"Αγιον Ορος" Χριστιανικό Ορθόδοξο Φόρουμ

Και να θυμάσαι πάντοτε πως ο Θεός δεν κάνει λάθος.

Να αγωνιάς για τη σωτηρία σου. Όχι όμως με κοσμικό άγχος, αλλά με αδημονία και αγωνία πνευματική, που κρύβει μέσα της ελπίδα και πίστη στη Θεία Πρόνοια.

Και να θυμάσαι πάντοτε πως ο Θεός δεν κάνει λάθος.

Γέρων Εφραίμ Σεραγιώτης

Δεν υπάρχει πια λόγος. Γιατί όταν οι αδελφοί ρωτούσαν τους γέροντες και έκαναν όσα εκείνοι τους συμβούλευαν, ο Θεός έδινε λόγο, για να ωφεληθούν εκείνοι που ρωτούσαν. Τώρα όμως, επειδή ρωτάνε, αλλά δεν εφαρμόζουν όσα ακούνε, πήρε ο Θεός τη χάρη του λόγου από τους γέροντες. Δεν βρίσκουν πια τι να πουν, γιατί δεν υπάρχει εργάτης της αρετής.

Αββάς Φήλικας

Να αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις για να κερδίσουμε τον Παράδεισο. Είναι πολύ στενή η πύλη και μην ακούτε αυτούς που σας λένε ότι όλοι θα σωθούμε.

Άγ. Παΐσιος ο Αγιορείτης

Βία ανηλίκων: Γιατί τα παιδιά μας δεν νιώθουν τον πόνο του άλλου (;)

Αν δεχτούμε ως θεμελιώδη σκοπό της διαπαιδαγώγησης που προσφέρουν οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς στα παιδιά την τιθάσευση των ενστίκτων και των ορμών τους, τότε αυτή την περίοδο κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται

Τα παιδιά θυμίζουν αγρίμια στα οποία κυριαρχούν οι παρορμήσεις τους. Η παραβατικότητα, η νεανική επιθετικότητα, οι εναντιωματικές συμπεριφορές και η έλλειψη σεβασμού παρουσιάζουν ανησυχητικά αυξητικές τάσεις. Και δεν είναι μόνο το bullying, η αγελαία συμπεριφορά, οι συμμορίες και η νεανική βία. Είναι ο αδιόρατος φόβος για εκείνο που πιθανόν έρχεται.

Η ενσυναίσθηση προϋποθέτει τη συναίσθηση

Ο Εμίλ Ντιρκέμ, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας της κοινωνιολογίας, αναφέρει ότι η επιθετικότητα είναι ανάλογη με τη στέρηση. Τι στερούνται όμως τα σημερινά παιδιά τα οποία μοιάζουν να τα έχουν όλα; Αναμφίβολα αυτό που στερούνται είναι τα συναισθήματα. Και αν τα παιδιά έχουν έλλειμα δικών τους συναισθημάτων πώς περιμένουμε να έχουν ενσυναίσθηση, δηλαδή να αισθάνονται τα συναισθήματα των άλλων σαν να είναι δικά τους;

Τα παιδιά που ασκούν βία, το μόνο σίγουρο είναι πως δεν νιώθουν τον πόνο του άλλου, είναι ανίκανα να μπουν στη θέση του άλλου. Καθαρό έλλειμα ενσυναίσθησης δηλαδή. Είναι δε περίεργο πως ενώ σήμερα όλοι μιλάνε για ενσυναίσθηση εκείνη συνεχώς λιγοστεύει. Οι ειδικοί μιλάνε για τη σημασία της ενσυναίσθησης, το ίδιο και οι εκπαιδευτικοί με τους γονείς. Το θέμα είναι πως στη θεωρία όλα είναι απλά αλλά στην πράξη τα πράγματα περιπλέκονται. Για την ακρίβεια σαμποτάρονται.

Για να έχει ένα παιδί ενσυναίσθηση για κάποιο άλλο πρόσωπο που είναι φοβισμένο ή στεναχωρημένο προϋποθέτει την συναίσθηση τού τι αισθάνεται κάποιος που είναι φοβισμένος ή στεναχωρημένος. Αν δεν γνωρίζεις την σφοδρότητα αυτών των συναισθημάτων εσύ ο ίδιος πως θα τα συναισθανθείς σε κάποιον τρίτο; Πως θα μπεις στη θέση του να καταλάβεις τον πόνο που πιθανόν να νιώθει αν αυτά τα συναισθήματα σού είναι άγνωστα; Αν δεν έχεις αυτο-αντίληψη πώς γίνεται να αποκτήσεις ετερο-αντίληψη;

Μη ενσυναισθητική δράση των γονέων

Σήμερα οι γονείς δεν αντέχουμε να βλέπουμε τα παιδιά μας να στεναχωριούνται, να βαριούνται, να φοβούνται. Από εκείνο το «δεν θα πάθει τίποτα, θα του περάσει» των παλαιότερων γονέων περάσαμε στην απεγνωσμένη προσπάθεια των σημερινών γονέων να έχουν διαρκώς τα παιδιά τους χαρούμενα και high. Αυτό βέβαια σημαίνει άμεση απαλοιφή κάθε αρνητικού συναισθήματος.

Να δώσουμε ένα παράδειγμα με γονείς που δεν λειτουργούν ενσυναισθητικά: Γυρίζει ένα παιδί στεναχωρημένο από το σχολείο αφού ο εκπαιδευτικός τού έχει κάνει έντονη παρατήρηση. Τι κάνουν οι πιο πολλοί γονείς; Αμέσως προσπαθούν να απαλύνουν τη στεναχώρια του παιδιού τους. Κάποιοι θα του πουν «δεν έγινε και κάτι φοβερό», κάποιοι άλλοι θα κατηγορήσουν τον εκπαιδευτικό ότι είναι άδικος ή υπερβολικός. Γενικά πάντως «θα το κάνουν μάκια να περάσει». Υπάρχει αυτός ο τρόμος των γονέων μην πάει το παιδί τους και νιώσει αρνητικά συναισθήματα όπως στεναχώρια, θυμό, φόβο, απόρριψη, που τους κάνει να βιάζονται να τα εξαλείψουν εν τη γενέσει τους. Το αποτέλεσμα είναι να μην μαθαίνουν ποτέ τους τα παιδιά τους πως είναι να είσαι στεναχωρημένος, θυμωμένος, φοβισμένος ή να σε έχουν απορρίψει. Και μετά, αλήθεια, περιμένουμε αυτά τα παιδιά να νιώσουν αυτά τα συναισθήματα και σε άλλους ανθρώπους (ενσυναίσθηση);

Πως θα μπορούσαν όμως οι γονείς στο συγκεκριμένο παράδειγμα να είχαν δράσει ενσυναισθητικά; Θα μπορούσαν π,χ να δώσουν το χώρο και το χρόνο στο παιδί τους να εκφράσει το πώς ακριβώς νιώθει, να αναφέρουν και οι ίδιοι παρόμοια συναισθήματα που έχουν νιώσει σε παρόμοιες καταστάσεις και να του ζητήσουν να μπει στη θέση του εκπαιδευτικού. Τα συναισθήματα μαθαίνονται και καλλιεργούνται όταν περιγράφονται.

