Σήμερα είναι :

[silver]

Φεβρωνία η Αγία του Χριστού Μάρτυς ήθλησεν επί του αυτοκράτορος Διοκλητιανού, ότε μέγας διωγμός ηγέρθη υπό τούτου κατά των Χριστιανών. Κατά τους χρόνους δηλαδή του βασιλέως αυτού, έζη εις την Ρώμην έπαρχος τις, ονόματι Άνθιμος, όστις είχεν υιόν καλούμενον Λυσίμαχον, τον οποίον είχεν αρραβωνιασμένον με την θυγατέρα ενός συγκλητικού, Προσφόρου ονόματι. Ούτος ο έπαρχος ησθένησε βαρύτατα, και προσκαλεσάμενος τον αδελφόν του, Σελήνον καλούμενον, είπεν αυτώ: «Εις τας χείρας σου παραδίδω τον υιόν μου Λυσίμαχον, τον οποίον έχε ως υιόν σου, και αυτός σε ως πατέρα του. και εάν αποθάνω, τελείωσον ως πρέπει χαρμοσύνως τους γάμους του». Ταύτα ειπών ο Άνθιμος, μετά τρεις ημέρας απέθανεν. Ο δε βασιλεύς προσεκάλεσε τον Λυσίμαχον, και του λέγει έμπροσθεν του θείου του: «Εγώ, νεανία, σκέπτομαι να σε κάμω έπαρχον δια την αγάπην του πατρός σου. Αλλά επειδή ήκουσα από τινας, ότι επλανήθης από την μητέρα σου και σέβεσαι τον Χριστόν, ανέμενα μέχρις ότου βεβαιωθώ περί τούτου. Λοιπόν τώρα απεφάσισα να σε στείλω εις την Ανατολήν, δια να καταπολεμήσης την πίστιν του Χριστού, όταν δε επιστρέψης να σε τιμήσω ως τον πατέρα σου». Ακούσας ταύτα ο νέος δεν ετόλμησε να αποκριθή, διότι ήτο περίπου είκοσι ετών. Ο δε θείος αυτού παρεκάλεσε τον βασιλέα να τον αφήση να τελειώσουν τους γάμους, κατόπιν δε να υπάγουν αμφότεροι. Ο δε είπεν αυτοίς· «υπάγετε εις την Ανατολήν πρότερον, να αφανίσετε τους Χριστιανούς, και όταν έλθητε, θα σας βοηθήσω και εγώ να εορτάσετε τα γαμήλια». Τότε πλέον δεν ετόλμησαν να είπουν λόγον δεύτερον, αλλά παραλαβόντες τα βασιλικά προστάγματα και πλήθος στρατιωτών, ανεχώρησαν δια την Ανατολήν και έφθασαν εις μίαν χώραν της Μεσοποταμίας Παλμύραν ονόματι. Ο δε Λυσίμαχος είχεν ανεψιόν, Πρίμον καλούμενον, τούτον δε ώρισεν επί κεφαλής των στρατιωτών κόμητα. Όσους εύρον λοιπόν εις την Μεσοποταμίαν Χριστιανούς εθανάτωσεν ο άσπλαγχνος Σελήνος, άλλους έκαιεν εις το πυρ, άλλους δε άλλως ασπλάγχνως ο κακότροπος απέκτεινεν. Όθεν εις όλην την Ανατολήν έτρεμον όλοι οι φιλόχριστοι τον μισόχριστον τούτον τύραννον, διότι είχε πολλήν ωμότητα και μισανθρωπίαν εκ φύσεως. Ο δε Λυσίμαχος ελυπείτο πικρώς δια ταύτα, διότι η μητέρα του ήτο Χριστιανή και τον είχε διδάξει την πίστιν μας. Όθεν μίαν νύκτα είπε προς τον Πρίμον ο Λυσίμαχος. «Ηξεύρεις καλά ότι η μήτηρ μου ήτο Χριστιανή, και εφρόντιζε πολύ να με οδηγήση εις τον Χριστόν, εγώ δε δια τον φόβον του πατρός μου και του βασιλέως δεν ηθέλησα να αρνηθώ την πίστιν μας. Πλην έχω εντολήν από την μητέρα μου, να μη θανατώσω Χριστιανόν, καθόσον μάλιστα και φίλος Χριστού με ηνάγκαζε να γίνω. Όθεν βλέπων τους Χριστιανούς, τους οποίους θανατώνει ο θείος μου, πονεί η ψυχή μου· και όσους φυλακίζει, θέλω να τους αφήσω να φεύγωσι». Ταύτην την παραγγελίαν έχων ο Πρίμος από τον Λυσίμαχον, δεν εφυλάκιζε πλέον Χριστιανούς, αλλά έδιδεν είδησιν εις τα Μοναστήρια να κρύπτωνται, δια να μη τους ευρίσκουν εύκολα οι διώκται. Υπήρχε δε εις την χώραν εκείνην ένα γυναικείον Μοναστήριον, το οποίον είχεν ασκητρίας πεντήκοντα, και είχον ηγουμένην μίαν ενάρετον, Βρυένην ονόματι, ήτις ήτο της Διακόνου Πλατωνίδος μαθήτρια, της οποίας τας αρετάς και τον κανόνα αόκνως εφύλαττεν. Όθεν είχον καλάς τάξεις εις εκείνο το Μοναστήριον, ήτοι νηστείαν, αγρυπνίαν, ανάγνωσιν και άλλα καλά έργα, όσον ηδύναντο. Ανάμεσα δε εις τας άλλας αδελφάς, ήσαν δύο εναρετώτεραι, Πρόκλα και Φεβρωνία καλούμεναι· και η μεν πρώτη ήτο είκοσι πέντε ετών, η δε Φεβρωνία είκοσι (ήτις ήτο ανεψιά της Βρυένης), και τόσον ήτο ωραία και εύμορφος, ώστε εις εκείνα τα μέρη δεν υπήρχεν άλλη ωραιοτέρα της· και τόσον κάλλος είχε και φαιδρότητα εις το πρόσωπον, ώστε δεν ήτο δυνατόν να την ιστορήση ζωγράφος καθώς ήτο εκ φύσεως. Είχε λοιπόν η Βρυένη μεγάλον φόβον και αγωνίαν, πως να φυλάξη την Φεβρωνίαν από τους ασεβείς ίνα μη την βιάσωσιν. Όθεν αι μεν άλλαι έτρωγον μίαν φοράν την ημέραν, αυτήν δε επρόσταξε να τρώγη μόνον κάθε δύο ημέρας μίαν φοράν, δια να μαρανθή το περισσόν κάλλος της και να φαίνεται άσχημος. Η δε Φεβρωνία έκαμνε περισσότερον αγώνα, όσον ηδύνατο, και ούτε τον άρτον, ούτε το ύδωρ εχόρταινεν, αλλά μόνον δια να ζη. Ομοίως και τον ύπνον ελάμβανεν ολίγον, όχι εις στρώμα, αλλά εις σκαμνίον καθημένη ανεπαύετο, ή εις την ξηράν γην εκείτετο, δια να μη έχη ανάπαυσιν, ώστε να κοιμάται ολίγον και να βασανίζη το σώμα της. Όταν δε ήθελε τύχη να πειραχθή εις τον ύπνον της από τον διάβολον, εσηκώνετο ευθύς και παρεκάλει τον Θεόν με δάκρυα να διώξη απ’ αυτής τον πειράζοντα, και ανεγίνωσκε τας βίβλους επιμελέστατα, διότι εκ φύσεως ήτο φιλομαθής. Όθεν έγινε και πολυμαθής τόσον, ώστε την εθαύμαζεν η ηγουμένη, και πάντοτε αυτήν ώριζε να αναγινώσκη εις τας άλλας τα θεία λόγια. Όταν δε ήθελον έλθει εις την Μονήν κοσμικαί γυναίκες ευγενείς, την ετοποθέτουν από μέσα από το παραπέτασμα και ανεγίνωσκε, δια να μη την βλέπουν, ούτε αυτή να θεωρή ποσώς κοσμήματα, ούτε καν και εκείνην όπου την ανέθρεψεν. Ημέραν τινά ήλθε κόρη τις, από ευγενείς γονείς γεννηθείσα, Ιερεία ονόματι, της οποίας ο πατήρ ήτο Συγκλητικός, και αυτή είχε πόθον ανείκαστον να συνομιλήση με την Φεβρωνίαν. Και τόσον παρεκάλεσε την Ηγουμένην με δάκρυα, ώστε της επέτρεψε να εισέλθη εις τον παρθενώνα, αλλά με ένδυμα μοναχικόν. Αύτη δε έστερξε και εμαυροφόρεσε δια τον πολύν πόθον όπου είχε να συνομιλήση με την εκλεκτήν Φεβρωνίαν, την οποίαν εχαιρέτησεν· έπειτα την επρόσταξεν η Ηγουμένη να κάμη ανάγνωσιν από βιβλίον ψυχωφελέστατον. Και τόσον κατενύχθη η Ιερεία εις την διδασκαλίαν της Φεβρωνίας, ώστε επέρασαν όλην την νύκτα και αι δύο άγρυπνοι, χωρίς να κοιμηθώσιν ολότελα· και ούτε η μία εκουράσθη αναγινώσκουσα, ούτε η άλλη ενύσταξεν ακούουσα, αλλά μάλλον έκλαυσε τόσον, ώστε εβράχη η γη από τα περισσά δάκρυα, ότι εκείνη ήτο τέκνον Ελλήνων και ουδέποτε είχεν ακούσει παρομοίους λόγους. Όταν δε εξημέρωσε μετά βίας την κατέπεισεν η Ηγουμένη να υπάγη εις την οικίαν της. Ασπασθείσαι λοιπόν η μία την άλλην απεχαιρετίσθησαν πάλιν με δάκρυα. Τότε η Φεβρωνία ηρώτησε αδελφήν τινα, Θωμαϊδα ονόματι, να της ειπή τις ήτο εκείνη η κόρη, ήτις τοσαύτα δάκρυα έχυσε. Της λέγει η Θωμαϊς· «η Συγκλητική Ιερεία ήτο, κυρία μου». Λέγει η Φεβρωνία· «και διατί με παρεπλανήσατε και της ωμίλουν ως μοναχής»; Η δε είπεν· «ούτως η προεστώσα επρόσταξεν». Η δε Ιερεία, όταν έφθασεν εις τους γονείς της, τους ανήγγειλεν όσα ήκουσεν εις το Μοναστήριον. Και τόσον τους εδίδαξεν επιμελώς, ώστε τους κατέπεισε να λάβουν το σωτήριον βάπτισμα. Εκείνας τας ημέρας ησθένησεν η Φεβρωνία βαρύτατα, η δε Ιερεία ουδέ στιγμήν απεμακρύνθη από κοντά της, αλλ’ εκάθητο και την εφύλαττεν όσον καιρόν ήτο ασθενής. Τον καιρόν εκείνον ήλθεν εις εκείνην την χώραν ο Σελήνος με τον Λυσίμαχον. Όθεν όλοι οι χριστιανοί, λαϊκοί, Κληρικοί και Μοναχοί, άφηνον τα κελλία των και έφευγον εις τα όρη και τα σπήλαια, ως και αυτός ο Επίσκοπος της πόλεως, και εκρύπτοντο δια τον επικείμενον κίνδυνον. Τούτο και αι Μοναχαί της Μονής εκείνης ακούσασαι, ηρώτησαν την Ηγουμένην, εάν ήθελε να τας συγχωρήση να αναχωρήσωσιν ολίγον, έως ότου παρέλθη ο κίνδυνος. Η δε σοφωτάτη Βρυένη ουτω φρονίμως αυταίς απεκρίνατο: «Ακόμη τον πόλεμον δεν είδετε και εδειλιάσατε; Μη, τέκνα μου, σας παρακαλώ· αλλ’ ας αποθάνωμεν δια τον Χριστόν, δια να συζήσωμεν Αυτώ αιωνίως». Ταύτα ακούσασαι αι αδελφαί, τότε μεν εσιώπησαν·τη δε επαύριον μία από αυτάς, Αιθερία ονόματι, είπεν εις τας άλλας. Δια την Φεβρωνίαν δεν μας συγχωρεί η Ηγουμένη να φύγωμεν και δια να μη χάση εκείνην θέλει να απολεσθώμεν όλαι. Προσήλθον λοιπόν όλαι εις την προεστώσαν λέγουσαι: «Συγχώρησόν μας να κρυβώμεν, ότι δεν είμεθα ημείς από τους κληρικούς και από τον Επίσκοπον καλύτεραι. Ηξεύρεις ότι είναι εδώ κορασίδες τινές, και κινδυνεύουν πρώτον μεν να τας μιάνουν οι στρατιώται, δεύτερον δε δεν ημπορούμεν να υπομείνωμεν τα κολαστήρια, και θέλομεν υστερηθή, αι τάλαιναι, και τον μισθόν της ασκήσεως. Λοιπόν, εάν ορίζης, ας πάρωμεν και την Φεβρωνίαν, να κρυβώμεν εις τινα τόπον». Η δε Φεβρωνία απεκρίνατο: «Ζη Κύριος ο Χριστός μου, τον οποίον ενυμφεύθην και του αφιέρωσα την ψυχήν μου. Δεν εξέρχομαι από τον τόπον τούτον, αλλ’ εδώ θα αποθάνω και θα ενταφιασθώ δια τον Δεσπότην μου». Η δε Ηγουμένη είπεν αυταίς: «Κάθε μία ηξεύρει το συμφέρον της, και κάμετε όπως θέλετε». Τότε μία προς μίαν εχαιρέτα την προεστώσαν και την Φεβρωνίαν και απήρχοντο. Η δε Πρόκλα, της Φεβρωνίας η σύντροφος, έπεσεν εις τον τράχηλον αυτής λέγουσα. Εύξαι δι’ εμέ, κυρία μου. Η δε απεκρίνατο. Φοβήθητι τον Θεόν καν συ, και μη με αφήσης μόνην, ότι από την ασθένειαν είμαι ακόμη αδύνατη, μη μου τύχη θάνατος, και δεν δύναται η Ηγουμένη ούτε καν να ενταφιάση το σώμα μου. Η δε Πρόκλα έστερξε να μείνη δια την αγάπην της· αλλά πάλιν ύστερον εδειλίασε και έφυγε την νύκτα κρυφίως. Τότε η Ηγουμένη βλέπουσα την γύμνωσιν του μοναστηρίου εισήλθεν εις την Εκλησίαν και έπεσε κατά γης κλαίουσα. Η δε Θωμαϊς την επαρηγόρει να έχη υπομονήν και ο Κύριος θέλει βοηθήσει ως παντοδύναμος. Λέγει η Βρυένη· δεν λυπούμαι δια τον εαυτόν μας· μόνον δια την Φεβρωνίαν πικραίνομαι, και δεν ηξεύρω που να την κρύψω, μη τύχη και την βιάσουν οι μισόχριστοι Έλληνες. Η δε Φεβρωνία, ακούσασα τον θρήνον της Ηγουμένης, ηρώτησε την Θωμαϊδα διατί έκλαιε. Λέγει εκείνη: «Δια σε φοβούμεθα, μη σε εύρη ψυχική τις βλάβη ή συμφορά, και προσεύχου εις τον Κύριον, ότι εάν έλθουν οι στρατιώται του τυράννου να μας πάρουν εις το κριτήριον, ημάς όπου εγηράσαμεν θα θανατώσωσιν, αλλά σε ως περικαλλή νεάνιδα θέλουν κρατήσει, ίνα σε εξαπατήσουν με κολακείας και πανουργίας να φθείρουν την παρθενίαν σου, ή να σε δυναστεύσουν με απειλάς και κολαστήρια να προδώσης και την ευσέβειαν. Όμως πρόσεχε δια την αγάπην του ουρανίου Νυμφίου σου, μη πλανηθής με χρυσόν ή άργυρον ή δια πολύτιμα ιμάτια και άλλα ρευστά και μάταια πράγματα, να προδώσης την τιμήν ή την ευσέβειαν, και ζημιωθής τον μισθόν των αγώνων σου, γενομένη παίγνιον των δαιμόνων· ότι δεν είναι από την παρθενίαν άλλο τιμιώτερον, της οποίας ο μισθός είναι πολύς και αμέτρητος η ανταπόδοσις. Ο δε ουράνιος Νυμφίος χαρίζει εις εκείνους, οι οποίοι τον ποθήσουν και δεν μολυνθώσιν, αθανασίαν αιώνιον. Λοιπόν φυλάγου να μη αθετήσης τους αρραβώνας και την υπόσχεσιν όπου έδωκες· ότι φοβερά είναι η ημέρα της κρίσεως, όταν έκαστος απολανβάνη κατά τα έργα του». Ταύτα η Φεβρωνία ακούσασα, απεκρίθη. «Καλά έκαμες να με νουθετήσης, ότι με τοιαύτα ψυχωφελή παραγγέλματα με εστερέωσες καλύτερα. Πλην εάν ήθελα, έφευγα και εγώ με τας άλλας· αλλ’ επειδή ποθώ να αποθάνω δια τον Δεσπότην μου, εάν με αξιώση η Χάρις Του, δι’ αυτό παρέμεινα». Όταν ήκουσε ταύτα η Βρυένη, ήρχισε και αυτή να την νουθετή ούτω λέγουσα: «Ενθυμήσου, τέκνον μου, πως σε επήρα από την τροφόν σου, όταν ήσουν ακόμη δύο χρόνων, σε ανέθρεψα, σου έμαθα τα γράμματα και σε εφύλαξα ως κόρην οφθαλμού έως σήμερον. Παρακαλώ σε λοιπόν, να μη αφήσης να σε μολύνωσι, να ζημιωθής όλους τους κόπους σου. Ενθυμήσου τους αγίους Μάρτυρας, όπου έλαβον τοσαύτα δεινά και φρικτά κολαστήρια και ούτως έλαβον από τον Δεσπότην Χριστόν της νίκης τον στέφανον, όχι μόνον άνδρες, αλλά και γυναίκες και παιδία άνηβα. Ενθυμήσου την Λιβύην, της οποίας έκοψαν την κεφαλήν, και της Λεωνίδος, την οποίαν έκαυσαν, και της Ευτροπίης, η οποία με την μητέρα της εμαρτύρησαν, αν και ήτο μόνον χρόνων δώδεκα, όταν επρόσταξεν ο άδικος δικαστής να την τοξεύουν, χωρίς να την δέσουν, δια να δειλιάση τα βέλη και φύγη τον θάνατον· αυτή δε η αείμνηστος υπήκουσεν εις την μητέρα της, και εσταμάτησεν ακίνητος, δεχομένη τας πληγάς των βελών, έως ου εξεψύχησεν. Αυτή λοιπόν, ήτις ήτο παιδίον αμάθητον, έδειξε τόσην ανδρείαν και γενναιότητα, συ δε όπου εδίδασκες άλλας, να νικηθής υπό του εχθρού; Μη γένοιτο». Αυτά και έτερα λέγουσα, ενύκτωσε· το δε πρωϊ, όταν ανέτειλεν ο ήλιος, έγινεν ειςτην πόλιν ταραχή μεγάλη και σύγχυσις, ότι ο Σελήνος επρόσταξε και έρριψαν εις τας φυλακάς πολλούς χριστιανούς και διαφόρως τους εβασάνισεν. Ανήγγειλαν λοιπόν εις αυτόν τινές Έλληνες δια το γυναικείον Μοναστήριον, ευθύς δε απέστειλε στρατιώτας, να φέρουν όσας εύρουν εις το κριτήριον. Έθραυσαν λοιπόν οι στρατιώται τας θύρας και εισελθόντες εύρον μόνον τας τρεις, στρατιώτης δε τις έσυρε το ξίφος να φονεύση την ηγουμένην. Η δε Φεβρωνία έπεσεν εις τους πόδας αυτών λέγουσα: «Σας εξορκίζω εις τον Θεόν, όστις κατοικεί εις τα ουράνια, να φονεύσετε πρώτον εμέ, δια να μη ίδω τον θάνατον της κυρίας μου». Τότε έφθασε και ο Πρίμος, όστις διώξας τους στρατιώτας έξω ηρώτησε την ηγουμένην, τι έγιναν αι Μοναχαί. Αύτη δε του είπεν ότι εφοβήθησαν και έφυγαν. Λέγει ο Πρίμος: Καλόν θα ήτο να εκρύπτεσθε και σεις, διότι εγώ σας λυπούμαι· και υπάγετε κάπου αλλού, αν στείλη ο ηγεμών άλλους στρατιώτας, ώστε να μη σας εύρωσιν. Ούτως ειπών επέστρεψεν εις το Πραιτώριον, και λέγει προς τον Λυσίμαχον: «Μετέβημεν εις το Μοναστήριον, και είδα μίαν νεάνιδα, της οποίας εθαύμασα το κάλλος. Μα τους θεούς, δεν είδα γυναίκα ωραιοτέραν, και είναι πράγματι αξία δια σε». Του λέγει ο Λυσίμαχος· «έχω εντολήν από την μητέρα μου, να μη κακοποιήσω Χριστιανόν. Πως λοιπόν να επιβουλευθώ τας δούλας του Χριστού; Σε παρακαλώ λοιπόν να τας διαφυλάξης εις την ευσέβειαν, ώστε να μη πέσουν εις τας χείρας του θείου μου». Εις όμως από τους κακίστους εκείνους στρατιώτας ανήγγειλεν εις τον Σελήνον, λέγων· ευρήκαμεν εις το Μοναστήριον νεάνιδα, ήτις όντως είναι ξένον θέαμα. Τότε θυμωθείς ο Σελήνος έστειλε στρατιώτας να φέρουν την νέαν εις το κριτήριον. Απελθόντες λοιπόν ήρπασαν αυτήν ως άγρια θηρία, την έδεσαν από τον λαιμόν, και την έσυρον. Η δε ηγουμένη και η Θωμαϊς ήθελον να υπάγουν μετ’ αυτής δια να την νουθετώσιν, αλλά οι στρατιώται δεν επέτρεψαν. Όθεν παρεκάλεσαν αυτούς, να τας αφήσουν να κάμουν προσευχήν προς Κύριον. Και απελθούσαι εις την Εκκλησίαν είπον εις την Φεβρωνίαν ταύτα, δια να την στερεώσουν καλύτερα. «Ιδού, ήδη πορεύεσαι εις τον αγώνα, νύμφη του Ουρανίου Βασιλέως, όστις στέκεται αοράτως και σε φυλάττει, και οι Άγγελοι κρατούσι της νίκης τον στέφανον. Λοιπόν μη φοβηθής τας βασάνους, μη λυπηθής το φθειρόμενον σώμα σου, το οποίον γίνεται αύριον εις τον τάφον άχρηστον και εις βρώμα των σκωλήκων μετατρέπεται· αλλά παράδωσέ το εις μάστιγας και κολαστήρια δια τον Κύριον, δια να ζήσης μετ’ Αυτού αιωνίως εις τον Παράδεισον. Ιδού ημείς μένομεν εδώ, αλλά δεν θα παύσωμεν προσευχόμεναι προς τον Θεόν υπέρ σου, ίνα σε ενδυναμώση να τελειώσης τον δρόμον της αθλήσεως». Η δε Οσία απεκρίθη λέγουσα: «Ελπίζω εις τον Θεόν, μητέρες μου πνευματικαί, να σας κάμω και εις τούτο υπακοήν, καθώς δεν σας παρήκουσα εις καμμίαν εντολήν ουδέποτε και έχω το θάρρος μου εις τον Χριστόν και εις την αειπάρθενον Θεοτόκον, να δείξω ανδρείον και γενναίον φρόνημα, ώστε να με ίδωσιν οι λαοί και να θαυμάσωσι, λέγοντες. Αληθώς αυτή η φυτεία είναι της μεγάλης Βρυένης ανάθρεμμα. Λοιπόν αφήτε με να υπάγω και εύχεσθε υπέρ εμού». Λέγει η Θωμαϊς: «Ζη Κύριος ο Θεός μου, έρχομαι και εγώ με ανδρικά φορέματα, δια να βλέπω τους αγώνας σου». Ιδούσα τότε η Βρυένη τους στρατιώτας ότι εβιάζοντο, ύψωσε τας χείρας προς τον ουρανόν λέγουσα: «Κύριε Ιησού Χριστέ, όστις εφάνης προς την δούλην σου Θέκλαν με το σχήμα του Παύλου και την ενεθάρρυνες, ούτω παραστάσου και φάνηθι και εις ταύτην την ταπεινήν, την ώραν του αγώνος αυτής και δος αυτή βοήθειαν». Ταύτα ειπούσα την ενηγκαλίσθη, την ησπάσθη και την απεχαιρέτησε κλαίουσα. Οι δε στρατιώται επήραν την Αγίαν, την οποίαν ηκολούθει κατόπιν η Θωμαϊς με ανδρικά φορέματα. Αλλά και άλλαι γυναίκες πολλαί κοσμικαί (αι οποίαι επήγαιναν εις το Μοναστήριον και τας εδίδασκεν) ηκολούθησαν τότε, δια να ίδουν τους αγώνας της Αγίας και έτυπτον τα στήθη, οδυνηρώς κλαίουσαι. Ομοίως και η συγκλητική Ιερεία, ως το έμαθεν, έκλαιεν εις τον οίκον της και έλεγε προς τους γονείς της κλαίουσα. Η αδελφή μου και διδάσκαλος Φεβρωνία κρίνεται και εγώ κάθημαι με άνεσιν; Ταύτα λέγουσα κατέπεισε τους γονείς να την αφήσουν, να υπάγη εις το θέατρον. Όθεν παρέλαβεν ως συνοδούς τινάς από τας δούλας της και μετέβη εις το θέατρον δακρύουσα. Αφού συνήχθη λοιπόν πλήθος πολύ εις το θέατρον, έφεραν την Αγίαν, όλοι δε ως είδον αυτήν την εσυμπόνεσαν. Ο δε ηγεμών την ηρώτησε, λέγων. «Εγώ είχα εις τον νουν μου να μη σου ομιλήσω παντελώς, αλλά το κάλλος σου και η ευγένεια του προσώπου σου κατέπαυσαν την πολλήν μου αγανάκτησιν. Λοιπόν όχι ως κατάκριτον σε ερωτώ, αλλ’ ως τέκνον μου αγαπητόν νουθετώ, και σε παρακαλώ να ακούσης τον λόγον μου. Μα τους θεούς, ηρραβωνίσαμεν μίαν πλουσίαν και ωραίαν κόρην του κυρίου μου Λυσιμάχου, εγώ και ο αδελφός μου Άνθιμος, ο πατήρ εκείνου· πλην σήμερον στέργω να λύσω εκείνον τον αρραβώνα, ίνα λάβης συ τούτον ως σύζυγον, όστις είναι ο περικαλλής και ωραιότατος ούτος νεανίας ο συγκάθεδρός μου. Και μη φοβηθής εάν είσαι πτωχή και άπορος από χρήματα, ότι εγώ δεν έχω τέκνα και σας χαρίζω όλον τον πλούτον μου, δια να με έχετε ως πατέρα, να έχης δόξαν αμέτρητον, να σε μακαρίζουν αι γυναίκες όλαι, και ο βασιλεύς αυτός θα σας δώση δώρα αναρίθμητα, όστις υπεσχέθη να κάμη Έπαρχον τον Λυσίμαχον, δεν υπάρχει δε άλλη αξία από ταύτην μεγαλυτέρα. Λοιπόν δος μου καλήν απόκρισιν να χαροποιήσης την ψυχήν μου. Διότι εάν δεν κάμης τον λόγον μου, τρεις ώρας δεν σε αφήνω να ζήσης εις τούτον τον κόσμον». Του λέγει η Φεβρωνία: «Εγώ έχω εις τους ουρανούς παστάδα αχειροποίητον, νυμφώνα ακατάλυτον, προίκα την βασιλείαν των ουρανών και Νυμφίον αθάνατον· όθεν δεν δύναμαι να συνοικήσω με άνθρωπον. Λοιπόν μη πλανάσαι, ούτε να κοπιάζης με κολακείας και απειλάς να με δοκιμάζης, ότι δεν θέλεις με νικήσει ουδέποτε». Ακούσας ταύτα ο τύραννος εθυμώθη, και προστάζει να εκδύσουν την Αγίαν και να την παραστήσουν γυμνήν έμπροσθεν πάντων, δια να εντραπή την ασχημοσύνην της, να ταλανίση την αβουλίαν αυτής και απείθειαν, όταν συλλογισθή από ποίαν λαμπράν δόξαν εις πόσην ατιμίαν κατήντησεν. Όταν λοιπόν εξεγύμνωσαν αυτήν οι στρατιώται και την παρέστησαν ούτω γυμνήν, είπε προς αυτήν ο τύραννος. Βλέπεις, Φεβρωνία, πόσων αγαθών εξέπεσες, και εις πόσην περιέπεσες καταφρόνησιν; Η δε απεκρίνατο. Εις είναι ο Δημιουργός, όστις μας έκαμεν εξ αρχής άρσεν και θήλυ. Όθεν όχι μόνον υπομένω ταύτην την γύμνωσιν, αλλά και να κόψουν δια τον Χριστόν μου ένα έκαστον όλα τα μέλη μου, εάν με αξιώση η χάρις Του να πάθω δια την αγάπην Του δεινά κολαστήρια. Λέγει τότε ο τύραννος: Αναίσχυντε και πάσης ατιμίας