"Αγιον Ορος" Χριστιανικό Ορθόδοξο Φόρουμ

3) ιδαίτερα προς τους γέροντες.

Άξιοι μεγαλύτερου επαίνου και αμοιβής από τον Θεόν είναι όσοι δείχνουν έμπρακτο ενδιαφέρον και συμπαράστασιν προς τους γονείς τους, όταν αυτοί φθάσουν στην γεροντικήν ηλικίαν. Σχετικά με την πλευράν αυτήν του θέματος ο Σειράχ γράφει:

«Τέκνον, αντιλαβού εν γήρα πατρός σου, και μή λυπήσης αυτόν εν τη ζωή αυτού' καν απολείπη σύνεσιν, συγγνώμην έχε και μή ατιμάσης αυτόν εν πάση ισχύί σου» ( γ'. 12 - 13 ). «Και γαρ εξημών γηράσκουσι» ( Π'. 6 ).

Λαμβάνει υπ' όψιν του ο έμπειρος Σειράχ ότι όλοι γενικά οι ηλικιωμένοι έχουν ανάγκην από ιδιαίτερην μέριμναν και κατανόησιν. Διότι συνήθως και οι σωματικές τους δυνάμεις τους εγκαταλείπουν, αλλά και η διανοητική τους ικανότητα και η φρόνησίς τους μειώνονται.

Και συμβουλεύει πατρικά: Παιδί μου, στήριξε και βοήθησε τον πατέρα σου στα γεράματα του και μέχρι τον θάνατον του μή τον λύπησης. Και όταν ακόμη οι πνευματικές του δυνάμεις εξασθενήσουν, συ που έχεις ακμαίες δυνάμεις, να είσαι επιεικής και υπομονητικός απέναντι του και να μή τον περιφρόνησης, ούτε και να τον εξευτελίσης.

Διά να μας πείση δε να είμεθα συμπαθείς και στοργικοί προς τους γέροντες, ο Σειράχ μας υπενθυμίζει ότι, και όσοι τώρα είναι νέοι, κάποτε θα γεράσουν.

Προσθέτει δε ο Σειράχ την ακόλουθην μομφήν εναντίον όσων περιφρονούν τους γονείς τους και ασεβούν εναντίον τους:

«Ως βλάσφημος ο εγκαταλιπών πατέρα, και κεκατηραμένος υπό Κυρίου ο παροργίζων μητέρα αυτού» ( γ', 16 ).

Το παιδί, δηλαδή, που εγκαταλείπει αβοήθητον τον πατέρα του, μοιάζει με εκείνον, που βλασφημεί τον Θεόν. Καταραμένος δε από τον Κύριον είναι όποιος με την άπρεπη συμπεριφοράν του εξοργίζει την μητέρα του. «Επικατάρατος ο ατιμάζων πατέρα αυτού η μητέρα αυτού» ( Δευτ. Κζ', 16 ). Και «ο κακολογών πατέρα αυτού η μητέρα αυτού τελευτήσει θανάτω»
( Εξόδ. Κα΄, 16 ), αναφέρεται και στον Μωσαϊκόν Νόμον. Δηλαδή όχι μόνον άξιοι κατάρας κρίνονται, όσοι ασεβούν κατά των γονέων τους και τους δυσφημίζουν, αλλά και ένοχοι θανάτου θεωρούνται.

ΙΗ' Θεός και άνθρωπος



Σαν επιστέγασμα των προβληματισμών και σκέψεων του σοφού Σειράχ, θα αναφέρουμε όσα γράφει αναφορικά με τον τρόπον, με τον οποίον πρέπει οι άνθρωποι να προσεγγίζουν τον Θεόν.

1) Είναι ο Δημιουργός μας.