Μη ενσυναισθητική δράση των εκπαιδευτικών

Σε ένα δεύτερο παράδειγμα, το ίδιο μπορεί να γίνει και από την πλευρά του εκπαιδευτικού και να δράσει και αυτός μη ενσυναισθητικά. Παράδειγμα: Ο εκπαιδευτικός μαλώνει ένα παιδί για κάποιο λόγο. Βλέπει όμως ότι το παιδί το παίρνει βαριά. Τι κάνει λοιπόν; Είτε γιατί φοβάται μήπως κάνει κακό στο παιδί, είτε γιατί φοβάται την πιθανή αντίδραση των γονέων προς το πρόσωπό του, προσπαθεί με διάφορους τρόπους να διώξει άμεσα τη στεναχώρια ή το θυμό από το παιδί. Πάλι αυτός ο καταραμένος φόβος μην πάει και νιώσει αρνητικά συναισθήματα το παιδί. Ναι, αν δεν τα νιώσει όμως πώς περιμένουμε αύριο να τα αναγνωρίσει σε τρίτους;

Η σύγχυση εικονικού και πραγματικού εμπόδιο στην ενσυναίσθηση

Τα παιδιά σήμερα είναι διχασμένα ανάμεσα σε δυο κόσμους: τον πραγματικό και τον ψηφιακό. Στον ψηφιακό τους κόσμο μπορούν να επισκέπτονται site με ακατάλληλο περιεχόμενο, να σκοτώνουν άβαταρ στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και γενικά να εκτίθενται στη βία. Πάντα όμως πάντα να τη γλυτώνουν χωρίς καμία συνέπεια από τη στιγμή που όλα αυτά διαδραματίζονται μέσα σε οθόνες. Παλαιότερα τα περισσότερα παιδιά απέναντι σε ένα βίντεο με εικόνες πραγματικής ωμής βίας κλείνανε τα μάτια με αποτροπιασμό, ενώ σήμερα γελάνε ή νιώθουν έξαψη σαν να βλέπουν κάποιο θρίλερ. Έχουμε δηλαδή μία επικάλυψη του εικονικού κόσμου με τον πραγματικό. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τα παιδιά που ασκούν βία σε άλλα παιδιά έχουν σχεδόν πάντα μαζί τους και μία κάμερα που τραβάει. Οι θύτες εκείνη την ώρα θεωρούν ότι δρουν σε ένα περιβάλλον που προσομοιάζει με εικονικό και που μπορεί να γίνει τελείως εικονικό αν μαγνητοσκοπηθεί από μία κάμερα ή μεταδοθεί από ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Φυσικά οι θύτες όχι μόνο δεν έχουν ενσυναίσθηση για τα θύματα αλλά επιπλέον προβαίνουν σε πλήρη αποπροσωποποίηση των θυμάτων. Αφαιρούν δηλαδή από τα θύματα τα στοιχεία των πραγματικών προσώπων, αντιμετωπίζοντας τα ως εικονικά άβαταρ τα οποία δεν πονάνε και δεν φοβούνται πραγματικά. Το έλλειμα ενσυναίσθησης δεν επιτρέπει στους θύτες να νιώσουν τον πόνο των θυμάτων και μεταφράζει τη βία που ασκούν ως παιχνίδι με μπόλικη έκλυση αδρεναλίνης.

Από την ώρα δε που οι εικόνες της άσκησης βίας συνεχώς αναπαράγονται από τις ψηφιακές πλατφόρμες και που οι θύτες ουσιαστικά αντί να κατακρίνονται αποκτούν δημοφιλία, είναι απολύτως αναμενόμενο οι πράξεις άσκησης βίας να γίνονται μία μορφή μόδας της εποχής.

Το μεγάλο ερωτηματικό είναι τι πρόκειται να συμβεί με τη βία των ανηλίκων μελλοντικά, ειδικά τώρα που το τζίνι της τεχνητής νοημοσύνης έχει βγει από το μπουκάλι. Το ταξίδι των παιδιών μας προς την ΑΙ (τεχνητή νοημοσύνη) τώρα ξεκινάει και καλώς ή κακώς δεν μπορεί να ανακοπεί. Θα χρειαστεί όμως να έχουν μαζί τους προστασία. Τη συναισθηματική και την ηθική νοημοσύνη που στηρίζονται στην ενσυναίσθηση. Οι εκπαιδευτικοί και ο γονείς οφείλουν να βρουν τρόπο και χρόνο να καλλιεργήσουν στα παιδιά την ικανότητα να μπαίνουν στην θέση των άλλων ανθρώπων. Ειδικά τώρα που με την ΑΙ, ολοένα και περισσότερο, θα μειώνεται ο ρυθμός των άμεσων ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων.

του Δημήτρη Τσιριγώτη

Πηγή: www.antifono.gr

Οι ασθένειες που μας βρίσκουν είναι συνήθως καρπός των αμαρτιών μας.

Αυτό το συμπέρασμα βγαίνει από τον λόγο που είπε ο Χριστός στον παράλυτο της Βηθεσδά, αφού τον θεράπευσε: «Πρόσεξε· έγινες υγιής, μην αμαρτάνεις πλέον». Από αυτό μαθαίνουμε ότι το νόσημά του ο παράλυτος το απέκτησε από τις αμαρτίες του. Την ίδια σημασία έχει ο λόγος του Κυρίου και στον άλλο παράλυτο της Καπερναούμ: «Έχε θάρρος, παιδί μου, σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου». Ο Κύριος, επειδή γνώριζε καλά ότι η ασθένεια του σώματος ήταν συνέπεια της ασθένειας της ψυχής, δηλαδή της αμαρτίας, θεράπευσε πρώτα την ψυχή του παραλύτου, δίδοντας την άφεση των αμαρτιών του, για να ακολουθήσει στη συνέχεια η θεραπεία του σώματος.

Ο ιερός Χρυσόστομος αναφέρει τον Κάιν σαν ένα από τα πρώτα παραδείγματα που η ασθένεια συνδέεται με την αμαρτία. Διότι μετά τον φόνο του αδελφού του, άρχισε να τρέμει το σώμα του. «Πραγματικά», συμπεραίνει ο Άγιος, «πηγή και ρίζα και μητέρα όλων των κακών είναι η φύση της αμαρτίας. Αυτή παραλύει τα σώματά μας, αυτή φέρνει τις αρρώστιες».


Σε άλλο σημείο ο χρυσορρήμων Πατήρ μας εξηγεί αναλυτικότερα: «Η αμαρτία είναι φοβερό πράγμα και καταστρέφει την ψυχή. Πολλές φορές μάλιστα το κακό ξεχειλίζει και επεκτείνεται και στο σώμα. Αυτό συμβαίνει για τον εξής λόγο: Συνήθως όταν η ψυχή μας υποφέρει, εμείς παραμένουμε αναίσθητοι, ενώ όταν το σώμα πάθει έστω και μικρή βλάβη, καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια να θεραπεύσουμε την αρρώστια επειδή ακριβώς την αισθανόμαστε. Γι’ αυτό πολλές φορές ο Θεός τιμωρεί το σώμα για τα αμαρτήματα της ψυχής, ώστε με την πληγή του κατωτέρου (δηλαδή του σώματος) να τύχει κάποιας θεραπείας και το ανώτερο, δηλαδή η ψυχή». Πραγματικά, η αρρώστια θλίβει τον άνθρωπο, τον ταπεινώνει και τον κάμνει να θυμηθεί τον Θεό. Καταφεύγοντας τότε στον Θεό, βρίσκει μαζί με την υγεία του σώματος και την υγεία της ψυχής.

Ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει ότι «αιτία των σωματικών κακών είναι η κακία της ψυχής. Και αυτό το φανέρωσε ο επί τριανταοκτώ έτη παράλυτος και ο άλλος που τον κατέβασαν από τη στέγη». Άλλωστε «εάν το σπουδαιότερο από όλα, δηλαδή ο ίδιος ο θάνατος, έχει την ρίζα και την αιτία του στην αμαρτία, πολύ περισσότερο ισχύει αυτό και για τις περισσότερες από τις αρρώστιες».

Θα αναρωτηθεί ίσως κανείς: «Και τότε γιατί δεν τιμωρούνται όλοι οι αμαρτωλοί; Βλέπουμε πολλούς ασεβείς να καλοπερνούν και να σφύζουν από υγεία». Ο ιερός Χρυσόστομος, απαντώντας στην απορία αυτή λέγει ότι πρέπει να θρηνούμε περισσότερο γι’ αυτούς τους ανθρώπους, που ενώ αμαρτάνουν δεν τιμωρούνται. «Διότι το ότι δεν έπαθαν τίποτε σ’ αυτή την ζωή γίνεται αιτία μεγαλύτερης τιμωρίας στην άλλη ζωή. Όσα λυπηρά συμβαίνουν στην παρούσα ζωή είναι νουθεσία, ενώ στην άλλη ζωή είναι τιμωρία».

Ίσως εδώ χρειάζεται επίσης να διευκρινισθεί ότι δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να κρίνουμε την ψυχική κατάσταση του ανθρώπου από την βαρύτητα της ασθενείας του. Πρώτον, διότι εμείς δεν γνωρίζουμε το πραγματικό αίτιο της ασθενείας. Δεύτερον, διότι ή ψυχή του ανθρώπου, και πολύ περισσότερο τα κρίματα του Θεού, είναι άβυσσος. Μόνον Εκείνος γνωρίζει τι είναι για το συμφέρον της ψυχής, και δίνει τον σταυρό της δοκιμασίας ανάλογα και με την αντοχή του ανθρώπου. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η υπομονή στις δοκιμασίες που επιτρέπει ο Θεός, όχι μόνον καθαρίζει την κακία της ψυχής, αλλά και προσφέρει ανυπολόγιστη ωφέλεια στον άνθρωπο.

Από το βιβλίο: Ιερομονάχου ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ, Οι ασθένειες και ο πιστός. Ιερόν Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Άγιον Όρος, σελ. 11.

Ο «δικός» μας Χριστόδουλος

Η Έφη Μητώση, πρώην Δ/ντρια του Ιδιαίτερου Γρφ. του μακαριστού Αρχιεπισκόπου, μιλάει στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας

Γράφει η Ευράνθη (Εύφη) Μητώση

Νομικός, πρ. Νομάρχης


Όταν πρόκειται να μιλήσεις για δικούς σου ανθρώπους, πραγματικά, είναι δύσκολο.

Είναι αυτή η ανησυχία πως τα λόγια θα φανούν πολλά γι’ αυτούς που τους γνωρίζουν λίγο και λίγα για αυτούς που τους γνωρίζουν πολύ…

«Tοιούτος ημίν έπρεπεν αρχιερεύς» (28-4-1998). Ήταν η φράση που συμπεριέλαβα στη συγχαρητήρια επιστολή που έστειλα στον νεοεκλεγέντα τότε Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλο και στην οποία πήρα την έντυπη ευχαριστήρια απάντησή του, που µε χειρόγραφη προσθήκη, όπως συνήθιζε, ζητούσε την προσευχή µου για δύναμη στο έργο του.

Ύστερα από ενάμιση χρόνο, ανταποκρινόμενη στην τιμητική για µένα πρότασή του, ανέλαβα διευθύντρια του ιδιαίτερου γραφείου του, όπου παρέμεινα για περισσότερα από τρία χρόνια. Αργότερα, και για άλλα δύο χρόνια, μέχρι τον θάνατό του, ανέλαβα διευθύνουσα σύμβουλος της Εταιρείας Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, συμβάλλοντας, στο μέτρο των δυνατοτήτων µου και των αρμοδιοτήτων µου και µε δεδομένη την όποια επαγγελματική και πολιτική εμπειρία µου, στη διαμόρφωση της καθημερινότητάς του και στο ευρύτερο έργο του.

Κάθε μέρα αποκάλυπτα – και θα έλεγα εντυπωσιαζόμουν – το μεγαλείο της καρδιάς, του μυαλού και της εκρηκτικής προσωπικότητάς του, που αναδεικνυόταν μέσα από μια χαρακτηριστική απλότητα. Ζούσε μέσα στον κόσμο, στην κοινωνία, στην πολιτική, στον πολιτισμό, στη ζωή, όμως συνδέοντας πάντα και όλα µε τη λειτουργικότητα της Εκκλησίας.

Στους δύσκολους καιρούς μας και μετά την πορεία μου δίπλα του, πόσο ταιριάζουν τα λόγια του Παπαδιαμάντη που έγραφε πως «όταν στερέψει η νερομάνα, ο λαός, για να μην πεθάνει, πίνει νερό απ’ τα λασπόνερα». Και, σήμερα, φαίνεται να έχει στερέψει η νερομάνα…

Τι να πρωτοθυμηθείς, τι να πρωτογράψεις!

Ήταν ακούραστος, απολάμβανε «ψυχή τε και σώματι» όλες τις εκκλησιαστικές ακολουθίες µε το ίδιο λατρευτικό πάθος, σε ένα ταπεινό εκκλησάκι και σε έναν μεγαλοπρεπή ναό! Καθημερινά διέθετε όσο χρόνο χρειαζόταν για να αναγνώσει και να απαντήσει, πολλές φορές ιδιοχείρως, στις δεκάδες επιστολές επωνύμων και ανωνύμων, πολιτικών και πολιτών, φορέων εκκλησιαστικών και µη, Ελλήνων και ξένων, ορθοδόξων και µη, που µε τον τρόπο τους εξέφραζαν τον θαυμασμό τους ή τον έκαναν κοινωνό των προβλημάτων τους, του πόνου τους, των αιτημάτων τους, περιμένοντας την αποτελεσματική παρέμβασή του, την παρηγορητική επιστολή του ή την απευθείας επαφή μαζί του.

Ατέλειωτες ήταν οι ώρες των συναντήσεών του, σχεδόν καθημερινά, µε όλους, ανάμεσα στους οποίους πρωτεύουσα θέση, στην καρδιά του και στο πρόγραμμά του, είχαν τα παιδιά, οι νέοι, οι μαθητές, από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τόσο που µε τον καιρό έγινε παράδοση να τον επισκέπτονται, σχεδόν «προσκυνηματικά» στη διάρκεια των σχολικών εκδρομών τους στην Αθήνα, όταν δεν πήγαινε ο ίδιος στα σχολεία τους.