αξία, ηξεύρω πως κενοδοξείς δια το κάλλος σου και το έχεις εις έπαινον να σε βλέπωσι. Του λέγει η Αγία: Ο Χριστός μου ηξεύρει, ότι έως την σήμερον δεν είδα χαρακτήρα ανδρός ουδέποτε, και συ με λέγεις αναίσχυντον, αναίσχυντε όντως και άγνωστε. Όστις θέλει να πολεμήση εις αγώνα ολύμπιον, δεν παλαίει ενδεδυμένος με ιμάτια, αλλά γυμνός εις τον αγώνα συμπλέκεται, δια να νικήση τον αντίπαλον. Ούτω και εγώ είναι πρέπον να υπομείνω την γύμνωσιν, δια να πολεμήσω με τον διάβολον τον πατέρα σου. Θυμωθείς τότε ο ηγεμών επρόσταξε να τανύσωσι την Αγίαν τέσσαρες άνδρες, να ανάψουν πυρ κάτωθεν αυτής ίνα φλογίζεται και άνωθεν να την τύπτουν δυνατά εις την ράχιν ανηλεώς έτεροι τέσσαρες άνδρες. Καθώς λοιπόν την έδεραν ώραν πολλήν οι άσπλαγχνοι, ερράντιζαν άλλοι με έλαιον το πυρ υποκάτω, δια να ανάπτη έτι μάλλον και να την φλογίζη χειρότερον. Ούτω λοιπόν δεινώς βασανιζομένης της Αγίας, εφώναζεν ο λαός, και εδέοντο λέγοντες: Σπλαγχνίσου, φιλάνθρωπε δικαστά, την νεάνιδα. Αλλά αυτός ο άσπλαγχνος δεν ηθέλησε· μάλιστα επρόσταξε τους μαστιγώνοντας να την κτυπούν δυνατώτερα. Και όταν είδεν ότι έπιπτον εις την γην αι σάρκες της και εφαίνετο ως νεκρά, επρόσταξε να την ρίψουν παράμερα. Η δε Θωμαϊς ενόμισεν ότι εξεψύχησεν· όθεν ωλιγοψύχησε και αυτή και έπεσεν εις τους πόδας της Ιερείας, ήτις έλεγε ταύτα κλαίουσα: Ουαί μοι, κυρία μου Φεβρωνία, ότι σήμερον υστερήθηκα της διδασκαλίας σου και ετελεύτησε και η Θωμαϊς δια σε. Ακούσασα δε η Φεβρωνία την φωνήν της Ιερείας, παρεκάλεσε τους στρατιώτας να την περιχύσουν με νερόν εις το πρόσωπον. Όταν δε τούτον εποίησαν, συνήλθεν η Φεβρωνία και εζήτησε να ίδη την Ιερείαν· ο δικαστής όμως δεν ηθέλησε, αλλά την εξήταζε πάλιν ο αλιτήριος λέγων: Πως σου φαίνεται η πρώτη συμπλοκή, Φεβρωνία; Η δε απεκρίνατο· «εγνώρισες με την πρώτην δοκιμήν, ότι, του Χριστού βοηθούντος μοι, έμεινα ανίκητος και καταφρονώ τας βασάνους σου». Τότε πάλιν είπεν ο τύραννος: κρεμάσατέ την εις το ξύλον, και ξεσχίσατε δυνατά τας πλευράς της με σιδηρούς όνυχας, έπειτα καταφλέξατε τα ξεσχισμένα μέλη της έως τα οστά αυτής. Τοσούτον λοιπόν εξέσχισαν την Αγίαν, ώστε έπιπτον εις την γην αι σάρκες της και το αίμα της έρρεε ποταμηδόν. Έπειτα φέροντες το πυρ κατέκαιον τα σπλάγχνα της. Η δε, ατενίσασα εις τον ουρανόν, έλεγεν: Ελθέ εις την βοήθειάν μου, Κύριε, και μη με παρίδης την δούλην σου. Ταύτα ειπούσα εσιώπησε, διότι εκαίετο υπό του πυρός. Πολλοί δε από τους παρεστώτας έφυγον δια την πολλήν του ηγεμόνος ωμότητα, οι δε επίλοιποι τον παρεκάλουν να την αποσύρουν από το πυρ και επήκουσεν· είπε δηλαδή και έσβυσαν την φωτιάν, αλλά την άφησαν ακόμη κρεμασμένην και την ηρώτα, εκείνη όμως δεν ηδύνατο να αποκριθή. Όθεν καταβιβάσαντες αυτήν την έδεσαν εις τον πάσσαλον, και προσκαλέσας ιατρόν ο τύραννος τον επρόσταξε να κόψη την γλώσσαν της να την καύσουν, διότι δεν του απεκρίθη. Η δε Αγία εξέβαλεν ευθύς την εύλαλον γλώσσαν της, και ένευσε του ιατρού να την κόψη κατά το πρόσταγμα του τυράννου. Και έλαβεν ο ιατρός τον σίδηρον να την κόψη, αλλά ο λαός εφώναξαν, δεόμενοι του ηγεμόνος να τους κάμη την χάριν ταύτην, να την αφήση δια την ώραν. Ο δε ανήμερος επρόσταξε να αφήσουν την γλώσσαν και να ανασπάσουν τους οδόντας της. Ήρχισεν λοιπόν ο ιατρός να εκριζώνη τους οδόντας και όταν εξερρίζωσε τους δεκαεπτά, από τους πόνους και την αιμορραγίαν ωλιγοψύχησεν η Αγία και προστάσσει τον ιατρόν ο τύραννος να παύση, της έδωκε δε βότανον θεραπευτικόν δια να σταματήση η ρύσις του αίματος. Τότε πάλιν την ηρώτα ο τύραννος· «τι λέγεις, Φεβρωνία; Προσκυνείς τους θεούς»; Η δε απεκρίνατο: Ανάθεμά σε, γέρον τρισκατάρατε· διατί δεν με θανατώνεις το γρηγορώτερον, ίνα απέλθω προς τον ηγαπημένον μου Χριστόν, αλλά εμποδίζεις τον δρόμον μου; Της λέγει ο τύραννος: Εγώ θα αφανίσω δια πυρός και ξίφους το σώμα σου, αναίσχυντον γύναιον, και θα ταπεινώσω την αλαζονείαν σου. Τότε προστάσσει να κόψουν, φευ! τους μαστούς της, έπειτα να καύσουν με πυρ το στήθος της. Η δε Αγία, όταν τους έκοπτον, είπε ταύτα: Κύριε ο Θεός μου, ίδε την θλίψιν μου, και ας έλθη η ψυχή μου εις χείρας σου. Τούτον μόνον είπεν, έπειτα εσιώπα. Και όταν έκαυσαν και τους δύο μαστούς, κατέκαυσαν όλον τον τόπον του στήθους της και επέρνα η λαύρα του πυρός έως μέσα εις αυτά τα εντόσθια. Οι μεν λοιπόν ορώντες ανεθεμάτιζον τον τύραννον και τους θεούς του, η δε Θωμαϊς και η Ιερεία εμήνυσαν εις την Ηγουμένην τα γενόμενα, δια να μη παύση την προσευχήν της υπέρ της μάρτυρος. Ακούσασα λοιπόν η Βρυένη τον φρικτόν αγώνα της Μάρτυρος, εβόα προς Κύριον λέγουσα: Κύριε Ιησού Χριστέ, βοήθει την δούλην σου, και αξίωσόν με να την ίδω τελειωμένην εις την ομολογίαν σου, ίνα συναριθμηθή με τους αγίους σου Μάρτυρας. Ο δε παράνομος τύραννος κατεβίβασε την Αγίαν από τον πάσσαλον, δια να της δώση και άλλην κόλασιν, αλλά αυτή δεν ηδύνατο να σταματήση, ούτε καν να ομιλήση, μόνον έπεσε σχεδόν νεκρά και άφωνος. Τότε λέγει ο Πρίμος προς τον Λυσίμαχον: Διατί να απολεσθή αυτή η ωραιοτάτη κόρη ούτως ασπλάγχνως; Ο δε απεκρίνατο: Δια πολλών σωτηρίαν, ίσως δε και εμού αυτού, την αφήκα να βασανισθή, ίνα λάβουν και άλλοι πολλοί από ταύτην καλόν υπόδειγμα. Η δε Ιερεία, όταν είδε ότι ο αλιτήριος Σελήνος εσκέπτετο να υποβάλη την Φεβρωνίαν και εις άλλα βασανιστήρια, εστάθη ενώπιον αυτού και τον ύβρισε λέγουσα: Δεν εχόρτασες εις τόσα κακά όπου έκαμες ταύτης της Αγίας κόρης, απάνθρωπε; Ούτε ενεθυμήθης τα μέλη της μητρός που εθήλασες, ήτις κακώς σε εγέννησεν, αλλά έδειξες τόσην ασπλαγχνίαν εις αυτήν την ταπεινήν; Εύχομαι να μη σε συγχωρήση ο ουράνιος Βασιλεύς, αλλά να σε παιδεύση εις τούτον τον κόσμον και εις τον μέλλοντα. Ταύτα ακούσας ο άδικος δικαστής εθυμώθη, και επρόσταξε να την δέσουν και αυτήν ως κατάδικον, ίνα την παιδεύση, διότι τον ύβρισεν. Εκείνη δε εισήρχετο εις το στάδιον χαίρουσα και έλεγε: Κύριέ μου Ιησού Χριστέ, δέξαι και εμέ την ταπεινήν μετά της κυρίας μου Φεβρωνίας. Τότε οι φίλοι του Σελήνου τον συνεβούλευσαν να μη κακοποιήση δημοσία την Ιερείαν, επειδή όλον το πλήθος μαρτυρεί μετ’ αυτής, και όλη η πόλις, και όλη η πόλις απολείται. Ταύτα ακούσας ο τύραννος, δεν ετόλμησε να πράξη εις αυτήν άλλο τίποτε και μη δυνάμενος να εκδικηθή κατ’ αυτής δια την άνωθεν αιτίαν, επρόσταξε να κόψουν τας χείρας της Φεβρωνίας και τον ένα πόδα δια το πείσμα της Ιερείας. Έκοψαν λοιπόν και τας δύο χείρας της Μάρτυρος. Όταν δε έκοπτε τον πόδα ο δήμιος από τον αστράγαλον, δεν επέτυχεν ο πέλεκυς την άρθρωσιν και την εκτύπησε τρεις φοράς, έως ότου να τον κόψη ο άσπλαγχνος· όθεν όλον το σώμα τής μακαρίας συνεκλονίσθη από τον πόνον. Και επειδή ησθάνετο μεγάλους πόνους και άρρητον κάκωσιν, ήπλωσε και τον άλλον πόδα, και τον έβαλεν εις το ξύλον να τον κόψη και αυτόν, δια να ξεψυχήση και να μη βασανίζεται. Τούτο βλέπων ο άδικος δικαστής, εσκληρύνθη περισσότερον, λέγων: Βλέπετε πόσην δύναμιν έχει αυτή η αναίσχυντος; Έπειτα είπε προς τον δήμιον: Κόψε τον και αυτόν. Όταν έκοψαν και τον άλλον πόδα, είπε προς τον Σελήνον ο Λυσίμαχος: Ας υπάγωμεν να γευματίσωμεν, και άφες αυτήν την ταλαίπωρον, επειδή τόσας κολάσεις της έδωκες. Ο δε απεκρίνατο: Δεν πηγαίνω, μα τους θεούς, έως να παραδώση το πνεύμα της. Αφ’ ου λοιπόν έκαμαν ώραν πολλήν, και εψυχορράγει πλέον η Αγία, ηρώτησε τους δημίους λέγων: ακόμη ζη αυτή η τρισκατάρατος; Οι δε είπον: Ναι. Τότε προστάσσει ο δυσσεβέστατος να κόψουν την αγίαν της κεφαλήν. Λαβών λοιπόν την σπάθην ο δήμιος και κρατήσας από την κόμην την Αγίαν, έκοψε την τιμίαν της κεφαλήν τη κε’ (25η) του Ιουνίου. Αφού ο παράνομος τύραννος ετελείωσε το θέλημά του υπήγε να φάγη· ο δε Λυσίμαχος έμεινε μέσα περίλυπος, και έχυνε δάκρυα από καρδίας δια την Μάρτυρα, την οποίαν δεν αφήκε τους Χριστιανούς να αρπάσουν (οι οποίοι διηγκωνίζοντο ίνα διαμοιρασθώσι το τίμιον λείψανον), αλλά επρόσταξε τους στρατιώτας να το φρουρούν, δια να της κάμη πολλήν τιμήν, να την ενταφιάση σώαν και ανελλιπή εις το άγιον αυτής Μοναστήριον. Ταύτα προστάξας δεν υπήγεν εις το γεύμα, αλλά εκλείσθη εις το δωμάτιόν του, και εθρήνει της Φεβρωνίας τον θάνατον. Ο δε Σελήνος, ο θείος του, ακούσας ότι επικραίνετο ο Λυσίμαχος, δεν έφαγε ούτε αυτός, αλλ’ έμεινε με πολλήν αδημονίαν περίλυπος. Και περιπατών ανήσυχος από το εν μέρος του παλατίου εις το άλλο, απώλεσε τας φρένας του, και κυττάζων προς τον ουρανόν εξέβαλλε φωνάς ατάκτους και ως ταύρος εμυκάτο, έκαμνε δε σημεία τινά ως των δαιμονιζομένων και εμαίνετο· έπειτα εκτύπησε την κεφαλήν του εις μίαν κολώναν· όθεν ο κακός κακώς εξέψυχε και έδωκε δικαίας δίκας ο άδικος δια την αδικοκρισίαν, την οποίαν κατά της δικαίας κόρης ετέλεσεν. Τότε έγινεν εις το πραιτώριον σύγχυσις, και τρέχοντες όλοι ίνα ίδωσι τον κακόν του θάνατον, επήγε και ο Λυσίμαχος. Και βλέπων τον Σελήνον νεκρόν, ηρώτησε τους στρατιώτας, και του ανήγγειλαν την υπόθεσιν. Τότε ο Λυσίμαχος έσεισε την κεφαλήν του ώραν πολλήν, ταύτα λέγων: Μέγας ο Θεός των Χριστιανών, όστις εξεδίκησε το δίκαιον αίμα της Φεβρωνίας, όπερ εχύθη αδίκως. Ταύτα ειπών εις επήκοον πάντων, προσεκάλεσε Πρίμον τον κόμητα, και του λέγει: Πρόσταξον ευθύς ξυλουργούς να κάμουν της Φεβρωνίας ένα γλωσσόκομον από ξύλα άσηπτα, και στείλε πανταχού κήρυκας να διαλαλήσουν, να συναχθούν Χριστιανοί χωρίς φόβον ή δειλίαν τινά εις την θανήν της Οσιομάρτυρος, επειδή ο θείος μου ετελεύτησε. Και όταν ο κόσμος συναχθή, ας σηκώσουν ευλαβώς οι στρατιώται το άγιον λείψανον να το μεταφέρουν εις το Μοναστήριον της Βρυένης, και μη αφήσης τινά να αρπάση κανέν μέρος του αώματος, ή από τας αγίας σάρκας μέλος μικρότατον· ούτε σκύλον να αφήσης ή άλλο ζώον ακάθαρτον να λείξη ποσώς την γην, όπου εχύθη το τίμιον αίμα της· αλλά και αυτό το χώμα να υπάγης εις το ρηθέν Μοναστήριον. Τότε ο Πρίμος ετέλεσεν όσα επρόσταξεν ο Λυσίμαχος, και εσήκωσαν οι καλύτεροι στρατιώται το άγιον λείψανον, αυτός δε ο Πρίμος εκράτησε την τιμίαν κεφαλήν, τας χείρας, τους πόδας, και τα άλλα μέλη εις την χλαμύδα του με ευλάβειαν. Και πηγαίνοντες εις το Μοναστήριον συνέτρεχε πλήθος του λαού αναρίθμητον. Φθάσαντες εκεί μετά βίας, απέθεσαν το άγιον λείψανον εις την Εκκλησίαν, αφήσας δε ο Πρίμος στρατιώτας να το φυλάττωσι, δια να μη αρπάση τις μέρος εξ αυτού, αυτός μεν έστρεψεν εις τον Λυσίμαχον, η δε Βρυένη ως είδεν ούτω κατακεκομμένον το σώμα της Μάρτυρος, ολιγοψυχήσασα έπεσεν εις την γην, και μετά ώραν πολλήν εσηκώθη και το ενηγκαλίζετο λέγουσα «Ουαί μοι, θύγατερ ότι σήμερον υστερήθημεν της γλυκυτάτης παρουσίας σου και δεν έχομεν άλλον διδάσκαλον να μας αναγινώσκη τας βίβλους τόσον επιμελέστατα». Τότε ήλθον και αι άλλαι Μοναχαί κλαίουσαι· αλλά πλέον από ταύτας εθρήνει η ευλαβής Ιερεία λέγουσα: «Οίμοι, γλυκυτάτη μου Φεβρωνία, ποίαν αμοιβήν να σου δώσω, δια την μεγίστην ευεργεσίαν, όπουμου έκαμες να με εξαγάγης από το σκότος της αγνωσίας, πάνσοφε; Ας προσκυνήσω τους αγίους πόδας σου, που επάτησαν την κεφαλήν του όφεως· ας φιλήσω τας πληγάς των αγίων μελών σου, δια των οποίων η ψυχή μου ιάθη· ας στεφανώσω με άνθη εγκωμίων την σεβασμίαν κορυφήν σου, ήτις έστεψε το γένος μας με το κάλλος των αγώνων σου». Αυτά και έτερα περισσότερα έλεγον όλαι αι αδελφαί, έως ου έφθασεν ο καιρός του εσπερινού, όπου είχον τάξιν να αναγινώσκουν την ακολουθίαν των, και τότε μάλλον επλήθυναν όλαι τα δάκρυα λέγουσαι: «Αδελφή Φεβρωνία, ο καιρός της προσευχής έφθασε, και σήκω να αναγνώσης την ακολουθίαν με την εύλαλον γλώσσάν σου». Τότε πάλιν η Θωμαϊς έλεγε ταύτα, πικρώς δακρύουσα: «Ηξεύρομεν όλαι ότι δεν παρέβης καμμίαν εντολήν της Ηγουμένης ουδέποτε, και τώρα διατί δεν μας υπακούεις, ηγαπημένη αδελφή και κυρία μας, να εγερθής να αναγνώσης την ενάτην, κατά το σύνηθες»; Ταύτα λέγουσαι, έγινε θρήνος και σύγχυσις. Και τότε ήνοιξεν την θύραν της Μονής να εισέλθουν, όσοι συνήχθησαν από τα περίχωρα, Ιερείς και μονάζοντες, οίτινες έκαμαν αγρυπνίαν ολονύκτιον ιστάμενοι έως το πρωϊ, με υμνωδίας τω Κυρίω ψάλλοντες. Ο δε Λυσίμαχος είπε προς τον κόμητα: «Εγώ, ηγαπημένε μου, Πρίμε, από την σήμερον αποτάσσομαι την πλάνην του πατρός μου, με όλην την περιουσίαν του, και πιστεύω εις τον Δεσπότην μου Ιησούν Χριστόν». Του λέγει ο Πρίμος: «το όμοιον κάμνω και εγώ, κύριέ μου. Αναθεματίζω τον Διοκλητιανόν με όλους του τους θεούς, και υποτάσσομαι τω Χριστώ εξ όλης καρδίας μου». Τότε λοιπόν επήγαν ομού εις το Μοναστήριον με πλήθος λαού αναρίθμητον, και φέροντες το γλωσσόκομον έθεσαν εις αυτό το τίμιον λείψανον, και έβαλαν όλα τα άγια μέλη καθ’ ένα εις τον τόπον του, ήτοι την κεφαλήν, τας χείρας και πόδας, τους δε οδόντας έθεσαν εις το στήθος της, δια να μη λείπη τίποτε· και ευωδιάσαντες αυτό με μύρα και αρώματα, το έβαλαν εις τόπον επίσημον, δοξάζοντες και ευχαριστούντες τον Κύριον. Και πολύ πλήθος Ελλήνων επίστευσαν τω Χριστώ και εβαπτίσθησαν. Ομοίως ο Πρίμος και ο Λυσίμαχος εβαπτίσθησαν και ηρνήθησαν τον κόσμον τελείως· ούτε έστρεψαν εις τον δυσσεβή βασιλέα, αλλά επήγαν εις τον Αρχιμανδρίτην Μαρκελλίνον, και τους έκαμε Μοναχούς, και ετελείωσαν την ζωήν των ασκητικώς, με πολιτείαν θεάρεστον. Εβαπτίσθησαν δε και πολλοί στρατιώται, και ετελείωσαν τον βίον θεάρεστα. Ομοίως και η συγκλητική Ιερεία με τους γονείς της απηρνήθησαν τον κόσμον και εκουρεύθησαν εις το Μοναστήριον, εις το οποίον αφιέρωσαν όλον τον πλούτον των. Η δε μακαρία Ιερεία παρακάλεσε την Βρυένην, λέγουσα: «Δέομαί σου, μήτερ και δέσποινα, να με έχης αντί της Φεβρωνίας υποτακτικήν ίνα εκτελώ όλα σου τα προστάγματα». Εξώδευσε δε την προίκα της όλην εις τον Ναόν ιερώς η Ιερεία και τον εστόλισε· και τα χρυσά και αργυρά της κοσμήματα έλυσε και εχρύσωσε της μακαρίας Φεβρωνίας το γλωσσόκομον, εις το οποίον εγίνοντο θαυμάσια άπειρα. Και μάλιστα την ημέραν της εορτής αυτής, όταν έψαλλον αι Μοναχαί την αγρυπνίαν, εφαίνετο και αυτή εις το μέσον αυτών περί το μεσονύκτιον, και έστεκεν εις τον τόπον της, έως την τρίτην ευχήν και την έβλεπον όλαι αι Μοναχαί, αλλά δεν ετόλμα καμμία να την εγγίση ή να την ερωτήσουν ολότελα. Ότι τον πρώτον χρόνον, όπου την είδον, εφοβήθησαν όλαι αι Μοναχαί, και ποσώς δεν την επλησίασαν. Η δε Ηγουμένη εφώναξεν· ιδού η Φεβρωνία, το τέκνον μου. Και μόλις εσίμωσε να την αγκαλιάση έγινε άφαντος. Όθεν από τότε δεν ετόλμα καμμία να την πλησιάση, μόνον την έβλεπον και έκλαιον από την χαράν εις την τοιαύτην θαυμάσιον οπτασίαν. Ο δε Επίσκοπος εκείνης της πόλεως έκτιζεν εξ χρόνους ναόν περικαλλή εις το όνομα της Φεβρωνίας, και όταν τον ετελείωσε, συνεκάλεσε τους λοιπούς Επισκόπους εις την καθιέρωσιν αυτού. Και τελέσαντες αγρυπνίαν ολονύκτιον τη κε΄ Ιουνίου, οπότε ετελειώθη η Αγία, συνήχθη τόσος λαός, ώστε δεν τους εχώρει η Εκκλησία. Το πρωϊ, όταν ετελείωσαν την Ακολουθίαν, επήγαν όλοι οι Επίσκοποι εις τοΜοναστήριον, να ζητήσουν το άγιον λείψανον της Αγίας, ίνα το φέρουν εις τον νέον Ναόν, τον οποίον της έκτισαν. Η δε Ηγουμένη και όλαι αι αδελφαί, ως ήκουσαν ταύτα, έπεσαν εις τους πόδας των Επισκόπων μετά δακρύων λέγουσαι: «Ελεήσατέ μας δια τον Κύριον, και μη μας υστερήσετε τοιαύτης παραμυθίας και παρακλήσεως, να μας πάρετε τον θησαυρόν μας». Τότε λέγει προς την Βρυένην ο Επίσκοπος: «Άκουσον, αδελφή. Συ ηξεύρεις καλά πόσον εσπούδασα και εβασανίσθην εξ χρόνους έως σήμερον με πολύν μου κόπον και έξοδον, εις δόξαν της Αγίας Μάρτυρος. Λοιπόν μη θελήσης να μείνη ο κόπος μου άκαρπος». Η δε Ηγουμένη απεκρίνατο: «Εάν αυτό το έργον αρέση της Αγίας και της αγιωσύνης σας, τις είμαι εγώ να το εμποδίσω; Υπάγετε λοιπόν και σηκώσατέ την , εάν είναι Θεού θέλημα». Τότε επήγαν οι Αρχιερείς εις τον τάφον της Μάρτυρος, και ανεγίνωσκον τας ευχάς να σηκώσουν το γλωσσόκομον. Η δε Ιερεία εφώναζε λέγουσα: «Ουαί εις ημάς τας ταλαιπώρους, τι ορφανία και θλίψις μάς έρχεται σήμερον, να προδώσωμεν τον μαργαρίτην μας. Τι κάμνεις, κυρία Καθηγουμένη; Δια την Φεβρωνίαν απηρνήθην τον κόσμον όλον και κατέφυγα εις τας χείρας σας, και τώρα να υστερηθώ την εμήν αγαλλίασιν»; Λέγει η Βρυένη: «Τι θλίβεσαι, τέκνον μου; Εάν αρέση της Οσίας, υπάγει· ει δε και δεν είναι Θεού θέλημα, δεν δύνανται να την μεταφέρωσιν». Όταν δε επλήρωσαν την ευχήν οι Επίσκοποι και ήπλωσαν τας χείρας να σηκώσουν το άγιον λείψανον, γίνεται ευθύς εις τον αέρα βροντή μεγάλη και φοβερά τόσον, ώστε έπεσαν κατά γης όλοι έντρομοι. Και πάλιν όταν επέρασεν ολίγη ώρα και συνήλθον από τον φόβον, εξαναδοκίμασαν να το σηκώσουν, αλλά δεν ηδυνήθησαν· ότι τοσούτον μέγας και φοβερός σεισμός έγινεν, ώστε εφαίνετο ότι ήθελενα πέση όλη η πόλις. Τότε εγνώρισαν όλοι, ότι δεν ήθελεν η Αγία να φύγη από το Μοναστήριον. Όθεν αι μεν αδελφαί της Μονής εχάρησαν, οι δε πολίται ελυπήθησαν και μάλιστα ο ευλαβής Επίσκοπος, οίτινες παρεκάλεσαν την Ηγουμένην να τους δώση καν ένα μέλος από το άγιον λείψανον. Τότε η Βρυένη ήνοιξε το γλωσσόκομον και εξήλθε λάμψις ομοία με ακτίνα ηλίου και αστραπή πυρός από την Αγίαν. Καθώς λοιπόν ήπλωσε την δεξιάν η Βρυένη να πάρη την μίαν χείρα της Μάρτυρος να την δώση εις τον Επίσκοπον, ευθύς η χειρ της Ηγουμένης εμαράνθη και έμεινεν (ω του θαύματος!) ακίνητος, και δεν ηδύνατο να την αποσύρη από το γλωσσόκομον. Όθεν μετά δακρύων εβόα λέγουσα: «Δέομαί σου, Φεβρωνία τέκνον μου, μη μου οργισθής της ταπεινής, αλλά ενθυμήσου τους κόπους μου, και μη παραδειγματίσης το γήρας μου». Τότε λοιπόν εσυγχώρησεν αυτήν η Οσία, και ιάθη η χειρ αυτής. Όθεν επήρε μόνον ένα οδόντα από το στήθος της Μάρτυρος, και τον έδωκεν εις τον Επίσκοπον, τον οποίον επήραν με ευλάβειαν, ψάλλοντες δε όλοι με λαμπάδας και θυμιάματα, και φθάσαντες εις τον νέον Ναόν, τον έθεσαν εις το Άγιον Θυσιαστήριον. Ο δε παντοδύναμος Θεός έδειξε και εκεί τα θαυμάσιά του εις εκείνο το βραχύτατον μέρος του λειψάνου και εγίνοντο τερατουργήματα εξαίσια. Τυφλοί ανέβλεπον, χωλοί ανωρθούντο, επεριπατούσαν παράλυτοι, οι δαίμονες από τους ασθενείς εδιώκοντο. Τούτο πανταχού ακούοντες, συνέτρεχαν όλοι από πάσης χώρας και πόλεως φέροντες τους αρρώστους, άλλους με τους κραββάτους, και άλλους εις άλογα ζώα φορτωμένους, και όλοι εθεραπαύοντο. Και δεν έπαυσαν ποτέ αι θαυματουργίαι, ότι όχι μόνον τότε, αλλά και κάθε καιρόν κάμνει εις όλους θαυμάσια ο φιλάνθρωπος και υπεράγαθος Θεός, όστις εδόξασε την πανένδοξον και καλλίνικον αυτού Οσιομάρτυρα. Καθώς και αυτή η αείμνηστος και πολύαθλος εδόξασεν Αυτόν με τον αγώνα τής φρικτής εκείνης αθλήσεως, δια της οποίας ηξιώθη τοσαύτης παρρησίας και χάριτος εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών. Ω πρέπει πάσα δόξα και τιμή και προσκύνησις εις τους αιώνας. Αμήν.

