Λόγοι πατέρων και αγίων για την προσευχή

[NIKOSZ]

Η προσευχή δεν είναι ψυχρό καθήκον. Δεν είναι τύπος ούτε μηχανική απαγγελία λέξεων, που δεν αγγίζουν την ψυχή και δεν μεταμορφώνουν την ζωή μας. Είναι αναγκαιότης της ψυχής.
Χωρίς αέρα δεν υπάρχει ζωή. Και χωρίς προσευχή δεν υπάρχει πνευματική ζωή. Η προσευχή είναι η δυναμική στάση της ψυχής, που υψώνεται στους φωτεινούς κόσμους του απείρου Θεού. Είναι η φιλική συνομιλία του πλάσματος με τον Πλάστη.
Αλλά η «εν πνεύματι και αληθεία» προσευχή έχει τις προϋποθέσεις της. Διαφορετικά πέφτει στο κενό. Μένει ανενεργή. Γίνεται τύπος και χάνεται το νόημά της.
Τη σημαντικότερη προϋπόθεση για μια γνήσια προσευχή, μας την παρουσιάζει ο απόστολος Παύλος: «το τι προσευξώμεθα καθ' ο δει ουκ οίδαμεν, αλλ' αυτό το Πνεύμα υπερτυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις» (Ρωμ. η΄ 26). (δηλ. «εμείς δεν ξέρουμε ούτε τι ούτε πως να προσευχηθούμε. Το Πνεύμα όμως μεσιτεύει το ίδιο στο Θεό για μας με στεναγμούς που δεν μπορούν να εκφραστούν με λέξεις»).
Έτσι έζησαν την επικοινωνία με τον ουράνιο Πατέρα οι πνευματοφόροι και πνευματοκίνητοι άγιοι και πατέρες της Εκκλησίας μας. Ιεροί υμνογράφοι, άγιοι Πατέρες και σοφοί Διδάσκαλοι κατέθεσαν τον πλούτο της εξαγιασμένης καρδιάς τους, για να έχουμε εμείς σήμερα όλον αυτόν τον ανεκτίμητο θησαυρό.
Η Χριστιανική Φοιτητική Ένωση εμπνεόμενη από το φετινό μας σύνθημα «Τη προσευχή προσκαρτερείτε» (Κολ. δ' 2), πραγματοποίησε ένα μεγάλο αφιέρωμα στην προσευχή της Εκκλησίας μας. Συλλέξαμε φράσεις από την Αγία Γραφή, από ψαλμούς, από ύμνους αλλά και από αγίους και πατέρες της Εκκλησίας μας, η ζωή και οι λόγοι των οποίων αποτελούν οδηγό και δείκτη πορείας για τον πνευματικό μας αγώνα.
Αξίζει τέλος να αναφέρουμε ότι το αφιέρωμα αυτό δεν είναι στατικό αλλά θα ανανεώνεται και θα συμπληρώνεται συνεχώς! Αν επιθυμείτε και εσείς να λάβετε μέρος στην προσπάθειά μας αυτή, δεν έχετε παρά να στείλετε στην ηλεκτρονική μας διεύθυνση xfe@xfe.gr διάφορες φράσεις σχετικά με την προσευχή από τον ανεκτίμητο πλούτο της Εκκλησίας μας.

Καλή μελέτη σε όλους και «τη προσευχή προσκαρτερείτε»...

«Αδιαλείπτως προσεύχεσθε, εν παντί ευχαριστείτε» (Α΄ Θες. ε΄ 17)

«Το αδιαλείπτως προσεύχεσθε εκπληρώνεται όταν μελετούμε και διαβάζουμε ιερά βιβλία. Όταν βλέποντας τα δημιουργήματα του Θεού δοξολογούμε την άπειρή Του δύναμη και σοφία. Όταν αναπνέοντας τον αέρα ή πίνοντας νερό ή τρώγοντας ψωμί ή άλλες τροφές ή απολαμβάνοντας ο,τιδήποτε πνευματικό ή υλικό αγαθό, ευγνωμονούμε και ευχαριστούμε τον Θεό. Επίσης όταν επικαλούμεθα τον Θεό, εργαζόμενοι κάποιο έργο πνευματικό ή τα έργα για τη συντήρηση της παρούσης ζωής»

