του. Έγινε Χριστιανός και τρίτος κατά σειρά Επίσκοπος Ρώμης. Έγραψε πολλά συγγράμματα. Κατά τους διωγμούς του Δομετιανού συνελήφθη και θανατώθηκε (εορτάζει 1 Ιουνίου).
- Κοσμάς ο Αιτωλός. Ένας πιο σύγχρονος Άγιος, της εποχής της Τουρκοκρατίας. Προστατεύει τα σχολεία, αυτούς που διδάσκουν και όσους φοιτούν σε αυτά, γιατί ο ίδιος φρόντισε να χτιστούν εκατοντάδες σχολεία στην Ήπειρο. Ο Άγιος με Θεία παρότρυνση πήγε στην Κωνσταντινούπολη και διδάχθηκε ρητορική από τον αδελφό του Χρύσανθο. Με άδεια του Πατριάρχη όργωσε την Ελλάδα από άκρη σε άκρη. Όπου περνούσε δίδασκε τον λόγο του Θεού, τόνωσε το φρόνημα του λαού και έκτιζε σχολεία. Όλοι τον σέβονταν και τον αγαπούσαν. Τελικά κάποιοι Εβραίοι τον συνέλαβαν και τον παρέδωσαν στους Τούρκους, οι οποίοι τον θανάτωσαν (εορτάζει 24 Αυγούστου).
- Κύριλλος ο Ιεροσολύμων. Προστατεύει τους κατηχητές (εορτάζει 18 Μαρτίου).
- Λεόντιος, ο ασκητής της Αχαΐας. Η καταγωγή του κρατούσε από πλούσιους, μορφωμένους και θεοφοβούμενους άρχοντες της Πελοποννήσου. Ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη και σπούδασε Φιλοσοφία. Επέστρεψε στην πατρίδα του και ασκήτεψε στην Αχαΐα. Οι Θωμάς και Δημήτριος, Παλαιολόγοι, τον τίμησαν και τον βοήθησαν πολύ στο έργο του (εορτάζει 11 Δεκεμβρίου).
- Λέων, ο Επίσκοπος Κατάνης. Παρακολούθησε πολλές και δύσκολες σπουδές. Έγινε ένας άριστος επιστήμονας. Αφιερώθηκε όμως στην Εκκλησία και στους φτωχούς. Παρά την τεράστια μόρφωσή του στάθηκε σε όλη του την ζωή πράος και ταπεινός (εορτάζει 20 Φεβρουαρίου).
- Μηνάς ο καλλικέλαδος. Ο Άγιος ήταν ειδωλολάτρης Αθηναίος. Ήταν αρκετά μορφωμένος, αλλά στα σύγχρονά του φιλοσοφικά ρεύματα δεν έβρισκε πνευματική ικανοποίηση. Στην αναζήτησή του άρχιζε να διαβάζει και χριστιανικά συγγράμματα. Τότε είδε το φως το αληθινό. Επί Μαξιμίνου, ο Μηνάς έγινε έπαρχος Αλεξανδρείας, αλλά λίγο αργότερα διατάχθηκε να οργανώσει διωγμό κατά των Χριστιανών. Φυσικά αρνήθηκε να εκτελέσει την διαταγή, με αποτέλεσμα ο Μαξιμίνος να τον αντικαταστήσει με άλλον έπαρχο, τον επίσης Αθηναίο Ερμογένη. Αυτός συνέλαβε τον Μηνά και τον φυλάκισε, αλλά γρήγορα ύστερα από συζητήσεις που είχε με τον Άγιο, προσχώρησε και αυτός στον Χριστιανισμό μαζί με έναν ακόμη λόγιο, τον Εύγραφο. Τελικά και τους τρεις τους αποκεφάλισε ο Μαξιμίνος. Ο Μηνάς λέγεται καλλικέλαδος γιατί όταν μιλούσε ήταν σαν να κελαηδά. Σήμερα γι’ αυτό το χάρισμά του θεωρείται προστάτης των δημοσιογράφων (εορτάζει 10 Δεκεμβρίου).