[silver]

Τη ΚΣΤ΄ (26η) Ιουνίου, μνήμη του Οσίου πατρός ημών ΔΑΒΙΔ του εν Θεσσαλονίκη.

Δαβίδ ο πολυϋμνητος ούτος Πατήρ, επίγειος Άγγελος και επουράνιος άνθρωπος, εγεννήθη και ανετράφη εις την λαμπράν και μεγαλόπολιν Θεσσαλονίκην, και απαρνηθείς τον κόσμον και τα εγκόσμια εγκατέλιπε φίλους και συγγενείς, τιμήν και δόξαν πρόσκαιρον, χρήματα, κτήματα και πάσαν άλλην ευδαιμονίαν πρόσκαιρον, έτι δε και την εαυτού ψυχήν, κατά την ευαγγελικήν παραγγελίαν, και ηκολούθησε τω Δεσπότη, σηκώσας τον Σταυρόν εκ νεότητος, επειδή ετρώθη βαθέως η καρδία του από τον ένθεον έρωτα. Έκοψε λοιπόν τας τρίχας της κεφαλής και έμεινεν εις το Μοναστήριον των Μαρτύρων Θεοδώρου και Μερκουρίου των Κουκουλιατών επονομαζόμενον, εις το οποίον ησύχαζεν αγωνιζόμενος υπέρ άνθρωπον, τηρών πάσαν αρετήν επιμελέστατα· εξαιρέτως δε ήσκει από όλας τας αρετάς την εγκράτειαν και ταπείνωσιν, γνωρίζων καλώς ότι ο χορτασμός της κοιλίας αποδιώκει την αγρυπνίαν και σωφροσύνην, και η κενοδοξία πάλιν αφανίζει όλας τας αρετάς παντελώς. Δια τούτο εσπούδαζε να αποκτήση την ταπεινοφροσύνην ως φρόνιμος. Αναγινώσκων δε ο Όσιος τας θείας Γραφάς ημέραν και νύκτα, εθαύμαζε τας αρετάς των Αγίων, των προ του νόμου, και μετά τον νόμον, πως τους εδόξασεν ο Θεός, διότι υπήκουον εις τας εντολάς Του και ευηρέστησαν Αυτώ ως έπρεπε. Και τον μεν Άβελ με την θυσίαν εθαυμάστωσε, τον δε Αβραάμ δια πίστεως, τον Ιωσήφ με την σωφροσύνην, τον Ιώβ με την υπομονήν, τον Μωϋσήν νομοθέτην ανέδειξε, τον Δανιήλ και τους τρεις παίδας εφύλαξεν αβλαβείς από το πυρ και τους λέοντας. Τούτων την πολιτείαν συλλογιζόμενος ο θαυμάσιος Δαβίδ εσπούδαζεν ολοψύχως να τους μιμήται το κατά δύναμιν δια να γίνη και συγκληρονόμος αυτών εις την Βασιλείαν την Ουράνιον. Αναγινώσκων δε και τους βίους των Οσίων, οι οποίοι ησκήτευσαν μετά την σάρκωσιν του Σωτήρος την σωτήριον, οίτινες ετέλεσαν τοιούτους θαυμασίους αγώνας και αριστείας, εξεπλήττετο· και μάλιστα τον θαυμαστορείτην Συμεών, και τον τούτου συνώνυμον, και τον Δανιήλ και Πατάπιον, τους στυλίτας, οι οποίοι διήλθον την ζωήν των υπαίθριοι και άστεγοι, υπό ανέμων, υετών και χιόνων βασανιζόμενοι, των οποίων τους βίους αναγινώσκων έκλαιε και τόσον κατενύγετο, ώστε έκαμεν απόφασιν να περάση ομοίαν στενοχωρίαν όσον καιρόν δυνηθή ο αείμνηστος, δια να εύρη ευρυχωρίαν μετά θάνατον. Μίαν ημέραν εθερμάνθη πολλά, και κατενύχθη η καρδία του· όθεν αναβάς εις μίαν αμυγδαλήν, ήτις ευρίσκετο εις το δεξιόν μέρος της Εκκλησίας, έμεινεν επάνω εις ένα κλάδον του δένδρου, εις το οποίον έκαμε μικράν κλίνην ως ηδυνήθη, και ησκήτευεν εκεί καρτερικώς με υπομονήν θαυμάσιον, από τους ανέμους και τας βροχάς και τας χιόνας βασανιζόμενος, από την καύσιν του ηλίου τον καιρόν του θέρους καταφλεγόμενος, και από άλλας πολλάς στενοχωρίας δεινώς οδυνώμενος. Ω της καρτερίας και θαυμασίας υπομονής της πολυάθλου και καθημερινής του Μάρτυρος· και πως υπέμεινε τόσην κακοπάθειαν ο αείμνηστος; Οι άλλοι στυλίται είχον και πλίγην τινά στερρότητα, διότι ήσαν οι στύλοι κτιστοί, και εστέκοντο· και πάλιν όταν εκοιμώντο, ή έκαμναν άλλην χρείαν αναγκαίαν, ήσαν ακίνητοι· αλλ’ ούτος ο αδαμάντινος εκινείτο επάνω εις τον κλάδον του δένδρου πάντοτε, μη έχων ποτέ άνεσιν, υπό των υετών και ανέμων βασανιζόμενος και υπό της χιόνος δεινώς οδυνώμενος. Τοσαύτα πάσχων ο καρτερόψυχος δεν ερραθύμησεν, ούτε ποσώς ωλιγοψύχησεν, ουδέ ηκηδίασεν, ούτε το αγγελοειδές αυτού πρόσωπον ηλλοιώθη, ούτε ήλλαξεν, αλλ’ ήτο το πρόσωπόν του ωραίον ως ρόδον. Όντως εις αυτόν τον τρισόλβιον επληρώθη εκείνο το προφητικόν λόγιον: «Δίκαιος ως φοίνιξ ανθήσει, και ωσεί κέδρος η εν τω Λιβάνω πληθυνθήσεται». Ότι εις τας πράξεις εξήνθησε και αυτός ως τον φοίνικα, και απέδιδε προς τον Θεόν καρπόν ευάρμοστον, υπέρ την αμυγδαλήν και τον φοίνικα γλυκύτερον και ωφελιμώτερον. Επειδή το μεν δένδρον έκαμνεν άνθη και καρπόν φθεορόμενον, εις τέρψιν και απόλαυσιν ανθρώπινπν, ο δε Όσιος με καρπούς θεωρίας και πράξεως ηύφραινε πάσαν ώραν τον Αγαθόν Θεόν, υμνολογών και δοξάζων ακαταπαύστως Αυτόν. Είχε δε ο Όσιος και τινας μαθητάς, οίτινες ήσαν εξαιρετικώς ευλαβείς και φιλόχριστοι, συγκοπιώντες μετ’ αυτού και συγκάμνοντες· πολλάκις δε τον παρεκάλουν δεόμενοι, να καταβή από το δένδρον, να του κτίσουν κελλίον, όπου του ήρεσεν, ήσυχον, δια να τους ποιμαίνη εις νομήν σωτήριον. Αλλ’ ούτος απεκρίνατο λέγων: «Αδελφοί και τέκνα μου, εγώ είμαι αμαρτωλός και ανάξιος άνθρωπος· αλλά ο Δεσπότης Χριστός, ο καλός ποιμήν όστις την ψυχήν Αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων, Αυτός να σας φυλάττη από τας επιβουλάς του δαίμονος, και να σας αξιώση της αιωνίου βασιλείας Του ως Υπεράγαθος. Ότι εγώ, ζη Κύριος ο Θεός μου Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού, δεν καταβαίνω από τούτο το δένδρον, έως να τελειώσουν τρεις χρόνοι, και τότε με την ιδικήν Του εντολήν· ότι χωρίς να είναι θέλημά Του, δεν καταβαίνω απ’ εδώ ολότελα». Αυτοί δε ιδόντες το αμετάθετον της γνώμης του, δεν του έδωσαν πλέον δια ταύτην την αιτίαν άλλην ενόχλησιν. Όταν λοιπόν ετελειώθησαν οι τρεις χρόνοι, εφάνη εις αυτόν Άγιος Άγγελος λέγων: «Δαβίδ, επήκουσε της δεήσεώς σου ο Κύριος, και σου δίδει την χάριν ταύτην, όπου πολλάκις εζήτησες, να είσαι ταπεινόφρων και μέτριος, να τον φοβήσαι και να τον λατρεύης με την πρέπουσαν ευλάβειαν. Κατέβα λοιπόν από το φυτόν και ησύχασον εις κελλίον, ευλογών τον Θεόν, έως να τελειώσης και άλλην οικονομίαν, τότε δε θέλεις εύρει ανάπαυσιν των σωματικών πόνων και ψυχικήν παράκλησιν». Όσην ώραν μεν ελάλει μετ’ αυτού ο Άγγελος, ηκροάτο μετά φόβου και τρόμου ο Όσιος. Έπειτα, όταν έγινεν άφαντος ο φανείς, ηυχαρίστει τον Κύριον ο Όσιος λέγων: «Ευλογητός ο Θεός, όστις εδέχθη την προσευχήν μου και με ηλέησε». Τότε προσκαλεσάμενος τους μαθητάς αυτού εφανέρωσε την οπτασίαν και τους είπε να ετοιμάσουν το κελλίον, κατά την δεσποτικήν εντολήν, ούτοι δε μετά σπουδής έκαμαν καθώς προσετάχθησαν και το εμήνυσαν εις τον αγιώτατον Αρχιεπίσκοπον Δωρόθεον, όστις επήρε τους ευλαβεστέρους κληρικούς χαρούμενος, αναβαίνων δε εις τον Όσιον τον ησπάσθη και τον κατέβασαν από το δένδρον με πολλήν ευλάβειαν· αφού δε ελειτούργησαν, τον έβαλαν εις το κελλίον αυτού, τελέσαντες μεγάλην πανήγυριν. Και ούτως αυτοί μεν επέστρεψαν αγαλλόμενοι, ο δε Όσιος έμεινεν εις το κελλίον ησυχάζων, ηυλόγει δε διηνεκώς και ακαταπαύστως τον Κύριον, ως και πρότερον, όστις τοσαύτην χάριν του εχάρισεν, ώστε εδίωκε δαίμονας, τυφλούς εφώτιζε και πάσαν άλλην ασθένειαν ανίατον ιάτρευε, τον Χριστόν επικαλούμενος. Από δε τα πολλά σημεία, όσα εποίησεν, να αναφέρωμεν δύο ή τρία εις πίστωσιν των άλλων, καθώς εκ των ονύχων ο λέων γνωρίζεται και εκ του κρασπέδου το ύφασμα. Νεανίας τις είχε δαιμόνιον και απήλθε μίαν ημέραν εις το κελλίον του Οσίου. Σταματήσας όθεν έξω της θύρας εφώναζε λέγων· «απόλυσόν με, Δαβίδ, δούλε του αιωνίου Θεού, ότι πυρ εξέρχεται από το κελλίον σου και με φλογίζει». Τότε ο Όσιος ήπλωσεν από την θυρίδα την χείρα του και εκράτησε τον νέον, λέγων: «Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού του ζώντος, σε προστάσσει να εξέλθης από το πλάσμα του, πνεύμα ακάθαρτον». Ταύτα ειπών, εσφράγισε τον νέον με το σημείον του Τιμίου Σταυρού, και παρευθύς εξήλθεν ο δαίμων και έμεινεν υγιής ο άνθρωπος, πάντες δε οι παρόντες, ορώντες τοιούτον θαυμάσιον, εδόξασαν τον Θεόν, όστις δοξάζει όσους τον δοξάζουν με έργα θεάρεστα. Αλλά ακούσατε και άλλο παρόμοιον. Γυνή τις ήτο τελείως τυφλή και παντελώς δεν έβλεπεν. Ακούσασα λοιπόν τας αρετάς του Οσίου και θαυμασίου Δαβίδ, έλαβε χειραγωγόν και απελθούσα εις το κελλίον του έπεσεν εις την γην έξω της θύρας κλαίουσα και έλεγε ταύτα με πολλήν ταπείνωσιν: «Δούλε του ευλογημένου Χριστού, βοήθησόν μοι, μιμούμενος του Δεσπότου Χριστού την χρηστότητα, λύτρωσαί με από ταύτην την πολυώδυνον βάσανον και χάρισέ μου το φως των οφθαλμών μου, το χαρμόσυνον εις όλους και πανευφρόσυνον». Αυτά και έτερα λέγουσα με στεναγμούς και θερμότατα δάκρυα, εδάκρυσε και ο Όσιος συμπονών εις τον πόνον και εις την οδύνην της, ως συμπαθής, όπου ήτο και εύσπλαγχνος· έπειτα αφού έκαμεν ώραν πολλήν ευχήν προς Κύτιον, της είπε να σηκωθή από την γην, όπου εκείτετο κλαίουσα, και να πλησιάση εις το παράθυρον του κελλίου του· τότε ήπλωσε την δεξιάν του έξω του παραθύρου και σφραγίσας τους οφθαλμούς της ασθενούς δια του σημείου του Τιμίου Σταυρού, ηύξατο πάλιν προς Κύριον λέγων: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού του ζώντος, όστις εσαρκώθης εκ της αειπαρθένου Μαρίας και εκ Πνεύματος Αγίου, δια να εξαγάγης από το σκότος τον άνθρωπον, φιλάνθρωπε, και να τον φέρης εις το φως το αιώνιον, και τον εκ γενετής τυφλόν εφώτισας, Αυτός και τώρα, Δέσποτα, φώτισον και την δούλην σου ταύτην, ως παντοδύναμος. Ότι Συ είσαι ο φωτισμός των ψυχών ημών και Σε δοξάζομεν πάντοτε συν τω Πατρί και τω Αγίω σου Πνεύματι». Ταύτα ευξάμενος ο Όσιος, ω του θαύματος! εφωτίσθη παρευθύς η πρώην τυφλώττουσα και έβλεπε λαμπρά και καθαρά, ευχαριστούσα τον Όσιον και δοξάζουσα τον Κύριον. Ταύτην την μεγίστην τερατουργίαν ακούοντες οι Θεσσαλονικείς, τον είχεν η πόλις όλη εις μεγάλην ευλάβειαν και τον ετιμούσαν ως θείον Άγγελον. Όστις δε είχεν ασθένειαν τινά προσήρχετο προς αυτόν, και μόλις ήθελεν εγγίσει την δεξιάν εις τον άρρωστον, έφευγε παρευθύς πάσα ασθένεια και εσκορπίζετο, καθώς το σκότος υπό του φωτός διαλύεται. Πολλά λοιπόν και αναρίθμητα τελέσας θαυμάσια, εδοξάσθη πολλά από τους ανθρώπους και τον εσέβοντο άπαντες. Μετά χρόνους πολλούς ετελεύτησεν ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Δωρόθεος, έγινε δε άλλος, Αριστείδης ονόματι, όστις ήτο και αυτός ενάρετος. Πλην εγίνοντο τον καιρόν εκείνον εκεί εις όλην την Θεσσαλίαν από τους βαρβάρους μεγάλαι ζημίαι και πολλή σύγχυσις. Όθεν ο έπαρχος του Ιλλυρικού έγραψεν εις τον Μητροπολίτην, να υπάγη εις τον βασιλέα, ή να στείλη προς αυτόν άνθρωπον τινά ενάρετον, να τον παρακαλέση να ψηφίση εις την Θεσσαλονίκην έπαρχον, δια την σύγχυσιν των βαρβάρων, διότι τότε δεν υπήρχεν εις Θεσσαλονίκην έπαρχος αλλά μόνον τοποτηρητής, υπήγοντο δε εις τον έπαρχον Σιρμίου. Αναγνώσας λοιπόν ο αγιώτατος Αριστείδης, ο της Θεσσαλονίκης Αρχιεπίσκοπος, την επιστολήν του επάρχου έμπροσθεν των κληρικών και των αρχόντων της πόλεως, τους είπε να ψηφίσουν κατάλληλον τινά και λόγιον άνθρωπον, να τον στείλουν εις τον βασιλέα δι’ αυτήν την υπόθεσιν. Τότε λοιπόν συναθροισθέντες εις την Εκκλησίαν όλοι της πόλεως εβόησαν από συμφώνου να στείλουν τον Όσιον Δαβίδ, δια να τον ευλαβηθή ο ευσεβέστατος βασιλεύς, ως ενάρετον και Άγιον άνθρωπον, και να εκτελέση την παράκλησίν των. Τούτο δε έγινε κατ’ οικονομίαν της θείας Προνοίας, δια να πληρωθή του Αγγέλου η πρόρρησις, όστις είπεν εις τον Όσιον να καταβή από το δένδρον, δια να κάμη και άλλην οικονομίαν και τότε να απέλθη προς Κύριον. Λαβών λοιπόν ο Αρχιερεύς τους ευλαβεστέρους των Κληρικών και λαϊκών προσήλθον εις τον Όσιον και του ανήγγειλαν την υπόθεσιν, παρακαλούντες αυτόν να υπάγη εις τον αυτοκράτορα δια την άνωθεν αίτησιν. Ο δε Όσιος πρώτον μεν επροφασίσθη, ότι δεν ηδύνατο να υπάγη δια το γήρας· έπειτα βλέπων, ότι όλοι τον επίεζον να υπάγη, έστερξε δια να μη γίνη παρήκοος του Αρχιερέως και πάντων των παρακινούντων φιλοχρίστων πολιτών. Ενθυμηθείς τότε ο Όσιος του Αγγέλου την πρόρρησιν, λέγει ταύτα προς τον Αρχιεπίσκοπον: «Ας γίνη, Δέσποτα Άγιε, του Κυρίου το θέλημα. Πλην ηξεύρετε, ότι ο μεν βασιλεύς δι’ ευχών σας θέλει μου χαρίσει όσα του ζητήσω, του Θεού συνεργούντος μοι· αλλά τον Δαβίδ δεν θα τον επανίδετε πλέον ζωντανόν, ίνα συνομιλήσωμεν· διότι επιστρέφων προς σας από τα βασίλεια, όταν θα ευρίσκωμαι ακόμη εις απόστασιν ρκστ΄ (126) σταδίων από τούτο το πενιχρόν κελλίον μου, τότε θα απέλθω προς τον Δεσπότην μου». Ο δε Αρχιερεύς, νομίζων ότι το έλεγε δια πρόφασιν, δια να μη τον αναγκάσουν, τον εσυμβούλευσε πάλιν λέγων: «Μιμήσου λοιπόν τον ποιμένα μας Χριστόν και Διδάσκαλον, όστις εθανατώθη δι’ ημάς ως άνθρωπος και απέθανε. Απόθανε λοιπόν και συ δια τον λαόν σου, δια να λάβης από τους ανθρώπους ευχαριστίαν, από δε τον Δεσπότην Χριστόν δόξαν και έπαινον άπειρον, ως μιμητής του πάθους Του». Τότε εξερχόμενος από το κελλίον ο τρισμακάριος, τον επροσκύνησαν άπαντες, ότι η μορφή του ήτο εξαίσιον θέαμα, αι τρίχες της κεφαλής του έφθανον έως την ζώνην του, έως δε τους πόδας τα γένεια, το σεβάσμιον αυτού πρόσωπον ήτο ωραίον και εύμορφον, ώσπερ του Αβραάμ, βλέπων δε ο καθείς αυτόν τον εθαύμαζε. Λαβών λοιπόν δύο από τους μαθητάς του, Θεόδωρον και Δημήτριον, άνδρας ευλαβείς και εναρέτους, όχι μόνον εις την ψυχήν, αλλά και εις την μορφήν του σώματος ομοίους του, κατέβησαν εις τον λιμένα της πόλεως, και εισελθόντες εις το πλοίον ανεχώρησαν. Όταν δε έφθασαν εις το Βυζάντιον, ηκούσθη η φήμη εις όλην την πόλιν δια τον Όσιον. Ήτο δε τον καιρόν εκείνον Αυτοκράτωρ ο ευσεβής Ιουστινιανός, όστις έλειπε τότε εις άλλον τόπον· η δε βασίλισσα Θεοδώρα έστειλε κουβικουλαρίους και δορυφόρους και τον υπεδέχθη με πολλήν τιμήν και ευλάβειαν· βλέπουσα δε το λαμπρόν εκείνο και αγγελόμορφον πρόσωπον με τοιαύτην πολιάν κόμην εθαύμασε και τον επροσκύνησε με πολλήν ταπείνωσιν, ζητούσα ευχήν και ευλογίαν από αυτόν, όστις ηυχήθη του βασιλέως και ταύτης και πάσης της πόλεως. Η ευσεβής λοιπόν βασίλισσα τον εδεξιώθη τόσον ασμένως και φιλοφρόνως, ώστε δεν δύναμαι να διηγηθώ πληρέστατα πόσην υποδοχήν του έκαμεν η αείμνηστος, νομίζουσα ότι Άγγελον Κυρίου εδέχθη και όχι άνθρωπον. Οπόταν δε και ο βασιλεύς επέστρεψε, του ανήγγειλεν η Αυγούστα δια τον Όσιον, λέγουσα: «Ο Πανάγαθος Θεός μάς ηυσπλαγχνίσθη, Δέσποτα, και έστειλε προς το κράτος σου τον Άγγελον αυτού σήμερον, όστις ήλθεν από την Θεσσαλονίκην και μου εφάνη ότι είδα τον Αβραάμ κατά αλήθειαν». Τη επαύριον επρόσταξεν ο βασιλεύς, όταν συνήχθη όλη η Σύγκλητος, να έλθη ο Όσιος, όστις έθεσεν εις τας παλάμας του αναμμένα κάρβουνα και θυμίαμα και εθυμίασε τον βασιλέα και όλην την Σύγκλητον, με τους μαθητάς του, χωρίς ποσώς να βλαβώσιν από το πυρ αι χείρες του, αν και επέρασε περισσότερον από μίαν ώραν έως να θυμιάση τον λαόν άπαντα. Τούτον το θαυμάσιον ορώντες εξέστησαν άπαντες. Εγερθείς δε από τον θρόνον ο βασιλεύς τον υπεδέχθη ασμένως με πολλήν ευλάβειαν και δεξάμενος τας αναφοράς τού Μητροπολίτου, επήκουσεν εις όλα ο ευσεβής και φιλόχριστος βασιλεύς, ψηφίσας την μεταφοράν της έδρας του επάρχου από το Σίρμιον εις Θεσσαλονίκην. Όχι δε μόνον όσα έγραφον τα γράμματα επλήρωσεν, αλλά και όσα άλλα εζήτησε δια στόματος ο Όσιος μετά πάσης προθυμίας εξετέλεσε και τα υπέγραψε κατά την τάξιν με ερυθρά γράμματα, τα οποία αυτοχείρως έδωκεν εις τον Όσιον και του λέγει· «εύχου, πάτερ τίμιε, δι’ εμέ». Ακολούθως απέλυσεν αυτόν με προπομπήν πολλήν, ως έπρεπεν. Αφού εξεπλήρωσε την αποστολήν του ο Όσιος έπλευσε προς την Θεσσαλονίκην, αλλά δεν έφθασεν εις την πόλιν, καθώς προεφήτευσεν· αλλ’ όταν ήτο εις τον τόπον του Φάρου, είπε προς τους μαθητάς αυτού ταύτα: «Τέκνα μου, ο καιρός της τελευτής μου έφθασε, και ενταφιάσατε το λείψανόν μου εις το Μοναστήριον, όπου κατώκουν. Επιμελείσθε την ψυχήν σας, δια να εύρητε ανάπαυσιν αιώνιον». Αυτούς και άλλους ψυχωφελείς λόγους λέγων, έφθασαν εις το ακρωτήριον, όπου ονομάζεται Έμβολος, εφαίνετο δε απ’ εκεί το Μοναστήριόν του, το οποίον κυττάξας έκαμε την προσευχήν του και ασπασθείς τους μαθητάς του παρέδωκε τω Θεώ την ψυχήν ο τρισόλβιος. Έπνεε δε τότε, όταν εκοιμήθη ο Όσιος, ισχυρός άνεμος, ενώ δε έως τότε έπλεον ταχύτατα, τότε εσταμάτησε το πλοίον (ω του θαύματος) ώραν πολλήν παρ’ όλον τον άνεμον, ουδόλως σαλευόμενον. Ήλθε δε και ευωδία θυμιαμάτων ανείκαστος και φωναί εις τον αέρα ηκούοντο, αι οποίαι υμνούσαν μελωδικώς τον Κύριον. Αφού δε επέρασεν ώρα ικανή, έπαυσαν αι φωναί. Τότε και το πλοίον εκίνησε, δεν επήγεν όμως εις τον λιμένα κατά την συνήθειαν, αλλ’ ώρμησε προς το δυτικόν μέρος της πόλεως, εις τον τόπον, όπου έρριψαν οι ασεβείς πρότερον τα λείψανα των Αγίων Θεοδούλου και Αγαθόποδος. Τότε ως ήκουσαν του Οσίου την κοίμησιν και έλευσιν, εξήλθεν όλη η πόλις με τον Αρχιεπίσκοπον, βαστάζοντες δε με πολλήν ευλάβειαν το άγιον αυτού λειψανον ήλθον εις το Μοναστήριον, και του έκαμαν θήκην από ξύλα τετράγωνα, εις την οποίαν τον έβαλαν και εντίμως ενεταφίασαν. Έπειτα μετετόπισαν την έδραν του Επάρχου εκεί εις την Θεσσαλονίκην, κατά το βασιλικόν διάταγμα, τον δε Όσιον εώρταζον κάθε χρόνον εις το ρηθέν Μοναστήριον. Όταν δε επέρασαν χρόνοι ρν΄ (150) ήτο εκεί Ηγούμενος ενάρετος τις άνθρωπος, το όνομα Δημήτριος, όστις είχεν εις τον Όσιον πολλήν ευλάβειαν, έχων δε πόθον να λάβη μέρος από το άγιόν του λείψανον, να το έχη προς αγιασμόν, έβαλεν ανθρώπους και έσκαπτον τον τάφον. Παρευθύς όμως διερράγη η πλάξ εις τέσσαρα και βλέπων, ότι ο Άγιος δεν ήθελεν, αφήκε την προσπάθειαν. Ο δε μαθητής αυτού του Ηγουμένου, ονόματι Σέργιος, όστις έγινεν ομοίως Ηγούμενος, ύστερον δε δια τας αρετάς του και Θεσσαλονίκης Αρχιεπίσκοπος, ετίμα πολύ τον Όσιον, έχων αυτόν εις πολλήν ευλάβειαν, τον παρεκάλει δε πολλάκις προσευχόμενος να του συγχωρήση να λάβη ολίγον από το άγιόν του λείψανον. Πληροφορηθείς δε από τον Θεόν, ότι έστερξεν ο Όσιος, ανέχωσε τον τάφον, εξήλθε δε τότε ευωδία θαυμάσιος και βλέπων το λείψανον σώον ακόμη και ακέραιον, δεν ετόλμησε να λάβη εξ αυτού μέρος τι, ειμή μόνον ολίγας τρίχας από την κεφαλήν και από τα γένεια. Τα οποία εφύλαττεν ακριβώς και τα ησπάζοντο την ημέραν της εορτής αυτού οι φιλόχριστοι, ήτις τελείται τη κστ΄ (26) Ιουνίου, την οποίαν χαρμοσύνως πανηγυρίζουσι κάθε χρόνον, ευφημούντες τον Όσιον, εις δόξαν Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος. Αμήν.

