"Αγιον Ορος" Χριστιανικό Ορθόδοξο Φόρουμ

Αυτή την Κυριακή 28.01.07 η Εκκλησία μας εισάγει στο Τριώδιο με την Παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου.

Ακολουθεί μια ωφέλιμη διδαχή...




ΔΕΥΤΕΡΗ ΩΔΗ

Τροπάριο ΚΔ΄

<b>Ιλάσθητι, ως ό τελώνης βοώ σοι,
Σώτερ, ιλάσθητί μοι!
Ουδείς γάρ των έξ Αδάμ
Ως εγώ ήμαρτέ σοι.

Σπλαχνίσου, Σου φωνάζω σαν τον τελώνη,
Σωτήρα μου, σπλαχνίσου με!
Γιατί κανένας απ΄ τους απογόνους του Αδάμ
δεν αμάρτησε όπως εγώ σ΄ Εσένα.




Ωφέλιμη διδαχή για τον τελώνη και το Φαρισαίο</b>


Τελώνης, στα χρόνια του Χριστού, λεγόταν ο επιφορτισμένος με την είσπραξη των φόρων από το λαό για λογαριασμό των ρωμαϊκών αρχών. Οι τελώνες ήταν συνήθως άδικοι και άρπαγες, γι΄ αυτό τοποθετούνταν στο ίδιο επίπεδο με τους αμαρτωλούς και τις πόρνες. Ο τελώνης, ωστόσο, της ευαγγελικής παραβολής (Λουκ. 18:10-14), επειδή έδειξε βαθειά ταπείνωση κι έκανε θερμή εξομολόγηση στο Θεό, χτυπώντας το στήθος του και λέγοντας, «Θεέ μου, σπλαχνίσου με, τον αμαρτωλό!», πήρε εύκολα από τον φιλάνθρωπο Κύριο όλων των ανομημάτων του την άφεση. Αντίθετα, ο μεγάλαυχος Φαρισαίος, μολονότι έδινε στο ναό το δέκατο απ΄ όλα τα εισοδήματά του, νήστευε, προσευχόταν, είχε κάθε αρετή, για τη μεγάλη του έπαρση καταδικάστηκε. Και δίκαια. Γιατί;


Πρώτα-πρώτα, έπρεπε να γνωρίζει πώς ήταν άνθρωπος. Και ως άνθρωπος, είχε αναπόφευκτα και την ανθρώπινη αδυναμία. Τι σημαίνει αυτό; Ότι κι αν μία μόνο μέρα ζούσε, ήταν αδύνατο να μην αμαρτήσει με τα έργα ή με τα λόγια ή με τις σκέψεις. Κάθε αμαρτία, και η πιο μικρή, ως αντίθεση στο θέλημα του Θεού, αποτελεί ανταρσία εναντίον Του. Ας μην ξεχνάμε πώς ο Εωσφόρος από τα ύψη τ΄ ουρανού ξέπεσε στα καταχθόνια του άδη για έναν μονάχα υπερήφανο λογισμό, χωρίς να έχει άλλες αμαρτίες, όπως εμείς.


Δεύτερον, έπρεπε να σκεφτεί πώς όσα καλά είχε, όλα ήταν του φιλάνθρωπου Θεού δώρα και χαρίσματα. Όφειλε, λοιπόν, να δοξάζει γι΄ αυτά τον Πλάστη του με ευγνωμοσύνη και ταπείνωση, όχι να τον «ευχαριστεί» με τόση αυταρέσκεια, γιατί δεν ήταν τάχα αμαρτωλός σαν τους άλλους ανθρώπους, κατακρίνοντας έτσι όλο τον κόσμο και αρπάζοντας με προκλητικότητα από τον Κύριο το αξίωμα του Κριτή της οικουμένης.


Τρίτον, έπρεπε να συλλογιστεί πώς ο Θεός δεν έχει καμιάν ανάγκη ούτε τις νηστείες και τις ελεημοσύνες μας ούτε τις προσευχές και τις αγρυπνίες μας ούτε τίποτ΄ άλλο απ΄ όσα μας ζητάει να κάνουμε. Αυτά τα όρισε για τη δική μας ωφέλεια, προνοώντας για τη σωτηρία της ψυχής μας.