Αναφέρεται ο Σειράχ στην δημιουργίαν του ανθρώπου από τον Θεόν και εξαίρει ως εξής τα χαρίσματα, που ο θείος Δημιουργός έδωσε στον άνθρωπον:

“Κύριος έκτισεν εκ γης άνθρωπον... Και έδωκεν αυτοίς εξουσίαν των επ' αυτοίς. Καθ' εαυτούς ενέδυσεν αυτούς ισχύν και κατ' εικόνα αυτού εποίησεν αυτούς... Διαβούλιον και γλώσσαν και οφθαλμούς, ώτα και καρδίαν έδωκε διανοείσθαι αυτοίς. Επιστήμην συνέσεως ενέπλησεν αυτούς και αγαθά και κακά υπέδειξεν αυτοίς» ( ιζ', 1, 2 - 3, 6 -7 ). Αυτός εξ αρχής εποίησεν άνθρωπον και αφήκεν αυτόν εν χειρί διαβουλίου αυτού»
( ιε', 14 ).

Ο Θεός, γράφει, έπλασε το σώμα του ανθρώπου από την γην. Παρεχώρησε δε στους πρωτοπλάστους εξουσίαν πάνω σ' όλα τα ζώα της ξηράς και της θαλασσας. Εχάρισεν όμως ο Θεός και στον κάθε άνθρωπον χωριστά ιδιαίτερην δύναμιν. Διότι όλους τους εδημιούργησε κατ' εικόνα ιδικήν του. Τους έδωσεν επίσης ελευθερίαν βουλήσεως και γλώσσαν και οφθαλμούς και αυτιά και καρδιάν, διά να σκέπτωνται. Τους εγέμισεν ακόμη με την ικανότητα να κρίνουν και να διανοούνται συνετά. Τους έκαμε και ικανούς να διακρίνουν μεταξύ καλού και κακού. Ο Θεός λοιπόν ευθύς εξ αρχής εδημιούργησε τον άνθρωπον ελεύθερον και τον άφησε στην ελεύθερήν του θέλησιν.

Δικαιολογημένα λοιπόν ο Σειράχ προτρέπει τον λογικόν και ελεύθερον άνθρωπον να εκτιμήση τα θεία αυτά δώρα και να σέβεται μ' όλην του την ψυχήν και να αγαπά μ' όλην την δύναμιν της καρδίας του τον Κύριον και Δημιουργόν του. Και του λέγει:

«Εν όλη ψυχή σου ευλαβού τον Κύριον... Εν όλη δυνάμει αγάπησον τον ποιήσαντά σε» (ζ ', 29, 30 ).

2) Ο Δημιουργός της κτίσεως.

Εκτός και πριν από τον άνθρωπον, ο Θεός εδημιούργησε και όλην την άψυχην κτίσιν
και κάθε ζωντανόν οργανισμόν, διά να εξυπηρετήται έτσι κατά τον καλύτερον τρόπον η ζωή και οι ανάγκες του ανθρώπινου γένους. Σ' αυτό το έργο του Θεού αναφέρεται με θαυμασμόν ο Σειράχ. Και γράφει:

«Μνησθήσομαι δή τα έργα Κυρίου, και ά εώρακα εκδιηγήσομαι- εν λόγοις Κυρίου τα έργα
αυτού» (μβ', 15). « Ετι διανοηθείς εκδιηγήσομαι και ως διχομηνία επληρώθην» ( λθ', 12 ).

Και τώρα, λέγει, θα φέρω στην μνήμην μου τα θαυμαστά έργα του Θεού. Και θα αναφέρω όσα απ' αυτά είδα και εγνώρισα. Όλα δε αυτά τα έργα τα εδημιούργησεν ο παντοδύναμος Θεός, με μόνον τον λόγον του. Θέλω ακόμη να διηγηθώ τις σκέψεις, από τις οποίες εγέμισα, εξ αφορμής της μελέτης των έργων του Θεού, όπως γεμίζει και το φεγγάρι.