[silver]

Σαμψών, ο περιφανής ούτος και φιλόξενος ανήρ, ο εις πάσαν γην και θάλασσαν περιβόητος, ήτο από την πρεσβυτέραν Ρώμην, από ευγενείς γονείς και πλουσίους γεννηθείς και ανατραφείς με αυτάρκειαν πραγμάτων και με ενδύματα πλούσια. Επειδή δε οι γονείς του ήσαν από γένος βασιλικόν και είχον πολλά εισοδήματα, εξώδευον ελεύθερα δια να τον μάθουν γράμματα· όθεν έγινε τέλειος εις ολίγον καιρόν, όχι μόνον εις τα ποιητικά, αλλά και εις τα φιλοσοφικά, εσπούδασε δε και την ιατρικήν τέχνην και άλλα όσα του εφάνησαν αρμόδια. Περισσότερον δε από όλας τας επιστήμας επόθησε την ιατρικήν, ως φιλανθρωποτέραν και ψυχωφελεστέραν, διότι ήτο εκ φύσεως εύσπλαγχνος και εσυμπόνει τους ασθενείς και πένητας. Δια τούτο όθεν έμαθε την τέχνην αυτήν, δια να επιμελήται τους έχοντας ανάγκην, τους οποίους έπαιρνεν εις τον οίκον του, και όχι μόνον τους ιάτρευεν ως ιατρός, αλλά και ως δούλος τους υπηρέτει και εξώδευεν εξ ιδίων δια να τους τρέφη και να τους προμηθεύη ιατρικά και βότανα. Δια την εύσπλαγχνον όθεν γνώμην του τον ηξίωσεν ο Θεός να κάμνη από τότε θαυμάσια, και εθεράπευε πάσαν ασθένειαν. Αλλά και πάθη ανίατα και χαλεπά, όσα δεν ηδύναντο οι άλλοι ιατροίνα θεραπεύσουν, αυτός τα ιάτρευεν, όχι με την δύναμιν των βοτάνων και την ανθρωπίνην επιμέλειαν, αλλά με την θείαν βοήθειαν. Όμως από ταπεινοφροσύνην δεν εφανέρωνε την υπόθεσιν, ότι τους ιάτρευε με την θείαν χάριν, αλλά προσεποιείτο ότι έδιδον την θεραπείαν τα βότανα. Εις ολίγον καιρόν οι γονείς αυτού ετελεύτησαν· όθεν έμεινεν ελεύθερος, μη έχων δε εις την αρετήν πλέον κανένα εμπόδιον, επεμελείτο την φιλοξενίαν υπέρ το πρότερον· πωλήσας δε όλα τα πράγματα, τα οποία είχε κινητά και ακίνητα, έδωκε τα χρήματα εις τους πτωχούς, δια να τα λάβη εις την άλλην ζωήν να χαίρεται πάντοτε. Τόσας δε ελεημοσύνας έδιδεν, ώστε δεν έμεινε σχεδόν πτωχός εις εκείνην την πόλιν, όστις να μη λάβη πλουσίαν ελεημοσύνην από τας χείρας του. Υπεδέχετο ξένους, εν΄ρδυε γυμνούς, πεινώντας έτρεφεν, ασθενούντας ιάτρευε και πάσαν άλλην ευεργεσίαν έκαμνεν ο τρισόλβιος εις τους ενδεείς, υπηρετών αυτούς και βοηθών εις όλας τας ανάγκας των προς αυτάρκειαν. Ούτω λοιπόν διασκορπίσας θεαρέστως τον πλούτον δια τον Χριστόν ο χρηστός και εύχρηστος δούλος, εγυμνώθη από όλα τα πρόσκαιρα, και έμεινεν ως αετός υψιπέτης, ακτήμων και άοικος, μονοχίτων και ανάργυρος, δεν εκράτησε δε πλησίον του ειμή μόνον ένα δούλον, δια να τον βοηθή εις τους ασθενείς και να τους υπηρετώσιν αμφότεροι. Μετά ταύτα, δια να αποφύγη τον ανθρώπινον έπαινον, αφήκε την πατρίδα του και μετέβη εις την Κωνσταντινούπολιν, δια να επιμεληθή και εκεί τους ασθενούντας ο συμπαθέστατος. Έμεινε λοιπόν εις τινα οίκον πενιχρόν και πτωχόν ο πλούσιος την προαίρεσιν, συνήθροιζε δε εκεί τους ασθενείς και ξένους και πένητας, τους οποίους ιάτρευεν αναργύρως. Όχι δε μόνον εκείνους οίτινες είχον μικράς ασθενείας, ήτοι πληγάς, οιδήματα, πυρετούς και άλλα πάθη, όπου ιατρεύονται, αλλά και όσα οι άλλοι ιατροί δεν ετολμούσαν να αναλάβουν, ήτοι παραλύτους, δαιμονιζομένους, τυφλούς, και άλλα ανίατα πάθη ιάτρευεν. Όθεν διεδόθη η φήμη του Σαμψών εις όλην την πόλιν, και έτρεχον όλοι οι ασθενείς εις αυτόν και εθεραπεύοντο. Ταύτα μαθών ο αγιώτατος Μηνάς, όστις ήτο τότε οικουμενικός Πατριάρχης, εχειροτόνησε τον Σαμψών ιερέα, γνωρίσας την αρετήν αυτού, όστις ήτο όταν έλαβε την ιερωσύνην χρόνων τριάκοντα. Τον καιρόν εκείνον εβασίλευεν ο μέγας Ιουστινιανός, όστις είχε χαλεπήν ασθένειαν εις τα υπογάστρια και επρήσθησαν τα αιδοία και η κοιλία του υπερμέτρως, τόσον δε πόνον είχεν, ώστε επεθύμει τον θάνατον. Συνήχθησαν λοιπόν εκεί όλοι οι ιατροί της Πόλεως, οίτινες μόνον με λόγους υπέσχοντο να τον ιατρεύσουν, δια να τους δίδη πολύ χρυσίον και αργύριον, με το έργον όμως δεν του έδωσαν καμμίαν ωφέλειαν, αλλά μάλλον επλήθυνεν η ασθένεια και εκινδύνευεν ο ασθενής να αποθάνη. Βλέπων λοιπόν ούτος, ότι ανθρωπίνη τέχνη δεν έφθανε να του δώση την ποθουμένην υγείαν, οδυνώμενος υπό τον πόνων, εβόησε μετά δακρύων προς Κύριον, ζητών την εξ ύψους βοήθειαν. Τότε, επειδή μετά πίστεως και κατανύξεως ήτησε, του επήκουσεν ο εύσπλαγχνος Θεός, δείξας εις αυτόν καθ’ ύπνον πολλούς ιατρούς, ενδεδυμένους με ιερατικήν στολήν άπαντας. Πλησιάσας δε προς τον βασιλέα νέος τις με χρυσοϋφαντα και λαμπρά ιμάτια, του έδειξεν ένα απ’ εκείνους τους ιατρούς, ταπεινόν εις το σχήμα, εύτακτον, ευπρεπή και κόσμιον, λέγων εις αυτόν· «Κύτταξε καλά, βασιλεύ, να γνωρίσης εκείνον τον άνθρωπον, ότι αυτός μόνον δύναται να σε ιατρεύση και όχι έτερος». Τότε εξύπνησεν ο βασιλεύς, και πιστεύσας ως αληθινόν το όνειρον, εχάρη και προστάσσει να έλθουν όλοι οι ιατροί, τους οποίους παρετήρει επιμελώς, αλλά δεν έβλεπε το ποθούμενον. Όθεν έμεινε πάλιν απορών και περίλυπος, μεγάλα χαρίσματα υποσχόμενος εις εκείνον, όστις ήθελεν εύρει το ζητούμενον. Μετά βίας λοιπόν έμαθε την υπόθεσιν εις ιατρός, όστις εγνώριζε τον μακάριον Σαμψών, όχι μόνον από την αρετήν, αλλά και από τινα θαυμάσια όπου έκαμνεν. Όθεν ανέφερεν εις τον βασιλέα περί αυτού, όστις εχάρη ως το ήκουσε, και στείλας δορυφόρους έφεραν με πολλήν τιμήν τον Όσιον, τον οποίον ιδών ο βασιλεύς νε τόσην ευκοσμίαν και ταπεινότητα, έχοντα τα γένεια άλουστα και ανεπιμέλητα, τον εγνώρισε ότι ήτο αυτός εκείνος, τον οποίον είδεν εις το όνειρον. Όθεν από την χαρά του ελησμόνησε την ασθένειαν και πηδήσας από το στρώμα ενηγκαλίσθη ο περίβλεπτος βασιλεύς τον ευτελή και αχρείον εις το φαινόμενον, τον εφίλει εις το στόμα και εις όλην την καφαλήν γλυκύτατα, λέγων· «Συ είσαι, Πάτερ, κατά αλήθειαν, όστις μού έταξες εις το όνειρον να μου ιατρεύσης την ασθένειαν». Ταύτα ειπών ο βασιλεύς επήρε τον Όσιον από την χείρα και εισήλθον εις τα εσώτερα βασίλεια και καθίσας αυτόν πλησίον του δεν εχόρταινε να τον τιμά, αλλά κατεφίλει την δεξιάν του και την ήγγιζεν εις όλον του το πρόσωπον χάριν ευλογίας και αγιότητος. Από την πολλήν του δε ευλάβειαν έκλαιεν ο ευσεβάστατος· ότι ο πάνος της ανάγκης τον εβίαζε να καταφρονή την μεγάλην αξίαν της βασιλείας και να ευτελίζη τον εαυτόν του. Πλην όμως η πολλή ταπείνωσις του βασιλέως ελύπησεν υπερμέτρως τον Όσιον, όστις εβαρύνθη την πολλήν τιμήν, όπου του έδιδε, και του λέγει· «Μη με εμβάλλης εις πειρασμόν, ω βασιλεύ, τον ταλαίπωρον, διότι είμαι αμαρτωλός και ανάξιος, έχων ανάγκην του ελέους του Δεσπότου Χριστού». Ταύτα ειπών έβαλε την χείρα του εις το σημείον όπου είχε το πάθος ο ασθενής και έγεινε τελείως υγιής. Ο δε ταπεινόφρων θεραπευτής, δια να φύγη τον ανθρώπινον έπαινον, έβαλεν ολίγην αλοιφήν εις το πάθος, τάχα πως δεν ήτο αυτός αιτία της θεραπείας, αλλά το βότανον. Πλην όλοι εγνώρισαν αληθώς την υπόθεσιν, επειδή όχι μόνον αυτό ετέλεσεν, αλλά και άλλα θαύματα ο θαυμάσιος υστερώτερα και πρωτύτερα. Όταν εγνώρισεν ο βασιλεύς ότι ελυτρώθη τελείως από το πάθος εκείνο, έμεινε θαυμάζων και αγαλλόμενος. Όθεν θέλων να ανταμείψη την μεγίστην ταύτην ευεργεσίαν, έδιδεν εις τον Όσιον χρυσίον αμέτρητον και άλλα πολύτιμα πράγματα, όσα αγαπούν οι φιλόκοσμοι· ο δε μακάριος Σαμψών, έχων την πτωχείαν μακαριωτέραν παντός χρυσίου και πλούτου προσκαίρου, δεν το εδέχθη ποσώς, αλλά επιστρέψας αυτά εις τον βασιλέα, είπεν εις αυτόν· «Εκείνα όπου εμίσησα δια τον Χριστόν μου χαρίζεις; Είχα και εγώ από τους γονείς μου πολλά χρήματα και κτήματα, αλλά τα κατεφρόνησα, γνωρίζων ότι η πτωχεία είναι ωφελιμωτέρα. Πλην, αν ορίζη η βασιλεία σου, πρόσταξε τεχνίτας να κτίσουν Νοσοκομείον πλησίον εις τον οίκον μου, δια να εισάγω εκεί τους ξένους και ασθενείς, να τους ιατρεύω. Ότι τούτο θα καταστήση το όνομά σου αιώνιον, και θα προξενήση εις την ψυχήν σου πολλήν ωφέλειαν». Ταύτα ακούσας ο βασιλεύς εχάρη και προστάσσει να κτίσουν το Νοσοκομείον οι οικοδόμοι, οι οποίοι έκτιζαν και την Αγίαν Σοφίαν εκείνας τας ημέρας, το έκαμε δε ευρύχωρον πολύ και πλούσιον, καθώς το επεθύμει ο Άγιος. Όταν ετελείωσαν τούτο φιλοκάλως και μεγαλοπρεπώς, το ωνόμασε Νοσοκομείον Σαμψών του Ξενοδόχου, αφιέρωσε δε εις αυτό το Νοσοκομείον πολλά κτήματα και άλλας χορηγίας πλουσίας, δια να πληρώνωνται οι ιατροί, όσοι θα υπηρέτουν εκεί κατά καιρούς και δια να τρέφωνται οι ξένοι, οι πτωχοί και οι ασθενείς. Τούτο εκυβέρνα ο τρισμακάριος Σαμψών με πολλήν επιμέλειαν, καθ’ όλους τους χρόνους τους οποίους έζησεν, υπηρετών τους ασθενείς ως Άγγελους Κυρίου εις όλα τα χρειαζόμενα. Όταν δε εγήρασεν, ολίγον ασθενήσας, εκοιμήθη τον μακάριον ύπνον ιλαρός και πραότατος, γνωρίζων που επήγαινε και οποία αγαθά τον ανέμενον. Ότι η συνείδησις τού εναρέτου ανθρώπου αγάλλεται, όταν έχη αγαθάς ελπίδας να απολαύση την αμοιβήν των καμάτων του. Ομοίως και ο αμαρτωλός, όταν απέρχεται η ψυχή του από τούτον τον κόσμον, σκυθρωπάζει και θλίβεται άμετρα, τας ανομίας του ενθυμούμενος. Επειδή έκαστος είναι ανάγκη να θερίση ως έσπειρε, και να απολαύσωμεν όλοι κατά τον κόπον μας. Απήλθε λοιπόν η μακαρία εκείνη ψυχή εις τας αιωνίους μονάς, ευφραινομένη και χαίρουσα, το δε ιερόν αυτού και τίμιον λείψανον ενεταφίασαν εις τον μέγιστον ναόν του Αγίου Μωκίου του Μάρτυρος, ο οποίος ήτο και συγγενής του Οσίου, καθώς έλεγον εκείνοι όπου τους εγνώριζαν καλώς. Αλλά πως να μη περιγράψω τα τόσα θαυμάσια, όσα έκαμε και μετά θάνατον ο αείμνηστος; Αλλά και πάλιν τις δύναται να διηγηθή ανελλιπή άπαντα τα τελεσθέντα, τα οποία περισσεύουν το άπειρον πέλαγος; Πλην ας είπωμεν εκείνο όπερ έγινε τότε νεωστί εις τον καιρόν τού αυτού βασιλέως Ιουστινιανού, και το γνωρίζει όλη η Κωνσταντινούπολις. Πυρκαϊά ήναψεν από την Αγίαν Σοφίαν, ήτις κατέκαυσε τας πέριξ αυτής οικίας. Όταν δε έφθασε το πυρ έως τον λαμπρόν οίκον εκείνον του θείου Σαμψών, ήναψεν ολίγον εις την στέγην, όσον δε παρήρχετο η ώρα τόσον επλήθυνε και έμελλε να κατακαύση όλον τον οίκον εις ολίγον διάστημα. Τότε πολλοί φιλόχριστοι προσεπάθουν και εκοπίαζον με διάφορα μηχανήματα να σβύσουν το πυρ αλλά δεν ηδύναντο. Ο δε Όσιος, όστις ελυπείτο να αφανισθώσιν οι κόποι του, επρόφθασεν εμφανέστατα, έβλεπον δε αυτόν οι εναρετώτεροι, ότι επεριπάτει εις όλην την στέγην, προστάσσων με θυμόν το πυρ, το οποίον (ω του θαύματος!) υπεχώρει προς τα οπίσω. Έπειτα έκαμε προσευχήν ο Όσιος, ευθύς δε έμεινεν ο οίκος αβλαβής, εκτός από μέρος της στέγης, όπερ εκάη εις την αρχήν. Αλλά ας είπωμεν και έτερον. Άνθρωπός τις, καλούμενος Θεοδώρητος, κατέβαινεν από τινα σκάλαν, ολισθήσας δε εκρημνίσθη και εξήρθρωσε τον πόδα του· και τόσον πόνον ησθάνετο, ώστε έμεινεν άφωνος και ασάλευτος, κειτόμενος ως παραλυτικός εις τον κράββατον τρία ημερονύκτια ύπτιος, άγευστος, άδειπνος και άϋπνος, διότι ούτε να πίη νερόν, ούτε να ομιλήση ηδύνατο, αλλά ήτο ως άψυχος και αναίσθητος. Ούτως ευρισκόμενος ενεθυμήθη τον Όσιον Σαμψών, ότι έκαμνε θαυμάσια πολλά. Όθεν επεκαλέσθη τούτον με τον νουν του (επειδή με το στόμα δεν ηδύνατο να ομιλήση ουδόλως) ζητών την θεραπείαν του. Τότε ευθύς βλέπει τον Όσιον Σαμψών παρά τους πόδας του κραββάτου, όστις εψηλάφει τον αστράγαλόν του, λέγων· «Εγέρθητι, και δεν έχεις κακόν τίποτε». Τότε ο μεν Άγιος ανεχώρησεν, ο δε ασθενής ιατρεύθη, εγερθείς δε ενόμιζεν ότι ονειρεύεται, διότι το απροσδόκητον του θαύματος τον έκαμνε να διστάζη δια την θεραπείαν του. Αλλά όταν εψηλάφησε και τους δύο πόδας και τους εύρεν υγιείς, εθαύμασε και τρέχων προθύμως εις τον τάφον του Οσίου, τον ηυχαρίστει δοξάζων τον Κύριον. Αλλά ακουσατε και άλλο παρόμοιον, όπου συνέβη εις τον κύριον του άνωθεν Θεοδωρήτου, ήτοι εις τον Δρουγγάριον Λέοντα, όστις έπαθε δεινήν συμφοράν όταν ποτέ ήτο έφιππος, ο δε ίππος του τον εκτύπησεν εις τινα τοίχον και εθραύσθη το πόδι τού Λέοντος. Μη δυνάμενοι οι ιατροί να τον θεραπεύσουν απεφάσισαν, να κόψουν τον πόδα του, δια να μη κινδυνεύση να αποθάνη. Ήτο δε ημέρα Τετάρτη, όταν έκαμαν την απόφασιν. Κατά δε την ερχομένην νύκτα βλέπει τρεις ανθρώπους ο Θεοδώρητος εις τον ύπνον του, οίτινες είπον εις αυτόν ως προστάσσοντες· «ειπέ του δεσπότου σου, να μη αφήσουν τους ιατρούς να κόψουν τον πόδα του, ότι την Παρασκευήν έρχεται ο ξενοδόχος Σαμψών να τον θεραπεύση ανώδυνα». Όταν λοιπόν εξημέρωσεν, είπεν εις τους ιατρούς ο Θεοδώρητος το όραμα· όθεν υπέμειναν, έως ότου ιδούν το αποβησόμενον. Κατά την Παρασκευήν εξημερώθη ο Λέων υγιέστατος και πάντες εθαύμασαν. Όχι μόνον δε ταύτην την ευεργεσίαν απήλαυσεν ο Λέων από τον Σαμψών, αλλά και άλλας δύο φοράς ιατρεύθη από δεινάς ασθενείας θαυμασιώτατα. Όθεν δια να μη φανή προς τον ευεργέτην αχάριστος, ανεκαίνισε τον οίκον του Αγίου, όστις ήτο πλέον παλαιός και εκινδύνευε να κρημνισθή, αυτός δε τον επανέκτισεν. Αλλά πως να σιωπήσω το παράδοξον, όπερ έκαμεν εις τον Γενέσιον ο θαυμάσιος; Ούτος ήτο ένας από τους Κληρικούς, και τον είχον εις το Πανδοχείον του Σαμψών νοσοκόμον· επειδή όμως δεν επεμελείτο τους ασθενείς ως έπρεπεν, αλλ’ ήτο αμελής και ράθυμος, εφάνη πρώτον νύκτα τινά προς αυτόν ο Άγιος και τον παρεκίνησε να φροντίζη καλώς τους ασθενείς, να μη υποφέρουν. Έπειτα, επειδή δεν εδιωρθώθη, εφάνη εις αυτόν και ολοφάνερα και τον έδειρε τόσον, ώστε έμεινε πληγωμένος και μελανός καθ’ όλον το σώμα, και από τον φόβον του άλαλος· επειδή δε δεν ηδύνατο να ομιλήση, του έδωσαν χάρτην και μελανοδοχείον να γράψη τι έπαθεν. Ούτος εσημείωσε με βραχυλογίαν την υπόθεσιν, την οποίαν ακούσας ο προαναφερθείς Δρουγγάριος έδραμεν εις το Νοσοκομείον προς τον Γενέσιον, και βλέπων αυτόν ότι ήτο βωβός και άλαλος, παρεκάλεσε τον Όσιον, λέγων ταύτα μετά αδιστάκτου πίστεως· «Άγιε του Θεού, γνωρίζεις εις πόσην ευλάβειαν σε έχω και πόσα εξώδευσα εις τούτον τον οίκον σου. Λοιπόν σε παρακαλώ και εγώ να δώσης την λαλιάν εις τον νοσοκόμον δι’ αγάπην μου, ίνα μας ειπή φανερά τι έπαθε, δια να δοξασθή ο Κύριος». Ταύτα ευξάμενος επέτυχε της αιτήσεως, ωμίλησε δε ο Γενέσιος, διηγούμενος εις όλους σαφώς την υπόθεσιν, όχι μόνον δια το ξενοδοχείον, καθώς είπομεν, αλλά και δια την οικίαν του Οσίου, εις την οποίαν κατώκει πρότερον, πριν να κτισθή εκείνο, την οποίαν ο Άγιος τον επρόσταξε να κάμουν Εκκλησίαν, όπερ και ετέλεσαν επιμελέστατα και την αφιέρωσαν εις το όνομά του. Εις ταύτην γίνονται καθ’ εκάστην εξαίσια θαύματα, από τα οποία να γράψωμεν ενταύθα δύο ή τρία εις πίστωσιν και των άλλων, δια να μη μακρύνωμεν κατά πολύ την διήγησιν. Άρχων τις ονόματι Ευστράτιος, την αξίαν Πρωτοσπαθάριος, φίλος εγκάρδιος του προαναφερθέντος Δρουγγαρίου, είχεν εις τον ένα οφθαλμόν δεινήν ασθένειαν, ήτις επροξένει οδύνην και πόνον ανείκαστον. Τούτον συνεβούλευσεν ο άνωθεν Λέων, λέγων· «Το νοσοκομείον χρειάζεται έλαιον, και αν δώσης αρκετόν δια την αγάπην του Αγίου, εγώ να είμαι εγγυητής του, να σου δώση την υγείαν». Ο δε Ευστράτιος έταξε να δώση το έλαιον, εάν λάβη την θεραπείαν και ευθύς έμεινεν υγιής και άνοσος. Έπειτα, όταν ιατρεύθη, εφάνη προς τον ευεργέτην αχάριστος και ελησμόνησε να δώση ο ανίλεως το έλαιον, δια το έλεος όπου έλαβεν. Ο δε Άγιος φαίνεται καθ’ ύπνον και του λέγει· «Εμέ περιπαίζεις, Ευστράτιε»; Ταύτα ακούσας εκείνος ηγέρθη από τον ύπνον όλος έντρομος, ευθύς δε έστειλε το έλαιον προς τον Λέοντα, παρακαλών αυτόν να δεηθή του Αγίου να τον συγχωρήση, επειδή εβράδυνε να στείλη το χρέος του. Έτερος τις Πρωτοσπαθάριος, Βάρδας ονόματι, είχεν εις την πλευράν δεινήν ασθένειαν, την οποίαν οι ιατροί ονομάζουσιν άνθρακα και τόσον ήπλωσε το κακόν, ώστε κατέλαβε όλην την πλευράν, έως το στήθος, επί του οποίου έκαμε πέντε οπάς και του επροξένει τόσον πόνον, ώστε επεθύμει τον θάνατον, οι δε ιατροί τον απεφάσισαν, μη έχοντες πλέον ελπίδας ζωής δι’ αυτόν. Τότε ήλθεν η εορτή του Αγίου, και μετέβαινον αφ’ εσπέρας να αγρυπνήσουν εις τον ναόν αυτού οι φιλόχριστοι, ο δε ασθενής έμεινεν εις την οικίαν του οδυνώμενος. Το πρωϊ τον είδεν ο οστιάριος Μιχαήλ ενδεδυμένον με λαμπρά ιμάτια και εστέκετο εις τον ναόν του Αγίου, χωρίς τινά ασθένειαν, θαυμάσας δε τον ηρώτησε πως έγινεν εις αυτόν τοιούτον φρικτόν και ταχύ θαυμάσιον. Ο δε απεκρίνατο αγαλλόμενος· «χθες βράδυ εκειτόμην εις την οικίαν μου περίλυπος, διότι δεν ήμην εις θέσιν να έλθω και εγώ εις την του Οσίου πανήγυριν. Ούτως έξυπνος ευρισκόμενος βλέπω γέροντα τινά Μοναχόν, όστις μου λέγει· «Έγειραι να υπάγης εις τον τάφον του Οσίου Σαμψών». Εγώ δε είπον· «Δεν δύναμαι να σηκωθώ, κύριε». Αυτός δε μου είπεν άλλας δύο φοράς να σηκωθώ, και έγινεν άφαντος. Εγώ δε ευρέθην υγιής και δεν ησθανόμην πλέον πόνον τινά εις το σώμα μου. Καλέσας τότε την σύζυγόν μου, της είπα να λύση τον επίδεσμον, τον οποίον είχον δεδεμένον εις το στήθος μου, εις αυτόν δε ευρέθη επικολλημένον οίδημα τι ως αμανίτης (μανιτάρι), το οποίον εβγήκεν από την πληγήν μου, και έμεινα υγιέστατος. Όθεν ήλθα να ευχαριστήσω τον Άγιον δια την τοιαύτην μεγάλην ευεργεσίαν, την οποίαν μου έκαμεν ο αείμνηστος». Ούτως ο Βάρδας διηγείτο μεγαλοφώνως εις όλους το θαυματούργημα. Οι δε ιατροί, οίτινες τον αφήκαν ως νεκρόν, τον εψηλαφούσαν εις την πλευράν και πάντες εξίσταντο. Άλλος τις, την κλήσιν Γεώργιος, υποτακτικός Μοναχού τινός, Εφραίμ ονόματι, είχεν ύδρωπα, και προσμείνας εις τον τάφον του Αγίου ημέρας πολλάς δεν είδε τινά ωφέλειαν. Όθεν απελπισθείς επέστρεψεν εις τον οίκον του Μοναχού Εφραίμ, όστις τον έστειλε και πάλιν, λέγων· «ύπαγε, προσκύνησον την εικόνα του Αγίου, και αλείψου από το έλαιον της κανδήλας, να λάβης την θεραπείαν σου». Τούτου γενομένου έγινεν υγιής ο ασθενής. Ομοίως και γυνή τις, Ειρήνη ονόματι, έπασχεν εξ υδρωπικίας. Νύκτα δε τινα εφάνησαν εις αυτήν τρεις άνθρωποι, ο Άγιος Σαμψών και οι θείοι Ανάργυροι, Κοσμάς και Δαμιανός, ότι με αυτούς τους Αγίους εφάνη πολλάκις εις τους ασθενείς ο Όσιος, όστις είπε της Ειρήνης· «τι έχεις και θλίβεσαι»; Η δε έδειξεν εις αυτόν την ασθένειαν. Τότε προστάσσει τον ένα ο Όσιος να σχίση με το νυστέριον το πάθος της, αύτη δε από τον πόνον όπου ησθάνθη, εξύπνησε, και βλέπει ότι ήτο αλήθεια το ορώμενον, έρρευσε δε από την πληγήν ύλη πολλή, και ούτως έμεινεν υγιής, δοξάζουσα τον Θεόν και ευχαριστούσα τον Άγιον. Αρκούσιν αυτά τα ολίγα να μαρτυρήσωσι την παρρησίαν την οποιαν έχει προς τον Θεόν ο Όσιος. Μάλιστα δε εξέρχεται άγιον μύρον κάθε χρόνον κατά την εορτήν του από τον τάφον του, έως τινάς ημέρας και τούτο είναι πλέον ποθεινότερον και σεβασμιώτερον, παρά να έτρεχεν όλον τον χρόνον, ότι παν σπάνιον, επιθυμητόν και άριστον. Αλλ’ ω Πατέρων φιλόχριστε χριστομίμητε, ελεήμον και εύσπλαγχνε, δέομαί σου να θεραπεύσης και εμέ τον άχρηστον από τα πάθη της ψυχής μου, με τα οποία παρώργισα τον Δεσπότην μου· και να με αξιώσης δια πρεσβειών σου αγίων να κάμω ικανήν μετάνοιαν, όπως επιτύχω της αιωνίου μακαριότητος εν Χριστώ τω Κυρίω ημών. Ω πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