Ο Φαρισαίος, λοιπόν, θα προσευχόταν θεάρεστα, αν έλεγε: «Σ΄ ευχαριστώ, Θεέ μου, πού, φανερώνοντας την άπειρη αγαθότητά Σου, μ΄ έφερες από την ανυπαρξία στην ύπαρξη, έπλασες από χώμα το σώμα μου με τα θεϊκά Σου χέρια και το ψύχωσε με την πανάγια πνοή Σου, χαρίζοντάς μου τη ζωή, τη λογική, την αυτεξουσιότητα και την αθανασία. Σ΄ ευχαριστώ, Θεέ μου, πού με στόλισες, τον χωμάτινο άνθρωπο, με τους λαμπρούς χαρακτήρες της θείας εικόνας Σου, πού με τίμησες με τη δυνατότητα να Σου μοιάσω, πού με πλούτισες με τα διάφορα χαρίσματα του Αγίου Σου Πνεύματος. Σ΄ ευχαριστώ, Θεέ μου, πού έκανες για μένα τον παράδεισο της τρυφής, πού άπλωσες για μένα τον απέραντο ουρανό με τον ήλιο, τη σελήνη και τ΄ αναρίθμητα αστέρια, πού δημιούργησες για μένα τη γη με τους κάμπους και τα βουνά, με τα φυτά και τα δέντρα, με τους καρπούς και τα λουλούδια, με τα πουλιά και τα ζώα, με τα τόσα πράγματα και πλάσματα –άλλα για να με τρέφουν, άλλα για να με υπηρετούν, άλλα για να με θεραπεύουν, άλλα για να με ντύνουν, άλλα για να με τέρπουν. <b>Σ΄ ευχαριστώ, Θεέ μου, πού παραβλέπεις τις καθημερινές αμαρτίες μου και μακροθυμείς, ως αμνησίκακος, περιμένοντας τη μετάνοια και την επιστροφή μου. Σ΄ ευχαριστώ, Θεέ μου, για όλες τις ευεργεσίες Σου, όσες έλαβα και όσες ελπίζω να λάβω από τον ανυπέρβλητο πλούτο της αγαθότητός Σου».</b>


Έτσι έπρεπε να προσευχηθεί ο Φαρισαίος, όταν ανέβηκε στο ναό, ευχαριστώντας δηλαδή για όλα τον ευεργέτη του Κύριο, και όχι λέγοντας πώς δεν είναι σαν τους άλλους ανθρώπους άρπαγας, άδικος, μοιχός κ.λ.π. ή και σαν τον τελώνη.


<b>Ταλαίπωρε Φαρισαίε! Δεν είσαι, λές, σαν τους άλλους ανθρώπους. Τι είσαι τότε; </b>

Άγγελος; Αλλά η φύση σου και το αλαζονικό φρόνημά σου δεν ταιριάζουν στους αγγέλους.

Μήπως δαίμονας; Αλλά οι δαίμονες είναι άυλοι και άσαρκοι, ενώ εσύ έχεις υλικό σώμα, σάρκα και κόκαλα.

Αφού, λοιπόν, δεν είσαι ούτε άνθρωπος, όπως ομολογείς ο ίδιος, ούτε άγγελος, όπως φανερώνει η έπαρσή σου, ούτε δαίμονας, όπως αποδεικνύει το σώμα σου, δεν μπορεί παρά να είσαι γάιδαρος!

Και ο Θεός γαϊδάρους δεν σώζει.

Στον παράδεισο βάζει μόνο ανθρώπους λογικούς και ταπεινούς.