Αναφέρεται δε στην συνέχειαν ο Σειράχ ως ακολούθως στα θαυμάσια της δημιουργίας του Θεού:

«Γαυρίασμα ύψους στερέωμα καθαριότητος, είδος ουρανού εν οράματι δόξης. Ήλιος εν
οπτασία διαγγέλλων εν εξόδω, σκεύος θαυμαστόν, έργον Υψίστου. Εν μεσημβρία αυτού
αναξηραίνει χώραν, και εναντίον καύματος αυτού τίς υποστήσεται;... Μέγας Κύριος ο ποιήσας αυτόν, και εν λόγοις αυτού κατέσπευσε πορείαν. Και η σελήνη εν πάσιν εις καιρόν αυτής, ανάδειξιν χρόνων και σημείον αιώνος. Από σελήνης σημείον εορτής, φωστήρ μειούμενος επί συντέλειας... Αυξανομένη θαυμαστώς εν αλλοιώσει, σκεύος παρεμβολών εν ύψει, εν στερεώματι ουρανού εκλάμπων. Κάλλος ουρανού, δόξα άστρων, κόσμος φωτίζων εν υψίστοις Κυρίου- εν λόγοις αγίου στήσονται κατά κρίμα και ού μή εκλυθώσιν εν φυλακαίς αυτών ( μγ' 1 -3,5-7.8- 10 ).

Πόσην δηλαδή μεγαλοπρέπειαν έχει το ύψος του ουρανού! Και η καθαρότης και η
διαφάνεια του ουράνιου στερεώματος πόσον καταπληκτικό και ένδοξο θέαμα παρουσιάζουν!

Αλλά και ο ήλιος πόσον θαυμαστό δημιούργημα του Υψίστου είναι! Από την ώραν που ανατέλλει, και όταν μεσουρανή και φωτίζη και θερμαίνη κατά τρόπον ανυπόφορον την γην, εξακολουθητικά δοξάζει τον Θεόν, που τον εδημιούργησε και τον κατευθύνει. Αλλά και το φεγγάρι με τον ιδικόν του τρόπον ομιλεί διά την δόξαν του Θεού. Και αυτό είναι πιστό κάθε ώραν στο έργο, που ο Θεός του έταξε να επιτελή. Και με το να καθορίζη τις διάφορες εποχές του χρόνου, παραμένει σημείο αιώνιο της δυνάμεως του Δημιουργού του. Διότι από τις διάφορες φάσεις του, το γέμισμα και την μείωσιν του φωτισμού του, καθορίζονται οι διάφορες εορτές. Και όταν αυξάνεται η και μειώνεται κατά θαυμαστόν τρόπον, παρουσιάζεται, ανάμεσα στ' άλλα αστέρια, σαν ένας μεγάλος φανός και λαμπερός φάρος, που φωτίζει τα ουράνια σώματα, που έτσι δίδουν την εντύπωσιν ότι είναι στρατιώτες και φρουροί και νυκτοφύλακες άγρυπνοι.

Γενικά η ομορφιά του ουρανού, παρατηρεί ο Σειράχ, έγκειται στην λαμπρότητα των αστέρων, που σαν ολόφωτα κοσμήματα, φωτίζουν τα ουράνια ύψη του Κυρίου. Διότι διαλαλούν ότι εδημιουργήθησαν με τον λόγον του αγίου Θεού και ότι, όπως εδιατάχθησαν από τον Δημιουργόν τους, στέκονται συνεχώς στις θέσεις τους, χωρίς να αποκάμνουν, και μένουν στα φυλάκια τους, σαν πιστοί στρατιώτες.

Έκθαμβος και πάλιν ο Σειράχ καλεί τους ανθρώπους να λάβουν και από τα θαυμαστά αυτά έργα αφορμές να απευθύνουν προς τον Θεόν νέες δοξολογίες. Λέγει δε:

«Ιδέ τόξον και ευλόγησον τον ποιήσαντα αυτό...» ( μγ', 11 ). «Ευλογήσατε Κύριον επί πάσι τοις έργοις, δότε τω ονόματι αυτού μεγαλωσύνην και εξομολογήσασθε εν αινέσει αυτού, εν ωδαίς χειλέων και εν κινύραις»( λθ'. 14 - 15 ).

