Αθωνικόν Γεροντικόν [αποσπάσματα]
Δημοσιεύτηκε: Κυρ Οκτ 15, 2006 6:09 am
ΛΟΓΟΣ
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ
ΤΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΜΩΝ
ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ
Εις; τήν Μικράν άγίαν' Ανναν έζησεν ένας φημισμένος Πνευματικός καί ήσυχαστής, παλαιότερος τοΰ παπα-Σάββα, ονόματι Γρηγόριος. Ήτο έν παντί καιρώ καί τόπω σιωπηλός καί προσευχόμενος καί μόνον όταν ύπηρχεν ανάγκη όμιλοΰσεν. Καί, όταν όμιλοΰσεν έθαύμαζες τό χάρισμα της ευχέρειας του λόγου καί τοϋ θείου φωτισμού. Ύπηρξε στήριγμα καί «κραταιά βοήθεια» δλων, κοινοβιατών καί ερημιτών καί λαϊκών προσκυνητών.
Αυτός 6 διακριτικώτατος καί σοφώτατος Πνευματικός μέ άξιοθαύμαστον τέχνην έφερεν εις μετάνοιαν καί μεταστρο-φήν τόν άρχιληστήν καπετάν Γιωργάκη. Ό Πνευματικός προσ-εποιήθη καί αυτός ότι είχε διαπράξει εγκλήματα καί ληστείας, οτι ήτο όμοιος καί χειρότερος τοΰ άρχιληστοϋ, απέσπασε τήν έμπιοτοσύνην του καί εις ολίγον διάστημα τό αγρίμι έδαμά-οθη, ημέρευσε, μετεποιήθη. Ύπεσχέθη μάλιστα εις τόν άρχι -ϊιηοτήν δα θά τόν μεταλαμβάνη τών 'Αχράντων Μυστηρίων καθημερινώς, εάν νηστεύσουν μαζί επί ένα τεσσαρακονθή-μερον. Ό καπετάν-Γιωργάκης εδέχθη καί ένήστευεν. Ό Πνευματικός τόν μετελάμβανε, όχι δμως τό "Αγιον Σώμα καί Αίμα του Κυρίου, αλλα απλούν άρτον καί απλούν οινον, έως ότου έτελείωσαν αί σαράντα ήμέραι νηστείας, δηλαδή ό κανών, καί τότε τόν έκοινώνησετών 'Αχράντων Μυστηρίων.
***
Μας διηγεϊτο ό Ηγούμενος της ί. Μονής Διονυσίου, ό σοφός γέρων Γαβριήλ:
Ήτο πρό 50 καί πλέον ετών κάποιος γέρων Πνευματικός κοντά είς τάς Καρυάς (Σκήτη τού Κουτλουμουσίου), απλός εις τους τρόπους καί μέ ολίγα γράμματα, πλην καθαρός εις τόν νουν καί επιμελής εις τήν μελέτην των θείων λόγων. Τό έργόχειρόν του ητο τό πλέξιμον καλτσοδετών, αυτών πού μετεχειρίζοντο οί εύζωνοι καί οί φουστανελοφορούντες τών ορεινών περιοχών της Ρούμελης καί της 'Ηπείρου. 'Ανερχόμενος κάθε Σάββατον εις τήν έβδομαδιαίαν άγοράν τών Καρυών διά τήν πώληση; τού εργόχειρου του, έστέκετο όρθιος εις τό ύπόστεγον τού Κοιμητηρίου κοντά εις τήν κεντρικήν όδόν, βαστών μέ τό δεξί χέρι τό κομβοσχοίνι καί μέ τό άριστερόν τό έργόχειρόν. Προσβλέπων δέ πάντοτε προς τά κάτω έλεγε διαρκώς καί εσωτερικώς τήν εύχήν: «Κύριε Ιησού Χριστέ κ.λ.π.» "Οταν δέ κάποιος, πειράζων, τού έλεγε «κοίταξε καί παρέκει Πνευματικέ γιά κανένα πελάτην», «αφού μέ βλέπουν αυτοί είναι περιττόν νά βλέπω εγώ», έλεγε.