[silver]

Κύρος και Ιωάννης, οι Άγιοι του Χριστού Μάρτυρες και θαυματουργοί Ανάργυροι και ιατροί, ήσαν κατά τους χρόνους του βασιλέως Διοκλητιανού, εν έτει 292, και ο μεν Άγιος Κύρος κατήγετο εκ της Αλεξανδρείας, ο δε Ιωάννης εκ της πόλεως Εδέσσης. Ούτοι λοιπόν ενωθέντες δια της ομοιότητος της γνώμης των περιήρχοντο και ιάτρευον πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν. Επειδή δε παρεκίνουν πολλούς να μαρτυρήσωσι, προσήχθησαν εις τον κατά τόπον άρχοντα, εις τον οποίον παραστάντες και ομολογήσαντες τον Χριστόν, υπεβλήθησαν εις διαφόρους τιμωρίας, έπειτα δε απεκεφαλίσθησαν και έλαβον τους στεφάνους του Μαρτυρίου. Τα δε τίμια αυτών λείψανα τότε μεν επιμελώς εκρύβησαν υπό των πιστών δια την επικρατούσαν ασέβειαν της ειδωλολατρείας, ύστερον δε επί της βασιλείας του Αρκαδίου, Πατριάρχου όντος εις την Αλεξάνδρειαν του Θεοφίλου, εν έτει υ΄ (400), ευρέθησαν αυτά, έκτοτε δε θεραπεύουσι διάφορα πάθη. Τούτων των αγίων λειψάνων την πανήγυριν πνευματικώς εορτάζομεν σήμερον, επειδή κατά την ημέραν ταύτην, κατά την οποίαν οι άσυλοι ούτοι θησαυροί εφανερώθησαν εκ της γης, αναρίθμητα πλήθη ανθρώπων συνέδραμον, οίτινες πάσχοντες εκ διαφόρων ασθενειών ηξιώθησαν ιατρείας· διότι δαιμονισμένοι ηλευθερώνοντο, ασθενείς εθεραπεύοντο, τυφλοί ανέβλεπον, χωλοί περιεπάτουν και απλώς ειπείν, παντός πάθους ιατρείαν εχάριζον εις όλους τους ανθρώπους τα άγια αυτών λείψανα. Όχι μόνον δε τότε τοιαύτα θαυμάσια εγίνοντο, αλλά και μέχρι της σήμερον όσοι μετά πίστεως προστρέχουσιν εις τα άγια λείψανα των Αναργύρων τούτων, παντός πάθους λαμβάνουσι την ίασιν. Τελείται δε η αυτών Σύναξις και εορτή εις τον τόπον τον λεγόμενον του Φωρακίου και εις τας Αρκαδιανάς

[silver]

Πέτρος ο Κορυφαίος Απόστολος του Κυρίου ήτο αδελφός Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, καταγόμενος εκ πόλεως ευτελούς και μικράς, της Βηθσαϊδά, υιός Ιωνά, εκ της φυλής του Πατριάρχου Συμεών, κατά τους χρόνους Υρκανού Αρχιερέως των Ιουδαίων, ζων εν εσχάτη πενία, και δια των ιδίων αυτού χειρών ποριζόμενος τα προς το ζην αναγκαία. Αφού δε ο πατήρ του Ιωνάς ετελεύτησεν, ο μεν Πέτρος έλαβεν εις γυναίκα την θυγατέρα Αριστοβούλου, αδελφού Βαρνάβα του Αποστόλου και απέκτησε τέκνα, ο δε Ανδρέας έμεινεν εν παρθενία. Όταν δε ο Βαπτιστής Ιωάννης εκρατείτο υπό του Ηρώδου εν τη φυλακή, τότε ο Κύριος, ελθών εις την λίμνην Γεννησαρέτ, εύρε τον Ανδρέαν και Πέτρον, οίτινες διώρθωνον τα δίκτυά των και ούτως εκάλεσεν αυτούς· όθεν ευθύς τον ηκολούθησαν. Και λοιπόν, ο μεν Πέτρος εκήρυξε πρότερον το Ευαγγέλιον εις την Ιουδαίαν και Αντιόχειαν, έπειτα εις τα μέρη του Ευξείνου Πόντου και εις την Γαλατίαν και Καππαδοκίαν, Ασίαν και Βιθυνίαν· κατέβη δε έως και εις αυτήν την Ρώμην, ένθα νικήσας δια των θαυμάτων τον Σίμωνα μάγον, εσταυρώθη κατακέφαλα υπό του Νέρωνος, καθώς αυτός ο ίδιος Πέτρος εζήτησε, και ούτως έλαβε τον άφθαρτον στέφανον του μαρτυρίου. Ήτο δε ο θεσπέσιος Πέτρος κατά τον χαρακτήρα του σώματος λευκός κατά το χρώμα, ολίγον ωχρός, φαλακρός την κεφαλήν, σγουράν έχων την επίλοιπον κόμην· είχε τους οφθαλμούς κατ’ επιφάνειαν αιματώδεις και ομοίους με το χρώμα του οίνου, την κόμην λευκήν, το γένειον λευκόν και δασύ, την ρίνα μακράν και τας οφρύς ανεστραμμένας· ήτο μέτριος κατά το μέγεθος, έχων το σχήμα του σώματος όρθιον· ήτο συνετός και φρόνιμος, θείω δε ζήλω παρωξύνετο κατά της αδικίας· ήτο συγχωρητικός εις τους μετανοούντας, μετεβάλλετο ευκόλως, ταχέως δε και αφόβως ανεκάλει τας προτέρας του αποφάσεις. Παύλος δε ο θεσπέσιος, το σκεύος της εκλογής του Χριστού, η δόξα της Εκκλησίας, ο Απόστολος των Εθνών και του κόσμου παντός ο διδάσκαλος, ήτο Ιουδαίος το γένος, καταγόμενος εκ της φυλής του Βενιαμίν, Φαρισαίος δε κατά την αίρεσιν, μαθητής γενόμενος του νομοδιδασκάλου Γαμαλιήλ, και εις το άκρον γεγυμνασμένος τον του Μωϋσέως νόμον· κατώκει δε εις αυτό το όμμα της Κιλικίας, την Ταρσόν (εις χωρίον ονομαζόμενον Γίσχαλα). Ούτος λοιπόν διάπυρος ων εραστής του παλαιού νόμου, επολέμει την Εκκλησίαν του Χριστού, δια γνωματεύσεως δε αυτού εφονεύθη ο πρωτομάρτυς Στέφανος. Όταν δε επεγνώσθη παρά του Θεού, ετυφλώθη κατά τους οφθαλμούς εις το μέσον της ημέρας, και φωνήν ήκουσεν άνωθεν θεϊκήν, η οποία τον παρέπεμπεν εις τον Ανανίαν τον αρχαίον μαθητήν του Κυρίου, κατοικούντα εις την Δαμασκον· ούτος κατηχήσας και διδάξας τον Παύλον, εβάπτισεν αυτόν. Ο θεσπέσιος λοιπόν Παύλος, σκεύος εκλογής γενόμενος, διήλθεν όλην την οικουμένην, ως εάν είχε πτερά, και καταντήσας εις Ρώμην εδίδαξε πολλούς Έλληνας και τελευταίον εκεί ετελείωσε την ζωήν του, αποκεφαλισθείς υπό του βασιλέως Νέρωνος δια την ομολογίαν του Χριστού· λέγουσι δε ότι εκ της τομής του λαιμού του έτρεξεν αίμα ομού με γάλα. Καίτοι δε κατά τους χρόνους εμαρτύρησεν ο Παύλος μετά τον Πέτρον, τα άγια όμως αυτών λείψανα κατετέθησαν εν τω αυτώ τόπω. Ήτο δε ο μακάριος Παύλος κατά τον χαρακτήρα του σώματος φαλακρός την κεφαλήν, είχε τα όμματα χαροποιά και τας οφρύς κάτω νευούσας, το γένειον επιχαρίτως κατεβασμένον, την ρίνα κυρτήν και αρμόζουσαν εις όλον το πρόσωπόν του· ήτο εστολισμένος με μαύρας ομού και λευκάς τρίχας· ήτο κυρτός εις το σώμα, εύρωστος και μικρόσωμος, συνεσταλμένος κατά τα ήθη και φρόνιμος, πλήρης θείων χαρισμάτων· είχε σεμνά κινήματα και λόγους γλυκείς, προσείλκυε δε εις την αγάπην του όλους εκείνους όσοι προσέτρεχον εις αυτόν με την δύναμιν των θαυμάτων. Αμφότεροι ούτοι οι Κορυφαίοι Απόστολοι ήσαν πεπληρωμένοι εκ της θείας χάριτος του Αγίου Πνεύματος· τελείται δε η αυτών Σύναξις και εορτή εν τω σεπτώ Ναώ των Αγίων Αποστόλων των μεγάλων, ειςτο Ορφανοτροφείον και εις τον σεπτόν Ναόν του Αγίου και πανευφήμου Αποστόλου Πέτρου, ο οποίος είναι πλησίον της αγιωτάτης μεγάλης Εκκλησίας, και εις όλας τας κατά τόπον αγίας του Χριστού Εκκλησίας.

[silver]

Τη Λ΄ (30η) Ιουνίου, η Σύναξις των Αγίων ενδόξων και πανευφήμων ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ των ΔΩΔΕΚΑ, και δήλωσις που και πως έκαστος αυτών εκήρυξε και ετελειώθη.