Παρατηρήστε δηλαδή με προσοχήν τα ουράνια φαινόμενα και ιδιαίτερα το ουράνιο τόξο και δοξάστε τον Θεόν δι' όλα τα έργα του. Αποδώστε μεγαλωσύνην στο Όνομά του. Και με άσματα των χειλέων, αλλά και με μουσικά όργανα, διακηρύξατε την αίνεσιν και μεγαλοπρέπειάν του.

3) Ανεκδιήγητο μεγαλείο.

Αναφέρεται ο Σειράχ και σε πολλά άλλα από τα θαυμάσια της δημιουργίας, που αναγγέλλουν την δύναμιν και το μεγαλείο του Θεού. Μεταξύ αυτών μνημονεύει τα χιόνια, τις αστραπές και τα σύννεφα, τα οποία και παρομοιάζει με πουλιά, που πετάγονται μέσα από τα κλουβιά του ουρανού. Το χαλάζι, που ρίχνεται στην γην σαν κομματιασμένες πέτρες. Τις βροντές, που συνταράζουν τα όρη και κάμνουν την γην να πονά σαν ετοιμόγεννη γυναίκα. Τους ανέμους, που μεταφέρουν τις βροχές, καθώς και τις καταιγίδες και τους ανεμοστρόβιλους.

Ιδιαίτερα εντυπωσιάζεται ο Σειράχ από την χιονόπτωσιν. Και περιγράφει τα χιόνια να
κατεβαίνουν στην γην σαν λευκά πουλιά η και σαν ακρίδες, που κινούνται προς διάφορα σημεία. Το κάλλος του λευκού χιονιού, λέγει, θαμβώνει τα μάτια και η καρδιά του ανθρώπου καταπλήσσεται, καθώς το βλέπει να σκεπάζη την γην. Επίσης θαυμαστό θέαμα παρουσιάζει και η χειμερινή πάχνη, που μοιάζει με το αλάτι, και όταν παγώση γίνεται σαν αγκάθια. Και τα παγωμένα νερά όμως, που μοιάζουν με κρύσταλλα. Και η μαλακή ομίχλη, που απαλλάσσει την γην από την βλαβερήν επίδρασιν της παγωνιάς. Αλλά και η θάλασσα, με τα φυτευμένα σ' αυτήν νησιά και τα παράδοξα της φαινόμενα, καθώς και τα πολλά και ποικίλα σε μέγεθος και είδος ψάρια της ( Πρβ. Μγ', 12 - 2 6 ). Όλα αυτά, λέγει ο εμπνευσμένος Σειράχ, μας κάμνουν να υμνούμε το μεγαλείο του Θεού. Όμως, προσθέτει:

«Πολλά ερούμεν και ου μή εφικώμεθα... Δοξάζοντες που ισχύσομεν; Αυτός γαρ ο μέγας παρά πάντα τα έργα αυτού... Δοξάζοντες Κύριον υψώσατε, καθόσον αν δύνησθε, υπερέξει γαρ και έτι και υψούντες αυτόν πληθύνατε εν ισχύι μή κοπιάτε, ού γαρ μή αφίκησθε» ( μγ', 27. 28, 30 ).

Ημπορούμε δηλαδή να αναφέρουμε πολλά ακόμη, αλλά ποτέ δεν θα κατορθώσουμε να υμνήσουμε επάξια τον Θεόν. Και πως είναι δυνατόν να τον δοξολογήσουμε, όπως πρέπει, αφού Αυτός είναι ανώτερος άπ' όλα τα έργα του; Παρά ταύτα, μας ενθαρρύνει ο Σειράχ, δοξάσατε, όσον ημπορείτε τον Κύριον. Και αφού συγκεντρώσετε όλες σας τις πνευματικές δυνάμεις στο έργο της δοξολογίας του Θεού, μή κουρασθήτε ποτέ στην προσπάθειάν σας να του προσφέρετε πραγματικήν ανύμνησιν.