π. Ευσέβιος Ματθόπουλος

«Η προσευχή ως προς την ποιότητα της είναι συνουσία και ένωσις του ανθρώπου με τον Θεόν, και ως προς την ενέργειά της, σύστασις και διατήρησις του κόσμου, συμφιλίωσις με τον Θεόν, μητέρα των δακρύων, καθώς επίσης και θυγατέρα, συγχώρησις των αμαρτημάτων, γέφυρα που σώζει από τους πειρασμούς, τοίχος που μας προστατεύει από τις θλίψεις, συντριβή των πολέμων, έργο των Αγγέλων, τροφή όλων των ασωμάτων,η μελλοντική εφροσύνη, εργασία που δεν τελειώνει, πηγή των αρετών, πρόξενος των χαρισμάτων, αφανής πρόοδος, τροφή της ψυχής, φωτισμός του νου, πέλεκυς που χτυπά την απόγνωση, απόδειξις της ελπίδος, διάλυσις της λύπης, πλούτος των μοναχών, θυσαυρός των ησυχαστών, μείωσις του θυμού, καθρέπτης της πνευματικής προόδου, φανέρωσις των μέτρων, δήλωση της πνευματικής καταστάσως, αποκάλυψης των μελλοντικών πραγμάτων, σημάδι της πνευματικής δόξης που έχει κανείς.»

Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος

«Η προσευχή είναι αμαρτημάτων ιλασμός και συγχώρεση, γέφυρα που ελευθερώνει τους ανθρώπους από πολλούς πειρασμούς και κινδύνους. Μεσότοιχο, που εμποδίζει τις θλίψεις των παθών, των ανθρώπων και των δαιμόνων, έργο ουράνιο, δακρύων μητέρα και θυγατέρα, τροφή των Αγγέλων και των Αγίων, αγαλλίαση και χαρά των δικαίων, πηγή κάθε καλού, πρόξενος όλων των χαρισμάτων, προκοπή της καρδίας αόρατος, φωτισμός του νου αδιάκοπος, φλόγα ουράνια, απόδειξη της ελπίδος προς τον Θεό, αντιφάρμακο και λύση της λύπης, θυρίδα από την οποία εισέρχεται ουράνιο φως και αποκαλύπτει τα απόκρυφα μυστήρια του Θεού»

Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης

«Αγωνίσου με όλη την δύναμη της ψυχής σου να κρατάς καθαρό τον νου σου την ώρα της προσευχής και να συγκεντρώνεις όλο σου τον λογισμό στην κατανόηση του λόγου και της ευχής που κάνεις»

Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης

«Στο τέλος κάθε αιτήματός μας να λέμε: «Ουχ ως εγώ θέλω, αλλʼ ως Συ (Ματθ. κς΄ 39)». Μόνο σʼ ένα αίτημα δεν χρειάζεται να το προσθέτουμε αυτό: σʼ εκείνο της σωτηρίας μας, διότι ο Θεός «πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αλήθειας ελθείν (Α΄ Τιμ. β΄ 4)»

π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος

«Η κακία που γίνεται δεκτή με το λογισμό, κάνει την καρδιά θυμώδη και απειλητική, ενώ όταν πολεμηθεί με την προσευχή και την ελπίδα προκαλεί μετάνοια και συντριβή»

Αββάς Μάρκος
P.G. 65, 908A

«Όταν καλλιεργούμε την προσευχή, χρειαζόμαστε οπωσδήποτε τον σωματικό πόνο που προξενεί η νηστεία, η αγρυπνία και τα παρόμοια»

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς
ΕΠΕ 2, 354-8

«Με την ανάμνηση του Ιησού Χριστού συγκέντρωσε τον σκορπισμένο σου νου»

Άγιος Φιλόθεος ο Σιναΐτης
Φιλοκαλία, τομ. II, σελ. 283

«Για να σταματήσεις τη συνεχή ανακατωσούρα των λογισμών σου, πρέπει να δέσεις το νου σου με μία σκέψη, ή καλύτερα με τη σκέψη του Ενός»

Επίσκοπος Θεοφάνης ο Έγκλειστος
The Art of Prayer, σελ. 97

«Η απάθεια δεν συνίσταται στην μη αίσθηση των παθών, αλλά στην μη αποδοχή τους»

Άγιος Ισαάκ ο Σύρος
Mystic Treatises, μτφρ. Wensinck, σελ. 345

«Για να είναι η προσευχή του Χριστιανού τέλεια και ευάρεστη στον Θεό, πρέπει να μην είναι αποκλειστική. Να μην περιορίζεται μόνο στον εαυτό του. Πρέπει να είναι γενική. Να επεκτείνεται και στους άλλους»