Γι΄ αυτό δίκαια καταδικάστηκες, δίκαια έχασες τη χάρη του Κυρίου, δίκαια έγινες αιώνιο και θλιβερό παράδειγμα κομπασμού και υψηλοφροσύνης. Για να βλέπουν οι άνθρωποι την αιφνίδια πτώση σου, και, αποφεύγοντας την ανόητη υπερηφάνεια, να ταπεινώνονται σαν τον τελώνη, έχοντας στο νου τους τις αμαρτίες τους και λέγοντας: <b>«Σπλαχνίσου με, Σωτήρα μου, τον αμαρτωλό και ανάξιο δούλο Σου, και σώσε με, ως φιλάνθρωπος! Γιατί κανένας απ΄ τους απογόνους του Αδάμ δεν αμάρτησε όπως εγώ σ΄ Εσένα».</b>


Όλοι μας, αδελφοί μου, μικροί και μεγάλοι, ενάρετοι και αμαρτωλοί, δίκαιοι και άδικοι, ας χτυπάμε με τα λόγια του τελώνη, σαν με σιδερένιο σφυρί, την πύλη της θείας ευσπλαχνίας.

Και θα μας ανοιχτεί, όπως ανοίχτηκε και σ΄ εκείνον το μακάριο, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.


<b> Αμήν.</b>








_______________________________

Από το βιβλίο «ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ». Περιέχει κατανυκτική ερμηνεία τροπαρίων του Μεγάλου Κανόνος του αγίου Ανδρέου Κρήτης από τον αρχιεπίσκοπο Μύρων Ιωάννη τον Λίνδιο (+1796), Εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου

Τη μετάνοια μας υπενθυμίζει το Τριώδιο, στην περίοδο του οποίου μπαίνουμε απ΄την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου.

<b>Μετάνοια!</b> Λέξη αποκρουστική για το σύγχρονο μοντέρνο άνθρωπο. Αυτός δεν θέλει δάκρυα, σιχαίνεται τη συντριβή, δεν επιθυμεί τον φόβο, θέλει και επιδιώκει ζωή χωρίς χαλινάρι, χωρίς δεσμεύσεις, χωρίς περιορισμούς, χωρίς απαγορεύσεις, ζωή ελεύθερη, ασύδοτη, γιατί έτσι φαντάζεται πώς θα χαρεί τη ζωή του, θα ικανοποιήσει την καρδιά του, θα σβύσει τη δίψα του για ευτυχία. Η μετάνοια, νομίζει, φέρνει μελαγχολία, κατάθλιψη, μαρασμό, απογοήτευση. Αυτός θέλει να απολαύσει τη ζωή και απορρίπτει τη μετάνοια, την οποία θεωρεί εμπόδιο.

Δεν θέλει ούτε κάν να τη σκεφθεί, ούτε κάν να την αναφέρει. Και αποφεύγοντας τη μετάνοια ο ταλαίπωρος σύγχρονος άνθρωπος, ο υπερπολιτισμένος της εποχής μας, χάνει αυτό ακριβώς πού η ψυχή του λαχταρά: τη λύτρωση, τη χαρά, την ειρήνη. Και γίνεται δυστυχισμένος μέσα στους καπνούς της εγωκεντρικής ασύδοτης ζωής του. Ο ασυγκράτητος φιλελευθερισμός του καταλήγει να γίνει ο τάφος της ελευθερίας του. Κάτω από τους ήχους της μοντέρνας μουσικής, των εκτυφλωτικών φώτων, των προσεκτικά διαλεγμένων ηδονών, του πλούτου πού ρέει, εκείνος "σέρνει" κυριολεκτικά τη σκελεθρωμένη ύπαρξή του, το ζαρωμένο πρόσωπό του, τα βαθουλωμένα από τις καταχρήσεις μάτια του, την ανικανοποίητη και άδεια από περιεχόμενο ψυχή του, υποδουλωμένη στα πάθη και τις αμαρτωλές ορμές. Θύμα τραγικό ενός πνεύματος αντιθρησκευτικού, ενός λίβα υλιστικού, μιας τάσεως ασυγκράτητου φιλελευθερισμού, ενός τρόπου άμεσα αντιανθρωπιστικού, απανθρώπου, πού δυστυχώς όμως αποτελεί σήμερα το σύνθημα των πολλών.