4) Παντοδύναμος Εξουσιαστής.

Μια βασική ιδιότητα του Θεού είναι η πανταχού παρουσία και η παγγνωσία. Όσοι δε ενθυμούνται τις αλήθειες αυτές και ρυθμίζουν ανάλογα την ζωήν τους, πολλήν ωφέλειαν και ενίσχυσιν θα αποκομίζουν. Αυτό τονίζει και ο Σειράχ με τις ακόλουθες
υποδείξεις του:

«Μή είπης, ότι από Κυρίου κρυβήσομαι, μή εξ ύψους τίς μου μνησθήσεται; εν λαω πλείονι ού μή γνωσθώ. Τις γαρ η ψυχή μου εν αμετρήτω κτίσει;
( ιστ'', 17 ). «Τις με ορά; σκότος κύκλω μου. Και οι τοίχοι με καλύπτουσι, και ουθείς με ορά• τι ευλαβούμαι; των αμαρτιών μου ου μή μνησθήσεται ο Ύψιστος» ( κγ', 1 8 ).

Μή μοιάσης ποτέ, λέγει ο Σειράχ, με τους ανόητους εκείνους ανθρώπους, που σκέπτονται και λέγουν: Εγώ θα κρυφθώ από τα μάτια του Θεού. Εξ άλλου είναι δυνατόν ο μεγάλος και ουράνιος Θεός να ασχολήται μαζί μου; Ποιαν σημασίαν ημπορεί να έχη διά τον Θεόν η ιδική μου ύπαρξις, που είμαι ένα άτομο μέσα σε τόσα πλήθη λαού; Και όταν αμαρτάνω, ποιος με βλέπει; Ολόγυρα μου υπάρχει σκοτάδι και οι τοίχοι με σκεπάζουν. Κανένας λοιπόν δεν με βλέπει. τι να φοβηθώ; Και ο Ύψιστος Θεός ακόμη δεν θα γνωρίση και δεν θα ενθυμηθή τις αμαρτίες μου.

Σ' όσους λοιπόν έτσι σκέπτονται ο σοφός Σειράχ απαντά ως ακολούθως:

“Ιδού ο ουρανός και ο ουρανός του ουρανού, άβυσσος και γη σαλευθήσονται εν τη επισκοπή αυτού» ( ιστ'', 18 ). «Οφθαλμοί Κυρίου μυριοπλασίως ηλίου φωτεινότεροι, επιβλέποντες πάσας οδούς ανθρώπων και κατανοούντες εις απόκρυφα μέρη» ( κγ''. 19 ). «Οι οφθαλμοί αυτού ενδελεχείς επί τας οδούς αυτών. Ούκ εκρύβησαν αι αδικίαι αυτών απ' αυτού, και πάσαι αι αμαρτίαι αυτών έναντι Κυρίου. Ελεημοσύνη ανδρός ως σφραγίς μετ' αυτού, και χάριν ανθρώπου ως κόρην συντηρήσει»
( ιζ΄, 19-20,22 ).

Να, λέγει ο Σειράχ, ο ουρανός, που βλέπουμε, και ο αόρατος και υψηλότερος ουρανός, η άβυσσος της θάλασσας και η γη, το σύμπαν δηλαδή, κλονίζεται ολόκληρο, όταν ο Θεός ρίψη το βλέμμα του πάνω του. Διότι, όπως και ο Δαβίδ ψάλλει, ο Θεός είναι «ο επιβλέπων επί την γην και ποιών αυτήν τρέμειν, ο απτόμενος των ορέων και καπνίζονται»
( Ψαλμ. 103,32 ).