Η Αρχιεπισκοπή έγινε ο φυσικός χώρος για χιλιάδες νέους, μαθητές και όχι µόνο, που γοητευμένοι τον άκουγαν να τους μιλά µε τον δικό του, ζεστό, αληθινό, γλαφυρό, συναρπαστικό τρόπο, συχνά δακρυσμένος για την πατρίδα, την Ελλάδα, το μεγαλείο των προγόνων µας, τη λαμπρή ιστορία µας, την Ορθοδοξία, την αγάπη στον Θεό και τους ανθρώπους και, φυσικά, µε τα γνωστά, ευχάριστα και πάντα διδακτικά ανέκδοτά του!

Τον θυμάμαι όταν κλήθηκε να κάνει τα εγκαίνια του μετρό στην Αθήνα. Πέρασε ώρες μπροστά στον υπολογιστή του, συνηθισμένη για µας τους συνεργάτες του εικόνα, για να συντάξει τη σχετική µε το έργο ευχή, φυσικά στην εκκλησιαστική πλούσια γλώσσα.

Πολυσχιδής προσωπικότητα, φωτεινή, ανεπανάληπτη. Αυθόρμητος και παρορμητικός πολλές φορές. Ηγέτης και δεινός ομιλητής, μαχητικός σε όλα τα εθνικά, πνευματικά, κοινωνικά, εκκλησιαστικά προβλήματα, κοντά στον πονεμένο, τον κουρασμένο, τον άρρωστο, τον αδύνατο, τον πτωχό, τον πιστό, εκφράζοντας πάντα δυναμικό λόγο, αγγίζοντας και τον χώρο της πολιτικής, έστω στις παρυφές της, όσο και αν ενοχλούσε. Μοναδικός, επικοινωνιακός, ασκούσε ασυνήθιστη γοητεία στους συνομιλητές και τους ακροατές του, πάντα χαμογελαστός, οραματιστής, επαγρυπνών για την Εκκλησία και την πατρίδα, την Ορθοδοξία, την Ελλάδα.

Άνοιξε δρόμους με ζήλο για τον χριστιανισμό. Έδωσε μάχη στην Ευρώπη ώστε ο χριστιανισμός να αποτελέσει θεμέλιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ήταν ένας ευφυής, ξεχωριστός εκκλησιαστικός άνδρας και φανατικός πατριώτης. Άριστος γνώστης των θεολογικών θεμάτων και της εκκλησιαστικής και όχι µόνο παράδοσης, που µε πείσμα τιμούσε και διέδιδε. Θεοστόχαστος και διορατικός, συναρπαστικός. Με χαρακτηριστική απλότητα και, φυσικά, χιούμορ.

Με σεβασμό στην αιώνια μνήμη του…

Λίγα βιογραφικά στοιχεία για τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο:

Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος, κατά κόσμον Χρήστος Παρασκευαΐδης, γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1939 στην Ξάνθη και σπούδασε Νομικά και Θεολογία.

Διδάκτωρ Θεολογίας, πτυχιούχος γαλλικής και αγγλικής γλώσσας, γνώστης ιταλικής και γερμανικής, χειροτονήθηκε διάκονος το 1961 και πρεσβύτερος το 1965.

Εννέα χρόνια ήταν ιεροκήρυκας στο ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου Φαλήρου, ενώ διετέλεσε επί επτά χρόνια γραμματέας της Ιεράς Συνόδου.

Νεότατος, μόλις 35 ετών, το 1974 εξελέγη μητροπολίτης Δημητριάδος, απ’ όπου αναχώρησε, όταν εξελέγη αρχιεπίσκοπος Αθηνών. Πήρε μέρος σε πολλές εκκλησιαστικές αποστολές στο εξωτερικό, ενώ συνέγραψε πλήθος επιστημονικών και εποικοδομητικών κειμένων. Αρθρογράφησε στον εκκλησιαστικό Τύπο, αλλά και σε εφημερίδες.

Το 1998, μετά το θάνατο του αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, εξελέγη αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, ο από Δημητριάδος Χριστόδουλος, ο οποίος προκάλεσε αίσθηση στην κοινή γνώμη, από την πρώτη στιγμή που άρχισε να διαβάζει τον «επιβατήριο» λόγο του στον κατάμεστο μητροπολιτικό ναό Αθηνών.

Πολύ γρήγορα, όλοι μιλούσαν για τον Αρχιεπίσκοπο, που καλούσε τη νεολαία να πλησιάσει την Εκκλησία, «ακόμα και με το σκουλαρίκι», ζητούσε συγγνώμη από τους νέους για όσα δεν έγιναν από τους μεγαλύτερους, ενώ άρχισε αμέσως να ασχολείται με την αναζωογόνηση όλων των υπηρεσιών της Εκκλησίας και κυρίως του φιλανθρωπικού τομέα.

Υπό την ηγεσία του, προάγεται το έργο της Εκκλησίας σε ολόκληρο τον κοινωνικό τομέα. Ιδρύονται νέοι οργανισμοί που καλύπτουν τομείς, όπως η βιοηθική, η μέριμνα για τους τοξικομανείς, την κακοποιημένη γυναίκα, την άγαμη μητέρα. Τέλος, ίδρυσε την Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Αλληλεγγύη», μέσω της οποίας γίνεται παρέμβαση με ανθρωπιστική βοήθεια, σε παγκόσμια κλίμακα.

Ίδρυσε την υπηρεσία Διαδικτύου, δημιουργώντας συγχρόνως ψηφιακή βιβλιοθήκη σε 9 γλώσσες, πινακοθήκη, μουσικοθήκη και πύλη πολιτιστικών ειδήσεων στα ελληνικά και αγγλικά.

Δύο μεγάλα γεγονότα σημάδεψαν τα πρώτα χρόνια της ποιμαντορίας του: η σύγκρουση με την κυβέρνηση Κ. Σημίτη για την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες, που άρχισε την άνοιξη του 2000 και απασχόλησε για περίπου δύο χρόνια την κοινή γνώμη, ενώ αμέσως μετά άρχισε και η κρίση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο που κράτησε ως το 2004 και έληξε μετά την παρέμβαση της υπουργού Παιδείας Μαριέττας Γιαννάκου.

Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος κοιμήθηκε την 28η Ιανουαρίου 2008, έπειτα από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο.

www.dogma.gr

Θεόσοφα λόγια της αγίας Σοφίας της Κλεισούρας

Εγώ είμαι πολλά αμαρτωλή. Πώς θα αξιωθώ να δω το πρόσωπο του Θεού;

Ελάτε όλοι, μικροί μεγάλοι, ελάτε στην Παναγία· αν αγαπάτε, ελάτε στην Παναγία.

Αχ, αν κάνουμε ένα καλό, λέμε κάναμε έναν καλόν. Με ποια δύναμη κάναμε το καλό; Με την δύναμη του Θεού· έδωσέ σε ο Θεός ευλογία και έκανες το καλό.

