"Αγιον Ορος" Χριστιανικό Ορθόδοξο Φόρουμ

Ο «καλός άνθρωπος» είναι ταυτόχρονα και «καλός χριστιανός»;

Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου

Εκ προοιμίου, οι όροι φαντάζουν λαθεμένοι. Τι θα πει «καλός άνθρωπος:» και καλός χριστιανός!». Με ποια κριτήρια τελούν στη βάσανο των κριτών αυτές οι κατηγορίες και, σε κάθε περίπτωση, ποιος, αλήθεια, έχει το χρόνο, κυρίως δε την πνευματική σταθερά ώστε να τολμά να κρίνει τους άλλους ανθρώπους; Φθάσαμε στο σημείο να χαρακτηρίζουμε κάθε άνθρωπο γύρω μας, να κρίνουμε, να θέτουμε και να φορτώνουμε «κοσμητικά» επίθετα σε όλους, σχεδόν, ανεξαιρέτως. «Καλός» χριστιανός, ο ένας, «καλός» άνθρωπος, ο άλλος, «έτοιμος» για τον Παράδεισο, κάποιος άλλος! Αλήθεια, από πότε «διανέμουμε» θέσεις στον Παράδεισο; Ταυτόχρονα, δε, έχοντας, βέβαια, ως πεποίθηση, αγκαλιάσει την ιδέα ότι και εμείς ανήκουμε εκεί, άσχετα, εάν κάποιες φορές, δήθεν από περίσσευμα ταπεινώσεως, κλαψουρίζουμε πως είμαστε «ανάξιοι», πως είμαστε «ουτιδανοί» και «ταλαίπωροι» για μια τέτοια δόξα και τιμή!

Είναι, όμως, ακόμη χειρότερο και οξύμωρο να χαρακτηρίζουμε ανθρώπους, την ίδια στιγμή, που αμφότεροι αγωνιζόμαστε, καθένας για τον δικό του σκοπό και στόχο, καθένας για τον δικό του Ουρανό. Αυτή, δε, η συνήθεια των «χαρακτηρισμών», της κατακρίσεως και της καταλαλιάς, είναι αλήθεια, έχει την «τιμητική» της σ᾿εμάς τους χριστιανούς, τουλάχιστον, στους περισσότερους.

Παρά ταύτα, πέρα από οποιαδήποτε, όμως, διάθεση κατακρίσεως, κάθε άνθρωπος καταθέτει την ταυτότητά του βιωματικά και διά βίου. Σε αυτή την περίπτωση, «καλός» άνθρωπος σημαίνει στοργικός άνθρωπος, ευαίσθητος και όχι ανάλγητος, διαλλακτικός και όχι αδέκαστος, ταπεινός και όχι φίλαυτος, φιλέρημος και όχι «φασαριόζος». Καλά, όμως, ένας τέτοιος «καλός» άνθρωπος μπορεί να είναι, ταυτόχρονα, και «καλός» χριστιανός; Και αν όχι, τελικά, σώζεται ένας τέτοιος άνθρωπος;

Η εκπεφρασμένη βιωματική εμπειρία των Πατέρων της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, διδάσκει πως δεν υπάρχει «καλός» χριστιανός. Είναι λαθεμένος, κίβδηλος, επιδερμικός όρος και χαρακτηρισμός. Εάν είσαι χριστιανός, εάν είσαι, βέβαια, πάντοτε αυτοθελήτως και εκουσίως, είσαι αγωνιστής, αγώνισμα κάνεις, σε στίβο μάχεσαι, εγρήγορση και μετάνοια αδιαλείπτως βιώνεις. Δεν υπάρχει, λοιπόν, «καλός» χριστιανός, παρά, τρόπον τινά, ενεργός χριστιανός και, στον αντίποδα, «κοιμισμένος», παραδομένος, αποχαυνωμένος σε αυτόν τον αιώνα, τον «απατεώνα».

Ο άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης, αναφερόμενος σε αυτή την κατηγορία των «καλών ανθρώπων», έλεγε: «Έρχονται εδώ, πω πω! Κάτι ψυχές, διαμάντια, αθώοι έως τα βάθη της καρδιάς τους, απονήρευτοι. Μα, όταν μιλάμε, αφήνουν και εξέρχεται όλη η άρνηση, η αδιαφορία τους για τα ζητήματα της Πίστεως, για την ίδια την Ορθοδοξία. Και αν τους πεις για Χριστό, αδιαφορούν και αντιμάχονται ωσάν να είναι εχθρός τους. Τι να κάνουμε, αλειτούργητοι άνθρωποι, αλλά έχει ο Θεός. Θα δώσει ο Θεός να έλθουν σε μετάνοια!».

