Σημείωμα αγωγής προς νέους γονείς

[toula]

Σημείωμα αγωγής προς νέους γονείς

Είναι μια πραγματικότητα που βιώνουμε όλοι στη ζωή μας• να αισθανόμαστε αναπαυμένοι, όταν διατηρούμε αγαθές σχέσεις με τούς ανθρώπους του οικογενειακού, επαγγελματικού και κοινωνικού μας περιβάλλοντος. Από την άλλη πλευρά, όπως είναι φυσικό, έχουμε βρεθεί πολλές φορές στην κατάσταση με τα λόγια ή τις πράξεις μας να στενοχωρήσουμε και να αδικήσουμε, αλλά και να νιώσουμε οι ίδιοι την πίκρα μιας άδικης απέναντι μας συμπεριφοράς από τούς άλλους. Αλλά και με πόση ευκολία ησυχάζουμε εσωτερικά και ειρηνεύουμε, αν εκείνος που μάς αδίκησε μας ζητήσει συγγνώμη.

Είναι τέτοια η δύναμη της συγγνώμης, ώστε δίκαια να λένε ότι «χωρίς τη δύναμη της συγγνώμης καμία ανθρώπινη σχέση, συνεργασία, φιλία, οικογένεια, κοινωνία δεν μπορεί να σταθεί».

Πώς λοιπόν είναι δυνατόν να μάθουμε τα παιδιά από μικρή ηλικία να αξιοποιούν τη δύναμη της συγγνώμης; Πώς θα μάθουν να ξεπερνούν τη φυσική δυσκολία είτε να την εκφράσουν τα ίδια είτε να τη δεχτούν από τούς άλλους, όταν τούς το ζητούν;

Δέκα πρακτικούς τρόπους παραθέτουμε στη συνέχεια, βγαλμένους από την ψυχολογία και τη βιωματική εμπειρία.
1. Να ζητάτε οι γονείς συγγνώμη από τούς υπόλοιπους στο σπίτι (παππούδες, σύζυγο, παιδιά) κάθε φορά που εσείς κάνετε ένα λάθος:
- Συγγνώμη, γιαγιά, που σε διέκοψα.
- Συγγνώμη, παιδιά, που σάς φώναξα, αλλά εκείνη την ώρα δεν άκουγα τί μου έλεγαν στο τηλέφωνο.

2. Να ζητάτε οι γονείς για λογαριασμό τού νηπίου σας, μπροστά του, συγγνώμη από άλλο νήπιο για κάτι που έφταιξε το δικό σας.
- Συγγνώμη, παιδάκι, δεν κατάλαβε ο Νικολάκης ότι ήταν η σειρά σου στην κούνια και έτρεξε να την πιάσει. Εμείς θα κάνουμε μετά από σένα.
Σε επόμενη φάση θα παροτρύνετε το παιδί σας να ζητήσει εκείνο συγγνώμη. Έτσι θα μάθει, και σε επόμενο στάδιο θα ζητά συγγνώμη χωρίς παρότρυνση.

3. Ζητώντας συγγνώμη οι γονείς μπροστά στο παιδί σας να εξηγείτε και το λόγο για τον όποιο το κάνετε ή να θυμίζετε τον κανόνα που παραβιάστηκε.
- Συγγνώμη, Ελενίτσα, που σε έσπρωξα. Δεν πρόσεξα ότι έπαιζες δίπλα μου.
- Συγγνώμη, Δημήτρη μου, που σε έκανα να κλάψεις, αλλά είχαμε πει ότι η σειρά να παίξει στο παιγνίδι ήταν του Γιώργου.

4. Εξηγήστε σε διάφορες περιστάσεις στο παιδί γιατί είναι απαραίτητο να ζητάμε συγγνώμη.
Το μικρό παιδί δεν έχει αναπτυγμένη ενσυναίσθηση για να βρεθεί στη θέση του άλλου και να νιώσει π.χ. πόσο στενοχωριέται το άλλο παιδί, αν του πάρει κάποιος το παιγνίδι του χωρίς να το ρωτήσει, ή πόσο πονάει, αν του τραβήξει κάποιος τα μαλλιά του.

5. Μια ωραία συνήθεια που έχουν σε κάποιες οικογένειες και βοηθάει στο να μη λένε τα παιδιά απλά μια «συγγνώμη», χωρίς να αισθάνονται καθόλου γιατί το κάνουν, είναι το να συνοδεύουν την έκφραση της συγγνώμης με μια αγαπητική χειρονομία.
Για παράδειγμα, το νήπιο να ζητά συγγνώμη και να αγκαλιάζει το άλλο ή το μεγαλύτερο παιδί, να δίνει πρόθυμα το χέρι του για μια θερμή χειραψία σε εκείνον που στενοχώρησε.