- Μεθόδιος και Κύριλλος. Για μεταφραστές και φιλολόγους. Θεωρούνταν διαφωτιστές – κατηχητές των Σλάβων και γενικότερα της Ευρώπης. Οι Άγιοι εκτιμώνται ιδιαίτερα και από την Δυτική Εκκλησία. Από τον πάπα μάλιστα είχαν προταθεί να τιμώνται ως προστάτες της Ενωμένης Ευρώπης (εορτάζουν 10 Δεκεμβρίου).
- Νεκτάριος Αιγίνης, ο Άγιος και Θαυματουργός. Διατέλεσε δάσκαλος στη Χίο και διευθυντής στην Ριζάρειο Σχολή. Ο μεγαλύτερος ίσως σύγχρονος Άγιός μας. Ο τάφος του είναι από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της εποχής μας και πολλά ιαματικά θαύματα γίνονται στο όνομά του.
- Νικόδημος ο Αγιορείτης. Το 1749 ο Άγιος πήγε στο Άγιον Όρος και έγινε μοναχός. Έργο του (διακόνημά του) ήταν η αντιγραφή και διόρθωση κωδικών και η μετάφραση αρχαίων συγγραμμάτων. Ασχολήθηκε ακόμα με βίους Αγίων και μελετήματα γύρω από την Αγία Γραφή. Διατηρούσε επαφές με πολλούς λόγιους της εποχής του και είχε αναγνώριση για το έργο του. Άφησε πολλά έργα πίσω του. Μερικά από αυτά: «Φιλοκαλία», το «Εορτοδρόμιον» και το «Εξομολογητάριον» κ.λ.π (Εορτάζει 14 Ιουλίου).
- Πρόκλος ο γραφέας. Δίπλα στον Ιωάννη εργάστηκε ως γραφέας ο μαθητής του Πρόκλος, μετέπειτα Άγιος. Αυτός είναι ποιυ έπεισε τον Θεοδόσιο Β’ να ανακομίσει στην Κωνσταντινούπολη (από την Καππαδοκία) τα ιερά λείψανα του Ιωάννη του Χρυσοστόμου (εορτάζει 20 Νοεμβρίου).
- Πρόχωρος ο γραφέας. Δίπλα στον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή και Θεολόγο, εργάστηκε ως γραφέας. Το βιβλίο της «Αποκάλυψης» γράφθηκε καθ’ υπαγόρευση του Ιωάννη από αυτόν. Ο Πρόχωρος μπορεί να θεωρηθεί προστάτης των γραφέων, των γραμματέων, των δακτυλογράφων και των πληκτρογράφων.
- Συμεών ο μεταφραστής. Για τους μεταφραστές (εορτάζει 9 Νοεμβρίου).
- Φώτιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Γεννήθηκε στην Βασιλεύουσα το 820. Ήταν για την εποχή του αυτό που σήμερα ονομάζουμε «μεγαλοφυΐα». Έπαιξε μεγάλο και κυρίαρχο ρόλο στην πολιτική και, όταν χρειάστηκε, μέσα σε έξι μόνο μέρες, πήρε όλους τους βαθμούς της ιεροσύνης και έγινε Πατριάρχης. Αναδείχθηκε και σε αυτόν τον χώρο σε πρωτεύοντα μορφή. Το πνευματικό του έργο ήταν τεράστιο. Αργότερα ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ ο Σοφός, αν και μαθητής του, τον εκθρόνισε και ο Άγιος πέθανε σε ένα μοναστήρι των Αρμενίων (εορτάζει 6 Φεβρουαρίου).