Βέβαια, για να είσαι ενεργός χριστιανός, είναι αναντίρρητη βάση, πρέπει να είσαι «καλός» άνθρωπος. Ο χριστιανός έχει όλα τα παραπάνω, όσα, δηλαδή, έχει και εμφορείται ένας «καλός» άνθρωπος. Υπό αυτή την έννοια, η ανθρωπιά αποτελεί τη βάση της ορθοδόξου πνευματικότητας, το «10», μια πάγια «σταθερά», επί της οποίας ο χριστιανός χτίζει καθημερινά και αγωνίζεται να εκφράζει την αγαθή «μαρτυρία» και ομολογία απανταχού.

Από την άλλη πλευρά, ένας «καλός» άνθρωπος, ένας άνθρωπος γεμάτος με φιλάρετες πράξεις, ελεημοσύνες, αγαθοεργίες, εάν στερείται της βιωματικής ορθοδόξου πνευματικότητας, δηλαδή, εάν δεν μετέχει των μυστηρίων της Ορθοδόξου Πίστεως, είναι γεγονός, παραμένει στο επίπεδο ενός «καλού» ανθρώπου και, ασφαλώς, δε σημαίνει, αυτόματα, ότι είναι και ενεργός χριστιανός. Με άλλα λόγια, ο αλιβάνιστος, ο ανεξομολόγητος, ο αλειτούργητος, ο ακοινώνητος, είναι ευαγγελική αλήθεια, δεν προσδοκά Ανάσταση και ζωή Αιώνια, δε σώζεται. Βέβαια, ακολουθούμε την ευαγγελική αλήθεια δε σημαίνει ότι χαρακτηρίζουμε τους ανθρώπους, καθώς δε γνωρίζουμε πώς και με ποια κριτήρια θα κρίνει ο Πανάγιος Θεός όλους μας. Αποτελεί, όμως, κανόνα πνευματικό, κριτήριο ορθόπρακτο και σωτηριολογικό, πως άνευ μυστηριακής ζωής, ο άνθρωπος δεν προσδοκά σωτηρία και αγιασμό.

Όλες οι «καλές» πράξεις, όλες επί της γης, δεν είναι παρά οι αποσκευές που μάς συντροφεύουν κατά την επιβίβασή μας στην αμαξοστοιχία, με απώτερο σταθμό τον Παράδεισο. Το εισιτήριο, όμως, που μας εξασφαλίζει, πέρα από την επιβίβαση, και τη διαμονή μας στην αμαξοστοιχία, προκειμένου να αρχίσουμε το μεγάλο ταξίδι προς συνάντηση Εκείνου, δεν είναι άλλο παρά η εξομολόγηση και η, εν γένει, πλήρης συμμετοχή μας στα μυστήρια της Εκκλησίας μας.

Κάποτε, λέγει το Γεροντικό, ρώτησαν τον αββά Παμβώ για έναν «γείτονα» ερημίτη. Αυτός, αν και ζούσε στα όρια μιας κοντινής Σκήτης, δεν εκκλησιαζόταν, δε συμμετείχε στα λειτουργικά τελούμενα: «Αββά, είναι καλός άνθρωπος ο μοναχός εκείνος!», έλεγαν με παρρησία οι μοναχοί. Και ο αββάς απάντησε: «Καλός είναι, μετάνοια, όμως, δεν έχει…».

Σήμερα, αναζητώντας ενεργούς χριστιανούς, απωλέσαμε την ανθρωπιά μας. Ζητάμε όχι σωτηρία, αλλά αγιασμό και αγιότητα απ᾿ αρχής. Αναζητούμε τον «άγιο» και χάνουμε τον «άνθρωπο». Η ανθρωπιά, λοιπόν, αποτελεί τη βάση, επάνω στην οποία καλούμαστε να οικοδομήσουμε την ορθόδοξη πνευματικότητα. Για να είμαστε ενεργοί χριστιανοί και άνθρωποι και όχι «καλοί» άνθρωποι, αλλά αλειτούργητοι, ανεξομολόγητοι και αλιβάνιστοι. Ο «καλός» άνθρωπος έχει ορόσημο τον τάφο! Ο ενεργός χριστιανός την Αιωνιότητα!

Η έννοια του «ιερατείου» στην Αγία Γραφή

Του Δρος Θεολογίας Αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας

Η ύπαρξη ιερατείου σε όλες τις θρησκείες, σε κάθε γωνιά του κόσμου, σε κάθε εποχή, είναι μια αλήθεια. Το ίδιο συμβαίνει και στους λαούς της εγγύς Ανατολής. Στην Χαναάν, εκεί που εγκαταστάθηκαν οι Ισραηλίτες, υπήρχε λατρεία θεοτήτων όπως του Έλ, του Βάαλ, την Ανάθ, και της Ασερά. Αυτούς λάτρευαν οι κάτοικοι αρχικώς διά των βασιλέων τους. Στην συνέχεια το έργο των θυσιών μεταφέρθηκε από τους βασιλείς στους ιερείς, οι οποίοι γίνονται οι ειδικοί περί της λατρείας. Οι πόλεις και τα χωριά είχαν ιερά, στα οποία οι πιστοί ασκούσαν τα καθορισμένα καθήκοντά τους, και μάλιστα μερικά από αυτά ήταν περισσότερο «διάσημα» και έτσι γίνονταν πιο επισκέψιμα σε σχέση με τα άλλα.

