Η ελεημοσύνη της καρδιάς ως συμπάθεια στον συνάνθρωπο

[toula]

Η ελεημοσύνη της καρδιάς ως συμπάθεια στον συνάνθρωπο

Η μεγαλύτερη ελεημοσύνη είναι η έκφραση υγιούς πνευματικότητας προς όλους! Ότι αγαπάς τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι το πιο τραγικό πλάσμα μέσα στο σύμπαν.

Έλεγε ο γέρων Εφραίμ ο Φιλοθεΐτης: «Την εσωτερική ελεημοσύνη να προσέχετε. Εκεί κυρίως να φροντίσετε να σπουδάσετε τον κόπο σας».

Ας ξεκινήσουμε γράφοντας λίγα λόγια για τη ζωή του αββά Ισαάκ και συνεχίζουμε με την αντίπερα όχθη της φιλοσοφίας, τον Γερμανό φιλόσοφο Άρθουρ Σοπενχάουερ (1788-1860).

Ο όσιος αββάς Ισαάκ καταγόταν από γονείς Σύρους. Γεννήθηκε τον 7ο αιώνα στα παράλια της αραβικής χερσονήσου στη Νινευΐ της Μεσοποταμίας ή, κατ' άλλους, κοντά στην Έδεσσα της Συρίας. Αυτός ο ουρανοπολίτης άνθρωπος, ενώ ήταν στην ακμή της νεότητάς του, απαρνήθηκε τον κόσμο και εγκαταστάθηκε με τον αδελφό του σε ένα κοινόβιο της περιοχής. Εκεί φόρεσε το αγγελικό σχήμα του μονάχου και ασκήθηκε με αγώνες και κόπους στην πρακτική αρετή. Χειροτονήθηκε επίσκοπος Νινευής μεταξύ 676-680. Μετά την πάροδο πενταμήνου αποσύρθηκε σε μοναστήρι του όρους Ματούτ και αφιερώθηκε στην προσευχή.

Όσιος Ισαάκ ο Σύρος, 7ος αι.

Λέει ο Αββάς Ισαάκ: «ασκητής ανελεήμων, δένδρον άκαρπον». Άνθρωπος ο οποίος δεν έχει ελεήμονα διάθεση, είναι σαν δέντρο άκαρπο. Όσες ασκήσεις κι αν κάνει κάποιος, προσευχές, νηστείες, αγρυπνίες, εάν η καρδιά του δεν είναι ελεήμων καρδία, δεν κινείται με αγάπη προς τον άλλο άνθρωπο, δεν έχει συμπάθεια όπως ο Θεός έχει συμπάθεια προς όλους, τότε αυτός ο άνθρωπος είναι σαν ένα δέντρο το οποίο δεν έχει καρπούς.

Ο ελεήμων είναι ιατρός της ψυχής του, διότι διώχνει από μέσα του το σκοτάδι των παθών όπως συμβαίνει με τον δυνατό άνεμο. Ο πραγματικός ελεήμων όταν ακούσει ή δει με τα μάτια του ότι κάτι στενοχωρεί τον αδελφό του να τον συμπονάει και να καίεται ή καρδιά του γι' αυτόν και αυτός είναι αληθινά ελεήμων. Το ίδιο είναι ελεήμων και όποιος δεχθεί ράπισμα από τον αδελφό του και δεν του αντιμιλήσει με την κοσμική αδιαντροπιά και δεν προκαλέσει λύπη στην καρδιά του.

Θέλεις να έχεις πνευματική κοινωνία με το Θεό και να απολαύσεις εκείνη την ηδονή πού είναι ελεύθερη από τις σωματικές αισθήσεις; Ακολούθησε την εντολή της ελεημοσύνης. Αυτή ή ελεημοσύνη του Θεού, όταν βρεθεί μέσα στην καρδιά σου, εικονίζει μέσα σου εκείνο το άγιο κάλλος του Θεού, ως προς το όποιο ήδη έγινες όμοιος με αυτόν. Τίποτε δεν μπορεί να φέρει την καρδιά μας κοντά στο Θεό, όσο ή ελεημοσύνη.