Η εκκλησία όμως δεν ξιπάζεται από το έξαλλο πνεύμα της εποχής. Δεν παρασύρεται από τα μοντέρνα κηρύγματα, δεν επηρεάζεται από την κοσμική σκέψη, δεν εκμοντερνίζει τη φωνή της. Όχι. Καί τούτο, γιατί αγαπά τον άνθρωπο, αφού για τη σωτηρία του και μόνο υπάρχει. Γι΄αυτό καί φέτος, όπως και άλλοτε, κάθε τέτοια εποχή, με στοργή αλλά και ξεκάθαρα, προτρέπεται, λέγοντας "μετανοίας εφέστηκε καιρός".

Άνθρωπε, πρέπει να συνέλθεις απ΄τους καπνούς της αυταπάτης σου, ιδέ τον εαυτό σου, σεβάσου την αξία σου, γνώρισε την πικρή πραγματικότητα, διόρθωσε τον τρόπο της ζωής σου, μετανόησε. Και ο πιστός, ο φρόνιμος και μυαλωμένος, πού παίρνει τη ζωή όχι στ΄αστεία, ο άνθρωπος που δεν διακινδυνεύει την επιτυχία του σκοπού της ζωής του, πού επιδιώκει ειλικρινά και σοβαρά τη διαρκή χαρά του, ψάλλει από τα βάθη της ψυχής του:

<b>"Της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα.
Ορθρίζει γάρ το πνεύμα μου πρός ναόν τον άγιόν Σου,
ναόν φέρον του σώματος όλον εσπιλωμένον.
Άλλ΄ως οικτίρμων κάθαρον ευσπλάγχω σου ελέει".</b>


* * *


Αλλά τί είναι μετάνοια; Είναι ένα βίωμα ψυχικό, που γεννιέται από την περισυλλογή. Η ζωή μας σπρώχνει διαρκώς έξω από τον εαυτό μας. Η καθημερινή βιοπάλη, τα διάφορα προβλήματα, οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες, η μέριμνα της οικογενείας, η φροντίδα για τον επιούσιο, οι διεθνείς αναστατώσεις, το άγχος της εποχής μας, μας αποξενώνουν από τον εαυτό μας. Μας απορροφούν κάθε ενδιαφέρον, μας αποξηραίνουν κάθε πνευματική ικμάδα καί σαν καρπό μας προσφέρουν τη ζάλη, την ταραχή, την ανησυχία, την καταστροφή της ψυχικής γαλήνης. Και χρειάζεται φωτισμένη χριστιανική σκέψη, για να περιμαζέψει κανείς το πνεύμα του, να επιστρέψει στον εαυτό του, να αυτοσυγκεντρωθεί. Γιατί πρέπει μέσα στις καθημερινές ασχολίες μας και στην τύρβη της ζωής, να διαθέτουμε λίγα λεπτά της ώρας για περισυλλογή, για να καθρεπτίσουμε τον εαυτό μας, να ιδούμε την κατάστασή μας, να συνειδητοποιήσουμε σε ποιά στάθμη βρίσκεται η πνευματικότητά μας.

Ποιός διαθέτει 5΄ λεπτά της ώρας κάθε μέρα, δηλαδή 35΄ λεπτά της ώρας κάθε εβδομάδα, για να συνομιλήσει με τον εαυτό του; Με τους άλλους ανθρώπους, παρ΄όλες τις απασχολήσεις μας, κάνουμε συχνά ατέλειωτες και συχνά άσκοπες συζητήσεις. Με τον εαυτό μας δεν ευκαιρούμε να συζητήσουμε. Και παρουσιάζουμε αυτό το πράγματι τραγικό: να φροντίζουμε για τους άλλους και να αδιαφορούμε για τον εαυτό μας. Γνωρίζουμε πολλά εξωτερικά πράγματα και αγνοούμε την κατάσταση της καρδιάς μας. Γι΄αυτό και μένουμε αμετανόητοι καί αδιόρθωτοι. Ενώ, αν είχαμε την καλή συνήθεια της περισυλλογής, αν διαθέταμε λίγο μόνο χρόνο, για να συνομιλήσουμε με τον ευατό μας, θα γεννιόταν εξάπαντος μέσα μας το σωτήριο ψυχικό βίωμα της μετανοίας.