ΚΟΙΝΟΒΙΑΡΧΕΣ



· Αθανάσιος ο Αθωνίτης, Πατέρας του μοναχισμού στο Άγιον Όρος. Από τις μεγαλύτερες μορφές του μοναχισμού. Ο Όσιος γεννήθηκε στην Τραπεζούντα και ασκήτεψε αρχικά στο όρος Κυμινά. Αργότερα, όταν δυνάμωσε σε πίστη και σε Πνεύμα Κυρίου, πήγε στο Άγιον Όρος και ίδρυσε την Μεγάλη Λαύρα, γύρω στο 962 μ.Χ. Η βοήθεια φυσικά του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά ήταν μεγάλη προς τον Όσιο. Στην Μεγάλη Λαύρα μαζεύτηκαν πολλοί μοναχοί και έφτιαξαν με την καθοδήγηση του Οσίου μία πρότυπη μοναστική κοινότητα. Δικαίως ο Αθανάσιος θεωρείται Πατέρας του μοναχισμού (εορτάζει 5 Ιουνίου).

· Αντώνιος ο Μέγας. Καταγόταν από την Αίγυπτο και έζησε τα χρόνια του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού, ξεπερνώντας σε ηλικία τον έναν αιώνα. Όταν παρέδωσε το πνεύμα, ήταν 105 ετών, ακμαίος σωματικά και πνευματικά. Ήταν ο θεμελιωτής του μοναχισμού στην Ανατολή, δίνοντας το έμπρακτο παράδειγμα με την ζωή του, την οποία συνέγραψε ο Μεγάλος Αθανάσιος, ώστε να αποτελέσει κανόνα για τους ασκητές. Σύμφωνα με την παράδοση, παρόλο που δεν ήξερε να διαβάζει, είχε από μικρός απομνημονεύσει ολόκληρο το Ευαγγέλιο. Έζησε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του σε ασκητική απομόνωση. Η Χριστιανική κοινότητα ζήτησε επανειλημμένως την ενεργή υποστήριξή του σε δύσκολες περιστάσεις, όπως στον διωγμό του Μαξιμιανού στην Αίγυπτο και στο ξέσπασμα της αίρεσης του Αρειανισμού (εορτάζει 17 Ιανουαρίου).

· Αντώνιος ο Νέος. Ήταν Θαυματουργός και τιμάται την ίδια μέρα με τον Αντώνιο τον Μέγα. Καταγόταν από την Βέροια. Ασκήτεψε επί 50 χρόνια ολομόναχος σε ένα σπήλαιο. Εκεί βρέθηκε το λείψανό του, το οποίο τοποθετήθηκε στο ναό με το όνομά του που κτίστηκε στην Βέροια.

· Βενέδικτος, ο οργανωτής του μοναχισμού στην Δύση. Ο Βενέδικτος χωρίς τους ευλαβείς γονείς του ίσως να μην ήταν αυτός που ξέρουμε. Μεγάλωσε με Χριστιανικές διδαχές και όταν ήρθε σε κατάλληλη ηλικία αποφάσισε να εργαστεί για την Εκκλησία. Αναχώρησε για τα Απέννινα Όρη όπου και αφιερώθηκε στην προσευχή και την μελέτη. Μετά 20 χρόνια είχε μαζέψει δίπλα του πάνω από 160 μοναχούς. Ο Άγιος Βενέδικτος τον 6ο αιώνα (510) παραδειγματισμένος από τον Παχώμιο, ίδρυσε στο Μόντε Κασίνο, στην Ιταλία, το μοναστικό τάγμα των Βενεδικτίνων Μοναχών και στην συνέχεια το πρώτο μοναστήρι του τάγματος. Ο Βενέδικτος θεωρείται ο κυριότερος οργανωτής του μοναχισμού στη Δύση (εορτάζει 14 Μαρτίου).

· Παχώμιος ο Κοινοβιάρχης. Ιδρυτή του κοινοβιακού μοναχισμού θεωρούν οι πιο πολλοί μελετητές τον Παχώμιο (292-346 μ.Χ.). Αυτός ίδρυσε το πρώτο κοινόβιο σε ένα νησί του Νείλου. Το κοινόβιο του Παχωμίου παρείχε προστασία στους μοναχούς και τις μοναχές και τους επέβαλε ενιαίο τρόπο συμπεριφοράς όσον αφορά την λατρεία, τη νηστεία και την προσευχή. Σε ηλικία 20 ετών κατατάχθηκε στον αυτοκρατορικό στρατό. Προφανώς εκεί έμαθε από διοίκηση και οργάνωση, εκεί όμως γνώρισε και Χριστιανούς στρατιώτες. Όταν απολύθηκε, βαπτίσθηκε και αναχώρησε στην έρημο. Δίπλα στον ασκητή Παλαίμονα, έμαθε τα της πίστεως. Αργότερα όταν ο δάσκαλός του πέθανε, έφτιαξε δικό του κελί και συνέχισε την άσκησή του. Σιγά – σιγά, ολόκληρος στρατός ασκητών μαζεύτηκε γύρω του. 3000 ασκητές οργανώθηκαν από αυτόν σε μοναχικά τάγματα και κάτω από τις υποδείξεις του έμαθαν να ζουν κοινοβιακά. Αργότερα και άλλοι μοναχοί ακολούθησαν τον ίδιο τρόπο ζωής (εορτάζει 15 Μαΐου).