π. Ευσέβιος Ματθόπουλος

«Ο Θεός, η μόνη ελπίδα, καταφυγή και σωτηρία μας, άκουσε με προσοχή, στο όνομα του Μονογενούς Σου Υιού, τις δεήσεις μας. Αξίωσέ μας, με την αγαθότητα και το έλεός Σου, να γίνουμε μέτοχοι των αιωνίων αγαθών της Βασιλείας Σου, που ετοίμασες από την αρχή του κόσμου για όσους Σε αγαπούν. Και έτσι να δοξάζουμε το πάντιμο και μεγαλοπρεπές όνομά Σου και του Μονογενούς Σου Υιού και του παναγίου και αγαθού και ζωοποιού Σου Πνεύματος εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν»

π. Ευσέβιος Ματθόπουλος


«Η προσευχή είναι εκείνο το όπλο, χωρίς το οποίο ο,τιδήποτε κι αν κάνει ο άνθρωπος, οσοδήποτε κι αν αγωνισθεί, δεν μπορεί να κατορθώσει τίποτε. Όλα όσα κάνει, επιδιώκει και εργάζεται ο άνθρωπος, κατευοδώνονται και πραγματοποιούνται με τη χάρη και τη βοήθεια του Θεού»

π. Ευσέβιος Ματθόπουλος

«Όλη η βάση είναι η ποιότητα της προσευχής. Η προσευχή πρέπει να είναι καρδιακή, να γίνεται από πόνο. Για τον Θεό δεν μετράει τόσο η ποσότητα της προσευχής όσο η ποιότητα»

Γέροντας Παΐσιος

«Η καρδιακή προσευχή βοηθάει όχι μόνο τους άλλους αλλά και τον ίδιο τον εαυτό μας, γιατί βοηθάει να έρθει η εσωτερική καλοσύνη. Όταν ερχόμαστε στην θέση του άλλου, έρχεται φυσιολογικά η αγάπη, ο πόνος, η ταπείνωση, η ευγνωμοσύνη μας στον Θεό με την συνεχή δοξολογία, και τότε η προσευχή για τον συνάνθρωπό μας γίνεται ευπρόσδεκτη από τον Θεό και τον βοηθάει»

Γέροντας Παΐσιος

«Ο καθένας θα πρέπει να κρατήσει την τέχνη ή το επάγγελμά του. Ο στρατηγός να συνεχίσει να διοικεί, ο αγρότης να καλλιεργεί τη γη, ο τεχνίτης να εξασκεί την τέχνη του. Και θα σας πω γιατί. Δεν είναι ανάγκη να απομακρυνθούμε στην έρημο, να τρώμε ανούσια τροφή, να αλλάξουμε τα ενδύματά μας, να αδιαφορήσουμε για την υγεία μας, ή να κάνουμε οτιδήποτε ανόητο, επειδή μπορούμε να μείνουμε στα σπίτια μας χωρίς να αποχωρισθούμε τα πράγματά μας, και να εξασκούμε ταυτόχρονα την συνεχή προσευχή»

Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας
Η κατά Χριστόν ζωή, P.G. 150, 657-9

«Εγγίσατε τω Θεώ, και εγγιεί υμίν ( Ιακ, 4:8 ). Εμείς πρέπει να αρχίσουμε. Αν κάνουμε ένα βήμα προς τον Κύριο, κάνει δέκα Αυτός προς εμάς – Αυτός που είδε τον Άσωτο Υιό ενώ ήταν ακόμη σε απόσταση, και
ένιωσε συμπάθεια και έτρεξε και τον αγκάλιασε»

Tito Colliander

«Το να γίνεις απαθής – με την Πατερική και όχι με τη Στωική έννοια του όρου – παίρνει καιρό και θέλει σκληρή δουλειά, με αυστηρή ζωή, νηστεία και αγρυπνία, προσευχή, ιδρώτα αίματος, ταπείνωση, την καταφρόνια του κόσμου, σταύρωση, τα καρφιά, τη λόγχη στην πλευρά, το ξύδι και τη χολή, εγκατάλειψη απʼ τον καθένα, προσβολές από τρελούς αδελφούς συσταυρωμένους, βλαστήμιες απʼ τους περαστικούς: και μετά – ανάσταση εν Κυρίω, την αθάνατη αγιότητα του Πάσχα»