Στα Ιερά της Χαναάν προσφέρονταν θυσίες που αφορούσαν στην καλή σοδειά, την οποία και επιθυμούσαν οι κάτοικοι, από τις συγκεκριμένες θεότητες. Επικαλούνταν τις θεότητες αυτές που συνδέονταν με όσα δέονταν και χρειάζονταν. Πρόκειται για θυσίες ολοκαυτωμάτων, όπως επίσης υπήρχαν θυσίες «ευχαριστίας» και άλλες «ειρηνικές».

Αν θέλουμε να εντοπίσουμε το «προσωπικό του ναού», θα λέγαμε ότι, με βάση τις έρευνες της αρχαιολογίας, εκτός των αρχιερέων-ιερέων, υπήρχαν νεωκόροι, ψάλτες, θυρωροί, φύλακες και συντηρητές των χώρων. Ο καθένας είχε σταδιακά το δικό του έργο και θέση μέσα στα Ιερά και στα των ιεροτελεστιών. Ομοιότητες εντοπίζουν οι ειδικοί και στην λατρεία των Ισραηλιτών και αυτό είναι λογικό, αφού έχουμε συγκατοίκηση επί έτη στην συγκεκριμένη περιοχή. Υπάρχει όμως μια θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των δύο, αφού οι Ισραηλίτες έχουν πίστη στον Ένα Θεό. Όπως επίσης δεν έχουμε «δημιουργία θεού» εκ μέρους των ανθρώπων, αλλά Αποκάλυψη Θεού σε αυτούς.

Εκ των δώδεκα φυλών του Ισραήλ, η μια είναι αυτή των λευιτών. Η φυλή αυτή ορίστηκε για να τελεί τα της λατρείας του Θεού και οι άλλες φυλές όφειλαν να τους προσφέρουν τα προς το ζειν.

Και στους Ιουδαίους έχουμε σταδιακά συγκρότηση της ιερατικής τάξης, τα μέλη της οποίας υπηρετούν τα Ιερά Προσκυνήματα και τον ναό της Ιερουσαλήμ. Το έργο τους αφορά στην διδασκαλία και εξήγηση του Νόμου, αλλά και τις θυσίες. Πριν την οικοδόμηση μόνιμου ναού, είναι οι υπεύθυνοι φύλαξης της Σκηνής του Μαρτυρίου και της Κιβωτού της Διαθήκης (Αρ.4). Το έργο τους προκύπτει από την ετυμολογία της λέξης «κοχέν» που χρησιμοποιείται για τον ιερέα και ερμηνεύεται με το ρήμα «στέκομαι» ενώπιον του Θεού. Στα Ακκαδικά η παρόμοια λέξη «κανού» αποδίδεται ως «υποκλίνομαι ενώπιον του Θεού». Πράγματι, από τον Καϊν και τον Άβελ (Γεν.4,3), τον Νώε (Γεν.8,20), τον Αβραάμ (Γεν.22,13), τον Ιακώβ (Γεν.31-46) και τον Γεδεών (6,25), εκπληρώνεται η έννοια της λέξης ιερέας ως το πρόσωπο που βρίσκεται δεόμενος ενώπιόν Του. Αυτό είναι ο κάθε κληρικός και αφιερωμένος άνθρωπος στο Θεό και σήμερα.

Το έργο του κληρικού κατά βάση φανερώνεται από αυτά που οι άγιοι Πατέρες έχουν ορίσει να βρίσκονται επάνω στην Αγία Τράπεζα των Ορθοδόξων Ναών. Το Ιερό Ευαγγέλιο και τα Δισκοπότηρα έχουν θέση επάνω στον Τάφο του Χριστού και ο ιερέας έχει έργο να ασχολείται με αυτά. Να τα βιώνει και να βοηθάει και τους χριστιανούς να κάνουν το ίδιο. Εκτός των υπολοίπων διακονιών, όπως η φιλανθρωπία και η γενικότερη μέριμνα για τους έχοντας ανάγκη, το βασικό έργο του είναι η βοήθεια των ανθρώπων να έχουν γνώση και συνειδητή παρουσία στον ναό, όπως και χριστιανικό βίωμα στην καθημερινότητά τους.