6. Να επαινείτε ή και να επιβραβεύετε ένα παιδί που το βλέπετε να φτάνει μόνο του να ζητήσει συγγνώμη. Είναι μεγάλος άθλος αυτό (κι όχι μόνο για παιδί!).
- Μπράβο, Μαρία, πολύ χάρηκα που φέρθηκες τόσο φρόνιμα και ζήτησες συγγνώμη από την Ελένη.

7. Πολύ βοηθητικό είναι, παίζοντας οι γονείς με τα παιδιά ή διηγούμενοι σ' αυτά ιστορίες και παραμύθια, να διανθίζουν το «σενάριο» με σκηνές που θα ακούγεται η λέξη «συγγνώμη».
π.χ. Σε μια σύγκρουση με αυτοκινητάκια συμπληρώνουμε:
- Συγγνώμη, κύριε οδηγέ, εγώ δεν πρόσεξα και σάς χτύπησα. Θα πληρώσω εγώ τη ζημιά που σάς έκανα.

8. Αν σε μια διένεξη μεταξύ παιδιών προσχολικής ηλικίας βλέπετε να δυσκολεύονται να πουν συγγνώμη, χρησιμοποιήστε το τέχνασμα του «δεν φταίει ούτε ο ένας ούτε ο άλλος». Πείτε τους:
- Μάλλον δεν φταίει κανείς από τούς δυο σας. Όμως δεν είναι σωστό να μαλώνετε έτσι. Δώστε τα χέρια και αποφασίστε στο έξης να παίζετε πιο αγαπημένα.
Κάποια άλλη στιγμή ηρεμίας μπορείτε να εξηγήσετε πώς θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί ό καβγάς. Καθώς θα μεγαλώνουν, θα τα βοηθήσετε να καταλάβουν ότι σε μία διένεξη έχουν μερίδιο ευθύνης και οι δύο. Γι’ αυτό η έκφραση της συγγνώμης ηρεμεί τα πράγματα και συμβάλλει στις αρμονικές διαπροσωπικές σχέσεις.

9. Για να υπάρχει μία τάση συνεχούς βελτίωσης, καλό είναι να σημειώσετε κάπου ότι ήδη έχετε δεχθεί συγγνώμη για ένα είδος σφάλματος από το παιδί. Έτσι, μετά από δύο ή τρεις φορές που ζητά συγγνώμη για το ίδιο σφάλμα, μπορείτε να του πείτε:
- Μιχαλάκη, επειδή είναι η τρίτη φορά που παίρνεις το παιγνίδι του αδελφού σου χωρίς να τον ρωτήσεις, θέλω να μου υποσχεθείς ότι στο έξης, πριν πάρεις ξένο παιγνίδι, θα ρωτάς.

10. Ένα ακόμη βήμα θα ήταν η αποκατάσταση και επανόρθωση. Δηλαδή από την αναγνώριση του λάθους και την έκφραση της συγγνώμης σε πρώτο στάδιο, να περάσετε στη συνέχεια σε συνεχή προσπάθεια μειώσεως των παραβατικών καταστάσεων που απαιτούν έκφραση συγγνώμης τελικά, ώστε να φθάσετε στο σημείο το παιδί να νιώθει ότι πρέπει να αποκαταστήσει τη ζημιά ή την αδικία που έγινε.
Το να μάθει το παιδί να ζητά συγγνώμη είναι πολύ μεγάλο πράγμα. Το να δείχνει ότι λυπάται ειλικρινά για το κακό που προκάλεσε είναι ακόμα μεγαλύτερο. Το να σκεφθεί και να εκφράσει την επιθυμία να επανορθώσει το κακό που προκάλεσε είναι ακόμη πιο σημαντικό. Π.χ.
- Να σου χαρίσω ένα δικό μου παιγνίδι γι’ αυτό που σου χάλασα;
Θα μπορούσε όμως να τεθεί, από ορισμένους, ο προβληματισμός: Επιτρέπεται οι γονείς να ζητούν συγγνώμη από τα παιδιά τους; Με το θέμα αυτό θα ασχοληθούμε σε επόμενο σημείωμα μας.

Περιοδικό «Η Δράση μας», Τεύχος 563, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018

www.orthmad.gr