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ (Ζωγράφοι – γραφείς – χαράκτες)


- Αναστάσιος ο Ναυπλιώτης. Ήταν ζωγράφος. Ο Άγιος Νεομάρτυρας (1655) εκτός από την ζωγραφική, συνδέεται και με την μαγεία, μια και του έκαναν σατανικά μάγια, επειδή χώρισε την αρραβωνιαστικιά του! Είναι προστάτης της πόλης του Ναυπλίου (εορτάζει 1 Φεβρουαρίου).
- Θεόδωρος ο Νέος ο Βυζάντιος. Ήταν ζωγράφος του σουλτάνου. Ο Άγιος δούλεψε στο εργαστήριο ζωγραφικής του παλατιού, δίπλα στους καλύτερους βασιλικούς ζωγράφους του σουλτάνου. Αλλαξοπίστησε, γρήγορα όμως μετάνοιωσε, ομολόγησε την αληθινή πίστη και μαρτύρησε (εορτάζει 17 Φεβρουαρίου).
- Ιωάννης ο νηστευτής και ελεήμων. Ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και έζησε στα τέλη του 6ου αιώνα. Ασχολούνταν με την χαρακτική τέχνη. Ο Άγιος ήταν πολύ φτωχός αλλά και έξυπνος άνθρωπος. Διέθεσε την λιγοστή περιουσία του στους φτωχούς, όμως υπήρχαν πολλοί που είχαν ανάγκη την βοήθειά του. Επικαλέστηκε λοιπόν, έλλειψη ρευστότητας και ζήτησε από τον αυτοκράτορα Μαυρίκιο ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, με προοπτική να το επιστρέψει αργότερα. Σε αντάλλαγμα θα έβαζε υποθήκη την περιουσία του. Φυσικά ο Μαυρίκιος του έδωσε τα χρήματα τα οποία μοιράστηκαν από τον Πατριάρχη, και αυτά, στους φτωχούς. Ο αυτοκράτορας πίστεψε ότι ο Πατριάρχης προφανώς θα είχε κάποια αντικείμενα αξίας, γρήγορα όμως κατάλαβε ότι ο Ιωάννης το μόνο που είχε στην κατοχή του ήταν ένα απλό κρεβάτι και μια φτωχική καρέκλα. Θαύμασε τον αφιλοχρήματο Πατριάρχη, έσκισε την υποθήκη, αλλά πήρε το κρεβάτι και την καρέκλα του Αγίου στο παλάτι και τα φύλαξε σαν ιερά κειμήλια. Φυσικά έδωσε κι άλλα χρήματα στον Άγιο και προφανώς του αντικατέστησε τα φτωχικά του έπιπλα με άλλα πολυτιμότερα. Δυστυχώς όμως η παράδοση δεν διέσωσε το τι έγιναν αυτά. Ίσως ο Άγιος να διέθεσε και αυτά για τους φτωχούς (εορτάζει 2 Σεπτεμβρίου).
- Λουκάς ο Ευαγγελιστής. Εκτός από λόγιος και ιατρός, ο Ευαγγελιστής ήταν και πολύ καλός ζωγράφος. Χριστιανός έγινε μέσω του λόγου του Παύλου. Σύμφωνα με την παράδοση. Ήταν ο πρώτος που ζωγράφισε εικόνα της Παναγίας με τον Χριστό αγκαλιά. Ζωγράφισε ακόμα εικόνες του Πέτρου και του Παύλου. Σε πολλά μέρη στην Ελλάδα σώζονται εικόνες που αποδίδονται σε αυτόν. Οι αγιογράφοι σίγουρα δεν θα μπορούσαν να έχουν καλύτερο προστάτη (εορτάζει 18 Οκτωβρίου).
- Μελάνη η Ρωμαία. Έζησε την εποχή του Ονορίου του Β’. Μετά τον θάνατο των δύο παιδιών της πέθανε και ο σύζυγός της και στην συνέχεια και οι γονείς της. Η Οσία αποσύρθηκε στα πατρογονικά της κτήματα και ασχολήθηκε με την καλλιγραφία ιερών βιβλίων (εορτάζει 31 Δεκεμβρίου).
- Νήφων ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Εργάστηκε ως καλλιγράφος (εορτάζει 11 Αυγούστου).
- Πορφύριος ο από μίμων ηθοποιός. (εορτάζει 4 Νοεμβρίου).