Πρώτα τον Θεόν να τιμάτε, ύστερα την Παναγίαν, ύστερα τους Αγγέλους, ύστερα τους Αποστόλους, ύστερα τους Αγίους. Οι Απόστολοι όλοι εσταυρώθηκαν όπως ο Χριστός.

Οι Άγγελοι μιλάνε κάθε μέρα. Ο Θεός στέλνει τους Αγγέλους, για να δουν αν ο κόσμος μετανοεί. Οι Άγγελοι γέμισαν το σύννεφο.

Μικροί μεγάλοι να έρθουν στην μετάνοια, να μετανοούν. Να γνωρίζουν ότι ο Θεός είναι επάνω. Αυτοί δεν το γνωρίζουν, σαν τα άλογα ζώα τρώνε την Παρασκευή. Παρακαλώ τον Θεό να μετανοούν, αυτοί δεν μετανοούν.

Σας παρακαλώ, όποιος κάνει υπομονή, χαρά σ’ αυτόν. Όποιος κάνει υπομονή, σαν τον ήλιο θα λάμψει. Πολλή υπομονή να κάνετε.

Το στόμα το χρυσό εμίλησε και είπε: Οι πεθεράδες να σκεπάζουν, οι γεροντάδες να σκεπάζουν. Οι νέοι να φυλάγουν τα λόγια του Θεού· τριαντάφυλλα στο στόμα, χρυσό κρασάκι στο στόμα (= η Θεία Κοινωνία), να είναι πάντα με τον Θεόν.

Και οι νέοι να βάλουν στο νου τους τα παντάψηλα του Θεού λόγια. Τα λόγια του Θεού σαν τριαντάφυλλο να είναι μέσα εις την καρδίαν.

Το στόμα να γίνει βασιλικός και τραντάφυλλον.

Εγώ χορτάτη είμαι απ’ όλα· μόνον θυμίαμα δεν χορταίνω, καντήλια –πώς να στο πω;– κεριά δεν χορταίνω.

Όταν δίνετε να μη λέτε έδωσα, έχασα, τάϊσα. Ο Θεός σας έδωσε τα υπάρχοντα, ο Θεός έδωσε ευλογία, για να δίνετε· όταν έρχονται από μακριά, να φιλοξενείτε και να τα δίνετε όλα.

Δώσε στους φτωχούς. Εμείς είμαστε αχόρταγοι, ανόητοι, βλάσφημοι, λαίμαργοι.

Εγώ θα φύγω, αλλά να ξέρετε· η λαιμαργία θα χάσει τον κόσμον, η λαιμαργία και η υπερηφάνεια.

Ο Θεός περιμένει, περιμένει.

Παρασκευή ημέρα έρχεται (κάποια) στην Παναγία· τα μαλλιά λυτά, μπροστά ανοιχτά και τρώνε την Παρασκευή. Πολύ στενοχωρούμαι γι’ αυτά. Λογιών των λογιών άνθρωποι. Εσύ αγαπάς τον Θεόν και σκανδαλίζεσαι.

Η Παναγία κλαίει, κάθε μέρα κλαίει. Λέει στον Υιόν της: «Υιέ μου και Θεέ μου, δώσε στον κόσμον σοφία. Συγχώρησε τον κόσμον». Παναγία μου, προσκυνώ την χάρη σου. Ο Κύριος λέει: «Εγώ κατέβηκα, σταυρώθηκα, καρφώθηκα και αυτοί δεν πιστεύουν». Αναμένει ο Θεός, αναμένει. Κάνει υπομονή.

Έδειξάν με τα δαιμόνια και είπαν με, θα έρθει πολύ μίσος.

Πολλά υπομονήν· πολλά υπομονήν.

Τα μάτια κλειστά, το στόμα κλειστό, τα αυτιά κλειστά, για να κερδίσουμε. Ο κόσμος τι κάνει, τι είδες, τι ξέρεις; Δεν είδα τίποτα, δεν ξέρω, χαπάρ κι έχω (= δεν έχω χαμπέρι, δεν παίρνω είδηση). Δεν ακούω, δεν βλέπω.

Μυρίζω χώμα, το χώμα μας έπλασε, στο χώμα θα πάμε. Ελάτε εσείς που είστε καλοί, θα αγιάσετε το χώμα.

Το καλόν το σώμα θα αγιάσει το χώμα, το σώμα το κακόν θα βρωμίσει το χώμα. Να μετανοήσετε, να πάρετε τον δρόμο του Θεού.

Φόβος Θεού, αρχή σοφίας στον άνθρωπο.

Καθαρίζουν το σώμα και το περιποιούνται, αυτό που θα πάει στο χώμα. Και δεν φροντίζουν την ψυχήν. Πώς θα πάει η ψυχή στον ουρανό; Δεν μετανοούν. Δεν ξέρουν πού πάνε. Δεν ξέρουν πού βαδίζουν.

Ο φόβος του Θεού κάνει σοφόν τον άνθρωπο. Ποιος είναι ο φόβος του Θεού; Όχι να φοβάσαι τον Θεό, αλλά να φοβάσαι να μην στενοχωρήσεις τον άλλο, να μην τον βλάψεις, να μην τον αδικήσεις, να μην τον κατηγορήσεις. Αυτή είναι η σοφία. Ύστερα τα άλλα, για να ζήσεις, σε φωτίζει ο Θεός τι να κάνεις.

Άμα τα πράγματα τα αφήκεις στον Θεό, έρχονται μονάχα. Μην προσπαθείς να βγάλεις, άμα δεν σε δώσει ο Θεός. Όσο τρέχεις, τόσο λίγο βγάζεις (= κερδίζεις).

Μετανοείστε, γιατί τα σύννεφα της οργής του Θεού σίμωσαν στη γη. Μεγάλο κακό έρχεται, από την πολλήν αμαρτία. Να σκεπάζετε, να σας σκεπάζει ο Θεός.

Το σίδερο πώς το βάζουν στην φωτιά επάνω, και κοπανούνε. Και κοπανίζουνε και το βάζουν στην φωτιά. Και κοπανούνε και πάλι το βάζουνε στην φωτιά. Εμείς σαν το σίδερο πρέπει να είμαστε.

Θυμόν να μην κρατούμε. Ο θυμός είναι κακόν πράγμα. Όποιος είναι θυμωμένος και αντίδωρο δεν πρέπει να παίρνει.

Να μην κάνετε χρέη, να είστε ελεύθεροι, η ψυχή να φύγει απάνω.

Ο πατέρας κάνει την αμαρτίαν Τετάρτη και Παρασκευή και Κυριακή και το παιδί γεννιέται άρρωστο, αμαρτωλό.

Δεν θα λέτε λόγια στους γέρους. Δεν θα λέτε λόγια που πικραίνουν τους ανθρώπους· πικραίνετε τον Χριστό. Από πάνω είναι ο Πατέρας και μας βλέπει. Προσεύχεστε, να σωθείτε κι εσείς και τα παιδιά σας.

Να ακούτε τους γονείς σας, να μη διαλυθούν τα σπίτια σας.

Την Κυριακή να μην κάνεις ούτε πίτες ούτε τίποτα, μόνο τις πιο αναγκαίες δουλειές. Η Κυριακή είναι μέρα του Θεού.