Τω Λόγω Κυρίου οι ουρανοί εστερεώθησαν, και τω Πνεύματι του στόματος αυτού πάσα η δύναμις αυτών (Ψαλμ. λβ:6). Ταύτα ο μακαριώτατος Δαβίδ, υπό του Αγίου Πνεύματος ενηχούμενος, τρανώς εδογμάτισεν. Λέγων δηλαδή ότι η Αγία Τριάς είναι των όλων δημιουργός. Αύτη είναι η προάναρχος αρχή, η εν τρισί προσώποις μία θεότης, η πάντων βασιλεύουσα, η οποία εφιλοξενήθη επί της γης εις την δρυν του Μαμβρή υπό του προπάτορος Αβραάμ, χωρίς να αφήση τα ουράνια· προεμήνυε δε με την φιλοξενίαν ταύτην την δια σαρκός του Θεού Λόγου επιφάνειαν, και τους σήμερον εορταζομένους Αγίους Αποστόλους, επειδή είπεν εις τον Αβραάμ· «Και ευλογηθήσονται εν τω σπέρματί σου πάντα τα έθνη της γης» (Γεν. κβ: 18) και πάλιν· «Και βασιλείς εκ σου εξελεύσονται» (Γεν. ιζ: 6). Διότι ο Αβραάμ εγέννησε τον Ισαάκ, ο δε Ισαάκ εγέννησε τον Ιακώβ, ο δε Ιακώβ εγέννησε τους δώδεκα Πατριάρχας του Ισραήλ. Και βλέπε, ω ακροατά, πως είναι σύμφωνα με την Νέαν Διαθήκην τα της Παλαιάς παραδείγματα, διότι οι ανωτέρω δώδεκα Πατριάρχαι προεικόνιζον τους σημερινούς δώδεκα Αποστόλους, αλλά και οι δώδεκα κώδωνες, οι οποίοι ηχολόγουν όταν ιεράτευεν εν τη σκηνή ο Αρχιερεύς Ααρών, τους δώδεκα τούτους Αποστόλους εδήλουν, διότι αυτοί ήχησαν και εκήρυξαν εις όλην την οικουμένην του σαρκωθέντος Χριστού την επιδημίαν και το Ευαγγέλιον. Δια τούτο και ο Ωσηέ προεφήτευσεν, ότι δώδεκα δρύες θέλουσιν ακολουθήσει τον επί γης φανέντα Θεόν, το οποίον έγινε και εμπράκτως· και πολλά άλλα της Παλαιάς Γραφής προεικόνισαν τους ιερούς Αποστόλους. Επειδή δε, δια την άπειρον Αυτού αγαθότητα και το μέγα έλεος, κενώσας την εαυτού δόξαν ο Υιός και Λόγος του Θεού προσέλαβε την ανθρωπίνην φύσιν και εθέωσεν αυτήν, δια τούτο, θέλων να δείξη τρανοτέραν την προς ημάς αυτού αγαθότητα, εξελέξατο τους κατά το φαινόμενον ευτελείς δώδεκα Μαθητάς Του, και εποίησεν αυτούς Αποστόλους και αυτόπτας της οικονομίας Του· και αφ’ ου διεμοίρασεν εις αυτούς το Άγιον Πνεύμα εν είδει πυρίνων γλωσσών, τους απέστειλεν εις όλην την υφήλιον, ίνα θεολογώσι το της Τριάδος Μυστήριον και την θείαν οικονομίαν, και ίνα ευαγγελίζωσι πάντα τα έθνη και βαπτίζωσιν αυτά εις το όνομα της Αγίας Τριάδος. Όθεν δι’ αυτών εφωτίσθη όλη η κτίσις, και την ορθόδοξον επλούτησε πίστιν, ευσεβώς την Αγίαν Τριάδα λατρεύουσα, και τον ένα της Αγίας Τριάδος ομολογούσα Θεόν τε και άνθρωπον, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν. Τούτους λοιπόν τους δώδεκα ιερούς Αποστόλους χρεωστούμεν όλοι οι Χριστιανοί να τιμώμεν και να γεγαίρωμεν, ως καθαιρέτας της πλάνης, ως φωστήρας του κόσμου και κήρυκας της ευσεβείας, και θεμελιωτάς της εκκλησιαστικής ευταξίας, την οποίαν δια των υπ’ αυτών εκτεθέντων θείων και ιερών Κανόνων, καλώς περιεχαράκωσαν. Χρεωστούμεν δε να φανερώσωμεν και πως έκαστος των Αποστόλων εκήρυξε, και εις ποίον τόπον ετελειώθη· διότι, καίτοι οι Απόστολοι δεν ετελειώθησαν όλοι ομού κατά τον αυτόν χρόνον, ούτε εις τον αυτόν τόπον, όμως επειδή η Εκκλησία του Θεού εορτάζει σήμερον την μνήμην όλων ομού των Αποστόλων, δια τούτο, χρεωστεί να αναφέρη και όλων ομού το κήρυγμα και το τέλος.
Πρώτος λοιπόν των Αποστόλων είναι ο Κορυφαίος Πέτρος, ο οποίος εκήρυξε το Ευαγγέλιον πρότερον μεν εις την Ιουδαίαν και Αντιόχειαν, έπειτα δε εις τα μέρη του Ευξείνου Πόντου και εις την Γαλατίαν και Καππαδοκίαν, την Ασίαν και Βιθυνίαν, ως προείπομεν εις την εικοστήν ενάτην του παρόντος· τελευταίον δε έφθασε και έως εις την Ρώμην, και εκεί ευρών τον Σίμωνα μάγον διελέχθη μετ’ αυτού, καυχωμένου ότι θέλει νικήσει τον Πέτρον με τα θαύματα εις ωρισμένην ημέραν. Όταν λοιπόν ήλθεν η ωρισμένη ημέρα, εξήλθε και ο βασιλεύς Νέρων εις την θεωρίαν ταύτην μεθ’ όλων των πολιτών της Ρώμης. Τότε εφόρεσεν ο Σίμων εις την κεφαλήν του στέφανον εκ δάφνης και, στερεωθείς με τας επωδάς των δαιμόνων, υψώθη άνωθεν της γης και εφαίνετο μετέωρος εις τον αέρα. Ο δε Πέτρος βλέπων τον Σίμωνα είπε προς αυτόν· επειδή εγώ είμαι μαθητής του Χριστού του ειπόντος «Εθεώρουν τον Σατανάν, ως αστραπήν εκ του ουρανού πεσόντα», δια τούτο και εγώ με την εξουσίαν Εκείνου σε επιτάσσω να κρημνισθής κάτω εις την γην έμπροσθεν πάντων. Όθεν ως πυρ φοβηθέντες τον λόγον του Αποστόλου οι δαίμονες, οι υποστηρίζοντες τον Σίμωνα, έφυγον και ευθύς έπεσεν ο άθλιος κατά γης και καταπληγωθείς όλος εκ της πτώσεως κακώς ο κακός ετελεύτησε. Τότε λοιπόν όλον το πλήθος επίστευσεν εις τον του Πέτρου Θεόν· διο ο Νέρων ηβουλήθη να θανατώση τον Πέτρον. Ο δε Πέτρος, τούτο γνωρίσας, εχειροτόνησε Επίσκοπον της Ρώμης Κλήμεντα τον μαθητήν του, επειδή ο προκάτοχός του Λίνος προς Κύριον εξεδήμησε. Παρευθύς λοιπόν ο Αγρίππας, παρών εις την Ρώμην, συνέλαβε τον Πέτρον και προσέταξε να σταυρωθή κατακέφαλα, ως ο ίδιος ο Απόστολος το εζήτησεν. Εν τω Σταυρώ λοιπόν ευρισκόμενος ο μακάριος προσηυχήθη δια την σωτηρίαν του λαού, και ούτω παρέδωκε την αγίαν αυτού ψυχήν εις χείρας Θεού.
Δεύτερος είναι ο Απόστολος Παύλος ο πάντας τους Αποστόλους υπερνικήσας κατά τον ζήλον της εις Χριστόν πίστεως και τους κόπους. Ούτος λοιπόν εκήρυξε τον Χριστόν από Ιερουσαλήμ μέχρι του Ιλλυρικού, καθώς το λέγει μόνος, και φθάσας εις την Ρώμην απεκεφαλίσθη. Πως δε και εκ τίνος αφορμής παρεκινήθη να υπάγη εις Ρώμην αναγκαίον είναι να διηγηθώ εν συντόμω εις τας φιληκόους σας ακοάς, εκ των Αποστολικών πράξεων ταύτα ερανισάμενος. Αφ’ ου ο μακάριος Παύλος μετέβη εις Καισάρειαν και εξενίσθη εις τον οίκον Φιλίππου, ενός των επτά Διακόνων, επήγεν εκεί μετ’ ολίγας ημέρας εκ της Ιουδαίας εις Προφήτης, ονόματι Άγαβος, όστις είπε τω Παύλω· τάδε λέγει σοι Κύριος δι’ εμού, οι αιμοχαρείς Ιουδαίοι θα δέσωσι τας χείρας σου και τους πόδας σου, και θα σε παραδώσωσιν εις τα έθνη. Ο δε Απόστολος απεκρίθη· εγώ είμαι έτοιμος όχι μόνον να δεθώ και να παραδοθώ δια τον Χριστόν εις την Ιερουσαλήμ, αλλά και να αποθάνω. Πορευθείς λοιπόν εις την Ιερουσαλήμ συνήντησε τον αδελφόθεον Ιάκωβον και τους μετ’ αυτού, και αφ’ ου τους εχαιρέτησε, διηγήθη εις αυτούς τα μεγαλεία, τα οποία δι’ αυτού εποίησεν εις τα έθνη ο Θεός. Μετ’ ολίγας δε ημέρας κρατήσαντες οι Ιουδαίοι τον Παύλον εν τω ιερώ, τον έδειραν ασπλάγχνως και δέσαντες αυτόν τον έρριψαν εν τη φυλακή. Την επιούσαν δε εξετάσαντος αυτόν του χιλιάρχου περί των φρονημάτων του, ήρχισεν ο Παύλος εν τω μέσω του Συνεδρίου και διηγήθη την γέννησιν, την ανατροφήν, την ενηλικίωσιν και την μάθησιν και τον ζήλον του· την δε ακόλουθον ημέραν διηγήθη, ότι εφάνη ο Χριστός εις αυτόν, ότι ετυφλώθησαν οι οφθαλμοί του, ότι πάλιν ανέβλεψε, και ότι εδίωκε τον Χριστόν εν αγνοία, ύστερον δε Τούτον γνωρίσας αληθή Θεόν ανακηρύττει Αυτόν εις όλους. Ταύτα ακούσαντες οι εις το Συνέδριον καθεζόμενοι Ιουδαίοι εφώναξαν μεγάλως προς τον χιλίαρχον λέγοντες· άρον εκ της γης τον τοιούτον. Ενώ δε ητοιμάζοντο οι στρατιώται να τον δείρωσιν, αντέστη ο Απόστολος εις αυτούς και είπε· δεν είναι συγκεχωρημένον εις σας να δείρητε ακατάκριτον άνδρα Ρωμαίον (διότι Ρωμαίος ήτο ο Παύλος, των προγόνων αυτού υποκειμένων εις τους Ρωμαίους δια βασιλικού γράμματος, ως ερμηνεύει ο κριτικός Φώτιος). Τούτον τον λόγον ακούσας ο χιλίαρχος και φοβηθείς, δεν έδειρεν αυτόν, αλλά τον παρέστησεν εις το Συνέδριον, θέλων να μάθη τα περί αυτού. Και συνελόντι ειπείν, ο Παύλος, επειδή επεκαλέσθη τον εν τη Ρώμη Καίσαρα όπως κριθή εκεί, τούτου ένεκα υπήγεν εις την Ρώμην, ένθα ευρόντες αυτόν αδελφοί τινες εχάρησαν σφόδρα· ότε δε παρεστάθη εις τον Καίσαρα Νέρωνα, επειδή ουδεμία κατ’ αυτού αιτία θανάτου ευρέθη, απεφασίσθη υπό του Νέρωνος να μένη ελεύθερος καθ’ ο αθώος. Έκτοτε λοιπόν μετέβη ο Παύλος εις ιδιαίτερον τόπον και εκήρυττε τον Χριστόν Υιόν Θεού εις τους προστρέχοντας αυτώ. Αφ’ ου δε παρήλθεν ολίγος χρόνος, έγινεν εις τον Παύλον θεία Αποκάλυψις, ότι να αφήση την Ρώμην και να υπάγη εις την Ισπανίαν, ένθα μεταβάς ο Απόστολος πολλούς εβάπτισε, και ασθενείς ιάτρευσε, και ιερείς εχειροτόνησε, και όλους εστήριξεν εις την πίστιν του Χριστού· εκ δε της Ισπανίας επανήλθεν εις την Ρώμην. Έξω δε εις την Ρώμην ευρισκόμενος εδίδασκε και έκαμνε να συρρέη περί αυτόν το πλήθος του λαού. Εις δε οινοχόος του βασιλέως, κύπτων από υψηλόν τι μέρος και προσέχων εις την διδασκαλίαν του Παύλου, έπεσεν εις την γην και απέθανε· τούθ’ όπερ ακούσας ο Παύλος προσέταξε να φέρωσι προς αυτόν τον νεκρόν· όθεν θέσας τας χείρας του επ’ αυτού και επικαλεσάμενος το όνομα του Χριστού, ω του θαύματος! ανέστησεν αυτόν και υγιαίνοντα απέδωκεν εις τους δι’ αυτόν κλαίοντας. Δια τούτο και αυτός ο αναστηθείς επίστευσεν εις τον Χριστόν, και λαβών το άγιον Βάπτισμα εγκατέλιπε την υπηρεσίαν του βασιλέως. Μαθών δε τούτο ο βασιλεύς προσέταξε να παρασταθή ο οινοχόος εις το βασιλικόν του βήμα, και παρασταθέντα ηρώτα αυτόν, εάν αρνήται την του Χριστού πίστιν· ο δε οινοχόος απεκρίνατο, ότι δεν δύνανται να με χωρίσωσιν από της αγάπης του Χριστού ούτε τα ενεστώτα ούτε τα μέλλοντα, ούτε ζωή ούτε θάνατος. Ταύτα ακούσας ο βασιλεύς και απορήσας, προσέταξε να κατακαώσι δια πυρός όσοι Χριστιανοί ευρίσκονται εν τη φυλακή, ο δε Παύλος να αποκεφαλισθή. Όθεν οι δήμιοι (ήτοι οι εκτελεσταί των βασάνων) έλαβον τον του Χριστού θείον Απόστολον και έφεραν αυτόν έξω της Ρώμης, σπεύδοντες προς εκτέλεσιντης βασιλικής προσταγής. Γυνή τις δε, Περπέτουα ονόματι, κατά συνεργείαν του διαβόλου έχασε το φως του δεξιού οφθαλμού της, βλέπουσα δε ότι απήγαγον τον Παύλον όπως τον αποκεφαλίσωσιν, επόνεσεν η καρδία της και εδάκρυσεν. Ο δε Παύλος είπε προς αυτήν· ω γύναι, δος μοι το μανδήλιόν σου, και όταν επανέλθω πάλιν σοι το δίδω. Και η γυνή έδωκεν εις αυτόν προθύμως το μανδήλιόν της. Τούτο δε βλέποντες οι στρατιώται έλεγον εμπαικτικώς εις την γυναίκα· πρόσμενε, ω γραία, τούτον όστις δεν επανέρχεται πλέον. Φθάσαντες δε εις τον τόπον της καταδίκης προητοίμασαν τον Απόστολον, όπως τον αποκεφαλίσωσι, και έδεσαν τους οφθαλμούς του με το μανδήλιον της μονοφθάλμου γυναικός· όταν δε απέκοψαν την αγίαν του κεφαλήν έτρεξεν αίμα ομού και γάλα, και έβρεξε τα ιμάτια του Αποστόλου, το δε μανδήλιον αοράτως εδόθη εις την μονόφθαλμον γυναίκα, εις την οποίαν παρευθύς εχαρίσθη και η του οφθαλμού της ανάβλεψις. Αφ’ ου δε οι δήμιοι απεκεφάλισαν τον Απόστολον, επανερχόμενοι εύρον την γυναίκα κρατούσαν εις χείρας της το μανδήλιον αιματωμένον, το οποίον θερμώς κατεφίλει, και δεικνύουσα αυτοίς τον οφθαλμόν της υγιά και βλέποντα έλεγε· Ζη Κύριος, δεν είναι άλλος Θεός ειμή εκείνος, τον οποίον ο Παύλος εκήρυττεν. Όθεν και αυτοί θαυμάσαντες το γενόμενον επίστευσαν εις τον Χριστόν, και μετ’ αυτής παρουσιάσθησαν εις τον Νέρωνα κηρύττοντες μεγαλοφώνως τα μεγαλεία του Θεού. ο δε Νέρων, νικηθείς υπό της οργής, προσέταξε να λάβη έκαστος αυτών διάφορον τιμωρίαν, και ο μεν πρώτος δήμιος απεκεφαλίσθη, ο δε δεύτερος εσχίσθη εις το μέσον δια ξίφους και ο τρίτος ελιθοβολήθη, της Περπετούας ριφθείσης εν τη φυλακή· ερχομένη δε προς αυτήν η βασίλισσα και σύζυγος του Νέρωνος μετά των τιμιωτέρων γυναικών της Ρώμης, εδιδάχθησαν υπ’ εκείνης την αληθή και βεβαίαν πίστιν του Χριστού, και με το άγιον Βάπτισμα ετελειώθησαν. Ταύτα μαθών ο Νέρων, την μεν Περπέτουαν, αφ’ ου έδειρε δυνατά, έδεσεν εις τον λαιμόν της πέτραν του μύλου και την έρριψεν εν τω βυθώ, τας δε λοιπάς απεκεφάλισεν, επειδή δεν ηθέλησαν να αρνηθώσιν τον Χριστόν. Εύρεν όμως η θεία εκδίκησις τον ασεβή Νέρωνα, διότι μισηθείς υπό του λαού της Ρώμης έφυγεν εκ του παλατίου του, και περιεπλανάτο εις τα δάση και τα λαγκάδια, προτιμών κάλλιον να αποθάνη παρά να ζη. Όθεν κακοπαθήσας εκ του ψύχους και της πείνης, κακώς την ζωήν ετελείωσε, γενόμενος βορά των θηρίων ο ασεβής και παρανομώταρος τύραννος.
Τρίτος Απόστολος του Κυρίου είναι ο Πρωτίκλητος Ανδρέας, ο και αδελφός του Πέτρου. Ούτος λοιπόν εκήρυξε το Ευαγγέλιον εις όλα τα παραθαλάσσια μέρη του Ευξείνου Πόντου, της Βιθυνίας και Αρμενίας, και επανελθών δια της Βυζαντίδος κατέβη έως εις την Ελλάδα· ελθών δε εις τας Πάτρας της Αχαϊας, εσταυρώθη υπό του Αιγεάτου.
Τέταρτος είναι ο Ιάκωβος ο του Ζεβεδαίου, ο οποίος εκήρυξε το Ευαγγέλιον εις όλην την Ιουδαίαν και ύστερον εθανατώθη δια μαχαίρας υπό του Ηρώδου Αγρίππα δια την πολλήν παρρησίαν του.
Πέμπτος είναι ο Ιωάννης ο Ευαγγελιστής και Θεολόγος, ο και αδελφός Ιακώβου, ο επιπεσών εις το στήθος του Χριστού. Ούτος εκήρυξε το Ευαγγέλιον εις την Ασίαν και εξορισθείς εις την Πάτμον υπό του Δομετιανού πολλά πλήθη απίστων προσέφερεν εις τον Χριστόν, και επιστρέψας εις την πόλιν Έφεσον ανεπαύθη εν ειρήνη πλήρης ημερών γενόμενος.
Έκτος είναι Φίλιππος ο από Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας, συμπατριώτης Ανδρέου και Πέτρου. Ούτος εκήρυξε το Ευαγγέλιον εις την Ασίαν και Ιεράπολιν μετά της αδελφής του Μαριάμνης και του Βαρθολομαίου· ύστερον δε υπό των Ελλήνων σταυρωθείς εθανατώθη εν αυτή τη Ιεραπόλει. Έβδομος είναι ο Θωμάς, ο και Δίδυμος, ο οποίος, κηρύξας τον Χριστόν εις Πάρθους και Μήδους και Πέρσας και Ινδούς, εκτυπήθη υπ’ αυτών ακοντίοις και ετελειώθη.
Όγδοος είναι ο Βαρθολομαίος, ο οποίος εκήρυξε το Ευαγγέλιον του Χριστού εις τους Ινδούς τους καλουμένους Ευδαίμονας, και σταυρωθείς εις την Ουρβανούπολιν ετελειώθη.
Ένατος είναι Ματθαίος, ο και Λευϊ, αδελφός Ιακώβου του Αλφαίου, ο Τελώνης και Ευαγγελιστής, όστις μεγάλως εφιλοξένησε τον Ιησούν. Ούτος κηρύξας το Ευαγγέλιον εις Ιεράπολιν της Συρίας, λιθοβοληθείς ετελειώθη.
Δέκατος είναι Ιάκωβος ο του Αλφαίου, ο και αδελφός Ματθαίου (διότι αμφότεροι είχον πατέρα τον Αλφαίον). Ούτος λοιπόν εκήρυξε τον Χριστόν εις τα έθνη, διο επωνομάσθη σπέρμα θείον· ταχέως δε και προθύμως προχωρήσας εις το κήρυγμα, και ελέγχων τους απαιδεύτους λαούς, εκρεμάσθη εις σταυρόν και παρέδωκε την ψυχήν του εις χείρας Θεού.
Ενδέκατος είναι Σίμων ο Ζηλωτής, ο καταγόμενος εκ Κανά της Γαλιλαίας, όστις ονομάζεται Ναθαναήλ εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον. Ούτος λοιπόν εκήρυξεν εις όλην την Μαυριτανίαν και την χώραν της Αφρικής το Ευαγγέλιον του Χριστού, και σταυρωθείς τελειούται. Δωδέκατος είναι Ιούδας ο Ιακώβου, ο παρά μεν του Λουκά ονομαζόμενος Ιούδας Ιακώβου, εις τε το Ευαγγέλιόν του και τας Πράξεις, παρά δε του Ματθαίου Θαδδαίος και Λευαίος, αδελφός κατά σάρκα χρηματίσας του Κυρίου. Ούτος εκήρυξε το Ευαγγέλιον εις την Μεσοποταμίαν, ύστερον δε ετελειώθη εις την πόλιν Αραράτ, κρεμασθείς και τοξευθείς υπό των απίστων.
Ματθίας, ο αντί του προδότου Ιούδα συναριθμηθείς μετά την Ανάληψιν μετά των ένδεκα Αποστόλων, εκήρυξε το Ευαγγέλιον εις την Αιθιοπίαν, και πολλάς τιμωρίας παθών υπό των απίστων παρέδωκε την ψυχήν του εις χείρας Θεού.
Ιάκωβος ο αδελφός του Κυρίου, ο και υιός Ιωσήφ του Μνήστορος, έγινε πρώτος Επίσκοπος των Ιεροσολύμων· κρεμασθείς δε υπό των Ιουδαίων άνωθεν από το πτερύγιον, ήτοι το τοξάτον και εξωπέτακτον του Ιερού, και κτυπηθείς εις την κεφαλήν με το ξύλον των κναφέων, ετελειώθη. Σίμων, ο και Συμεών ονομαζόμενος και Κλεώπας, ήτο μεν υιός του Ιωσήφ του Μνήστορος, αδελφός δε Ιακώβ του αδελφοθέου. Έγινε δεύτερος Επίσκοπος των Ιεροσολύμων, και έζησεν εκατόν είκοσιν έτη. Επειδή δε ήτο συγγενής του Κυρίου και κατήγετο εκ της φυλής του Ιούδα, κατεδικάσθη υπό του βασιλέως Δομετιανού εν έτει πβ΄ (82) να πίη δηλητήριον, το οποίον εξήγαγον εκ σκορπίων, όφεων, φαλαγγίων, και άλλων θηρίων δηλητηριωδών, δεν έπαθεν όμως ουδέν κακόν. Όθεν σταυρωθείς ύστερον υπό του βασιλέως Τραϊνού εν έτει 96 ετελειώθη. Βαρνάβας, ο και Ιωσής ονομαζόμενος εν ταις Πράξεσι των Αποστόλων (κεφ. δ΄ 36), είναι εις εκ των εβδομήκοντα. Ούτος αντέγραψε το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον και ετελειώθη εν τη νήσω Κύπρω.
Μάρκος ο Ευαγγελιστής, ο χρηματίσας υιός κατά πνεύμα του Κορυφαίου Πέτρου, εκήρυξε το Ευαγγέλιον εις την Αλεξάνδρειαν και εις όλην την περίχωρον, μέχρι Πενταπόλεως· εν Αλεξανδρεία δε συρθείς επί πετρών ετελειώθη και ετάφη εκεί.
Λουκάς ο Ευαγγελιστής και ιατρός, ο συνέκδημος Παύλου, συνέγραψε το Ευαγγέλιόν του, υπαγορεύσαντος αυτώ του μακαρίου Παύλου προς δε τούτοις και τας Πράξεις των Αποστόλων. Αφ’ ου δε αυτός ανεχώρησεν εκ της Ρώμης (διότι ο Παύλος έμεινεν εκεί), περιήλθεν όλην την Ελλάδα και εκήρυξε το Ευαγγέλιον· ελθών δε εις τας Θήβας της Βοιωτίας, εκεί εν ειρήνη ετελειώθη, ογδοήκοντα ετών γέρων. Λέγουσι δε ότι αυτός πρώτος εζωγράφησε την εικόνα του Δεσπότου Χριστού και της αυτού Μητρός και των Κορυφαίων Αποστόλων, και έκτοτε διεδόθη εις όλον τον κόσμον το τοιούτον ευσεβές και πάντιμον έργον της εικονογραφίας.
Φίλιππος, ο αναφερόμενος εις τας Πράξεις των Αποστόλων και καταγόμενος εκ Καισαρείας της Παλαιστίνης, έλαβε νόμιμον γυναίκα και είχε τέσσαρας θυγατέρας προφήτιδας· αυτός κατέστη Διάκονος υπό των Αποστόλων, και εβάπτισε τον Σίμωνα μάγον καθ’ υπόκρισιν πιστεύσαντα, αυτός και τον Αιθίοπα Ευνούχον εβάπτισε. Κηρύξας δε το Ευαγγέλιον εις τας Τράλλεις της Μ. Ασίας μετά των θυγατέρων του, εκεί απήλθε προς Κύριον. Ανανίας ο Απόστολος έγινεν Επίσκοπος Δαμασκού, όστις και τον Παύλον εβάπτισε δι’ αποκαλύψεως. Ούτος επειδή πολλά εποίει θαύματα και ιατρείας εν τε τη Δαμασκώ και Ελευθερουπόλει, εδάρη με βούνευρα υπό του ηγεμόνος Λουκιανού, και εξέσθη εις τας πλευράς, και εκάη με λαμπάδας ανημμένας· βληθείς δε έξω της πόλεως, ελιθοβολήθη.
Ιωσήφ ο και Ιούστος και Βαρσαβάς καλούμενος εν ταις Πράξεσιν, ο σύμψηφος γενόμενος με τον Ματθίαν. Ούτος, εις των εβδομήκοντα Μαθητών υπάρχων, εν ειρήνη ετελειώθη.
Στέφανος ο Πρωτομάρτυς, ο πρώτος των επτά Διακόνων και εις των εβδομήκοντα Μαθητών, ο εν ταις Πράξεσι των Αποστόλων αναφερόμενος, ελιθοβολήθη υπό των Ιουδαίων δια την θερμήν πίστιν του, συνευδοκούντος εις τον φόνον αυτού του Αποστόλου Παύλου, έτι απίστου όντος, και ενεταφιάσθη εις την Ιερουσαλήμ. Ύστερον δε κατά τους χρόνους του Μεγάλου Κωνσταντίνου ανεκομίσθη το άγιον αυτού λείψανον εις την Κωνσταντινούπολιν, και απετέθη εις τόπον λεγόμενον Κωνσταντιαναί. Πρόχορος, εις των επτά Διακόνων και των εβδομήκοντα ων, και Επίσκοπος γενόμενος της εν Βιθυνία πόλεως Νικομηδείας, εν ειρήνη ετελειώθη. Νικάνωρ, και αυτός εις των επτά Διακόνων και των εβδομήκοντα, εν ειρήνη ετελειώθη. Τίμων, και αυτός ήτο εις των επτά Διακόνων, και γενόμενος Επίσκοπος Βόστρων της Αραβίας, κατεκάη δια πυρός υπό των αθέων Ελλήνων. Παρμενάς· και αυτός ήτο εις των επτά Διακόνων, όστις έμπροσθεν των Αγίων Αποστόλων ετελειώθη εν τη διακονία αυτού. Πρέπει δε να ηξεύρωμεν ότι οι ανωτέρω πανεύφημοι Απόστολοι, οι τε δώδεκα και οι κατώτεροι αυτών εβδομήκοντα, τους οποίους ο Κύριος Αποστόλους ανέδειξε μετά των σεπτών Μυροφόρων και πιστών γυναικών, όλοι αυτοί εκατόν είκοσιν όντες τον αριθμόν, ως αναφέρουσιν αι Πράξεις των Αποστόλων, δεν εβαπτίσθησαν με το δι’ ύδατος βάπτισμα, διότι αυτός ο Κύριος υπεσχέθη αυτοίς ότι θέλουσι βαπτισθή εν Πνεύματι Αγίω· «Ιωάννης, γαρ φησιν, εβάπτισεν ύδατι, υμείς δε βαπτισθήσεσθε εν Πνεύματι Αγίω», και διότι όταν κατέβη το Πνεύμα το Άγιον εις όλους τους ανωτέρω κατά την ημέραν της Πεντηκοστής, επλήρωσεν αυτούς εκ των χαρίτων Του, καθώς και ο προφήτης Ιωήλ προεφήτευσεν. Όθεν δεν εχρειάσθησαν ύστερον άλλου βαπτίσματος.

[silver]

Κοσμάς και Δαμιανός οι Άγιοι Μάρτυρες ήκμασαν κατά τους χρόνους Καρίνου και Νουμεριανού των αυταδέλφων Βασιλέων εν έτει σπδ΄ (284), κατήγοντο δε εκ της μεγαλουπόλεως Ρώμης. Αυτάδελφοι όντες μετήρχοντο και οι δύο την ιατρική και εθεράπευον όχι μόνον τους ανθρώπους, αλλά και τα κτήνη και άλογα ζώα· δι’ αντιμισθίαν δε της ιατρείας εζήτουν το να πιστεύωσιν εις τον Χριστόν οι ιατρευόμενοι, χωρίς να λαμβάνωσι παρ’ αυτών ουδεμίαν υλικήν αμοιβήν. Διαβληθέντες δε εις τον βασιλέα Καρίνον, ότι ενεργούσι τας ιατρείας και τα θαύματα με μαγικήν τέχνην, και μη θέλοντες να παραδοθώσιν άλλοι αντί αυτών, προσήλθον αυτόκλητοι και παρεδόθησαν εις χείρας του βασιλέως. Όχι δε μόνον αυτοί δεν επείσθησαν να αρνηθώσι τον Χριστόν, αλλά και τον βασιλέα Καρίνον κατέπεισαν να αρνηθή την ασέβειαν, διότι έτυχε και αυτός της παρά των Αγίων ιατρείας. Όταν δηλαδή ήρχισεν ο βασιλεύς να ερωτά τους Αγίους και να απειλή αυτούς, ότι θα τους θανατώση, εάν δεν αρνηθώσι τον Χριστόν, τότε, ω της θείας δίκης! Μετετοπίσθη η θέσις του προσώπου του, και εστράφη οπίσω προς την ράχιν του· ιατρεύθη δε υπό των Αγίων εκ της ασθενείας ταύτης. Όθεν δια το θαύμα τούτο επίστευσαν εις τον Χριστόν και οι εκεί παρεστώτες και ο ιατρευθείς βασιλεύς με τους οικείους του, και μετά τιμών απέστειλε τους Αγίους εις τους συγγενείς και οικείους των. Ύστερον δε ο της ιατρικής τέχνης των Αγίων διδάσκαλος, φθονήσας αυτούς δια την δόξαν και προκοπήν των, τους ανεβίβασεν εις εν όρος, ίνα συλλέξωσι δήθεν ιατρικά βότανα, εκεί δε εξαναστάς ο δόλιος κατά των Αγίων εθανάτωσεν αυτούς με πέτρας ως ο Κάϊν τον Άβελ. Τελείται δε η αυτών Σύναξις και εορτή εις τον αγιώτατον αυτών Ναόν τον ευρισκόμενον εις τόπον καλούμενον του Παυλίνου.

[silver]

Τη Β΄ (2α) Ιουλίου, η ανάμνησις της εν τη αγία σορώ καταθέσεως της τιμίας ΕΣΘΗΤΟΣ της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου ΜΑΡΙΑΣ εν ταις Βλαχέρναις.