Μουσικοί – Ιεροψάλτες – ποιητές


- Αθηνογένης ο Πηδαχθόης. Ο Άγιος ήταν από την Σεβάστεια της Καππαδοκίας, έγινε Επίσκοπος Πηδαχθόης και μαρτύρησε κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού. Είχε μεγάλη καλλιέργεια και μόρφωση και ήταν ένας από τους μεγαλύτερους και πιο ευαίσθητους εκκλησιαστικούς ποιητές. Αθάνατο έργο του, ένδειξη Ορθόδοξης λατρείας, πίστης και δοξολογίας είναι το πασίγνωστο «Φως ιλαρόν αγίας δόξας, αθανάτου Πατρός…» (εορτάζει 16 Ιουλίου).
- Ανδρέας Κρήτης. Ήταν από την Δαμασκό. Εκκλησιαστικός ποιητής και υμνογράφος του Μεγάλου Κανόνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (εορτάζει 4 Ιουλίου).
- Δαβίδ ο Προφήτης και Βασιλιάς. Ήταν λυράρης και ποιητής (εορτάζει 18 & 26 Δεκεμβρίου).
- Ρωμανός ο Μελωδός. (εορτάζει 1 Οκτωβρίου).
- Φιλήμονας. Ήταν μουσικός στην αυλή του ηγεμόνα της Θηβαΐδας.
- Θεόδωρος ο Στουδίτης. Μοναχός της μονής των Στουδίου. Έγραψε πολλά έργα και ήταν ένας από τους πιο εμπνευσμένους υμνογράφους (εορτάζει 11 Νοεμβρίου).
- Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Ήταν αδελφός του Οσίου Κοσμά. Άριστος Θεολόγος, συγγραφέας και εμπνευσμένος υμνογράφος (εορτάζει 4 Δεκεμβρίου).
- Ιωσήφ ο Υμνογράφος. Έγραψε και μελοποίησε τον 9ο αιώνα. Η ζωή του ήταν περιπετειώδης. Καταγόταν από τη Σικελία, εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Πελοπόννησο, έγινε μοναχός στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια βρέθηκε ασκητής στην Κωνσταντινούπολη την οποία και εγκατέλειψε την εποχή του Λέοντα του Ε’. Ήταν η εποχή που η λατρεία των εικόνων απαγορευόταν. Προσπάθησε να πάει στην Ιταλία, αλλά συνελήφθη από πειρατές και φυλακίσθηκε στην Κρήτη. Με την αποκατάσταση της λατρείας των εικόνων, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου και πέθανε το 886. Θεωρείται από τους πιο ευαίσθητους και πολυγραφότερους υμνογράφους της Ορθοδοξίας (εορτάζει 3 Απριλίου).
- Ιερόθεος ο αρεοπαγίτης. Παραβρέθηκε στην επιτάφια Σύναξη των Αποστόλων κατά την κοίμηση της Θεοτόκου. Οι όμορφοι ύμνοι που έψαλε προς τιμήν της, του χάρισαν τον τίτλο του «Θεόληπτου υμνολόγου». Ο Ιερόθεος ήταν Επίσκοπος Αθηνών, έγραψε πολλά βιβλία και πέθανε σε βαθιά γεράματα, ειρηνικά (εορτάζει 4 Οκτωβρίου).
- Κοσμάς ο Επίσκοπος Μαϊουμά. Ο Άγιος ήταν θετός αδελφός του Ιωάννη του Δαμασκηνού. Άριστος υμνογράφος, μελωδός και ποιητής (ίσως πρόκειται για τον Όσιο Κοσμά τον Μελωδό που εορτάζει 14 Οκτωβρίου).
- Στέφανος ο Δαμασκηνός, ο Σαβαΐτης. Ανεψιός του Ιωάννη του Δαμασκηνού. Σε ηλικία δέκα χρόνων ο Όσιος μπήκε στο μοναστήρι του Αγίου Σάββα και εκεί δυνάμωσε σε πνεύμα Κυρίου. Ασχολήθηκε με την ποίηση, διακρίθηκε και σήμερα θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εκκλησιαστικούς ποιητές. Ο Στέφανος πίστευε ότι καθετί που κάνουμε, με λόγια ή έργα, θα πρέπει να γίνεται μόνο και μόνο για να αρέσει στον Κύριο, να τον δοξάζει και όχι για τα μάτια και τους επαίνους των ανθρώπων! Ο Όσιος πέθανε το 807 (εορτάζει 13 Ιουλίου).
- Κασσιανή, μια ποιήτρια παραλίγο αυτοκράτειρα. Ήταν ποιήτρια και υμνογράφος στο Βυζάντιο. Η Κασσιανή έχασε τον θρόνο του Βυζαντίου, επειδή θεωρήθηκε ιδιαίτερα τολμηρή και έξυπνη από τον αυτοκράτορα Θεόφιλο. Ο Θεόφιλος είπε: «Από την γυναίκα πήγασαν όλα τα κακά», υπαινισσόμενος την Εύα. Η Κασσιανή του απάντησε: «Από τη γυναίκα όμως ήρθε η σωτηρία του κόσμου», υπαινισσόμενη την Παρθένο Μαρία. Φαίνεται όμως ότι ο Θεόφιλος παρεξήγησε την ετοιμότητα και το θάρρος της (εορτάζει 7 Σεπτεμβρίου).