Διά τόν διακριτικόν αυτόν άνδρα λέγουν οτι ητο τόσον βαθύς εις τήν διόρασιν, ώστε διέβλεπε καθαρώτερα τό βασικόν ελάττωμα τού έξομολογουμένου, καί μέ λακωνικότητα ασκητικην έδιδε άποφθεγματικώς τήν πρέπουσαν όδηγίαν προς διόρθωσιν. 'Ακούων δι' αυτόν ό τότε έφησυχάζων εις τό "Αγιον "Ορος πρώην Οικουμενικός Πατριάρχης 'Ιωακείμ ό Γ' καί εύρων αυτόν είς τάς Καρυάς, όπως προείπαμε, τόν έπλησίασε καί τού είπεν ότι προς τό εσπέρας θά κατέβαινεν εις τήν Σκήτην καί θά έπήγαινεν εις τήν Καλύβην του προς εξομολόγηση;Είναι μικρή ή Καλύβη μου, Παναγιώτατε, γιά νά δεχθη Πατριάρχη, άπήντησενό γέρων.
Ας είναι μικρή, δεν με πειράζει, του λέγει ό Πατριάρχης.
Μά είναι χαμηλή πολύ ή θύρα της, γιά νά περάση ή άγιωσύνηοας.
- Θά σκύψω ώστε νά μέ χωρέση, έπανέλαβεν ό μέγας εκείνος Ιεράρχης.
- Δυστυχώς δέν σκύβεις, άνταπήντησεν ό γέρων εάν έσκυβες, θά ήσουν από καιρό Πατριάρχης, εννοώντας μέ αυτό τό άγέρωχον καί τήν διοικητικήν άκαμψίαν τοΰ Πατριάρχου. "Ελεγε δέ πολλάς φοράς ό άοίδιμος 'Ιωακείμ ότι ή ουζήτησις αυτή μέ τόν απλούν, αλλά διακριτικώτατον αυτόν Πνευματικόν, «θά μού μείνη διά βίου αλησμόνητος».
***
Εις αυτόν τόν Πνευματικόν προσήλθε κάποτε άλλος γέρων, παραπονούμενος οτι ό νεαρός υποτακτικός του, παρ' δλας τάς ευκολίας του κελλίου του καί παρόλον ότι δέν τόν επιβαρύνει μέ υλικός εργασίας, αλλά μόνον μέ τήν άνάγνω-σιν της ακολουθίας τόν απασχολεί, αυτός ευρίσκεται εν πα-ραζάλη λογισμών καί αδημονεί, κινδυνεύων νά πέση εις άκα ταοτασίαν από τήν στενοχώριαν του, καί έζήτει επάνω εις αυτό τήν γνώμην καί όδηγίαν του Πνευματικού.
-Πάντρεψε τον, του λέγει ό γέρων.Όταν ήκουσεν αυτό, ο άλλος έμεινεν άναυδος, κοιτάζων έκθαμβος τόν Πνευματικόν, ωσάν νά μήν ήκουσε τό λεχθέν.
-Βάλτον σέ δουλειά, τού ξαναλέγει ό γέρων, οί νέοι μόνον μέ τόν ζυγόν της τακτικής εργασίας ταπεινώνονται καί ησυχάζουν. Προσευχή, χωρίς εργασία, διά τόν μοναχόν, είναι τό ιδιον: εργασία άνευ προσευχής. Πάντρεψε τον μέ τήν έργαοίαν.
Όπου υπάρχουν οί πειρασμοί καί οί ενοχλήσεις, εκεί υπάρχουν καί οί στέφανοι, έλεγεν ό ενάρετος αυτός Πνεύματικός, παπα-Γρηγόριος εις τόν άείμνηστον ίερομόναχον Ίωακείμ Σπετσιέρην. 'Εάν ητο δυνατόν, προσέθεσεν, νά ευρέθη μοναστήριον εξ αγγέλων καί σε έθετον ως άδελφόν εν αύτω, δεν θά έσώζεσο, διότι ουδείς θά σε ήνώχλει, ώστε θά διήγες έν αναπαύσει καί θά έπληρούτο τό: «άπέλαβες τά αγαθά σου έντηζωησου» (Λουκ. 16,25).
;Πνευματικέ μου, χάνομαι έκτου φοβερού σαρκικού πολέμου, τού είχε ειπεί κάποτε. Δέν δύναμαι νά ησυχάσω ούτε ήμέραν ούτε νύκτα.
Έχε θάρρος, τού άπήντησεν. Σημεΐον δτι ηλθεν ό καιρός των στεφάνων. Μή φοβοϋ, ό Χριστός μας δέν παραχωρεί νά πειραζώμεθα, παρά δσον δυνάμεθα.
Καί, όταν τόν ηύλόγησε, παρηλθεν αμέσως ό πειρασμός.
Είπε γέρων:Ό Χατζηγιώργης, επειδή είχε χρηματίσει ό ϊδιος ύποτακτικός, ημπορούσε νά καταλάβη τους υποτακτικούς. «Έκλάδευε μέ διάκριση; καί δέν κουτσούρευε αδιάκριτα».