Η Βασιλίς των πόλεων, η περικαλλεστάτη Κωνσταντινούπολις, ευθύς απ’ αρχής της κτίσεώς της υπό του ευσεβεστάτου και αγιωτάτου βασιλέως Κωνσταντίνου αφιερώθη πρεπόντως με πολλήν ευλάβειαν εις το όνομα της Δεσποίνης και Βασιλίσσης πάντων των βασιλέων, ως πασών των πόλεων βασιλεύουσα. Ένεκα τούτου υπερβαίνει και εις την ευλάβειαν πάσας τας άλλας πόλεις της οικουμένης· ευρίσκονται δε εις αυτήν Ναοί περισσότεροι ή εις οίον δήποτε άλλον τόπον, καλλωπισμένοι, κεκοσμημένοι από τους ευσεβείς οικήτορας, και σχεδόν ουδείς ευρίσκεται τόπος βασιλικός και δημόσιος ή οίκος άρχοντος, όστις να μη έχη Ναόν ή ευκτήριον της Υπεραγίας Θεοτόκου. Ότι πανταχού εις την οικουμένην άπασαν, όπου και αν εκηρύχθη το μυστήριον της του Θεού Λόγου σαρκώσεως, υμνείται δια παντός η υπερύμνητος Θεοτόκος και κατά χρέος δοξάζεται, επειδή κατώκησεν εις αυτήν άπαν το πλήρωμα της Θεότητος. Εξαιρέτως δε εις ταύτην την Πόλιν ευρίσκονται Ναοί αναρίθμητοι, αφιερωμένοι εις το πανάγιον αυτής Όνομα. Αλλά από όλας τας Εκκλησίας της τα πρωτεία κατέχει η των Βλαχερνών, ήτις υπερβαίνει τους υπολοίπους Ναούς εις την ωραιότητα, ως τους αστέρας ο ήλιος. Ούτος ο Ναός των Βλαχερνών πιστεύεται ότι είναι ώσπερ τι βασίλειον ιερώτατον της Παναγίας και θειότατον καταγώγιον· δια τούτο και εις άλλας θέσεις ή πόλεις κτίζοντες οι ευσεβείς Εκκλησίς, Βλαχέρνας ταύτας ωνόμασαν, πιστεύοντες ότι η πανάμωμος Δέσποινα ευδοκεί εις ταύτας και χαίρεται και φαιδρύνει και λαμπρύνει αυτάς με την ένθεον παρουσίαν Της. Και πάντες οι αρχιερείς και άρχοντες και ο ευσεβής λαός εις τας Βλαχέρνας συντρέχουσι, προσφέροντες εις τον Θεόν και την Θεοτόκον χαριστήρια και λαμβάνουσι πάντων των λυπηρών λυτήρια, οι εν θλίψεσιν ευρίσκουσι παραμυθίαν και οι ασθενείς την ίασιν, και απλώς ειπείν ο εν Βλαχέρναις θείος Ναός της Πανυμνήτου Θεομήτορος είναι εις όλους μας πάσης ελπίδος σωτηριώδους αποθήκη και θησαυροφυλάκιον, εις το οποίον και από το οποίον παν αγαθόν απολαμβάνομεν. Ηγιάσθη και η Βηθλεέμ, και εδοξάσθη θεοπρεπέστατα, επειδή εκεί εγέννησε σαρκικώς τον Θεόν η Θεοτόκος, Παρθένος μείνασα· εν Κωνσταντινουπόλει δε καθ’ εκάστην ώραν εις τούτον τον ιερόν οίκον παρέχει εις τους δεομένους την του Θεού φιλανθρωπίαν και βοήθειαν. Και φαίνεται τούτο το οικητήριον αγιώτερον από την σκηνήν του μαρτυρίου, εις την οποίαν ήτο η Κιβωτός και αι πλάκες της Διαθήκης, η Στάμνα του μάννα και η ράβδος του Ααρών, ήτις ανεβλάστησεν. Επειδή εκείνη είχε τας πλάκας, τας οποίας ο Μωϋσής κατεσκεύασε, και ενταύθα, εις τας Βλαχέρνας, ευρίσκεται το σεβάσμιον ιμάτιον της Θεοτόκου, το θεοδόχον και άχραντον, το οποίον όχι μόνον αυτή η βασίλισσα των Αγγέλων εφόρεσε και εζώσθη, αλλά και τον Υιόν και Λόγον του Θεού ετύλιξε νήπιον και Τον εθήλασεν· εις το οποίον ιμάτιον έσταξαν και πολλαί ρανίδες από το θείον εκείνο γάλα, με το οποίον έθρεψε Τον τροφέα πάσης της κτίσεως. Εκεί ήτο η καρίνη ράβδος του Ααρών· εδώ έχομεν τον Τίμιον Σταυρόν, το αήττητον τρόπαιον. Εκεί ήτο το Μάννα εις έλεγχον του λαού, όστις ετράφη εις την έρημον, και εδώ είναι ο θείος Άρτος ο ουράνιος, όστις τρέφει τους πιστούς άπαντας. Όχι δε μόνον ταύτα, αλλά και πάσα νόσος και πάσα λύπη και κατήφεια εδώ λαμβάνει την ίασιν· και όσοι εισέρχονται μετά λύπης τινός και θλίψεως, εξέρχονται χαρούμενοι και επιστρέφουν εις τον ίδιον οίκον αγαλλόμενοι. Αλλά ας είπωμεν εν λεπτομερεία από την αρχήν πως συνέβη και έφεραν εις τας Βλαχέρνας από τα Ιεροσόλυμα τοιούτον θησαυρόν πολυτίμητον, ήτοι την Αγίαν Εσθήτα της Θεομήτορος, ίνα λάβητε ψυχικήν ευφροσύνην και αγαλλίασιν. Εις τους χρόνους του ευσεβεστάτου βασιλέως Λέοντος του Μεγάλου, όστις ήτο και εν τοις λόγοις και τοις έργοις επίσημος, στολίζων με την αγαθήν αυτού πολιτείαν την αλουργίδα και το διάδημα, ήσαν δύο πατρίκιοι στρατοπεδάρχαι αυτάδελφοι, Γάλβιος και Κάνδιδος καλούμενοι, οίτινες εις μεν την αξίαν του σώματος και ευγένειαν ήσαν ευγενείς, περιφανείς τε και αξιόλογοι, εις δε την ψυχήν, ήτις είναι το τιμιώτερον και πολυτιμότερον εν τω ανθρώπω, είχον μώμον και καταφρόνησιν ως κακόφρονες, επειδή ευρίσκοντο βεβυθισμένοι εις την αίρεσιν Αρείου του ματαιόφρονος, ως συγγενείς και απόγονοι του Αρδαβουρίου και Ασπάρεως, οι οποίοι ετυράννησαν εκείνον τον καιρόν τα βασίλεια και τους οποίους ως Αρειανούς ήλεγξεν η αλήθεια. Τον δε Γάλβιον και Κάνδιδον δεν αφήκεν η θεία χάρις να παραμένουν εις το σκότος της αιρέσεως ταύτης, αλλά τους εφώτισε (διότι είχον πολλάς καλωσύνας και αρετάς) και τους ωδήγησε προς την αλήθειαν. Όθεν και αυτοί δεν εφάνησαν προς τοιαύτην ευεργεσίαν αχάριστοι, αλλ’ εδείχθησαν μετ΄την επιστροφήν εν πολλοίς ζηλωταί της αμωμήτου πίστεως. Και όχι μόνον αυτοί ωμολόγουν την ορθοδοξίαν, αλλά και άλλους όσον ηδύναντο ενουθέτουν εις το αυτό, διδάσκοντες, ότι η Αγία Τριάς είναι ομοούσιος και συνάναρχος, και ότι η Παναγία Παρθένος εγέννησε κατά σάρκα τον Θεόν Λόγον, τω Πατρί και Θεώ ομοούσιον, και ούτω καθωδήγησαν και άλλους πολλούς εις την αλήθειαν. Διένεμον δε και ελεημοσύνας πολλάς καθ’ εκάστην εις πένητας, δια να εξαλείψουν την αμαρτίαν της προτέρας αιρέσεως. Η δε πνύμνητος Μήτηρ του Χριστού, βλέπουσα τας πολλάς αγαθοεργίας αυτών, ένευσεν εις την καρδίαν των, και τους παρεκίνησε να προσκυνήσουν τα Ιεροσόλυμα, δια να εύρουν την τιμίαν αυτής Εσθήτα και να την φέρουν εις την Βασιλεύουσαν Πόλιν, όπου υπήρχον και άλλα πολλά και αξιέραστα πράγματα. Έλαβον λοιπόν από τον βασιλέα Λέοντα και από την βασίλισσαν Βερίναν συγχώρησιν και συνοδείαν πολλήν, κατά την αξίαν των, και εκίνησαν εις την οδοιπορίαν προθύμως. Φθάσαντες εις τα μέρη της Παλαιστίνης, επέρασαν από την Γαλιλαίαν, δια να ίδουν και την Ναζαρέτ και την Καπερναούμ. Αλλά τούτο ήτο οικονομία άνωθεν, δια να μείνουν εις τι χωρίον εκεί πλησίον, εις το οποίον ο θησαυρός εκρύπτετο. Λοιπόν, όταν ενύκτωσεν, έμειναν εις το μικρόν εκείνο χωρίον και διέμειναν εις τον οίκον μιας γυναικός, έως την επαύριον. Η τιμία εκείνη γερόντισσα, Άννα ονόματι, ήτο Εβραία το γένος, αλλά Χριστιανή εις την πίστιν, ευλαβής και ενάρετος, ως άλλη Άννα θυγάτηρ του Φανουήλ, προσδεχομένη την παράκλησιν του Ισραήλ και προσευχομένη νύκτα και ημέραν προς Κύριον, όχι εις το του Σολομώντος ιερόν, αλλ’ εις το ιερόν εργαστήριον της καρδίας αυτής. Καθώς λοιπόν ητοίμασαν οι υπηρέται οι άλλοι το δείπνον, είδον οι λαρχοντες οίκον τινά κεκλεισμένον, εις τον οποίον ήτο πολλή φωτοχυσία, και εκείτοντο εκεί άνδρες και γυναίκες ασθενείς. Ταύτα βλέπων ο Κάνδιδος από μίαν θυρίδα, ηννόησεν ότι ήτο άγιος τόπος, εις τον οποίον οι ασθενείς ιατρεύοντο, επειδή εξήρχετο από τον οίκον εκείνον και ευωδία θαυμάσιος. Καθήσαντες λοιπόν εις τον δείπνον προσεκάλεσαν και την γερόντισσαν, ίνα την περιποιηθούν καλώς, δια να τους ομολογήση μετά ταύτα πάσαν την αλήθειαν. Αυτή δε μετά βίας πολλής έστερξε να συνδειπνήση με τους άρχοντας, επειδή την παρεκάλεσαν και σχεδόν την εβίασαν δια να τους ομολογήση φιλαλήθως την υπόθεσιν. Αφ’ ου λοιπόν εδείπνησαν, την ηρώτησαν δια τον εσώτερον οίκον, παρακαλούντες να τους είπη την αλήθειαν. Αύτη δε απεκρίνατο λέγουσα· «Βλέπετε το πλήθος των ασθενών; Ο Θεός επρόσταξε και γίνονται εις τούτον τον οίκον μεγάλα θαυμάσια· δαίμονες από τους ανθρώπους διώκονται, τυφλοί αναβλέπουσι, χωλοί περιπατούσι και πάσα άλλη ανίατος ασθένεια θεραπεύεται». Οι δε είπον αυτή· «και πόθεν έλαβεν εξ αρχής ούτος ο τόπος αυτό το χάρισμα; Παρακαλούμεν σε, σεβαστή γερόντισσα, να μας είπης δια την αγάπην του Θεού την αλήθειαν· ότι και ημείς, δια να δοξάσωμεν τα θεία Μυστήρια ήλθομεν από τόπον μακρινόν να προσκυνήσωμεν τα Ιεροσόλυμα». Η δε γυνή δεν ήθελε να φανερώση την υπόθεσιν, αλλά επροφασίζετο λέγουσα· «άλλο δεν ηξεύρω να σας είπω, ει μη μόνον, ότι ο τόπος είναι πεπληρωμένος της θείας χάριτος». Τότε οι άρχοντες εγνώρισαν από το σχήμα της αλλά και τους λόγους, ότι μέγα τι μυστήριον ενυπήρχε και το έκρυπτεν. Έχοντες όθεν πόθον να μάθωσι την αλήθειαν (επειδή η καρδία των ανεφλέγετο, ως του Λουκά και του Κλεώπα, εις τον ένθεον έρωτα), την επήραν οι δύο ιδιαιτέρως από τους άλλους ανθρώπους εις θέσιν απόμερον, και λέγουσι ταύτα προς αυτήν δακρύοντες· «Ορκίζομέν σε ω θεοφιλεστάτη γυνή κι πάντιμος, εις αυτήν την θείαν δύναμιν, ήτις εις τούτον τον οίκον ευρίσκεται, την οποίαν επιστεύθης ως ευλαβής και ενάρετος, να μας είπης όλην την αλήθειαν· και μη φοβηθής, διότι ουδεμίαν βλάβην ή ζημίαν θα υποστής εκ μέρους ημών· μάλιστα θα σε ανταμείψωμεν ως αρμόζει πλουσιοπάροχα». Τότε η γραία, εκ βάθους καρδίας στενάξασα, είπε ταύτα προς αυτούς δακρύουσα· «Από την ώραν όπου επιστεύθην τούτο το θείον Μυστήριον δεν το εφανέρωσα τινός ουδέποτε, καθώς και αι πρόγονοί μας δεν το ωμολόγησαν τινός ανδρός, κατά τον όρκον όπου αλληλοδιαδόχως ελάβομεν· αλλά επειδή βλέπω από τους λόγους και τας πράξεις σας, ότι είσθε άνθρωποι ευλαβείς και αιδέσιμοι, θέλω να σας είπω εξ αρχής την υπόθεσιν· αλλά σας ορκίζω και εγώ εις τον Θεόν, να μη ομολογήσετε το πράγμα εις άλλον τινά ενταύθα ούτε εις τα Ιεροσόλυμα, αλλά φυλάξατε πιστώς κεκρυμμένον το μυστήριον. Γινώσκετε ότι εις τούτον τον ταπεινόν οικίσκον είναι πεφυλαγμένον ένα ιμάτιον της Παναγίας Θεοτόκου Μαρίας εις μικρόν κιβώτιον, του οποίου η Χάρις και θεία δύναμις ενεργεί τοιαύτα θαυμάσια». Έφριξαν οι Γάλβιος και Κάνδιδος ακούσαντες ταύτα, και από τον τρόμον και την έκστασιν τους περιέχυσε ψυχρότατος ιδρώς. Η δε γυνή πάλιν ήρχισε να διηγήται καταλεπτώς εξ αρχής την υπόθεσιν, ούτο λέγουσα· «Αύτη η θεία και Παναγία Παρθένος και Θεοτόκος, τον καιρόν της Αγίας αυτής Μεταστάσεως, είχε δύο γυναίκς παρθένους, αίτινες πολλάκις την υπηρέτησαν εις τας ανάγκας του σώματος με πολλήν ευλάβειαν και επιμέλειαν, εις τας οποίας εχάρισε δύο χιτώνας, τους οποίους εφόρει η Δέσποινα, να έχουν αντί αυτής χάριν ευλογίας εκείνα τα θεία ιμάτια. Μία λοιπόν από ταύτας τας δύο γυναίκας ήτο από το γένος μου, και εις τον θάνατόν της αφήκεν άλλης παρθένου συγγενούς αυτής αυτό το θείον ιμάτιον, κι αυτή άλλης κατά διαδοχήν, παραγγέλλουσα να μη το ομολογήσουν ανδρός τινος, αλλά να το φυλάττουν ακριβώς, με τιμήν μεγάλην, θεοπρεπέστατα· και ούτω κατήντησεν εις εμέ την ναξίαν την σήμερον, και τώρα δεν υπάρχει άλλη παρθένος να της αφήσω τον θησαυρόν αυτόν τον πολύτιμον». Τότε οι δύο αδελφοί την επροσκύνησαν λέγοντες· «Δέσποινα και κυρία μας, ήξευρε, ότι καθώς ώρισες δεν ομολογούμεν άλλου τινός εδώ εις τα όριά σας αυτό το μυστήριον· μόνον αυτήν την χάριν ποίησον εις ημάς σε παρακαλούμεν· να κατακλιθώμεν εκεί μέσα εις το ιερόν οικητήριον, δια να προσευχηθώμεν με ησυχίαν και κατάνυξιν κατά την νύκτα». Η δε γυνή έστερξε και έστρωσαν εκεί την κλίνην οι δούλοι των, και έμειναν όλην την νύκτα οι άρχοντες, ουχί κοιμώμενοι, αλλά αγρυπνούντες μετά δακρύων και προσευχόμενοι, ευχαριστούσαν δε κατά χρέος την Αειπάρθενον Θεοτόκον, ότι τους ηξίωσε να προσκυνήσωσι τοιούτον Μυστήριον. Όταν δε είδον, ότι εκοιμώντο όλοι οι ασθενείς, επήραν όλα τα μέτρα του κιβωτίου εκείνου, ήτοι μάκρος, πλάτος και ύψος και ει τι άλλο ήτο αναγκαίον επιμελέστατα και ακριβώς περιεργαζόμενοι εσημείωσαν. Το πρωϊ ευχαριστούντες την γυναίκα την απεχαιρέτησαν λέγοντες, ότι είχον κατά νουν να επιστρέψωσι πάλιν απ’ εκεί, δια να λάβωσι χάριν και ευλογίαν από την Θεομήτορα, ίνα επιστρέψουν εις την χώραν των κατευόδιον. Αφ’ ου λοιπόν επροσκύνησαν τους Αγίους Τόπους, ευρήκαν ξυλουργόν και ξύλον παλαιόν, το οποίον ωμοίαζε με το ξύλον του κιβωτίου, και τον παρεκάλεσαν να το κάμη κρυφίως κατά τα μέτρα, όπου του έδωσαν. Έγινε δε τούτο απολύτως όμοιον ως το πρωτότυπον, και λαβόντες αυτό επέστρεψαν εις το χωρίον χαρούμενοι, με δώρα προς την γυναίκα πολύτιμα, εξόχως δε θυμιάματα και αρώματα ευωδέστατα, δια την θείαν ιερουργίαν αρμόδια. Τούτους υπεδέχθη η γραία χαίρουσα, και εδείπνησαν από κοινού πάλιν και συνηυφράνθησαν. Έπειτα τους έβαλε να κοιμηθούν εις το ιερόν οικητήριον, χωρίς να έχη υποψίαν τινά ποσώς προς αυτούς. Ούτοι δε έχοντες, ως επόθουν, ευκαιρίαν, έκλαιον όλην την νύκτα σχεδόν ευχόμενοι και βρέχοντες την γην με τα δάκρυά των, έκειντο δε πρηνείς εις την γην και εδέοντο της Παναγίας Θεοτόκου, ταύτα λέγοντες ταπεινώς και ησύχως· «Ηξεύρομεν, ω θειοτάτη και υπερένδοξε Δέσποινα, ότι επειδή ετόλμησεν ο Ζαν εκείνος να εγγίση της Κιβωτού, εστερήθη της παρούσης ζωής με εξαφνικόν και ελεεινόν θάνατον· πως λοιπόν να τολμήσωμεν ημείς οι αμαρτωλοί και ανάξιοι, να λάβωμεν εις τας μεμολυσμένας χείρας ημών την άχραντον και αγίαν Εσθήτα σου, χωρίς να μας δώσης συγχώρησιν; Πλην επειδή πιστεύομεν βέβαια, ότι είναι ορισμός σου και θέλημα, να έλθη και ούτος ο πολύτιμος θησαυρός εις την τιμώσαν σε Πόλιν, την σην επώνυμον, εις ασφάλειαν και περιποίησιν των πιστών βασιλέων και πάντων των ορθοδόξων δούλων σου, και σωτηρίαν διαιωνίζουσαν, δια τούτο τολμώμεν να εγγίσωμεν οι ανάξιοι εις το άγιον τούτο Κιβώτιον, και η χάρις σου να μας συγχωρήση την τόλμην μας». Αυτά και άλλα όμοια ολονυκτίς λέγοντες, και το έδαφος όλον της γης με δάκρυα βρέχοντες, επληρώθησαν εξαίφνης θάρσους συγκερασμένου με ευλάβειαν· όθεν τρέμοντες άμα και χαίροντες, επλησίασαν με δάκρυα, και λαμβάνοντες εκείνο το ιερόν κιβώτιον, όταν όλοι οι ασθενείς εκοιμώντο, αφήκαν εκεί το άλλο, όπερ κατεσκεύασαν όμοιον, το οποίον εσκέπασαν με χρυσούν δέρμα ωραίον, το οποίον είχον φέρει μεθ’ εαυτών. Η δε γυνή νομίζουσα ότι δια ευλάβειαν το έκαμαν, δεν υπωπτεύθη τίποτε. Και με τον τρόπον τούτον ηδυνηθησαν να τελέσουν το έργον, χωρίς να εννοήση την κλοπήν η απονήρευτος γερόντησσα. Πλην ήτο και Θεού θέλημα να έλθη ο πολυτίμητος αυτός θησαυρός εις την βασιλεύουσαν. Το πρωϊ λοιπόν, αποχαιρετήσαντες την γυναίκα, εκίνησαν εις οδοιπορίαν προς το Βυζάντιον, οδεύοντες με χαράν ανεκλάλητον. Και όταν έφθασαν εις την Πόλιν, συναπεφάσισαν αυτοί οι δύο αυτάδελφοι να μη ομολογήσουν τον άσυλον αυτόν θησαυρόν, έως ότου γίνη άλλος βασιλεύς και Αρχιεπίσκοπος, δια να μη τον πάρουν αυτοί εις τα βασίλεια, και τους στερήσουν από τοιούτον πλούτον πολύτιμον. Έχοντες λοιπόν τόπον ίδιον επιτήδειον, πλησίον του θαλασσίου κόλπου του Κέρατος, ο οποίος τόπος Βλαχέρναι επωνομάζετο, έκτισαν εκεί Εκκλησίαν, την οποίαν επωνόμασαν των Αγίων Πέτρου και Μάρκου των Αποστόλων, και όχι της Θεοτόκου, ως έπρεπε, δια να μη καταλάβουν οι άνθρωποι την υπόθεσιν. Εκεί δε εις τον ναόν αυτόν έκρυψαν αυτό το θείον μυστήριον, φροντίζοντες με πολλήν επιμέλειαν να μη λείψη από την Εκκλησίαν εκείνην η ιερά υμνωδία και φωτοχυσία ουδέποτε. Ούτω λοιπόν τελέσαντες, έκρυψαν ολίγον καιρόν το θείον τούτο μυστήριον. Αλλ’ ο κρατήρ της χάριτος υπερεξεχείλισε και εξεχύνετο, και δεν άφησεν η πληθύς των θαυμάτων, τα οποία καθ’ εκάστην εγίνοντο, να κρύπτεται πλέον τοιούτος θησαυρός πολυτίμητος. Όθεν οι δύο αδελφοί εξ ανάγκης ανήγγειλαν προς τον βασιλέα καταλεπτώς την υπόθεσιν άπασαν, όστις ακούσας τοιούτον χαρμόσυνον και πανευφρόσυνον μήνυμα εχάρη υπερβαλλόντως, και με πολλάς τιμάς ετίμησε τον Γάλβιον και Κάνδιδον, μακαρίζων αυτούς, διότι τους ηξίωσεν ο Θεός να υπηρετήσουν τοιούτο μυστήριον. Πορευθείς όθεν ευθύς επροσκύνησαν μαζί με την βασίλισσαν Βερίναν την Αγίαν Εσθήτα με θερμότατα δάκρυα, και έκτισαν εις εκείνον τον τόπον Ναόν ωραίον στολίσαντες αυτόν πλουσιοπαρόχως, εις το όνομα και προς δόξαν της Θεομήτορος, και κατασκευάσαντες κουβούκλιον με χρυσίον άδολον, εφύλαξαν εις αυτό την θείαν εκείνην Εσθήτα με φόβον πολύν και δάκρυα, τον οποίον Ναόν ετίμησαν με πλούσια δώρα και βασιλικά εισοδήματα. Εις αυτόν τον Ναόν ευρίσκετο η αγία σορός, ήτοι το κιβώτιον εντός του οποίου ήτο αποτεθησαυρισμένη η τιμία Εσθής και το άγιον Παλλίον, ήτοι το επανωφόριον της Θεομήτορος. Περιτυλίξας δε την Εσθήτα ο βασιλεύς με πορφυρίδα βασιλικήν, έβαλεν αυτήν εντός άλλου μικρού κιβωτίου εξ ηλέκτρου (κεχριμπαρίου), και εσφράγισεν αυτό με βασιλικάς σφραγίδας. Το μικρόν δε αυτό κιβώτιον είναι μέχρι της σήμερον φυλακτήριον της βασιλίδος των πόλεων, και διωκτήριον πάσης ασθενείας και πολεμίων εχθρών. Όσους δε χρόνους έζησαν οι ευσεβείς εκείνοι βασιλείς, ο Λέων και η Βερίνα οι αξιοϋμνητοι, έτι δε και οι δύο αυτοί αδελφοί, οι τοσαύτης κοινής μακαριότητος πρόξενοι, δεν έλειψαν από τον θαυμάσιον εκείνον Ναόν δοξολογούντες και ευχαριστούντες τον Κύριον και την Δέσποιναν, ήτις τους ηξίωσε και απήλαυσαν τοιούτον πλούτον πολύτιμον. Ωσαύτως και οι μεταγενέστεροι βασιλείς τε και άρχοντες, και ο κοινός λαός διαπαντός άπαντες συνέτρεχον εις τον Ναόν αυτόν με πολλήν ευλάβειαν προσευχόμενοι δια τας θαυματουργίας, τας οποίας πολλάκις ετέλεσε και τελεί καθ’ εκάστην η παντοδύναμος Δέσποινα, περισκέπουσα και διαφυλάττουσα την Πόλιν ταύτην από διαφόρους κινδύνους και πολέμους, λιμούς και λοιμούς, και από άλλα πολλά εναντία και λυπηρά συναντήματα. Αλλά αφήνοντες τα παλαιά και πρότερα θαυμασιουργήματα, όσα έκαμεν η Παντάνασσα, καθώς εις διαφόρους βίβλους αναγινώσκονται, ας γράψωμεν μόνον τούτο το ύστερον, το οποίον με τους οφθαλμούς μας είδομεν, και ούτω να δώσωμεν τέλος της διηγήσεως. Όταν επολιόρκησαν κατά την τελευταίαν φοράν την Κωνσταντινούπολιν οι πολέμιοι και περιεκύκλωσαν τα τείχη, αφού συνεσκέφθησαν, απεφάσισαν τινές Χριστιανοί να αφαιρέσουν από τον Ναόν αυτόν των Βλαχερνών το χρυσίον και το αργύριον, με τα οποία ήτο ο Ναός εστολισμένος, δια να μη το αρπάσουν οι φιλοχρήματοι βάρβαροι. Αφ’ ου λοιπόν αφήρεσαν όλον τον στολισμόν της Εκκλησίας, ετόλμησαν δια την ανάγκην να εγγίσουν και εις την Αγίαν Σορόν. Την οποίαν ανοίξαντες, ήτοι την χρυσήν, εύρον μέσα εις αυτήν και την μικράν σορόν, ήτοι το εξ ηλέκτρου κιβώτιον, όπερ ήτο εις την χάριν και ωραιότητα θαυμάσιον και λαμπρότατον. Και ανοίξαντες αυτό ανεδόθη τόση ευωδία μύρων, ώστε εγέμισεν όλη η Εκκλησία. Εύρον δε εντός αυτού και το τεμάχιον εκ της βασιλικής αλουργίδος με το οποίον είχον περιτυλίξει την αγίαν Εσθήτα της Θεομήτορος. Με το σημείον αυτό εφάνη, ω του θαύματος! το αψευδές του μυστηρίου και της Θεοτόκου η δύναμις. Ότι η μεν βασιλική αλουργίς, ήτις ήτο και μεταξωτή, ευρέθη από την πολυκαιρίαν εφθαρμένη και άχρηστος· η δε θεία Εσθής, ήτοι της Θεοτόκου το ένδυμα, όπερ ήτο μάλλινον (το δε έριον γίνεται από την βρώσιν εις εξ μήνας σητόβρωτον), ήτο όλον και το στημόνιον και το υφ΄διον άφθαρτον και ομόχροον, μαρτυρούν το απαθές της Θεοτόκου και αδιάφθορον. Ούτω κατά αλήθειαν έπρεπε να διαφυλαχθή το ιμάτιον της Παναγίας αδιάφθορον, καθώς Αυτή έχει την ψυχήν και το σώμα, και τον λογισμόν, και το ήθος, και τον λόγον και τον τρόπον, και τα λοιπά κθαρά τε και αδιάφθορα. Ότι εάν η σκιά του Απ. Πέτρου και του Παύλου, το αίμα και τα σουδάρια έλαβον τόσον αγιασμόν, και ιάτρευον τους αρρώστους, πόσην χάριν έπρεπε να έχη της Θεοτόκου το πανάγιον φόρεμα, με το οποίον όχι μόνον αυτή η Δέσποινα εσκεπάσθη, αλλά και τον Δεσπότην ενίοτε ή και πολλάκις, όταν ήτο νήπιον, ετύλιξε μητροπρεπώς και τον εγαλούχησε. Πρεπόντως λοιπόν έμεινεν αυτό το θείον ιμάτιον απαθές τε και αδιάφθορον, δια να κηρύττεται με την θαυματουργίαν ταύτην της αφθορίας και με τα άλλα τερατουργήματα, όσα τελεί καθ’ εκάστην, ιατρεύον πάσαν ασθένειαν, και να φαίνεται με τα σημεία ταύτα η αφθαρσία της Θεοτόκου και η απάθεια σαφέστατα. Ταύτα βλέπων ο Πατριάρχης, από την χαράν του ένθους γενόμενος, δεν έκρυψε το μυστήριον, δεν αφήκεν αμάρτυρον τον πλούτον της χάριτος, αλλά εμήνυσεν εις τον βασιλέα και ήλθεν εκεί με όλην την Σύγκλητον και τότε τρέμοντες όλοι και κλαίοντες, οι τε Αρχιερείς, ο αυτοκράτωρ και οι επίλοιποι, επροσκύνησαν ως έπρεπε με πολλήν ευλάβειαν το ιερόν Κιβώτιον. Επειδή δε δια τον φόβον των πολεμίων δεν είχον τότε την δυνατότητα να προσκυνήση και ο κοινός λαός, καθώς εδέοντο προς τον βασιλέα με δάκρυα, τους υπεσχέθη εις ολίγας ημέρας, όταν λυτρωθώσιν από τον κίνδυνον, ν την εξαγάγη ο Πατριάρχης από το κιβώτιον και να την ασπασθούν όλοι εις αγιασμόν της ψυχής και ίασιν· ούτω δε ησύχασαν. Κλείσαντες όθεν πάλιν το κιβώτιον το απέθεσαν εις το Άγιον Βήμα της Μεγάλης Εκκλησίας. Μετ’ ολίγον καιρόν, όταν έκαμε μεγάλην θαυματουργίαν η παντοδύναμος Δέσποινα και εσκόρπισαν οι βάρβαροι, επρόσταξεν ο βασιλεύς κήρυκα και έδωκεν εντολήν να συναχθή ο λαός την ορισθείσαν ημέραν, ίνα ασπασθούν την αγίαν Εσθήτα της Θεοτόκου, καθώς τους υπεσχέθη· τόσος δε λαός συνήχθη την ορισθείσαν ημέραν, άνδρες τε και γυναίκες, ώστε δεν έμεινε καν μία αρχόντισσα εις τον οίκον της, δια την αγάπην και τον πόθον, τον οποίον είχεν όλη η Πόλις προς την Παρθένον και Θεομήτορα, ήτις εβοήθησε και ουδείς άνθρωπος εφονεύθη. Διότι εις άλλας περιπτώσεις, όταν συνήγοντο οι άνθρωποι δια τινα υπόθεσιν, εφονεύοντο τινές από τον συνωστισμόν, ενώ τότε δεν απέθανε καν ένα παιδίον με την θείαν βοήθειαν. Όταν λοιπόν συνήχθησαν άπαντες Αρχιερείς, Ιερείς και Μονάζοντες και οι λαϊκοί μικροί και μεγάλοι, άνδρες τε και γυναίκες, νέοι και γέροντες, εποίησαν πρότερον αγρυπνίαν εις τον Ναόν του Αγίου Λαυρεντίου όλην την νύκτα ψάλλοντες, εκεί δε είχον την αγίαν εκείνην σορόν, εντός της οποίας ήτο η Εσθής της Παναγίας, και την ησπάζοντο ο λαός όλος, καταφιλούντες το κιβώτιον έξωθεν. Κατά δε την πρωϊαν την εσήκωσεν ο Πατριάρχης ασκεπής, και ο πιστότατος βασιλεύς εκράτει την ουρανίαν (Ombrella) ασκεπής και αυτός, περιπατών χωρίς στέμμα με πολλήν ταπείνωσιν, με κόπον των πολύν και ιδρώτα από το πλήθος του λαού, όστις ηκολούθει, και κράζοντες όλοι το «Κύριε, ελέησον», έφθασαν εις τον Ναόν των Βλαχερνών. Τότε αποθέσας ο Πατριάρχης τον θησαυρόν όπου εσήκωνεν, έπεσεν εις την γην πρηνής και έκειτο ώραν πολλήν με δάκρυα θερμά προσευχόμενος. Έπειτα εσηκώθη, και ανοίξας την αγίαν θήκην, τρέμων από τον φόβον του, εξήγαγε το άγιον εκείνο φόρεμα, και το εσήκωσεν εις τόπον υψηλόν ιστάμενος, δια να τον ίδουν άπαντες, οίτινες έκραζον όλοι το «Κύριε, ελέησον». Τόσα δε δάκρυα έχυσαν, ώστε υγράνθη όλον το έδαφος· είτα πάλιν εφύλαξεν αυτό εις την θήκην· και λειτουργήσας ο Πατριάρχης, εκοινώνησεν ο βασιλεύς, και όσοι άλλοι ήσαν άξιοι· ούτω δε απήλθον εις τας οικίας αυτών, ευχαριστούντες τον Κύριον. Ω πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις εις αιώνα τον ατελεύτητον. Αμήν.

