Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ

[toula]

Ο ελάχιστος φόρος τιμής στον μεγάλο αγιογράφο Εμμ. Πανσέληνο θα ήταν να συνεχίσουμε την παράδοση με φόβο Θεού, προσευχόμενοι ο Θεός να μας φωτίζει να αγωνιζόμαστε ταπεινά στην εκμάθηση της Βυζαντινής τέχνης της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Διότι η Βυζαντινή Εικόνα έχει στόχο την αναγωγή του πιστού στο χώρο της αρχέγονης ωραιότητας, στη χώρα του Αχωρήτου. Ο αγιογράφος δεν είναι απλώς ένας τεχνίτης που κάνει μια ζωγραφιά επάνω σε κάποια θέματα θρησκευτικά αλλά έχει πνευματική διακονία. Στην λειτουργική εικόνα τα Άγια πρόσωπα εικονίζονται εν αφθαρσία και γι' αυτό το λόγο δεν αλλάζει είναι αμετακίνητος όπως η Εκκλησία του Χριστού την οποία εκφράζει. Στην Ανατολική Εκκλησία τα πάντα είναι πνευματικά, αυτό και στην τέχνη της αγιογραφίας όπου όλα τα υλικά καθαγιάζονται δια της χάριτος του Αγ. Πνεύματος. Οι παλαιοί αγιογράφοι νήστευαν και εργαζόμενοι έψαλλαν για να γίνεται το έργο με κατάνυξη. Όση ευλάβεια και ταπείνωση και πίστη είχαν οι αγιογράφοι που εποίησαν τις σεβάσμιες και Άγιες Εικόνες, άλλη τόση ευλάβεια και ταπείνωση και πίστη πρέπει να έχουμε και εμείς που τις προσκυνούμε για να αξιωθούμε την μυστική χάρη που διαχύνεται από αυτές κατά τους λόγους του Αγ. Γρηγορίου.

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ

Θρυλικός βυζαντινός αγιογράφος πιθανώς του ΙΔ΄ αιώνος φερόμενος ως γεννηθείς στη Θεσσαλονίκη, καλλιτεχνική μορφή ασυνήθους δυνάμεως.
Δεινός εκτελεστής της εφ΄ υγρού ζωγραφικής, συγκεντρώνει εις ύψιστων βαθμόν τα χαρίσματα του τοιχογράφου την μνημειώδη δηλαδή, ευρύτητα των σχημάτων, την αίσθηση των επιφανειών, τα αδρά περιγράμματα και την πλήρη υποταγή των λεπτομερειών εις τας μεγάλας γραμμάς του έργου.

Ουδείς Βυζαντινός ζωγράφος υπήρξε τόσον υποκειμενικός, τόσον δημιουργικός όσον ο Πανσέληνος ουδενός δε το έργον φανερώνει τόσον συνειδητάς επιδιώξεις έχουσας αναλογίαν προς τας σημερινάς κατευθύνσεις της ιεράς τέχνης.

Εκ των διακοσμήσεων τας οποίας εξετέλεσε, διεσώθει μόνον η του Πρωτάτου των Καρυών εν Άθωνι.


http://www.orthmad.gr

[konstantinoupolitis]

Ο Μανουήλ Πανσέληνος πάντα υπήρξε ένας ζωγράφος που έζησε στην αχλή του μυστηρίου και του θριάμβου της αποδοχής του έργου του.
Αρκετοί ερευνητές ασχολήθηκαν με την προσωπικότητά του προσπαθώντας να συνθέσουν ένα βιογραφικό μωσαϊκό, με ότι υπάρχει.
Λίγα τινά όμως πάνω και σε αυτά που έγραψες:
1) Το όνομά του αμφισβητείται δεδομένου πως δεν μαρτυρείται σε σύγχρονες των έργων του πηγές αλλά πολύ αργότερα τον 16ο αιώνα.
2) Δεδομένα ζει τον 13ο αιώνα, αφού η εξιστόρηση του Πρωτάτου ανάγεται ασφαλώς στο 1290-1295.
3) Τεχνοτροπικά ειδικά στα περιγράμματα των προσώπων ακολουθεί μια φόρμα που ακολουθείται μετά την Άλωση της Πόλης του 1204 και εφαρμόζεται και στην Μεγάλη Δέηση της Αγίας Σοφίας του περίπου 1261-1262, αλλά και σε διάφορα άλλα έργα όπως στη Σερβία.
4) Ενδεχομένως να έζησε και μέσα στον 14ο αιώνα, όχι ως φαίνεται για πολύ. Στην Βόρεια Μακεδονία, τα Σκόπια και την Σερβία κλήθηκαν μαθητές του, προφανώς γιατί ο ίδιος δεν ζούσε ή δεν μπορούσε πλέον να ταξιδεύει.
5) Ο ίδιος και δεύτερο χέρι του εργαστηρίου του διακοσμούν κατά πάσα πιθανότατα το παρεκκλήσιο του Αγίου Ευθυμίου στον Άγιο Δημήτριο Θεσσαλονίκης(1303).
6) Λανθασμένα ως φαίνεται του αποδόθηκε και τμήμα της εξιστορήσεως της Ι. Μ. Μ. Βατοπεδίου(1312).
7) Του έχουν μάλλον ορθώς αποδοθεί φορητές εικόνες στο Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης και την Ι. Μ. Μ. Βατοπεδίου