Κυριακή να μη δουλεύετε. Όποιος δουλεύει την Κυριακή είναι κλέφτης. Τα χέρια του λερώνει, όπως οι κλέφτες. Την Δευτέρα να κάνετε καλωσύνες.

Το καντήλι να το ανάβεις καθαρή και να βάζεις καθαρό λάδι.

Εκάκυνεν ο κόσμος. Θα ρθει καιρός που θα τρων ανθρώπους.

Όχι να παινεύεστε. Με το «κύριε» και «κυρία» φουσκώνει ο άνθρωπος. «Αδελφέ» και «αδελφή» να λέτε.

Πολλά λόγια να μη λέτε, λίγα και ευλογημένα. Να αγαπάτε τον Θεόν και η καρδία σας να λάμπει ωσάν τον ήλιον.

Να ψάχνετε να βρίσκετε τους φτωχούς και να μαζεύετε να πάτε να τους βοηθάτε. Αυτά θέλει ο Θεός, όχι να πηγαίνετε τάχα να προσεύχεστε στην εκκλησία.

Αχ, να ξέρατε τι έπαθε ο Κύριος την Τετάρτη και την Παρασκευή, τίποτα δεν θα βάζατε στο στόμα σας. Ούτε ψωμί, όχι λάδι. Μη μαντζιρίζετε Τετάρτη και Παρασκευή (= μη τρώτε αρτύσιμα, που σας λερώνουν, την Τετάρτη και την Παρασκευή).

Πρώτα τον δικό σου τον μπαχτσέ να ποτίσεις. Αν μπορείς και τον ξένο.

Η ελεημοσύνη κρυφή να είναι, μόνον ο Θεός να ξέρει.

Οι ταπεινοί θα κερδίσουν τον Παράδεισον.

Από το βιβλίο: Σοφία, η Ασκήτισσα της Παναγίας (1883-1974), έκδοσις Ι. Μ. Γενεθλίου της Θεοτόκου Κλεισούρας Καστοριάς, 2002.

Όταν ο παπά Νικόλας ο Πλανάς λειτουργούσε χωρίς πρόσφορο!

Ο ταπεινός παπά Νικόλας λειτουργούσε καθημερινά για πολλά χρόνια. Ξεκινούσε χωρίς προσφορό, μιας και πόλεμος τότε, φτώχεια, πού να βρεθεί καθημερινά πρόσφορο.

Γράφει ο Δημήτριος Λυκούδης, θεολόγος.

1905-1907: Ο Άγιος Φιλόθεος ο Ζερβάκος, διαμένει στην Αθήνα και εκτίει τη στρατιωτική του θητεία. Τότε ήταν που άκουσε για έναν ταπεινό παππούλη, κάπου στην Πλάκα. Κάνει Αγρυπνίες και λειτουργεί καθημερινά σε ένα μικρό εκκλησάκι. Πήγε να τον βρει, να τον συναντήσει. Και, λίγο αργότερα, ιδού, με αυτά τα λόγια αναφερόταν στην πρώτη του συνάντηση με εκείνον: «Δεν τον είδα ποτέ σκυθρωπόν, μελαγχολικόν, περίλυπον, κατηφή. Πάντοτε τον έβλεπα γελαστόν, ιλαρόν, χαρωπόν…».


«Εκεί στην Πλάκα, στον Άγιο Ελισαίο, θιασώτες των ιερὠν αγρυπνιών ήταν περίπου 50 πιστοί», θα γράψει αργότερα ο Κωστής Μπαστιάς. Μεταξύ τους, στο δεξιό αναλόγιο ο ταπεινός σκιαθίτης λογοτέχνης, ο μεγάλος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και αριστερά, ως λαμπαδάριος, ο εξάδελφός τουν Αλέξανδρος Μωραϊτίδης, ο μετέπειτα Ανδρόνικος μοναχός ο αγιορείτης.

Ο ταπεινός παπά Νικόλας λειτουργούσε καθημερινά για πολλά χρόνια. Ξεκινούσε χωρίς πρόσφορo, μιας και πόλεμος τότε, φτώχεια, πού να βρεθεί καθημερινά πρόσφορο. Άλλοτε έπαιρνε μια φρατζόλα ψωμί και έκανε προσκομιδή. Άλλοτε, χωρίς να έχει ούτε και αυτό, με περισσή πίστη όμως, ξεκινούσε τον Όρθρο. Και, μεσούσης της Ακολουθίας, έτσι κάπως «ξαφνικά», κάποιος περαστικός έφερνε ένα ζεστό πρόσφορο για τη Λειτουργιά, το παρέδιδε στον ταπεινό ιερέα και έφευγε!

Και τότε, τότε ο πράος και ιλαρός γέροντας, αυτό το ταπεινό και απλό γεροντάκι, χωρίς δεύτερη σκέψη, απροσποίητα και πάνυ αφοπλιστικά, σχεδόν αγιαστικά απέριττα, έβγαινε στην Ωραία Πύλη, σταματούσε τους ψαλτάδες και με χαρά μικρού παιδιού φώναζε: «Να, παιδιά μου, να, αδελφοί μου. Δεν μας ξέχασε ο καλός Θεός. Μού έστειλε πρόσφορο να λειτουργήσω. Δεν μας ξέχασε!»

Άγια γεροντάκια που μαρτυρούσαν ορθοπραξία και αγιότητα σε κάθε τους κίνηση!

Πέρα από την παρούσα ζωή

Ο απόστολος Παύλος ομιλεί για την Ανάσταση του Χριστού και γενικότερα για την ανάσταση των νεκρών και σε άλλα μέρη των επιστολών του, αλλά κυρίως στο 15ο κεφάλαιο της πρώτης προς Κορινθίους επιστολής.

Και εκεί μεταξύ των άλλων λέει στον 19ο στίχο: «Ει εν τη ζωή ταύτη ηλπικότες εσμέν εν Χριστώ μόνον, ελεεινότεροι πάντων ανθρώπων εσμέν». Εάν ελπίζουμε εν Χριστώ μόνο σ’ αυτή τη ζωή, είμαστε οι ελεεινότεροι πάντων των ανθρώπων, οι πιο αξιοθρήνητοι.

Το λέει αυτό ο απόστολος Παύλος, αλλά και το διαπιστώνουμε ότι πολλοί χριστιανοί, ίσως η πλειονότης των χριστιανών, επειδή παίρνουν έτσι ακριβώς το όλο θέμα της αναστάσεως –παρά το ότι είναι χριστιανοί, παρά το ότι αυτές τις ημέρες ακούν να γίνεται λόγος για την Ανάσταση του Χριστού και προσπαθούν να συνειδητοποιήσουν το γεγονός και να νιώσουν κάτι μέσα τους– πολλοί χριστιανοί είναι δυστυχείς.


Και ο βαθύτερος λόγος, σύμφωνα μ’ αυτά που λέει εδώ ο απόστολος Παύλος, είναι ακριβώς ότι πιστεύουν βέβαια στην ανάσταση του Χριστού, δεν αμφιβάλλουν, πιστεύουν, αν θέλετε, γενικά και αόριστα ότι κάποτε ίσως αναστηθούν οι πάντες, αλλά το όλο γεγονός το πιστεύουν και το χρησιμοποιούν κατά τέτοιο τρόπο, που εμπίπτουν ακριβώς σ’ αυτό το οποίο λέει εδώ ο απόστολος Παύλος: «Ει εν τη ζωή ταύτη ηλπικότες εσμέν εν Χριστώ μόνον, ελεεινότεροι πάντων ανθρώπων εσμέν».