Εκτός όμως του ότι ο Θεός εξουσιάζει πάνω σ' όλην την κτίσιν, βλέπει και γνωρίζει
όσα και όλοι οι άνθρωποι κάμνουν. Διότι οι οφθαλμοί του είναι ασυγκρίτως πιο φωτεινοί από τον ήλιον. Και επιβλέπουν πάνω σ' όλους τους δρόμους της ζωής των ανθρώπων και σ' όλα τα κρυφά μέρη. Επειδή δε ακριβώς οι οφθαλμοί του Θεού παρατηρούν αδιάκοπα την πορείαν και την ζωήν όλων των ανθρώπων, δεν του διαφεύγουν και οι κρυφές αδικίες των ανθρώπων. Έτσι ενώπιον του Θεού είναι φανερές και οι αμαρτίες, αλλά και τα καλά έργα των ανθρώπων. Ιδιαίτερα δε ο Θεός προσέχει τις ελεημοσύνες κάθε ανθρώπου. Και τον ελεήμονα άνθρωπον τον ξεχωρίζει ανάμεσα σ' όλους τους άλλους, σαν να έχη πάνω του μιαν πολύτιμην σφραγίδα, και τον προσέχει σαν κόρην οφθαλμού.

Και στον καθένα από μας λοιπόν ο Σειράχ, μετά απ' αυτά, θα έλεγε:

«Επίστρεφε επί Κύριον και απόλειπε αμαρτίας, δεήθητι κατά πρόσωπον και σμίκρυναν
πρόσκομμα» ( ιζ', 25 ).

Γύρισε δηλαδή προς τον Κύριον και Θεόν σου. Απαρνήσου τις αμαρτίες σου. Παρακάλεσε τον Κύριον προσωπικά, και θα σε βοηθήση να λιγοστεύσης τις παραβάσεις, που κάμνεις, και οι οποίες αποτελούν πρόσκομμα στις σχέσεις σου μαζί του.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ


Tον επίλογον του βιβλίου μας θα τον γράψη και πάλιν ο σοφός Σειράχ με μιαν προτροπήν του προς εμάς και με μιαν περίληψιν προσευχής του προς τον Θεόν. Η πατρική του προτροπή είναι:

«Εμού του πατρός ακούσατε, τέκνα, και ούτως ποιήσατε. ίνα σωθήτε» ( γ',1 ).

Προκειμένου, μας λέγει, να κατακτήσετε την σωτηρίαν σας, ακούστε και πράξετε όσα ήδη σας είπα.



. Αλλά και προς τον Κύριον προσευχηθήτε ως ακολούθως μαζί μου:

« Εξομολογήσομαί σοι, Κύριε βασιλεύ, και αινέσω σε Θεόv τον σωτήρα μου, εξομολογούμαι τω ονόματι σου, ότι σκεπαστής και βοηθός εγένου μοι... Αινέσω το Όνομά σου ενδελεχώς και υμνήσω εν εξομολογήσει... Έσωσας γαρ με έξ απωλείας και εξείλου με εκ καιρού πονηρού. Διά τούτο εξομολογήσομαι και αινέσω σε και ευλογήσω τω ονόματι Κυρίου» (να',1 -2,11 - 12).

Θέλω λοιπόν και εγώ, Κύριε και Βασιλέα μου, να δοξολογήσω και αινέσω Εσένα, τον Θεόν και Σωτήρα μου, και να υμνήσω το Όνομά σου. Διότι μου έγινες σκεπαστής και βοηθός. Θα αινώ συνεχώς το Όνομά σου και θα Σε δοξολογώ με ευγνωμοσύνην. Διότι με έσωσες από την καταστροφήν και σε περιόδους πειρασμών και κινδύνων με εγλύτωσες. Δι' όλες σου αυτές τις ευεργεσίες θα σε δοξολογώ και θα σε υμνώ και θα ευλογώ το Όνομά σου. Κύριε. Αμήν.