Η ελεημοσύνη προς τον συνάνθρωπο

Τι είναι καρδία ελεήμων; Είναι να φλέγεται από αγάπη ή καρδιά για όλη την κτίση: Για τους ανθρώπους, για τα πουλιά και για τα ζώα και για τους δαίμονες και για κάθε κτίσμα. Και καθώς ό άνθρωπος τα φέρνει στη μνήμη του και τα σκέφτεται, τα μάτια του τρέχουν δάκρυα. Από την πολλή και σφοδρή συμπάθεια πού συνέχει την καρδιά του και από την πολλή εμμονή σ' αυτή την κατάσταση, μικραίνει ή καρδιά του και δεν μπορεί να υποφέρει ή να ακούσει ή να δει κάποια βλάβη ή κάτι έστω και λίγο λυπηρό να γίνεται στην κτίση. Γι' αυτό και για τα άλογα ζώα και για τους εχθρούς της αλήθειας και γι' αυτούς πού τον βλάπτουν προσεύχεται συνεχώς με δάκρυα, ζητώντας από το Θεό να τους φυλάξει και να τους συγχωρήσει. Ομοίως προσεύχεται και για τα ερπετά από την πολλή του ευσπλαχνία, πού συγκινεί την καρδιά του, υπερβαίνοντας το ανθρώπινο μέτρο και φτάνοντας στην ομοιότητα του Θεού.

Επιλεκτικά αποσπάσματα από τους Ασκητικούς λόγους του Αββά Ισαάκ του Σύρου, Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη

Άρθουρ Σοπενχάουερ (1788-1860, Γερμανός φιλόσοφος)

«Ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση» (απόσπασμα)

Κάθε βουλητικό ενέργημα πηγάζει από την ανάγκη, επομένως από στέρηση, επομένως από πόνο. Με την πλήρωση της ανάγκης ο πόνος σταματά, ωστόσο σε κάθε επιθυμία που έχει εκπληρωθεί αντιστοιχούν τουλάχιστον δέκα ανεκπλήρωτες· κι ακόμα, η επιθυμία διαρκεί πολύ, οι απαιτήσεις τείνουν στο άπειρο, ενώ η πλήρωση είναι σύντομη και λειψή. Αλλά κι αυτή ακόμα η τελική ικανοποίηση είναι μόνο φαινομενική, η επιθυμία που εκπληρώθηκε δίνει αμέσως τη θέση της σε άλλη επιθυμία: η προηγούμενη ήταν πλάνη που την έχουμε πια καταλάβει, η νέα επιθυμία είναι πλάνη που δεν έχει γίνει ακόμη αντιληπτή.

Δεν υπάρχει αντικείμενο της βούλησης που η απόκτησή του να μπορεί να μας δώσει σταθερή, αμετακίνητη πια ικανοποίηση: Το πράγμα μοιάζει με την ελεημοσύνη που πετάει κανείς στον ζητιάνο και που τον βοηθάει να τα βγάλει πέρα σήμερα παρατείνοντας έτσι το μαρτύριό του ως αύριο. Για τούτο λοιπόν, όσο η συνείδησή μας εξακολουθεί να διακατέχεται από τη βούλησή μας, όσο είμαστε έρμαιο των επιθυμιών, με τις ελπίδες και τους φόβους που διαρκώς τις συνοδεύουν, όσο είμαστε υποκείμενα του βούλεσθαι, δεν θα έχουμε ποτέ σταθερή ευτυχία και γαλήνη. Αδιάφορο αν επιδιώκουμε κάτι ή αν προσπαθούμε να γλιτώσουμε από κάτι, αν φοβόμαστε κάτι κακό ή αν επιδιώκουμε μιαν απόλαυση, ουσιαστικά πρόκειται για το ίδιο πράγμα: Η φροντίδα να ικανοποιήσουμε τη βούληση, η οποία διαρκώς απαιτεί κάτι, όποιας μορφής κι αν είναι αυτό, διακατέχει και κινεί διαρκώς τη συνείδηση.

Σοπενχάουερ, Επιλογή από το έργο του, «Ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση» (απόσπασμα) μτφρ. Ν. Σκουτερόπουλος - Κλ. Μπέτσεν, Στιγμή, Αθήνα 1996, σ. 70-71.
Ο Άρθουρ Σοπενχάουερ (Arthur Schopenhauer, Γκντανσκ (Ντάντσιχ), Πρωσία, 22 Φεβρουαρίου 1788 − Φρανκφούρτη, Γερμανία, 21 Σεπτεμβρίου 1860) ήταν Γερμανός φιλόσοφος, γνωστός κυρίως από το βιβλίο του «Ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση», στο οποίο ισχυρίστηκε ότι ο κόσμος μας οδηγείται από μία συνεχώς ανικανοποίητη βούληση καθώς αναζητά συνεχώς την ικανοποίηση.

«Άσπρα καράβια τα όνειρά μας για κάποιο ρόδινο γιαλό
Θα κόβουν δρόμο κι ένα δρόμο μυριστικό κι ευωδιαστό
Κι από ψηλά θα μας φωτίζει το φεγγαράκι το χλωμό...»
Έλα και συ να βαδίσουμε όλοι μαζί αγαπημένοι
στο Φωτεινό Μονοπάτι Του Χριστού.

Σοφία Ντρέκου

http://sophia-siglitiki.blogspot.gr/

http://www.orthmad.gr