π. Θεόκλητος Διονυσιάτης

«Να προσεύχεσαι απλά. Μην περιμένεις να βρεις μες στην καρδιά σου κανένα αξιόλογο δώρο της προσευχής. Να θεωρείς τον εαυτό σου ανάξιο γιʼ αυτό. Τότε θα βρεις γαλήνη»

Στάρετς Μακάριος του Optino


«Η Προσευχή του Ιησού βοηθάει στο να υψωθεί ολόκληρη η ζωή, το σώμα και η ψυχή σʼ ένα επίπεδο όπου οι αισθήσεις και η φαντασία δεν αναζητούν πια εξωτερική αλλαγή ή ερεθισμό• όπου όλα υπόκεινται στον ένα σκοπό: να συγκεντρωθεί όλη η προσοχή του σώματος και της ψυχής πάνω στο Θεό, υπό την έννοια ότι ο κόσμος αναζητείται και γνωρίζεται μέσα στην ομορφιά του Θεού και όχι ο Θεός μέσα στην ομορφιά του κόσμου»

Μοναχή Μαρία της Normandy

«Όταν η ψυχή κρίνεται άξια νʼ απολαύσει την κοινωνία με το Πνεύμα του φωτός του Θεού, και όταν ο Θεός λάμπει πάνω της με την ομορφιά της άφατης δόξας του, ετοιμάζοντάς της για θρόνο και κατοικία δική του, γίνεται όλη φως, όλη πρόσωπο, όλη μάτια• και δεν υπάρχει μέρος σʼ αυτή που να μην είναι γεμάτο από τα πνευματικά μάτια του φωτός».

Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος

«Η ψυχή της Ορθοδοξίας είναι φτιαγμένη από το δώρο της προσευχής»

Vasilii Rozanov

«Δε μπορούμε να διδαχθούμε πως να βλέπουμε, διότι εκ φύσεως το γνωρίζουμε μόνοι μας. Παρόμοια δε μπορούμε να γνωρίζουμε με τη διδασκαλία του άλλου το κάλλος της προσευχής. Διότι η προσευχή έχει ως διδάσκαλό της τον Θεό»

Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος


«Προσευχή σημαίνει αναζήτηση του Θεού, συνάντηση με τον Θεό, και προώθηση πιο πέρα από τη συνάντηση, στην κοινωνία μαζί Του. Η προσευχή είναι μια πράξη, ένα βίωμα, μια στάση».

Αντώνιος Μητροπολίτης Σουρόζ

«Κάθε γνήσια προσευχή, δηλαδή προσευχή που γίνεται με συντριβή και υποταγή στο Θεό, αργά ή γρήγορα ενεργοποιείται από τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η Χάρη γίνεται η κινητήρια δύναμη πίσω από κάθε δραστηριότητα και άρα πίσω από το καθετί στη ζωή μας. Παύει να γίνεται μια δραστηριότητα και γίνεται όλο μας το είναι, η παρουσία εντός μας Εκείνου που τα πάντα πληροί και τα οδηγεί στην ολοκλήρωσή τους»

Αντώνιος Μητροπολίτης Σουρόζ

«Όταν ανακαλύπτεις την πόρτα της καρδιάς σου, ανακαλύπτεις την πύλη του ουρανού».

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

«Η συνάντηση με τον Θεό είναι προσωπική, αφού ο καθένας μας πρέπει να βιώσει ο ίδιος προσωπικά χωρίς τη μεσολάβηση κανενός. Είναι δική μας, μα συγχρόνως έχει μια πανανθρώπινη σημασία, διότι υπερβαίνει το επιφανειακό και περιορισμένο εγώ μας».

Αντώνιος Μητροπολίτης Σουρόζ


«Η καρδιά είναι μικρό όργανο, αλλά μέσα της χωρούν τα πάντα: εκεί ο Θεός, εκεί οι άγιοι, εκεί ο θησαυρός της χάριτος. Σʼ αυτή να αποσύρεσαι συχνά να συγκεντρώσεις όλο σου το νου, να παρίστασαι νοερά ενώπιον του Θεού και να επικοινωνείς μαζί Του μυστικά»

Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος

«Ο χριστιανός, που θυμάται να συνομιλήσει με τον Θεό μόνο όταν φτάσει η ορισμένη ώρα της προσευχής, δεν έχει ακόμη μάθει να προσεύχεται»