Η συνηθισμένη έκφραση της εποχής μας: «τον Θεό τον πιστεύω, αλλά με την Εκκλησία δεν θέλω να έχω κάποια σχέση» έρχεται σε αντίθεση με τα παραπάνω. Ο καθένας έχει την δυνατότητα να μιλά, να απευθύνεται, να προσεύχεται στον Θεό με κάποιο προσωπικό τρόπο, αλλά ο Ίδιος ο Θεός έχει ορίσει τον θεσμό της ιερωσύνης και αυτό φαίνεται σε πολλά χωρία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Ο Ίδιος προσκαλεί ορισμένους ανθρώπους να τον υπηρετήσουν. Ωστόσο, κάποιοι κληρικοί μπορεί να κάνουν κάποιο λάθος ή να εκφύγουν της αποστολής τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ούτε ότι η Εκκλησία δεν έχει την αλήθεια, ούτε ότι ο Θεός δεν υπάρχει. Είναι μια λανθασμένη προσέγγιση να απομακρύνεσαι από την Εκκλησία, πού είναι το πνευματικό σου σπίτι, επειδή κάποιος κληρικός έκανε κάποιο λάθος. Η Εκκλησία, ως κοινότητα, ως Σώμα Χριστού, έχει την αλήθεια. Τα Μυστήρια που τελούνται σε αυτήν δίνουν την αναγκαία χάρη, δύναμη, ευλογία και εν τέλει σωτηρία του ανθρώπου. Δεν υπάρχει η έκφραση «πιστεύω με τον δικό μου τρόπο». Είναι μια αρκετά ριψοκίνδυνη προσέγγιση αυτή, σχεδόν επικίνδυνη. Οι άγιοι ως μέλη της Εκκλησίας μας έχουν δείξει τον τρόπο της σωτηρίας. Ακολουθούμε τα ίχνη τους και ζητούμε για να αναγνωρίζουμε τις πρεσβείες τους.

Στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας

«Ποτέ να μην προσεύχεσθε βιαστικά. Να προσεύχεσθε με έντονη συμμετοχή του νου και της καρδιάς στα νοήματα της προσευχής. Να προετοιμάζεσθε πριν από την προσευχή μαζεύοντας τις σκέψεις και προσπαθώντας με συγκεντρωμένη προσοχή να σταθήτε ενώπιον του Κυρίου

Καθώς προσεύχεται κανείς, διαπιστώνει ότι η προσευχή του διασπάται και διάφοροι λογισμοί απασχολούν την ψυχή. Τότε χρειάζεται αγώνας. Όσο περισσότερο αγωνίζεται κανείς να συγκρατήση τον νου, τόσο και η προσευχή γίνεται περισσότερο καθαρή».

Αγ. Θεοφάνης ο Έγκλειστος

Στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας

«Ο εχθρός μας, αφού μεταχειριστεί όλα του τα όπλα, αφήνει τελευταίο την υπερηφάνεια. Είναι το μεγαλύτερο καταστρεπτικό δηλητήριο, με το οποίο ποτίζει την ψυχή μας. Την κάνει να φαντάζεται ότι γνωρίζει εκείνα που δεν ξέρουν οι άλλοι και να πιστεύει ότι ξεπερνά τους άλλους στις νηστείες και έχει περισσότερες αρετές. Το χειρότερο, δε: την κάνει να ξεχνά τις δικές της αμαρτίες. Η αιτία της υπερηφάνειας είναι η παρακοή και το γιατρικό της είναι η υπακοή…».

Αγ. Συγκλητική

Στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας

«Η αμαρτία, πριν εμφανιστεί και πραγματοποιηθεί, σκοτίζει τον λογισμό και εξαπατά τον νου. Όταν όμως ολοκληρωθεί, τότε φανερώνει την απρέπειά της, προξενώντας διαρκή οδύνη στην ψυχή και αφαιρώντας την παρρησία της συνειδήσεως».

Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Κάποτε επισκέφθηκε τον όσιο Παΐσιο ένας προσκυνητής και τον ρωτούσε «περί πνευματικών και επουρανίων». Ο Γέροντας τόνιζε την μετάνοια και την ταπείνωση.

Πάλι ο συνομιλητής του προσπαθούσε να τον προκαλέση να μιλήση για χαρίσματα και πνευματικές καταστάσεις. Αλλά ο Γέροντας επανέφερε τον λόγο στην μετάνοια. Ο συνομιλητής του σχεδόν απογοητεύθηκε, διότι είχε ακούσει τόσα για την αγιότητα και τα χαρίσματα του Γέροντα και εκείνος μιλούσε μόνο για μετάνοια.

Αν του ζητούσε ασθενής να προσευχηθή για την υγεία του, συνιστούσε να εξομολογηθή και να κοινωνήση. Το ίδιο έλεγε σε φοιτητές, για να έχουν απόδοση στα μαθήματα. Σε ανδρόγυνα με προβλήματα συνιστούσε να έχουν Πνευματικό, να εξομολογούνται, να κοινωνούν και να ζουν πνευματικά. Γι’ αυτούς που τους κάνουν μάγια έλεγε: «Εάν εξομολογούνται και κοινωνούν και με το φτυάρι να τους ρίχνουν τα μάγια, να μη φοβούνται, δεν τους πιάνουν».

