H προσευχή επιστήμη επιστημών και τέχνη των τεχνών

[crux]

Η προσευχή είναι κορυφαία επιστήμη και τέχνη. Ο καλλιτέχνης δουλεύει με μάρμαρο και χρώμα, με λέξεις και τόνους. Ύστερα από αρκετή προσπάθεια δίνει σ’ αυτά μορφή και ομορφιά. Το υλικό του προσευχόμενου είναι ο ζωντανός άνθρωπος. Με την προσευχή του επεξεργάζεται τον άνθρωπο, του δίνει μορφή και ομορφιά. Πρώτα στον εαυτό του και ύστερα σε πολλούς άλλους.

Ο επιστήμονας μελετά τα δημιουργήματα και τα φαινόμενα. Ο προσευχόμενος προχωρεί με την προσευχή του προς τον Δημιουργό της δημιουργίας. Η αγάπη του δεν κατευθύνεται στην θερμότητα, αλλά στην πηγή της θερμότητας. Όχι στις λειτουργίες της ζωής, αλλά στην πηγή της ζωής. Όχι στο εγώ του, αλλά στην πρώτη αρχή, που έδωσε τη συνείδηση του εγώ, στο Δημιουργό της ύπαρξης.

Ο καλλιτέχνης και ο επιστήμονας πρέπει να δείξουν πολλή επιμέλεια και να καταβάλουν πολύν κόπο προτού ωριμάσουν. Την επιδεξιότητα όμως που ποθούν δεν την πετυχαίνουν ποτέ. Αν περίμεναν θείες αποκαλύψεις και εμπνεύσεις κάθε φορά που πάνε στην δουλειά τους δε θα μάθαιναν ποτέ τα στοιχειώδη και θεμελιώδη θέματα του έργου τους. Ο καλλιτέχνης που παίζει βιολί πρέπει ν’ ασκείται επίμονα για να μυηθεί στα μυστικά του βιολιού. Πόσο όμως πιο ευαίσθητη είναι η ανθρώπινη καρδιά! Και πόσο θα’ πρεπε γι’ αυτό να μην περιμένουμε μονάχα τις θείες στιγμές των ιερ’ων εξάρσεων, για να προσευχηθούμε με επιμονή και χωρίς διακοπή κάτω από τις οποιεδήποτε συνθήκες.

« Eγγίσατε τω Θεώ και εγγιεί υμίν » ( Ιακ. δ’ 8 ). Εμείς έχουμε χρέος να αρχίσουμε. Αν κάνουμε ένα βήμα προς τον Θεό, Εκείνος κάνει δέκα προς εμάς. Κάνει το ίδιο που έκανε για τον άσωτο. « έτι αυτού μακράν απέχοντος… εσπλαχνίσθη και δραμών επέπεσεν επι τον τράχηλον αυτού και κατεφίλησεν αυτόν » ( Λουκά ιε’ 20 ).

Πρέπει λοιπόν να κάνει κανείς τα πρώτα ασταθή βήματα προς το Θεό, αν θέλει να πλησιάσει το Θεό. Μην ανησυχείς γιατί είναι τόσο αδέξια η αρχή που κάνεις. Μην ακούς τις φωνές της δειλίας σου και τις υποβολές του εχθρού που προσπαθεί να σε πείσει, ότι προσεύχεσαι με γελοίο τρόπο και ότι όλα αυτά είναι φαντασιοπληξίες ή πράγματα που δεν έχουν κανένα ωόημα. Τίποτε ‘άλλο δεν φοβάται ο εχθρός τόσο πολύ, όσο την προσευχή.

Το παιδί ευχαριστιέται διαρκώς και πιο πολύ στο διάβασμα, οσο πιο καλά μαθαίνει να διαβάζει. Όσο περισσότερο μαθαίνει κανείς μια ξένη γλώσσα, τόσο πιο πολύ τη μιλάει και την αγαπάει. Η ευχαρίστηση μεγαλώνει με την επιδεξιότητα. Την επιδεξιότητα την αποκτά κανείς με την άσκηση. Και η άσκηση γίνεται ολοένα και πιο ευχάριστη καθώς η επιδεξιότητα μεγαλώνει.

Το ίδιο συμβαίνει και με την προσευχή. Μην περιμένεις κάποιαν ασυνήθιστη θεία έμπνευση για να προσευχηθείς. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε για να προσεύχεται, όπως δημιουργήθηκε να σκέπτεται και να μιλάει. Πριν απ’ όλα όμως για να προσεύχεται. Γιατί ο Κύριος έβαλε τον άνθρωπο « εν τω παραδείσω της τρυφής εργάζεσθαι αυτόν και φυλάσσειν » ( Γεν. β’ 15 ). Που αλλού βρίσκεται ο παράδεισος της τρυφής παρα στην καρδιά μας;

Σαν τον Αδάμ πρέπει και συ να κλαίς γιατί χάθηκε και για σένα η Εδέμ, ο παράδεισος της τρυφής, εξ’ αιτίας της ακράτειας σου. Σκεπάστηκες και συ με φύλλα συκής και ντύθηκες με δερμάτινο χιτώνα ( Γεν. γ΄21 ). Και αυτάείναι η φθαρτή υλική σου υπόσταση με τα πάθη της. Ανάμεσα σε σένα και στο δέντρο της ζωής είναι σκοτεινές φλόγες των γήινων επιθυμιών. Και μόνο όποιος νικήσει αυτές τις επιθυμίες θα λάβει ως δώρο « φάγειν εκ του ξύλου της ζωής. Ο έστίν εν μέσω του παραδείσου του Θεού ». ( Αποκαλ. Β’ 7 ).

Πόσο δύσκολο είναι να κερδίσουμε μια τέτοια νίκη! Ο Αδάμ παρέβηκε μόνο μια εντολή του Θεού. Εσυπαρεβαίνεις κάθε μέρα και κάθε στιγμή όλες τις εντολές του, λέει ο Άγιος Ανδρέας ο Κρήτης. Απ’ αυτήν την κατάσταση και την θέση του σκληρυμένου αμαρτωλού, που έπεσε και πέφτει επανειλημένα στην αμαρτία πρέπει να ξεκινήσει η προσευχή για να φτάσει στα ύψη και στις θείες κορυφές.

Ο σκληρός κακούργος δε νιώθει πολλές φορές την ενοχή του. Είναι πωρωμένος. Το ίδιο συμβαίνει και με μας. Μη σε φοβίζει όμως η σκληρότητα της καρδιάς σου. Η προσευχή θα την μαλακώσει σιγά σιγά.

Απ’ το βιβλίο « Ο δρόμος των ασκητών »
( εκδόσεις Ακρίτας )