[silver]

Υάκινθος ο Κουβικουλάριος, ο Άγιος του Χριστού Μάρτυς, ήτο εκ Καισαρείας της πρώτης των Καππαδοκών επαρχίας, κατά τους χρόνους Τραϊανού εν έτει 98. Κουβικουλάριος δε ων, υπηρέτει εις την τράπεζαν του βασιλέως Τραϊανού. Διαβληθείς λοιπόν εις τον βασιλέα, διότι επεκαλείτο το όνομα του Χριστού, εβιάζετο υπ’ αυτού να φάγη εκ των μιαρών θυσιών των ειδώλων, κι επειδή δεν κατεπείσθη εις τούτο, αλλά μάλλον ωμολόγησε τον Χριστόν, έδειραν αυτόν εις όλον το σώμα, και τον έρριψαν εν τη φυλακή, όπου παρέθεσαν μεν ενώπιόν του θυσίας των ειδώλων, προσέταξε δε ο βασιλεύς τους δεσμοφύλακας να μη δώσωσιν εις αυτόν άρτον καθαρόν, ίνα εκ τούτου αναγκασθή να φάγη από τα ειδωλόθυτα· αλλ’ ο γενναίος του Χριστού αθλητής ουδέ να γευθή ηθέλησεν εκείνων παντάπασιν, αλλ’ υπέμεινε νήστις τεσσαράκοντα ημέρας. Όθεν αποκαμών εκ της πείνης παρέδωκε την ψυχήν του εις τον Χριστόν, και έλαβε παρ’ Αυτού του μαρτυρίου τον στέφανον. Τελείται δε η αυτού Σύναξις και εορτή εις τον άγιον αυτού Ναόν τον ευρισκόμενον εις το έμβασμα του λεγομένου Τρωαδησίου.

[silver]

Τη Δ΄ (4η Ιουλίου), μνήμη του εν Αγίοις πατρός ημών ΑΝΔΡΕΟΥ Αρχιεπισκόπου Κρήτης του Ιεροσολυμίτου.

Ανδρέας ο θείος πατήρ ημών ήκμασε περί το χπ΄ (680) από Χριστού έτος, πατρίδα έχων την περίφημον Δαμασκόν, και γεννηθείς από γονείς θεοσεβείς και εναρέτους, Γεώργιον και Γρηγορίαν ονομαζομένους. Ούτος ο εν Αγίοις πατήρ ημών Ανδρέας έως του εβδόμου έτους της ηλικίας αυτού ήτο άφωνος, μη δυνάμενος να λαλήση ουδόλως. Όθεν ένεκα τούτου οι γονείς του ελυπούντο πάρα πολύ, νομίζοντες ότι θα μείνη βωβός δια παντός του βίου αυτού. Αλλά αφ’ ου παρήλθον τα επτά έτη, μεταβάς κάποτε μετά των γονέων αυτού ίνα μεταλάβη το πανάχραντον Σώμα και Αίμα του Κυρίου, ω του θαύματος! ευθύς ως μετέλαβεν, ελύθη η γλώσσα του και ελάλει ανεμποδίστως. Έκτοτε οι γονείς του έστειλλον αυτόν εις το σχολείον, δια να μάθη τα ιερά γράμματα. Ο δε καλός Ανδρέας, ως οξύς τον νουν, κατεγίνετο εις τα μαθήματα με πολλήν προθυμίαν και επιμέλειαν και γυμναζόμενος με πόθον υπερβολικόν εις πάσαν μάθησιν, επροχώρησε με μεγάλην σύνεσιν και εις την φιλοσοφίαν. Ίνα δε είπω συντόμως, επειδή είχε διδασκάλους καλώς κατηρτισμένους, εδιδάχθη τα καλλίτερα μαθήματα, και τοιουτοτρόπως εκαθάρισε την γλώσσαν του, δια να ομιλή μετά τέχνης και γλυκύτητος, την ψυχήν του εκαλλιέργησεν εις σημείον ώστε να αποκτήση την αρετήν και την αλήθειαν και τον νουν του εις το να προχωρήση εις τας υψηλοτέρας θεωρίας. Έπειτα μελετών επιστημονικώς τας θείας και ιεράς Γραφάς, και φωτισθείς εξ αυτών κατά την διάνοιαν, εγένετο θερμός εραστής της αληθούς και θείας σοφίας και όλως διόλου απέβλεπε προς εκείνην. Στοχαζόμενος δε εξ άλλου, ότι δεν θα ηδύνατο κατ’ άλλον τρόπον να ενωθή με εκείνην την θείαν σοφίαν, ει μη με το να ελευθερωθή από τα γήϊνα και υλικά αγαθά, παρεκάλεσε τους γονείς του να τον αφιερώσουν εις τον Θεόν, επειδή ουδεμίαν ησθάνετο κλίσιν και αγάπην προς τα του κόσμου πράγματα. Οι δε γονείς του, κινηθέντες παρά Θεού, μετέβησαν μετ’ αυτού και αφιέρωσαν αυτόν εις τον Ζωοδόχον Τάφον του Κυρίου, ως ευπρόσδεκτον προσφοράν. Ήτο δε τότε Πατριάρχης Ιεροσολύμων αγιώτατος τις άνθρωπος και πολύ ενάρετος, Θεόδωρος ονομαζόμενος, ο οποίος μετά πολλής χαράς προσδεξάμενος τον νέον έκαμεν αυτόν πνευματικόν τέκνον του, και ενδύσας αυτόν δια του Μοναχικού σχήματος εχειροτόνησε διάκονον και επεμελείτο όλως διόλου την προκοπήν του, φροντίζων να αναθρέψη αυτόν με αρετάς και να ναβιβάση εις άνδρα τέλειον, και εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού. Όθεν, επιτυχών γην καλήν, την ψυχήν του νέου, είχεν ελπίδας καλάς, ότι δια του θείου λόγου της διδασκαλίας του και δια του καλού παραδείγματος της αρετής, έχει να θερίση και καρπόν εκατονταπλάσιον. Αλλά προ του να απολαύση την τοιαύτην ποθουμένην του νέου τελειότητα, ελύθη από τον δεσμόν του σώματος και εκδημήσας με χαράν εις χείρας του πνευματικού του τέκνου, απήλθε προς τον Δεσπότην Χριστόν, δια να λάβη τους λαμπρούς στεφάνους της καλής οικονομίας ην ήσκησεν εις την Εκκλησίαν Αυτού. Άφησε δε τον θείον Ανδρέαν, ομού μετά του οικονόμου της Εκκλησίας, κυβερνήτην και επίτροπον των εκκλησιαστικών πραγμάτων. Διότι η νεότης του Αγίου δεν επέτρεπε να αφήση αυτόν μόνον διάδοχον του θρόνου του. Αλλ’ ο Άγιος, αν και κατά την ηλικίαν ήτο νέος, κατά την αρετήν όμως, την κοινήν πρόνοιαν, την επιστασίαν και ωφέλειαν της Εκκλησίας, δεν ήτο ελλιπέστερος ουδενός άλλου προστάτου της Εκκλησίας, διότι δια την Εκκλησίαν των Ιεροσολύμων υπήρξε και πατήρ και διδάσκαλος και οικονόμος και υπηρέτης και παράδειγμα λαμπρόν πάσης ιδέας καλού. Επειδή δε δια προσταγής του ευσεβούς βασιλέως Κωνσταντίνου, του εγγόνου του Ηρακλείου, συνήχθη τότε εις την Κωνσταντινούπολιν η Αγία και Οικουμενική Έκτη Σύνοδος, ήτις ανήρεσε λαμπρώς την αίρεσιν των Μονοθελητών, και έγραψεν εις τόμον ιερόν τα δόγματα της ευσεβείας, εστέλλοντο εις πάσαν Εκκλησίαν γράμματα βασιλικά επισφραγίζοντα τον Συνοδικόν Τόμον και παρακινούντα πάντας τους ευσεβείς να ακολουθούν αυτόν, έφθασαν τα γράμματα ταύτα και εις την Εκκλησίαν των Ιεροσολύμων και επλήρωσαν αυτήν χαράς πνευματικής, διότι έβλεπεν, ότι η ευσέβεια, ήτις επολεμείτο πρότερον από τους αιρετικούς, εστερεώθη πάλιν λαμπρώς. Όθεν άπαντες οι εν Ιεροσολύμοις πρόκριτοι, σκεφθέντες ότι πρέπει να αποστείλουν εις την Κωνσταντινούπολιν άνθρωπον και δια μέσου αυτού να δείξουν, ότι και αυτοί είναι σύμφωνοι προς τα δόγματα της ιεράς εκείνης Συνόδου, έκριναν, δια κοινής ψήφου, να αποστείλουν δια την πρεσβείαν ταύτην τον μέγαν Ανδρέαν ομού μετ’ άλλων δύο κληρικών, επειδή αυτός ήτο γεγυμνασμένος εις τα δόγματα της ευσεβείας, ενημερώτερος παντός άλλου εις τα τοιαύτα και δια της δυνάμεως του λόγου και του Αγίου Πνεύματος. Όθεν συμπαραλαβών δύο ελλογίμους Κληρικούς, τους οποίους αυτός εξέλεξε, μετέβη εις την Κωνσταντινούπολιν. Αλλά δεν επρόφθασεν εν ζωή τον βασιλέα, εύρε δε τον υιόν του Ιουστινιανόν τον ρινότμητον κληρονόμον της βασιλείας, προς ον, αφού ενεχείρισε την ομολογίαν της εν Ιερουσαλύμοις Εκκλησίας, τα ελλείποντα της ομολογίας ανεπλήρωσεν ο ίδιος δια της καλής αυτού γλώσσης. Θαυμασθείς δε παρ’ όλων δια την αγιότητα και την σοφίαν αυτού, και διοικήσας καλώς την πρεσβείαν, τους μεν δύο Κληρικούς τους συντροφεύσαντας αυτόν απέστειλε πάλιν εις τα Ιεροσόλυμα, δι να αναγγείλουν εις τους άλλους ποίον αποτέλεσμα έλαβεν η πρεσβεία των, αυτός δε παρέμεινεν εις την Κωνσταντινούπολιν, δια να ελευθερώση τον εαυτόν του από τας Εκκλησιαστικάς υποθέσεις και να διέλθη εις το εξής ζωήν ήσυχον και μοναχικήν. Όθεν συγκεντρώσας τον εαυτόν του και εγκαταλείψας πάσαν μέριμναν εύλογον και ανεύλογον, αφωσιώθη όλος εις την θείαν μελέτην και θεωρίαν, αγωνιζόμενος με νηστείας, αγρυπνίας και δάκρυα. Τοιουτοτρόπως εξηγνίσθη κατά το σώμα, εκαθαρίσθη κατά την ψυχήν, και εφωτίσθη έτι μάλλον κατά τον νουν, κατά πάντα δε τρόπον ανυψώθη εις τον Θεόν, ηνώθη μυστικώς μετ’ υτού, και απήλαυσε τους αρραβώνας των μελλόντων αγαθών. Διελθών δε πολύν καιρόν εις την ησυχίαν κατέστησεν εαυτόν δεκτικόν των τελείων μέτρων της αρετής, και ακολούθως επροξένει πολλήν ωφέλειαν εις εκείνους, οίτινες προσήρχοντο προς αυτόν. Αλλ’ επειδή ο λαμπρός εις τα έργα και εις τους λόγους, ο θείος πατήρ ημών Ανδρέας, δεν ήτο δυνατόν να διαφύγη της προσοχής των πολλών και να κρυβή έως τέλους υπό τον μόδιον της ησυχίας, απεκαλύφθη τόσον εις τον βασιλέα, όσον και εις την Εκκλησίαν, και χωρισθείς μετά βίας από την ήσυχον ζωήν, διωρίσθη, αν και μη θέλων, εις την διακονίαν της Μεγάλης Εκκλησίας. Έπειτα ενεπιστεύθη εις αυτόν και η οικονομία και διοίκησις του ορφανοτροφείου, εις την οποίαν, φανείς ευδόκιμος, ελέγετο πατήρ και τροφεύς των ορφανών και των πτωχών, και επεμελήθη μετά ενδελεχούς φροντίδος και τα δύο ορφανοτροφεία της Κωνσταντινουπόλεως. Και όχι μόνον ηύξησε τα σιτηρέσια αυτών, αλλά και την στενότητα του χώρου, ην είχον τα οικήματά των, μετέβαλεν εις ευρυχωρίαν δια των μεγάλων οικοδομών τας οποίας κατεσκεύασεν. Όθεν, ως άξιος κατά πάντα, έλαβε και μεγαλύτερον αξίωμα, ανελθών εις τον υψηλόν θρόνον της Αρχιερωσύνης. Και εγένετο Μητροπολίτης της περιφήμου νήσου Κρήτης, ή, αληθέστερον, δια μέσου μιας νήσου, ποιμήν και διδάσκαλος απάσης της του Χριστού Εκκλησίας. Απελθών λοιπόν εις την επαρχίαν αυτού, ήρχισε να εκτελή το έργον του και να επιμελήται αόκνως της διοικήσεως της επαρχίας του, αφοσιωθείς τελείως εις την πρόοδον και την σωτηρίαν του ποιμνίου του. Και πρώτον μεν έφερεν εις πολύ σεμνήν τάξιν πανσόφως τους ιερωμένους, εκφωνήσας λόγον γλυκύτατον περί λειτουργικής τάξεως, δια του οποίου υπεδείκνυεν οποίος πρέπει να είναι ο ιερεύς, ο αξιούμενος όχι μόνον αυτός να πλησιάζη εις το πρώτον και απρόσιτον φως, ήτοι τον Θεόν, αλλά να φωτίζη και άλλους, και να συμφιλιώνη μετά του Θεού. Έλεγε, δηλαδή, ότι πρέπει να είναι λαμπρός και καθαρός αυτός, καθώς ο καθρέπτης, δια να ημπορή να δέχεται εντός εαυτού τας ακτίνας του θείου φωτός, και δια μέσου αυτού να μεταδίδη και εις άλλους τον φωτισμόν του. Κατόπιν έφερεν εις τάξιν τους Παρθενώνας και τα Μοναστήρια, ορίσας νόμους συμφώνως προς τους οποίους να πολιτεύωνται. Είτα επεμελείτο τους κοσμικούς, διδάσκων αυτούς να προσπαθούν να προσεγγίζουν προς τον Θεόν, και όχι να δεσμεύωνται εις την σάρκα και εις τα του κόσμου. Και τας μεν κοσμικάς ηδονάς να καταφρονούν, τας δε εντολάς του Θεού να φυλάττουν και να αγωνίζωνται δια την σωτηρίαν των. Επαιδαγώγει τους νέους, εσωφρόνιζε τους γέροντας, επέστρεφεν εις μετάνοιαν τους αμαρτωλούς, έδιδεν ελπίδ θείου ελέους εις τους μετανοούντας, παρεκίνει εις τους αγώνας της αρετής τους αγωνιζομένους, τους πολεμουμένους εβοήθει, τους κινδυνεύοντας να υποπέσουν εις την αμαρτίαν εβάσταζε, τους πεσόντας ανήγειρεν. Εις τους ασθενείς εγένετο δύναμις, εις τους λυπουμένους παρηγορία, εις τους λιποθυμούντας αναψυχή, εις τας χήρας προστάτης, εις τα ορφανά πατήρ, εις τους πτωχούς θησαυρός, εις τους πεινώντας τροφή, εις τους γυμνούς ένδυμα. Αλλά διατί να μακρηγορώ; Εις πάντας τα πάντα προσέφερεν, ίνα σώση πάντας. Και καθώς ο Κύριος μέλλει να γίνη εις τον μέλλοντα αιώνα φως εις τους Αγίους, και ζωή και δόξα και τροφή και ένδυμα και χαρά, και παν άλλο αγαθόν της μακαριότητος, ούτω και ο μέγας ούτος Ανδρέας ήτο δια τα πνευματικά τέκνα της επαρχίας του η πηγή παντός αγαθού, όχι μόνον ψυχικού, αλλά και σωματικού, δια του οποίου είναι δυνατόν να διανύση τις την παρούσαν ζωήν χωρίς λύπην. Ήνοιξε δε και τον αγαθόν θησαυρόν της καρδίας του, και εσκόρπιζεν εξ αυτού λόγους αγαθούς, και πλατύνας το στόμα του, επλήρωσεν υτό εκ της χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Όθεν εν σοφία και συνέσει δια της θείας εμπνεύσεως συνέθεσε βιβλία, εις τα οποία παρουσιάζεται και ρήτωρ εξαίσιος, και ιερολόγος θεόπνευστος. Διότι δια των λόγων αυτού εγκωμιάζει λαμπρώς την υπέραγνον Μητέρα του Υιού και Λόγου του Θεού, κατά τας διαφόρους Θεομητορικάς εορτάς. Εγκωμιάζει ομοίως και τον ζωοποιόν Σταυρόν του Σωτήρος, επί του οποίου, υπομείνας ο απαθής Θεός τα Άγια Πάθη και τον εκούσιον θάνατον, κατέστησεν ημάς κοινωνούς της Βασιλείας και της δόξης Αυτού. Εγκωμιάζει ακόμη και πολλάς άλλας Δεσποτικάς εορτάς, προς δε τούτοις εγκωμιάζει και μερικούς Αγίους, και δια των εγκωμίων τούτων έκαμεν ως ιδικά του τα μαρτύρια εκείνων. Αλλ’ εξαιρέτως εγκωμιάζει τον μέγαν Πρόδρομον Ιωάννην. Συνέθεσε δε και κατά μουσικήν και εναρμόνιον τέχνην πολλούς κανόνας και τροπάρια, δια των οποίων όχι μόνον λαμπρύνει τας εορτάς και παρακινεί τους Χριστιανούς εις πνευματικήν ευφροσύνην και αγαλλίασιν, αλλά προξενεί και κατάνυξιν, και κάμνει τους ψάλλοντας και αναγινώσκοντας να χύνουν πηγάς δακρύων. Εκτός δε των άλλων συνέθεσε και τον μέγαν εκείνον και αξιέπαινον Κανόνα, τον οποίον ψάλλομεν κατά την Πέμπτην της πέμπτης εβδομάδος των Νηστειών, ο οποίος όχι μόνον προξενεί μετάνοιαν και κατάνυξιν, αλλά και πολυμάθειαν παρέχει και διδάσκει τους Χριστιανούς με ποίαν διάθεσιν πρέπει να αναγινώσκουν τας ιεράς Ιστορίας της θείας Γραφής, και πως πρέπει να μεταχειρίζωνται αυτάς ως ύλην και αφορμήν υψηλοτέρων και ηθικών θεωριών. Όχι δε μόνον με τους λόγους του εκόσμησεν ο Άγιος την ποίμνην του, και ηύφρανε πάσαν άλλην Εκκλησίαν Χριστιανών, αλλά και με έργα και κατορθώματα μεγαλοπρεπή. Διότι και τους κατεστραμμένους ναούς του Θεού ανεκαίνισε με πλουσίαν και φιλότιμον βοήθειαν, και ναόν εκ θεμελίων ωκοδόμησεν ωραιότατον προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, ονομάσας αυτόν Βλαχέρνας. Αλλά και ξενοδοχείον εκ θεμελίων έκτισεν, εις ανάπαυσιν των γερόντων, εις θεραπείαν των ασθενών, εις σκέπην των ξένων και πτωχών, προς τους οποίους όχι μόνον έδιδε πλουσιοπάροχα τα προς χρείαν άπαντα και τροφήν, εξοδεύων πανσόφως και θεαρέστως τα χρήματα του Θεού. Αλλ’ όπως εις τα άλλα εμιμείτο τον Χριστόν, τον ιδικόν του Δεσπότην και διδάσκαλον, ούτω και εις ταύτα εμιμείτο Αυτόν. Και υπηρέτει εις το ξενοδοχείον τους ασθενείς και τους ξένους δια των ιδίων του χειρών, περιζωννύμενος το χειρόμακτρον, και πλύνων τας χείρας, τους πόδας και τας κεφαλάς αυτών και καθαρίζων τας πληγάς των αρρώστων, και λείχων σχεδόν δια της γλώσσης του το σεσηπός πύον και τα αίματα. Τόσον εθέρμαινεν αυτόν η προς τον Θεόν και τον πλησίον αγάπη. Δεν είναι υπερβολικόν το να αναφέρωμεν εν ή δύο θαύματα υπό του Αγίου δια της χάριτος του Θεού τελεσθέντα, ίνα αποδείξωμεν την αγιότητα και την παρρησίαν, δι’ ων ήτο κεκοσμημένος ο θείος Ανδρέας. Βαρβαρικός στόλος έπλευσε μίαν φοράν εις την Κρήτην, δια να αιχμαλωτίσουν και ερημώσουν την ποίμνην του Αγίου, και περισφίγξαντες αυτήν δια φοβεράς πολιορκίας, μετεχειρίσθησαν όλας τας πολεμικάς μηχανάς εναντίον της. Ο δε Άγιος δια των ευπροσδέκτων προσευχών του όχι μόνον διεφύλαξε την ποίμνην του εκτός παντός κινδύνου, αλλά και εις τας καρδίας των βαρβάρων τόσον μεγάλον φόβον ενέβαλεν, ώστε ηνάγκασε τούτους να φύγουν, χωρίς να τους διώξη κανείς. Πό την ταχείαν και άτακτον φυγήν των πολλοί ηφανίσθησαν τόσον από τα κύματα της θαλάσσης, όσον και από τους πολεμουμένους Χριστιανούς. Και άλλοτε, ενώ ήρχιζε το θέρος και η γη εφλογίζετο εκ του καύσωνος, δεν ήτο δυνατόν να βρέξη. Όθεν τα σπαρτά εμαράνθησαν και εκινδύνευον να ξηρανθούν τελείως. Οι δε άνθρωποι εκ του φόβου του λιμού και εκ της ανομβρίας ξηρανθέντες, από δε τας θερμάς ακτίνας του ηλίου κατακαιόμενοι, ήσαν εκλελυμένοι και σχεδόν απηλπισμένοι. Εις την τοιαύτην λοιπόν δυστυχίαν, τι έπραξεν η συμπθής εκείνη και ελεήμων του Αγίου ψυχή; Μήπως παρέβλεψε την ποίμνην του, κινδυνεύουσαν να αφανισθή; Όχι. Αλλά υψώσας εις τον ουρανόν χείρας και οφθαλμούς, επεκαλέσθη τον Θεόν εξ όλης του της ψυχής, δια να δώση βροχήν εις την γην, και, ω του θαύματος! Ευθύς εκαλύφθη ο ουρανός από νέφη και έβρεξε τόσην βροχήν, ώστε και τα σπαρτά εποτίσθησαν και εκάρπισαν θαυμασίως και οι άνθρωποι έλαβον αναψυχήν και παρηγορίαν. Άλλοτε πάλιν, εις καιρόν ότε ενέσκηψεν εις την επαρχίαν του μεγάλη επιδημία πανώλους και εθανάτωνε πολλούς, ο Άγιος δια των προς τον Θεόν ικεσιών και δακρύων αυτού ημπόδισε την ορμήν της θανατηφόρου ασθενείας. Αλλά και άλλα πάμπολλα θαύματα ετέλεσεν ο μέγας Ανδρέας, τα οποία αν διηγούμην δεν θα εξήρκει όλη μου η ζωή. Διότι, ως έχων εγκάτοικον εις την ψυχήν του τον Θεόν, εις μεν τους επαρχιώτας του προσέφερε πάντα τα εκ Θεού αγαθά, λυτρώνων αυτούς από κάθε κακόν, εις δε τον Θεόν πάλιν προσέφερε τας σεσωσμένας ψυχάς των επαρχιωτών του, ως προσφοράν ευπρόσδεκτον και αξίζουσαν περισσότερον από όλον τον κόσμον. Επειδή δε παρουσιάσθη ανάγκη, ηναγκάσθη ο Άγιος να μεταβή εις την Κωνσταντινούπολιν. Φθάσας δε εκεί, εγένετο δεκτός με πάσαν τιμήν και σέβας, τόσον από όλον το ιερόν σύστημα της Εκκλησίας, όσον και από τον βασιλέα και όλους τους άρχοντας. Διατρίβων δε εκεί ολίγον καιρόν διεμοίραζεν εις τους πεινώντας τον ουράνιον άρτον, ήτοι τον λόγον της διδασκαλίας, και επότιζε τους διψώντας εκ του ζωοποιού ύδατος του Αγίου Πνεύματος. Όχι δε μόνον τούτο, αλλά και σωματικώς εχόρταινε τους πεινώντας, εβοήθει τους αδικουμένους, υπερησπίζετο τας χήρας, επροστάτευε τα ορφανά και παρηγόρει τους τεθλιμμένους. Τέλος ητοιμάζετο να επνέλθη εις την επαρχίαν του. Επειδή δε προεγνώρισεν, ότι δεν θέλει ιδεί πλέον το ποίμνιόν του, παρέδωκε τον εαυτόν του εις το Πνεύμα το Άγιον το κινούν αυτόν. Ούτω εισελθών εις πλοίον εξεκίνησε δια την Κρήτην. Αλλ’ όταν το πλοίον έφθασεν εις την Μυτιλήνην, εστάθη εκεί. Ο Άγιος τότε ηρώτησε πως ονομάζεται ο τόπος εκείνος, και μαθών ότι καλείται Ερεσσός, απεκρίθη: «Εδώ πρέπει να αποδώσω εις τον Θεόν την εικόνα ην μοι έδωκεν Εκείνος, ήτοι εδώ μέλλω να αποθάνω». Όπερ και εγένετο. Όθεν ελύθη από τον δεσμόν του σώματος και ανήλθε χαροποιός προς τον ποθούμενον Θεόν, καταλαμπρυνόμενος από το απρόσιτον φως της Θεότητος και απολαμβάνων τα ανεκλάλητα αγαθά της ουρανίου Βασιλείας του Θεού. Το δε ιερόν αυτού λείψανον κατετέθη εν τω Ναώ της Αγίας και καλλινίκου Μάρτυρος Αναστασίας, ως θησαυρός ασύλητος και πηγή ιαμάτων αέναος, εις δόξαν Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος. Αμήν.