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ
ΤΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΜΩΝ
ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ
Εις; τήν Μικράν άγίαν' Ανναν έζησεν ένας φημισμένος Πνευματικός καί ήσυχαστής, παλαιότερος τοΰ παπα-Σάββα, ονόματι Γρηγόριος. Ήτο έν παντί καιρώ καί τόπω σιωπηλός καί προσευχόμενος καί μόνον όταν ύπηρχεν ανάγκη όμιλοΰσεν. Καί, όταν όμιλοΰσεν έθαύμαζες τό χάρισμα της ευχέρειας του λόγου καί τοϋ θείου φωτισμού. Ύπηρξε στήριγμα καί «κραταιά βοήθεια» δλων, κοινοβιατών καί ερημιτών καί λαϊκών προσκυνητών.
Αυτός 6 διακριτικώτατος καί σοφώτατος Πνευματικός μέ άξιοθαύμαστον τέχνην έφερεν εις μετάνοιαν καί μεταστρο-φήν τόν άρχιληστήν καπετάν Γιωργάκη. Ό Πνευματικός προσ-εποιήθη καί αυτός ότι είχε διαπράξει εγκλήματα καί ληστείας, οτι ήτο όμοιος καί χειρότερος τοΰ άρχιληστοϋ, απέσπασε τήν έμπιοτοσύνην του καί εις ολίγον διάστημα τό αγρίμι έδαμά-οθη, ημέρευσε, μετεποιήθη. Ύπεσχέθη μάλιστα εις τόν άρχι -ϊιηοτήν δα θά τόν μεταλαμβάνη τών 'Αχράντων Μυστηρίων καθημερινώς, εάν νηστεύσουν μαζί επί ένα τεσσαρακονθή-μερον. Ό καπετάν-Γιωργάκης εδέχθη καί ένήστευεν. Ό Πνευματικός τόν μετελάμβανε, όχι δμως τό "Αγιον Σώμα καί Αίμα του Κυρίου, αλλα απλούν άρτον καί απλούν οινον, έως ότου έτελείωσαν αί σαράντα ήμέραι νηστείας, δηλαδή ό κανών, καί τότε τόν έκοινώνησετών 'Αχράντων Μυστηρίων.
***
Μας διηγεϊτο ό Ηγούμενος της ί. Μονής Διονυσίου, ό σοφός γέρων Γαβριήλ:
Ήτο πρό 50 καί πλέον ετών κάποιος γέρων Πνευματικός κοντά είς τάς Καρυάς (Σκήτη τού Κουτλουμουσίου), απλός εις τους τρόπους καί μέ ολίγα γράμματα, πλην καθαρός εις τόν νουν καί επιμελής εις τήν μελέτην των θείων λόγων. Τό έργόχειρόν του ητο τό πλέξιμον καλτσοδετών, αυτών πού μετεχειρίζοντο οί εύζωνοι καί οί φουστανελοφορούντες τών ορεινών περιοχών της Ρούμελης καί της 'Ηπείρου. 'Ανερχόμενος κάθε Σάββατον εις τήν έβδομαδιαίαν άγοράν τών Καρυών διά τήν πώληση; τού εργόχειρου του, έστέκετο όρθιος εις τό ύπόστεγον τού Κοιμητηρίου κοντά εις τήν κεντρικήν όδόν, βαστών μέ τό δεξί χέρι τό κομβοσχοίνι καί μέ τό άριστερόν τό έργόχειρόν. Προσβλέπων δέ πάντοτε προς τά κάτω έλεγε διαρκώς καί εσωτερικώς τήν εύχήν: «Κύριε Ιησού Χριστέ κ.λ.π.» "Οταν δέ κάποιος, πειράζων, τού έλεγε «κοίταξε καί παρέκει Πνευματικέ γιά κανένα πελάτην», «αφού μέ βλέπουν αυτοί είναι περιττόν νά βλέπω εγώ», έλεγε.
Διά τόν διακριτικόν αυτόν άνδρα λέγουν οτι ητο τόσον βαθύς εις τήν διόρασιν, ώστε διέβλεπε καθαρώτερα τό βασικόν ελάττωμα τού έξομολογουμένου, καί μέ λακωνικότητα ασκητικην έδιδε άποφθεγματικώς τήν πρέπουσαν όδηγίαν προς διόρθωσιν. 'Ακούων δι' αυτόν ό τότε έφησυχάζων εις τό "Αγιον "Ορος πρώην Οικουμενικός Πατριάρχης 'Ιωακείμ ό Γ' καί εύρων αυτόν είς τάς Καρυάς, όπως προείπαμε, τόν έπλησίασε καί τού είπεν ότι προς τό εσπέρας θά κατέβαινεν εις τήν Σκήτην καί θά έπήγαινεν εις τήν Καλύβην του προς εξομολόγηση;Είναι μικρή ή Καλύβη μου, Παναγιώτατε, γιά νά δεχθη Πατριάρχη, άπήντησενό γέρων.