Ανέκαθεν υπήρχαν χριστιανοί που γιόρταζαν την ανάσταση, που πίστευαν στην ανάσταση, αλλά με την έννοια να τους προσφέρει ό,τι είχε να τους προσφέρει αυτό το γεγονός στον κόσμο αυτόν, στη ζωή αυτή. Ανέκαθεν δεν είχαν το κουράγιο να δουν το γεγονός και πέρα από την παρούσα ζωή.

Το γενικότερο πνεύμα της ανθρωπότητος σήμερα, των ανθρώπων πάνω στη γη, είναι πώς θα περάσουν καλά σ’ αυτόν τον κόσμο και πασχίζουν και κοπιάζουν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής. Και βέβαια αυτό ως ένα σημείο είναι και επιτρεπτό και επιθυμητό, αλλά έχει πάρει στις ημέρες μας το όλο θέμα πολύ εσφαλμένες κατευθύνσεις και διαστάσεις.

Δεν είναι δύσκολο σήμερα να το διαπιστώσει κανείς προσέχοντας τον κάθε άνθρωπο, ότι είναι και οι χριστιανοί επηρεασμένοι, αλλά καταρχήν όλη η ανθρωπότητα. Καθένας, καθώς λίγο-πολύ έκανε θεό τον εαυτό του, εκείνο το οποίο επιζητεί είναι να ευχαριστεί τον εαυτό του.

Όλα κανείς τα βλέπει μέσα απ’ αυτό το πρίσμα, όλα τα ερμηνεύει μέσα απ’ αυτό το πρίσμα: τι τον ευχαριστεί. Δεν ενεργεί τόσο ως σκεπτόμενος άνθρωπος. Να σκεφθεί ότι πέρα απ’ αυτό που αισθάνεται ή πέρα απ’ αυτό που θα ήθελε να αισθάνεται κλπ. είναι κάτι άλλο, είναι ο Θεός, είναι η αλήθεια του Θεού. Να πιαστεί από την αλήθεια του Θεού, να πιαστεί από τον Θεό και να φροντίσει με βάση αυτή την πίστη στον Θεό, με βάση αυτή την εξάρτηση από τον Θεό, την υπακοή στον Θεό, να φροντίσει να επηρεάσει τον εαυτό του.

Όχι. Δεν κάνει έτσι, αλλά επιζητεί εκείνο το οποίο τον ευχαριστεί. Ευχαριστεί τη φιλαυτία του, τον εγωισμό του, τον συναισθηματισμό του, και φυσικά εδώ συμμετέχει και το σώμα και η ψυχή του ανθρώπου. Μ’ αρέσει αυτό ή δεν μ’ αρέσει αυτό, μ’ ευχαριστεί αυτό ή δεν μ’ ευχαριστεί, θέλω αυτό ή δεν θέλω αυτό και ούτω καθεξής.

Από αυτό το πνεύμα είναι επηρεασμένοι και οι χριστιανοί. Και το κακό είναι ότι πιστεύουν βέβαια – για να είναι χριστιανοί πιστεύουν στον Θεό, πιστεύουν στο Ευαγγέλιο, πιστεύουν, αν θέλετε, στο γεγονός της αναστάσεως, ότι ανεστήθη ο Κύριος – αλλά δεν πολυνοιάζονται αν αυτό το γεγονός, αν αυτή η πίστη τους έχει πιο πέρα απ’ την παρούσα ζωή προεκτάσεις και αν η ολοκληρωμένη πραγματικότητα αυτού του γεγονότος είναι πέρα απ’ αυτή την ζωή. Όχι. Τι βγαίνει για την παρούσα ζωή; Προσπαθεί κανείς να χρησιμοποιήσει την όλη πίστη του στον Θεό, την πίστη του στο Ευαγγέλιο, την πίστη του στην Ανάσταση, την όποια σχέση του με τον Θεό για να ζήσει καλά.

Δεν ξέρω πώς το βλέπετε εσείς το θέμα, αλλά εμένα μου κάνει εντύπωση ότι, ναι μεν, ο Χριστός ήρθε στη γη, έγινε άνθρωπος και έπαθε και απέθανε τελικά στον Σταυρό και ανέστη, ανελήφθη στους ουρανούς και άφησε την Εκκλησία, που είναι «ο συνεχιζόμενος Χριστός εις τους αιώνας». Και η Εκκλησία, ακριβώς, έχει το Άγιο Πνεύμα, το οποίο έστειλε ο Κύριος πενήντα ημέρες μετά την ανάστασή του και δέκα ημέρες μετά την ανάληψή του, και το οποίο μένει στην Εκκλησία.

Και το έργο του Αγίου Πνεύματος, το έργο επομένως της Εκκλησίας, είναι να βοηθήσει τον καθένα, τα μέλη της Εκκλησίας και όλους εκείνους οι οποίοι θα θελήσουν να γίνουν μέλη της Εκκλησίας, να βοηθήσει, για να διανύσει ο καθένας περίπου τον δρόμο που διήνυσε ο Χριστός. Να συμπορευθεί με τον Χριστό, να συσταυρωθεί, να ταφεί τρόπον τινά ο καθένας, να αναστηθεί και να αναληφθεί στους ουρανούς. Εκεί θα καταλήξουμε.

Λίγοι χριστιανοί το πιστεύουν αυτό έτσι, λίγοι χριστιανοί. Θεωρητικά το πιστεύουν, αλλά στην πράξη λίγοι χριστιανοί τα θέλουν κάπως έτσι τα πράγματα. Σαν να μην τους πολυαρέσει ότι είναι έτσι. Δηλαδή ευχαρίστως δέχονται την ανάσταση, ευχαρίστως δέχονται το Άγιο Πνεύμα, ευχαρίστως δέχονται όλες τις ευλογίες του Θεού, αλλά θα ήθελαν, αν είναι δυνατόν, αυτά να είναι έτσι, για να είναι ωραία η ζωή αυτή.

Το άλλο όχι απλώς τους τρομάζει, όχι απλώς λένε οι χριστιανοί – τώρα ο λόγος για τους χριστιανούς – όχι απλώς λένε να αργήσει να έρθει, αλλά αν γινόταν να μην ερχόταν καθόλου. Και κάνει εντύπωση. Ενώ αλλιώς τα έκανε ο Χριστός, αλλιώς τα είπε ο Χριστός, αλλιώς τα θέλει ο Χριστός και αλλιώς εμείς τα παίρνουμε. Ναι μεν, τα πιστεύουμε θεωρητικά, αλλά στην πράξη τελικά αλλιώς τα πιστεύουμε, αλλιώς τα δεχόμαστε, αλλιώς τα θέλουμε.

Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου “Σταυροαναστάσιμα”, Β’ έκδοση, Πανόραμα Θεσσαλονίκης 2003, σελ. 286 (αποσπάσματα).