Όταν ο Γέροντας σε πανηγυρικές συνάξεις έπαιρνε το κέρασμά του, μαζί με τις ειδικές ευχές πάντα ευχόταν και «καλή μετάνοια». Ως κοινό και ισχυρό φάρμακο για όλες τις περιπτώσεις υποδείκνυε την μετάνοια. Αυτή αποτελούσε τον πυρήνα του κηρύγματός του.

Λυπόταν που «χάθηκε η αίσθηση μετανοίας από τους ανθρώπους. Αμαρτάνουν και δεν τους ελέγχει η συνείδησή τους. Ο εαυτός μας έχει ατέλειωτη δουλειά. Η μετάνοια δεν τελειώνει ποτέ, όπως ένα ξυλόγλυπτο που μπορεί να το δουλεύη κανείς σε όλη του την ζωή με φακό.

» Αν ο άνθρωπος δεν αρχίση δουλειά με τον εαυτό του, θα του βρει δουλειά ο διάβολος να ασχολήται με τους άλλους. Χρειάζεται να αποκτήσουμε πνευματική ευαισθησία. Ο Χριστιανός πρέπει να βλέπη τα πάθη που έχει μέσα του, να μετανοή γι’ αυτά και όχι να ξεχνάη. Οι Ευρωπαίοι καπακώνουν την συνείδησή τους και μετά ζουν σε μια κατάσταση, που ούτε έχουν τίποτε ούτε καλά είναι.

» Όταν συμβαίνη κάτι, δεν πρέπει να στενοχωρούμαστε, αλλά να τακτοποιούμαστε. Εγώ, όταν έβλεπα καμμιά αμαρτία μου, χαιρόμουνα, επειδή αποκαλύφθηκε η πληγή μου για να την θεραπεύσω. Κάποιος σπάζει ένα ποτήρι και γελά. Δεν είναι τόσο το σπάσιμο του ποτηριού, όσο η μη αναγνώριση αυτού που έκανε. Εφ’ όσον γελά, δεν αναγνωρίζει το σφάλμα του και θα σπάσει και άλλο. Πρέπει να λυπηθή κανείς κατ’ αναλογίαν του σφάλματός του, διότι αλλιώς πέφτει στα ίδια».

Δίδασκε από την πείρα του: «Λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι στην πνευματική ζωή. Αν μετανοήσουμε ειλικρινά για κάποιο σφάλμα μας, δεν χρειάζεται να το ξεπληρώσουμε με κάποια αρρώστια. Επιτρέπει ο Θεός τις αρρώστιες ή τις αδικίες για τα εν αγνοία σφάλματά μας».

Ακόμη συνιστούσε σε όλους «μετάνοια, για να αποφευχθή ο πόλεμος, διότι εμείς οι ίδιοι με τις αμαρτίες μας προκαλούμε τους πολέμους. Ο κόσμος αυτός χάλασε, γι’ αυτό και θα καταστραφή (αν δεν μετανοήση). Μοιάζει μ’ ένα τσουβάλι τρύπιο που δεν επιδέχεται μπάλωμα. Ίσως ο Θεός μπορέση να φτειάξη απ’ το τρύπιο τσουβάλι κανένα μικρό σακκουλάκι».

Έλεγε σε κάποιο μοναχό: «Είμαστε υπεύθυνοι για ό,τι συμβαίνει· το καταλαβαίνεις; Ένας που προσπαθεί να γίνη καλύτερος, επηρεάζει και τους γύρω του και όλο τον κόσμο. Αν εγώ ήμουν άγιος, με την προσευχή μου θα βοηθούσα πολύ».

Ιδιαίτερα για τους μοναχούς έλεγε ότι ντύνονται την μετάνοια. Όλη η ζωή του μοναχού είναι μετάνοια.

Αυτή την σωτήρια μετάνοια ντύθηκε ο Γέροντας και αναδείχθηκε μέγας εργάτης και κήρυκας της μετανοίας.

Από το βιβλίο: Ιερομονάχου Ισαάκ, ΒΙΟΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Στ’ έκδοσις, Άγιον Όρος 2008, σελ. 422.

Στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας

«Ο φόβος του Θεού, όταν κυριαρχή μέσα στην ψυχή σας [σαν] καλός οικοδεσπότης, όλα τα τακτοποιεί. Υπάρχει μέσα σας; Ευχαριστήστε θερμά τον Θεό και διατηρήστε τον. Δεν υπάρχει; Εξετάστε το γιατί. Φροντίστε σύντομα να τον εγκαταστήσετε μέσα σας, κυρίαρχο και δεσπότη. Από τον φόβο του Θεού γεννιέται σαν πρώτο τέκνο “το συντετριμμένον πνεύμα και η συντετριμμένη και τεταπεινωμένη καρδία”. Για να ενισχυθή ο φόβος του Θεού, πρέπει να διατηρούμε αδιάλειπτα τη μνήμη του θανάτου και της μελλούσης κρίσεως».

Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

Η Εκατονταετηρίδα του Χατζηεφεντή

Του Μάρκου Μπόλαρη, Νομικού, στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας

Μπήκε στο χωριό ένα απόσπασμα τζαντερμάδων, από την πρωτεύουσα της επαρχίας,

ξεκαβαλίκεψαν στην πλατέα του χωριού, ρωμέικο ήταν το χωριό, εκεί στην Καππαδοκία, αιώνες δουλωμένο το χωριό, από πότες, έχασαν το μέτρημα, μα ούτε την γλώσσα τους έχασαν ούτε την πίστη τους ποτές διαπραγματεύτηκαν, ξεκαβαλίκεψαν οι Τούρκοι και ζήτησαν τον Πρόεδρο του χωριού, τον θέλουν για σοβαρή υπόθεση, κατακαλόκαιρο, στ’ αλώνια όλο το χωριό, είχε τελειώσει το θέρος, τον άρτον ημών τον επιούσιον, έστειλαν να φωνάξουν τον Πρόεδρο, φαμελιάρης άνθρωπος μαθές ήταν κι αυτός, στ’ αλώνια πάλευε τον καρπό να συνάξει στο τσουβάλι, τα παράτησε για να γυρίσει στο χωριό, ούτε είχε καιρό να αλλάξει, τίναξε την σκόνη από πάνω του.


Είδε ότι με τους τζαντερμάδες ήταν κι ένας γραμματικός μαζί, τούτον καθώς φαίνεται συνόδευαν οι Τούρκοι χωροφύλακες, σερβιρίστηκε το τσάι για το καλωσόρισμα, ο Πρόεδρος είχε μηνύσει και στους δημογέροντες να σπεύσουν, καταλάβαινε την σπουδαιότητα της επίσκεψης,

τα νέα φτερωτά προλαβαίνουν, έπεα πτερόεντα, μας ξεσκόλισε ο γέρο Όμηρος, είχαν έρθει, είχαν προλάβει σαν μαύρο σύννεφα πριν την καταιγίδα επί πτερύγων ανέμων και στα Φάρασα, όταν μαζωχτήκαν όλοι στον καφενέ της πλατέας, ο γραμματικός, της κυβέρνησης ως αποκρισάριος, έβγαλε ένα επίσημο έγγραφο από την δερμάτινη σάκκα του, σηκώθηκε όρθιος και το ανέγνωσε στεντορεία τη φωνή, αργά κι επίσημα, μπορεί οι παντέρμοι να γνώριζαν τι είχε συμφωνηθεί ανάμεσα στα δυό κράτη, μπορεί να πρόφτασαν τα μαντάτα να ρθούν, μα, η ελπίδα τελευταία πεθαίνει, τώρα, τούτη την ώρα της επίσημης ανακοίνωσης της ανταλλαγής, τώρα που ακούγαν τον γραμματικό αργά κι επίσημα να διαβάζει το πρόσταγμα της αποχώρησης από την πατρογονική γή των Πατεράδων τους, τώρα, που ενωτίστηκαν ξεκάθαρα τα συμφωνημένα της ανταλλαγής, του ξεσπιτωμού,

τώρα ανατρίχιασαν, τώρα πάγωσαν, πράγματι αποσβολώθηκαν.

Ο Πρόεδρος έφερε ένα γύρω την ματιά, βουρκωμένα τα μάτια, κατεβασμένα τα κεφάλια, σε σαράντα μέρες πρέπει να έχετε φύγει, θα πάρετε μαζί σας ότι κουβαλιέται, στη θάλασσα θα βγείτε, θα ανέβετε τον Ταύρο, θα κατηφορίσετε, βαπόρι ελληνικό θαν έρθει να σας παραλάβει, στην Ελλάδα ανταλλάξιμοι θα πάτε, μουσουλμάνοι θα ρθούν στον τόπο σας από εκεί,

θόλωσαν τα μυαλά, η Αυτοκρατορία είχε πέσει πρίν σχεδόν πεντακόσιους χρόνους, αυτοί εδώ, Ακρίτες, τι λέω πεντακόσιους, είχαν έρτει προηγούμενα Πέρσες κι Άραβες, Μογγόλοι και Τούρκικες φυλές λογιώ – λογιώ, Σταυροφόροι από την Φραντσία,