Ας είναι μικρή, δεν με πειράζει, του λέγει ό Πατριάρχης.
Μά είναι χαμηλή πολύ ή θύρα της, γιά νά περάση ή άγιωσύνηοας.
- Θά σκύψω ώστε νά μέ χωρέση, έπανέλαβεν ό μέγας εκείνος Ιεράρχης.
- Δυστυχώς δέν σκύβεις, άνταπήντησεν ό γέρων εάν έσκυβες, θά ήσουν από καιρό Πατριάρχης, εννοώντας μέ αυτό τό άγέρωχον καί τήν διοικητικήν άκαμψίαν τοΰ Πατριάρχου. "Ελεγε δέ πολλάς φοράς ό άοίδιμος 'Ιωακείμ ότι ή ουζήτησις αυτή μέ τόν απλούν, αλλά διακριτικώτατον αυτόν Πνευματικόν, «θά μού μείνη διά βίου αλησμόνητος».
***
Εις αυτόν τόν Πνευματικόν προσήλθε κάποτε άλλος γέρων, παραπονούμενος οτι ό νεαρός υποτακτικός του, παρ' δλας τάς ευκολίας του κελλίου του καί παρόλον ότι δέν τόν επιβαρύνει μέ υλικός εργασίας, αλλά μόνον μέ τήν άνάγνω-σιν της ακολουθίας τόν απασχολεί, αυτός ευρίσκεται εν πα-ραζάλη λογισμών καί αδημονεί, κινδυνεύων νά πέση εις άκα ταοτασίαν από τήν στενοχώριαν του, καί έζήτει επάνω εις αυτό τήν γνώμην καί όδηγίαν του Πνευματικού.
-Πάντρεψε τον, του λέγει ό γέρων.Όταν ήκουσεν αυτό, ο άλλος έμεινεν άναυδος, κοιτάζων έκθαμβος τόν Πνευματικόν, ωσάν νά μήν ήκουσε τό λεχθέν.
-Βάλτον σέ δουλειά, τού ξαναλέγει ό γέρων, οί νέοι μόνον μέ τόν ζυγόν της τακτικής εργασίας ταπεινώνονται καί ησυχάζουν. Προσευχή, χωρίς εργασία, διά τόν μοναχόν, είναι τό ιδιον: εργασία άνευ προσευχής. Πάντρεψε τον μέ τήν έργαοίαν.
Όπου υπάρχουν οί πειρασμοί καί οί ενοχλήσεις, εκεί υπάρχουν καί οί στέφανοι, έλεγεν ό ενάρετος αυτός Πνεύματικός, παπα-Γρηγόριος εις τόν άείμνηστον ίερομόναχον Ίωακείμ Σπετσιέρην. 'Εάν ητο δυνατόν, προσέθεσεν, νά ευρέθη μοναστήριον εξ αγγέλων καί σε έθετον ως άδελφόν εν αύτω, δεν θά έσώζεσο, διότι ουδείς θά σε ήνώχλει, ώστε θά διήγες έν αναπαύσει καί θά έπληρούτο τό: «άπέλαβες τά αγαθά σου έντηζωησου» (Λουκ. 16,25).
;Πνευματικέ μου, χάνομαι έκτου φοβερού σαρκικού πολέμου, τού είχε ειπεί κάποτε. Δέν δύναμαι νά ησυχάσω ούτε ήμέραν ούτε νύκτα.
Έχε θάρρος, τού άπήντησεν. Σημεΐον δτι ηλθεν ό καιρός των στεφάνων. Μή φοβοϋ, ό Χριστός μας δέν παραχωρεί νά πειραζώμεθα, παρά δσον δυνάμεθα.
Καί, όταν τόν ηύλόγησε, παρηλθεν αμέσως ό πειρασμός.
Είπε γέρων:Ό Χατζηγιώργης, επειδή είχε χρηματίσει ό ϊδιος ύποτακτικός, ημπορούσε νά καταλάβη τους υποτακτικούς. «Έκλάδευε μέ διάκριση; καί δέν κουτσούρευε αδιάκριτα».