Το Άγιο Πνεύμα έρχεται στην καθαρή συνείδηση

Ο ερωτήσας θέλει να μάθει για την καθαρότητα της συνειδήσεως και πώς μπορούμε να αποκτήσουμε το Πνεύμα το Άγιον.

Αυτές οι δύο ερωτήσεις, η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος και η καθαρότητα της συνειδήσεως, η εσωτερική καθαρότητα, όπως θα λέγαμε, έχουν σχέση η μία με την άλλη. Γιατί είναι αδύνατον να αποκτήσει κανείς το Πνεύμα το Άγιον, είναι αδύνατον να τον επισκιάσει το Πνεύμα το Άγιον, εάν δεν έχει καθαρότητα συνειδήσεως, αν δεν έχει εσωτερική καθαρότητα. Και περισσότερο θα έπρεπε να ασχοληθούμε με την καθαρότητα της συνειδήσεως, γιατί έτσι και «καθαρισθεί» κανείς, αμέσως έρχεται και η επίσκεψη του Αγίου Πνεύματος. Από την στιγμή που θα «καθαριστεί», λέγω, είναι πια δοχείο της Χάριτος.

Και τώρα θα πρέπει να κάνουμε την ερώτηση: «Πώς μπορεί κανείς να αποκτήσει καθαρότητα συνειδήσεως;». Αν θέλαμε με μια φράση να απαντήσουμε, θα λέγαμε «να απαλλαγεί από κάθε τι που είναι “παρά φύσιν” στην ανθρώπινη ύπαρξη, να ζήσει δηλαδή ο άνθρωπος την φυσική του κατάσταση». Και όταν λέμε «να ζήσει ο άνθρωπος την φυσική του κατάσταση» – γιατί δεν ζούμε την φυσική μας κατάσταση – εννοούμε να ζει όπως ακριβώς τον έπλασε ο Θεός να ζει. Γιατί η αμαρτία, το κακό που υπεισήλθε στον άνθρωπο είναι κάτι ξένο ως προς ημάς. Η αμαρτία, η οποία λερώνει την συνείδηση, αμαυρώνει τον εσωτερικό άνθρωπο, τον σπιλώνει, και δεν έχουμε καθαρότητα, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η έλλειψη του Θεού.

Και όταν λέμε έλλειψη του Θεού… Τι είναι ο Θεός; Είναι αγάπη. Ο Θεός είναι φως. Ο Θεός είναι αλήθεια. Ο Θεός είναι ζωή. Όταν λείπουν αυτά και βάζουμε τον θάνατο μέσα, βάζουμε το ψέμα, βάζουμε την υποκρισία, βάζουμε την κακία, τον ατομισμό, τότε φεύγουμε από την ζωή και μπαίνουμε στον θάνατο. Φυσικά λέγοντας «στον θάνατο», καταλαβαίνετε ποιον θάνατο. Από την στιγμή που ο άνθρωπος ζει τον «θάνατο», δηλαδή την αμαρτία, τότε δεν μπορεί να έχει καθαρότητα. Η κατάρα, η οποία ακολουθεί μετά την πτώση, αυτή είναι, το να δυσκολευόμαστε να απαλλαγούμε από αυτόν τον θάνατο, από την αμαρτία.

Γι’ αυτό λέγει ο απόστολος Παύλος εκείνο το «Ταλαίπωρος εγώ άνθρωπος· τις με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου;» (Ρωμ. 7:24). Ποιος θα με απαλλάξει από αυτόν τον θάνατο εμένα τον ταλαίπωρο άνθρωπο; Γιατί με αυτά ο άνθρωπος είναι ταλαίπωρος, γίνεται ελεεινός, άξιος κλαυθμών, δυστυχής όντως. Έτσι αμαυρώνεται η εικόνα του Θεού. Εικόνα του Θεού μεν, αλλά αμαυρωμένη. Απομακρύνεται ο άνθρωπος από το πεδίο της Χάριτος, παύει να είναι κάτω από την Χάρη του Θεού και είναι αδύνατον να έχει την επίσκεψη του Αγίου Πνεύματος. Γίνεται χοντρός εσωτερικά, και φτάνει στο σημείο να μην καταλαβαίνει, να μην αισθάνεται, να μη νιώθει, γιατί… η συνείδηση είναι κάτι που είτε πολύ «λεπτύνεται» είτε πολύ «παχύνεται».

Εμείς μπορούμε την συνείδηση να την «παχύνουμε», να την σκληρύνουμε και να φτάσουμε στο σημείο να κάνουμε σημεία και τέρατα, να αμαρτάνουμε και να νομίζουμε ότι δεν κάνουμε τίποτα κακό, ότι καλά βαδίζουμε. Και μπορεί ο άλλος να «λεπτύνει» τόσο πολύ την συνείδησή του, ώστε μια καλή του ενέργεια να θεωρείται από τον ίδιο αμαρτία, ενώ από τον έχοντα παχυλή συνείδηση να θεωρείται αρετή. Βλέπετε; Τεράστια διαφορά! Η ίδια η ενέργεια για τον ένα να είναι αμαρτία, για τον άλλο να είναι αρετή. Η συνείδηση λοιπόν του ανθρώπου «σκληρύνεται» ή «παχύνεται», καθαρίζεται ή μολύνεται.

Όλοι μας θέλουμε να έχουμε καθαρή συνείδηση. Για να έχουμε καθαρή συνείδηση, πρέπει να προσέχουμε την καθημερινή μας ζωή, δηλαδή το πώς θα ζούμε, όχι στο μέλλον, τώρα πώς θα ζήσουμε, αυτή την στιγμή πώς θα ζήσω. Βέβαια, επειδή σαν άνθρωποι από μόνοι μας δεν μπορούμε να καταλάβουμε ποιο είναι το συμφέρον μας, υπάρχει ο νόμος του Θεού, ο γραπτός νόμος του Θεού που μας λέγει τι πρέπει να κάνουμε. Για να «καθαρίσουμε» την συνείδησή μας από τα πονηρά έργα και να την απαλλάξουμε από την νεκρότητα, για να «ζήσει», πρέπει να θελήσουμε να εφαρμόσουμε τον νόμο του Θεού.

Τώρα στην σημερινή εποχή έχουμε φθάσει σε τέτοια κατάσταση που ο νόμος του Θεού είναι άγνωστος στους ανθρώπους. Τι λέγω «στους ανθρώπους;». Στους Χριστιανούς! Δεν γνωρίζουμε τι θέλει ο Θεός από εμάς. Βέβαια αυτός που φταίει είμαστε εμείς οι ίδιοι.

Μπορεί να πηγαίνουμε στην Εκκλησία, επειδή συνηθίσαμε να πηγαίνουμε στην Εκκλησία, μπορεί να θέλουμε να ζούμε συμβατικά έτσι σαν Χριστιανοί – σαν Χριστιανοί, λέγω –, αλλά να μην είμαστε πραγματικοί Χριστιανοί, γιατί δεν ξέρουμε τον νόμο του Θεού, γιατί δεν εφαρμόζουμε στην ζωή τον νόμο του Θεού.

Από το βιβλίο: ΟΜΙΛΙΕΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Α’, Ιερόν Ησυχαστήριον “Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος”, Μεταμόρφωσις Χαλκιδικής 2020, σελ. 15 (αποσπάσματα).