από το Γεροντικόν

«Δεν θα μας ζητήσει λόγο ο Θεός, γιατί δεν κάναμε προσευχή, αλλά γιατί δεν είχαμε επαφή με τον Χριστό και μας ταλαιπώρησε ο διάβολος»

Άγιος Ισαάκ ο Σύρος,
Οι Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος ΜΒ΄ σ. 153

«Η μυστική εμπειρία, η οποία είναι αχώριστη από τη οδό προς της ένωση, δε μπορεί να επιτευχθεί, παρά μονάχα στη προσευχή και με την προσευχή»

Vladimir Lossky

«Με το να επικαλείσαι προσεκτικά και θεληματικά το όνομα του Θεού, είναι σαν να δίνεσαι στην ενέργειά Του, σαν να προσφέρεσαι ως όργανο και ζωντανή θυσία στα χέρια Του»

Κάλλιστος Ware,
Επίσκοπος Διοκλείας

«Προσευχής καιρός έστω άπας ο βίος»

Μέγας Βασίλειος

«Ρίξτε το μεγαλύτερο βάρος του αγώνα σας στη Προσευχή, γιατί αυτή μας κρατάει σε επαφή με το Θεό και η επαφή αυτή πρέπει να είναι συνεχής»

Γέροντας Παϊσιος

«Αγαπώ με όλη μου τη ψυχή κάποιον θα πει προσεύχομαι γιʼ αυτόν. Όποιος έχει την εμπειρία αυτή είναι στο Παράδεισο»

Γερόντισσα Γαβριηλία

«Η προσευχή, πολλές φορές δεν αλλάζει τα πράγματα για σένα, αλλάζει εσένα για τα πράγματα».

από το Γεροντικόν

«Κύριε Βασιλιά, δώρησέ μου να βλέπω τα δικά μου πταίσματα και να μην κατακρίνω τον αδερφό μου».

Άγιος Εφραίμ ο Σύρος

«Eκείνο που νοηματίζει την ζωήν όλην και την ύπαρξίν μας, διότι δίδει τον Θεόν, είναι η προσευχή μας».

Αρχιμ. Aιμιλιανός
Kαθηγούμενος I. M. Σίμωνος Πέτρας

«Βλέπετε, αγρυπνείτε και προσεύχεσθε»
(Μαρκ. ιγ΄ 33)
«Αιτείτε, και δοθήσετε υμίν, ζητείτε, και ευρήσετε, κρούετε και ανοιγήσεται υμίν• πας γαρ ο αιτών λαμβάνει και ο ζητών ευρίσκει και τω κρούοντι ανοιγήσεται»
( Ματθ. ζ΄ 7-8 )
«Γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ίνα μην εισέλθητε εις πειρασμόν»
(Ματθ. κστ΄ 42)
«Έλεγεν παραβολήν αυτοίς προς το δειν πάντοτε προσεύχεσθαι αυτούς και μη εκκακείν»
(Λουκ. ιη΄ 1)
«Όταν στήκητε προσευχόμενοι, αφίητε εί τι έχετε κατά τινος, ίνα και ο πατήρ υμών ο εν τοις ουρανοίς αφή υμίν τα παραπτώματα υμών»
(Μαρκ. ια΄ 25)
«Πνεύμα ο Θεός και τους προσκυνούντας αυτόν εν πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν»
(Ιωαν. δ΄ 23)
«Κύριε εισάκουσον της προσευχής μου, ενώτισαι την δέησίν μου εν τη αληθεία σου, εισάκουσόν μου εν τη δικαιοσύνη σου...»
«...Γνώρισόν μοι, Κύριε, οδόν, εν η πορεύσομαι, ότι προς σε ήρα την ψυχήν μου...»
«...Το πνεύμα σου το αγαθόν οδηγήσει με εν γη ευθεία, ένεκεν του ονόματός σου, Κύριε, ζήσεις με...»
«...Κύριε, εισελθέτω ενώπιόν σου η προσευχή μου, κλίνον το ους σου εις την δέησίν μου...»


«... Έλα Φως αληθινό,
Έλα αιώνια ζωή,
Έλα κρυμμένο μυστήριο,
Έλα άρρητε Θησαυρέ,
Έλα, ω διαρκής χαρά,
Έλα αιώνια αγαλλίαση,
Έλα, εσύ που έγινες η επιθυμία μου...»

Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος

xfe.gr