ο Διγενής πάλιν και ξανά ψυχομαχεί,

μα όχι, χίλιους τόσους χρόνους στις ακρώρειες,

όχι δεν απόθανε, η φύτρα εδώ παρούσα κι ανθηρή, που να πάμε, αναρωτιούνται,

ένα μουρμουρητό στα χείλια, εδώ είναι ο τόπος μας, εδώ η πατρίδα μας , τα γονικά μας εδώ, τα μνήματα πάππων μας και των προσπάππων, άλλοι μονολογούν, άλλοι σηκώνουν φωνή,

οι εκκλησιές μας και τα ξωκλήσια μας, εδώ, το σχολειό μας και τα καμπαναριά μας, εδώ, τα σπίτια μας, τα ομορφόσπιτά μας, εδώ, τους κοίταζαν αμήχανα οι ντζαντερμάδες, κοίταζε κι ο γραμματικός, μαζί γεννηθήκαν μαζί μεγαλώσαν, αιώνες μοιράζονται τον τόπο, μα ήρθανε χρόνοι δίσεκτοι καρπό δυστυχισμένοι, Παγκόσμιος ο Πόλεμος που προηγήθηκε και σφαχτήκαν εκατομμύρια ανθρώποι, μέτωπο στην Ευρώπη, μέτωπο και στη Μέση Ανατολή, μέτωπο στον Ελλήσποντο, μέτωπο και στη Μακεδονία, διάλυσε η Ρωσσική Αυτοκρατορία από την επανάσταση των Μπολσεβίκων, διάλυσε κι η Οθωμανική Αυτοκρατορία, μπήκαν οι Έλληνες στη Μικρασία, ανέλαβε Αρμοστής στη Σμύρνη, αναθάρρεψαν ετούτοι οι ξεχασμένοι της Καππαδοκίας,

μα λάθη κι εγκλήματα, ακολουθούν, εγκλήματα και προδοσίες, σωρρεύονται, ανίκανοι και άθλιοι, αγκωνίζονται, κι ούτως ο περήφανος νικητής των ΒαλκανικώννΠολέμων και του Α‘ Παγκόσμιου, πέφτει κυνηγημένος στη θάλασσα.

Κύριε των Δυνάμεων, σφαγιάστηκαν οι Χριστιανοί της Ανατολίας, οι Αρμεναίοι πρώτα κι ύστερα οι Ρωμιοί, στον Πόντο, στη Μικρασία και την Θράκη, οι Χαλδαίοι, οι Συρορθόδοξος, οι Ασσύριοι, γενοκτονίες προσχεδιασμένες, καλό μελετημένες κι εκτελεσμένες, οι Τούρκοι αυτουργοί, με Γερμανούς ηθικούς αυτουργούς,

πάει το όνειρο της Δημοκρατίας του Πόντου, βουρκώσαν τα μάτια, κι ας συνέδραμε ο Τραπεζούντος Χρύσανθος στα Παρίσια τον Ελευθέριο Βενιζέλο,

τούτη τη γή που την κατοικούν χιλιάδες χρόνους να εγκαταλείψουν πρέπει, σηκώνουν τα χέρια στον ουρανό, κι ότι μπορούν να πάρουν στα χέρια, σπίτια και χωράφια, υποστατικά και σταύλοι, μάντρες και γιοφύρια, τα ρυάκια και τα δάση, το βουνό και οι Χιονισμένες βουνοκορφές του, εδώ θα μείνουν, ο μυρωμένος αγέρας του, εδώ,

τα κοιμητήρια των πατέρων, εδώ, που μας διώχνουν, γιατί μας ξεπατρίζουν, σε τι φταίξαμε, το νέο σαν αστραπή μεταδόθηκε, ο θρήνος άρχισε, οι γυναίκες πρωτοστατούν, σήκωσαν φωνή, στου Γέροντα, του Χατζηαφεντή το σπίτι, μαζεύονται, τον πόνο να πουν, το αδιέξοδο να περιγράψουν, την απελπισία τους να αφηγηθούν.

Τούτος ο αγιασμένος παππούς σαν παλαιός των ημερών κριτής άμα τε και προφήτης, την μικρή τούτη ρωμέικη κοινότητα συνήχε, ήταν το καλοκαίρι του χίλια εννιακόσια είκοσι τέσσερα, εκατόν χρόνους ακριβώς πριν,

το πήραν απόφαση, δεν γίνετε κι αλλιώς,

θα βγούν στον δρόμο, όπως οι Εβραίοι τότες με τον Μωυσή, γιά την Γή της Επαγγελίας θα κινήσουν,

θα είναι άραγες της Επαγγελίας η Γή, η Ελλάδα θα φανεί τάχατες αντάξια, θα φανεί, θα δούμε,