Μετάνοια είναι ακόμη το αποτέλεσμα μιας συγκρίσεως: ποιοί είμαστε και ποιοί θα έπρεπε να είμαστε; Αν η ανθρωπότητα δεν βαδίζει καλά, αν τα άτομα χάνουν καθημερινά απ΄τον ψυχικό τους το αγαθό, αυτό συμβαίνει γιατί δεν σκεπτόμαστε στα σοβαρά, ποιοί έπρεπε να είμαστε. Δεν θέλουμε να ατενίσουμε πρός το ύψος, στο οποίο έπρεπε να βρίσκεται η ζωή μας. Μας αφήνει αδιάφορους η ενατένιση πρός την αγιότητα, την οποία είμαστε υποχρεωμένοι να ζούμε. Δεν ζητούμε να είμαστε πρότυπα. Και αποφεύγουμε επιμελώς να κάνουμε αυτή τη χρησιμότατη σύγκριση της σημερινής πνευματικής καταστάσεώς μας, με εκείνη πού θα έπρεπε να διαθέτουμε. Με ευχαρίστηση ασχολούμαστε με τη ζωή των άλλων και προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τα σφάλματά τους, για να δικαιολογήσουμε την προσωπική μας ηθική φθορά. Και το κάνουμε αυτό, γιατί μας λείπει το πρώτο, η περισυλλογή, που θα βοηθούμε κατά πολύ σ΄αυτή τη σωτήρια σύγκριση. Αλλά εφ΄όσον δεν ενδιαφερόμαστε να μάθουμε το ύψος της αρετής, στο οποίο θα έπρεπε να είχαμε φθάσει, δεν είναι δυνατό να μετανοήσουμε για το χαμηλό επίπεδο της πνευματικότητάς μας.


Μετάνοια ακόμη είναι το ευωδιαστό λουλούδι, που φυτρώνει πάντοτε στις ταπεινές ψυχές. Ο Φαρισαίος της παραβολής είχε όλες τις αρετές, εκτός απ΄την ταπεινοφροσύνης. Ο εγωισμός τον είχε τυφλώσει, γι΄αυτό δεν βρήκε τόπο μέσα στην ψυχή του, για να φυτρώσει το άνθος της μετανοίας. Πόσο διαφορετικά όμως ένοιωθε ο Τελώνης. Ήταν αμαρτωλός. Αλλ΄είχε συναίσθηση της αμαρτωλότητός του. Δεν ήθελε να εθελοτυφλεί όπως ο Φαρισαίος. Όχι. Είχε κάνει τη συνομιλία με τον εαυτό του, είχε συγκρίνει τη φτώχεια της ψυχής του, την αμαρτωλότητά του, με τον πλούτο της αρετής, τον οποίο θα έπρεπε να κατείχε, ταπεινωμένος δέ και συντετριμμένος αποζητά τώρα το έλεος του Θεού. Και το παίρνει...

Η μετάνοια, καρπός της ταπεινής του ψυχής, του εξαφάνισε την προηγούμενη αμαρτωλή ζωή. Το λουλούδι της το αύξησε το δάκρυ της συντριβής του. Με ειρηνεμένη πλέον την ψυχή επιστρέφει στο σπίτι του, απαλλαγμένος απ΄το φορτίο της ενοχής του. Άνθρωπος που πιστεύει, πώς σε όλα είναι εντάξει, ψυχή που νιώθει το αίσθημα της αυτάρκειας, δεν μπορεί να έχει σχέση με τη μετάνοια.


* * *


Αγαπητέ αναγνώστη. Για να πλησιάσουμε τον Θεό, χρειάζεται ή αναμαρτησία ή μετάνοια. Το πρώτο δεν είναι δυνατό να το αποκτήσουμε. Είμαστε άνθρωποι με ελαττώματα και αδυναμίες και καθημερινά σφάλλουμε. Αναμάρτητοι δεν μπορούμε να είμαστε. <b>Μπορούμε όμως να ζούμε σε μετάνοια. Αντίθετα με όσους αδιαφορούν για την πνευματική τους κατάσταση και αγνοούν τον εαυτό τους, εμείς ας ερευνούμε με ειλικρίνεια τα βάθη της ψυχής μας.

Και ας μετανοήσουμε ειλικρινά για ό,τι μέχρι σήμερα έχουμε πικράνει τον Θεό, για ό,τι αμαρτωλό διαπράξαμε ως τώρα. Η περίοδος είναι κατάλληλη. Το Τριώδιο μας το τονίζει και μας το υπενθυμίζει: «Μετανοίας εφέστηκε καιρός». </b>






_____________________

"ΤΡΙΩΔΙΟ: Σκέψεις και στοχασμοί", 1979.
(Καλλίνικου Ι. Καρούσου, Μητροπολίτου Πειραιώς)

Καλημέρα

Έφτασε και η Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου. Εμείς που θέλουμε να λεγόμαστε χριστιανοί και να είμαστε πραγματικά πρέπει να προσέξουμε, γιατί φαρισαϊσμός είναι η ασθένεια των κατ' όνομα ευσεβών.
Οι φίλοι μας Stratos και xenos μας χαρακτήρισαν λίγο-πολύ φαρισαίους όταν υποστηρίζαμε την κάθαρση τουΕκκλησιαστικού χώρου από τα "σαπρόφυτα" όπως είπε ο Χριστός.
Έγραφαν λοιπόν:

Stratos
{xenos έγραψε:
Η διαπόμπευση που τόσο ένθερμα υποστηρίζουν οι "καλοί Χριστιανοί" αυτού του φόρουμ δύο αιτίες μπορεί να έχει. Την κουτσομπολίστικη αδηφαγία μας ή/και το ότι θέλουμε να δείξουμε πόσο καλοί και τίμιοι είμαστε εμείς σε σχέση με τους άλλους που είναι αμαρτωλοί. Τί κρίμα που δεν μοιάζουμε στον Κύριό μας... "γυναίκα σε κατέκρινε κανείς?" "Κανείς Κύριε." "Ούτε Εγώ σε κατακρίνω". Μάλλον είμαστε δικαιότεροι του Χριστού...


μεσα εισαι

που δεν ειμαι οπως αυτος ο τελωνης . . . .}

Είπα και πρίν ότι κάποιες τέτοιες παρατηρήσεις ευπρόσδεκτες, αν είναι καλοπροαίρετες και ο πιστός πρέπει να βλέπει αν έχουν βάση στον εαυτό του, υπό το φως του Θείου Λόγου.
Θα πρέεπι να δούμε μήπως ισχύουν για μας αυτά τα λόγια Χριστού:
Βλέπεις το καρφάκι στο μάτι του αδελφού σου και δεν βλέπεις το δοκάρι στο δικό σου μάτι; Υποκριτά! Βγάλε πρώτα το δοκάρι από τον οφθαλμό σου, και ύστερα βλέπεις καλύτερα για να βγάλεις το καρφάκι από το μάτι του αδελφού σου...
Και βέβαια οι Νηπτικοί Πατέρες με τη βιωματική τους εμπειρία,μέσω του κορυφαίου Αγίου Μάρκου του Ασκητή στα «Τα 226 κεφάλαιά» του, μας λένε:
Εκείνος που με φόβο Θεού συμβουλεύει ή τιμωρεί όποιον αμαρτάνει, προξενεί στον εαυτό του την αντίθετη από το σφάλμα αρετή. Εκείνος όμως που μνησικακεί και από κακία επιπλήττει και υβρίζει, περιπίπτει στο ίδιο πάθος σύμφωνα με τον πνευματικό νόμο.