με έγνοια το συμμάζεμα, συντεταγμένη η πορεία στο λιοπύρι του Αυγούστου, ο γέρο Αρσένιος ογδοηκοντούτης επικεφαλής, τα Άγια μαζέψαν, Εικόνες και Ιερά, βιβλία και δίπτυχα, κι όλα τα χρειαζούμενα, η ζωή συνεχίζεται,

στον Πειραιά πρωτοβγήκανε, κι ύστερα στην Κέρκυρα τους στείλανε, εκεί στις σαράντα ημέρες, όπως τους είχε πρωτοπεί, ακόμη πριχού φύγουνε από τα Φάρασα, εκεί στις σαράντα ημέρες, αφού είχε εξασφαλίσει το μικρό του ποίμνιο, ώχετο γιά την Χώρα των Ζώντων, ο παππούς Αρσένιος της Καππαδοκίας νέος Αστήρ, είχε βαφτίσει πριν ξεκινήσει η πορεία το νεογέννητο αγόρι του Προέδρου, Αρσένιο το ονόμασε, αυτόν που ύστερα στην κουρά του τον είπανε Παίσιο, Αγιοτόκος η Καππαδοκία, δυό χιλιάδες χρόνους, τέτοια μέρα ήταν, πρίν από εκατόν ακριβώς χρόνους σαν σήμερα, στες δέκα του Νοέμβρη του Σωτηρίου έτους χίλια εννιακόσια είκοσι τέσσερα, που

ο πνευματοφόρος αμή και σημειοφόρος Παππούς, για συνάντηση κίνησε των άλλων Καππαδοκών, Βασιλείου του Μεγάλου και Γρηγορίου του Θεολόγου προεξαρχόντων, τύπον ημίν καταλιπών, χάρτη ναυσιπλοίας ιδιοχείρως μας ενεχείρισε,

διό εγνωμόνως μακαρίζουμε!

Καππαδόκες τε και μή!

Επί τον τύπον: Η οικουμενική διάσταση των Αγίων Αποστόλων

Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου, Υπ. Δρα ΕΚΠΑ

Όλοι οι άγιοι δώδεκα Απόστολοι, εκτός του Αγίου Ιωάννου του Ευαγγελιστού, του και αγαπημένου μαθητού, είχαν μαρτυρικό τέλος, δια σταυρού, λιθοβολισμού και ξίφους. Και, ως υποστηρίζει ο Όσιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, είχαν νωπή τη θαυματουργική παρουσία του Αναστάντος Κυρίου Ιησού Χριστού στη ζωή τους, διότι, κανένας δεν πεθαίνει μαρτυρικά για ένα ψέμα!».

Γι᾿ αυτό, και μετά την Ανάσταση και Ανάληψη του Σωτήρος Χριστού, οι Άγιοι Απόστολοι, ενεργοποιώντας το «ουράνιο» ίντερνετ, έσπευσαν με τα πενιχρά τους μέσα και τις δύσκολες μεθόδους μετάβασης και ταξιδίου της περιόδου εκείνης, να μεταφέρουν το ευαγγελικό μήνυμα σε κάθε τόπο, σε κάθε, κατά το δυνατόν, γωνιά της γης.

Ανάμεσα σε εχθρικά περιβάλλοντα, η ομολογία τους είχε μια οικουμενική διάσταση, εμπνεόμενη από το Πρότυπο του Διαδασκάλου, σεβόμενη πάντοτε την ελευθερία του προσώπου ενός εκάστου ανθρώπου που συναντούσαν. Ομολογία μεν, σεβασμός και απόλυτη αποδοχή του άλλου και «ξένου», δε!

Αυτό, άλλωστε, αποτελεί και την υγιή και ορθόπρακτη μετάδοση του θείου λόγου και τονίζει την αληθινή οικουμενική διάσταση του ευαγγελικού μηνύματος. Η ελευθερία του προσώπου, του φρονήματος και του γνωμικού θελήματος κάθε άλλου που συναντώ και σχετίζομαι. Αν, βέβαια, θέλουμε να μιλούμε για μετάδοση του αληθινού ευαγγελικού μηνύματος!

Και οι Άγιοι δώδεκα Απόστολοι, οι πύργοι ακαθαίρετοι και φωστήρες της Οικουμένης, εδαπάνησαν εαυτούς, εμαρτύρησαν γι᾿ αυτήν την αλήθεια του Ευαγγελίου, για τον Κύριο Ιησού Χριστό καί Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου.

Στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας

«Αρχή της ραθυμίας είναι η αναβολή. Ας μην αναβάλλουμε, λοιπόν, για αύριο τη διόρθωσή μας, γιατί δεν ξέρουμε τι θα φέρει η αυριανή μέρα (Παροιμ. 27:1), ούτε να λέμε ότι θα νικήσουμε την κακή συνήθεια σιγά-σιγά, γιατί αυτό το σιγά-σιγά δεν θα φτάσει ποτέ».

Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος