Μακροθυμια...
Δημοσιεύτηκε: Τρί Μάιος 22, 2007 11:02 pm
Η ΜΑΚΡΟΘΥΜΙΑ
Η αγάπη δεν είναι μία λέξη αφηρημένη. Για να την γνωρίσει κανείς πρέπει να την δει πάνω στα πράγματα και να γνωρίσει τους καρπούς της. Διότι «εκ του καρπού το δένδρον γινώσκεται» (Ματθ. ιβ'33). Από τις ιδιότητες της θα γνωρίσουμε την αγάπη, αλλά και από τις ιδιότητες θα γνωρίσουμε εάν και εμείς έχουμε αγάπη ή πόσο υπολειπόσαστε. Να τι λέει ο απόστολος Παύλος: «Εκείνος που έχει την αγάπη, είναι μεγαλόψυχος, ανεκτικός και με πλατειά καρδιά γίνεται ευεργετικός και ωφέλιμος η αγάπη δεν φθονεί, η αγάπη δεν ξιπάζεται και δεν φέρεται με προπέτεια δεν φουσκώνει από οίηση και υπερηφάνεια. «Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται» (Α' Κορ. ιγ'4).
Σχολιάζοντας ο αείμνηστος Καθηγητής Π. Ν. Τρεμπέλας σημειώνει: Ο αγαπών υπομένει ύβρεις και αδικίας και προκλήσεις του πλησίον, χωρίς η καρδιά του να πληρούται από αγανάκτησιν ή διάθεσιν εκδικήσεως. Εάν η μακροθυμία δεν ανταποδίδει, κακόν αντί κακού, η χρηστότης ανταποδίδει και αγαθόν. Ο αγαπών σπουδάζει να είναι χρηστός και επωφελής εις τον πλησίον και όχι μόνον δράττεται πάσης ευκαιρίας, όπως φανεί ευεργετικός, αλλά και προσπαθεί να δημιουργήσει τοιαύτας ευκαιρίας. Δεν φθονεί δεν αισθάνεται λύπην δια την ευδοκίμησιν και την πρόοδον των άλλων. Εφʼ όσον η αγάπη μας ωθεί να ευχώμεθα αγαθά υπέρ του πλησίον, πώς είναι δυνατόν, όταν βλέπομεν τας ευχάς μας πραγματοποιούμενας, να λυπούμεθα και να αισθανώμεθα δυσαρέσκειαν διά την ευδοκίμησιν του πλησίον, υπέρ της οποίας παρακαλούμεν τον Θεόν; Διάνοια και καρδία πρόθυμος και διατεθειμένη να ευεργετεί τους πάντας, είναι δυνατόν να επιθυμεί το κακόν ανθρώπου τινός; Η αληθής αγάπη εμπνέει εις ημάς εκτίμησιν υπέρ των αδελφών μας και επαυξάνει την υπόληψιν και τιμήν, την οποίαν δέον να τρέφωμεν και αποδίδωμεν εις αυτούς. Εκ τούτου περιορίζεται η υφ' υμών εκτίμησις του εαυτού μας και προλαμβάνονται οι όγκοι του μεγάλου φρονήματος περί εαυτών και η εντεύθεν εκπηγάζουσα αλαζονεία».
Αλλά και στην προς Εφεσίους επιστολή του ο απόστολος Παύλος μας προτρέπει: «Με μεγαλόψυχη υπομονή ανερχόμενοι με την ο ένας του άλλου τα ελαττώματα». «Μετά μακροθυμίας, ανεχόμενοι αλλήλων εν αγάπη» (Έφεσ. δ' 2).
Η ουσία της
Όπου υπάρχει αγάπη χριστιανική, εκεί υπάρχει και δύναμη ψυχής, η οποία σταθερά και καρτερικά, υπομένει κάθε προσβολή και αδικία, χωρίς να επιθυμεί να περιφρονεί και να υπερηφανεύεται, αλλά εξακολουθεί να επιθυμεί πάντοτε την διόρθωση εκείνου, που του έπταισε και τον αδίκησε.
Αντίθετα προς την εγωιστική και εκ περιφρονήσεως μακροθυμία —την οποία αυτοί, που θέλουν την κηρύττουν δήθεν ως υπεροχή και αξιοπρέπεια— όπου υπάρχει χριστιανική αγάπη, εκεί υπάρχει μακροθυμία γενική, η οποία ταπεινοφρονεί και επιθυμεί το καλό και την ωφέλεια του άλλου. Και συμβαίνει αυτό, γιατί τότε ο άνθρωπος μιμείται το παράδειγμα της Αγίας Τριάδος.
Διότι:
α) Ο Θεός είναι αγάπη και γιʼ αυτό μακροθυμεί. «Δεικνύει μακροθυμία σε μας, διότι δεν θέλει ούτε καν λίγοι να απολεσθούν, αλλά θέλει να προσχωρήσουν όλοι στην μετάνοια». «Μακροθυμεί ο Θεός εις ημάς, μη βουλόμενος τινάς απολέσθαι. Αλλά πάντας εις μετάνοιας χωρήσαι» (Β' Πέτρ. γ' 9).
Επομένως δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία περί του ότι εάν κάποιος πραγματικά μετανοήσει και εκδηλώσει τον πόθο ότι θέλει τη σωτηρία της ψυχής του δεν θα τον αποστραφεί ο Θεός, αλλά θα τον δεχτεί. Ο ίδιος ο Θεός με τον προφήτη Ιεζεκιήλ παραγγέλλει εις τους Ισραηλίτες: «Να πεις εις αυτούς: Σας βεβαιώνω εγώ με την ζωή ενόρκως, αυτά, που λέει ο Κύριος των πάντων: Δεν θέλω να πεθάνει ο ασεβής με την ασέβεια του, αλλά ποθώ να μετανοήσει, να απομακρυνθεί ο ασεβής από τον δρόμο από τον οποίο περιπατεί και ζει (ευτυχής με τον Νόμο μου). Μετανοήσατε, κάνετε μεταβολή στην πορεία σας!».
β) Τα 30 χρόνια της επιγείου ζωής Του ο Κύριος στη Ναζαρέτ την πέρασε μεταξύ των κατοίκων της, που φημίζονταν για την κακία τους τόσο πολύ ώστε να ερωτά ο Ναθαναήλ: Εκ Ναζαρέτ δύναται τι αγαθόν είναι;» (Ίωάνν. Λ' 46). Ασφαλώς πολύ θα υπέφερε όλα αυτά τα χρόνια ο Κύριος μας με την πιο αγαθή καρδιά. Ως ξυλουργός που ήταν, πήγαινε σʼ όλα τα σπίτια, ερχόταν σε επαφή με όλους τους κατοίκους. Και άρα από όλους θα δεχόταν αφορμές. Θα Του κακομιλούσαν. Θα Τον κακομεταχειρίζονταν. Θα Τον αδικούσαν. Οι ίδιοι οι «αδελφοί» Του (παιδιά του Ιωσήφ από άλλη γυναίκα) δεν τον παραδέχονταν και του μιλούσαν με τρόπο άσχημο ( Ίωαν. ζ' 8 ).
Απόδειξη όλων αυτών είναι ότι, όταν αργότερα πήγε στη Ναζαρέτ, για να κηρύξει έξω και εκεί μετάνοια και επιστροφή στον Θεό, οι Ναζαρινοί γεμάτοι θυμό, «Τον έβγαλαν έξω από την πόλη και τον έφεραν μέχρι την άκρη του βουνού, για να Τον κρημνίσουν κάτω» (Λουκ. δ' 29). Τα ανεχόταν, όμως, όλα αυτά ο Σωτήρας με πολλή μακροθυμία.
Ανέχθηκε κατόπιν τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους. Πόσες συκοφαντίες, πόσες δολοπλοκίες δεν φτιάξανε σε βάρος Του. Πόσο μίσος δεν έτρεφαν στις καρδιές τους εναντίον Του και πόσες παγίδες δεν Του έστησαν; Ανέχθηκε τους Ιουδαίους, πού ζητούσαν με κάθε τρόπο να Τον σκοτώσουν (Ίωαν. ε' 16, Ματθ. ιβ' 14, Μάρκ. γ' 6). Ανέχθηκε τον Ηρώδη, που και αυτός ήθελε να Τον φονεύσει (Λουκ. ιγ 31 ).
Το κορύφωμα της ενοχής Του, που το βρίσκουμε; Στο σταυρό, στο Πάθος του Σωτήρα μας. Εκεί —από τον κήπο της Γεθσημανής μέχρι της στιγμής του «τετέλεσται»— παρουσιάζεται συμπυκνωμένη η κακία. Η μοχθηρία των ανθρώπων σαν αφρισμένη θάλασσα ξεσπούσε κατά του Κυρίου μας. Ύβρεις, κατάρες, βλασφημίες, ειρωνείες, απειλές, κτυπήματα, φτυσίματα, μαστιγώματα βαναυσότητες, καρφιά, ξύδι, χολή, αγκάθια, αυτός ο θάνατος του προσφέρονται. Τέλος πάντων, μία διαμαρτυρία,, ένα ξέσπασμα εναντίον όλων αυτών των αδικιών και παρανομιών σα ήταν κάτι το φυσικό, το δίκαιο ακόμη. Τίποτε όμως. Τίποτε απολύτως. Ο Χριστός ανέχεται. Τα ανέχεται όλα. «Λοιδορούμενος ουκ αντελοιδόρει... πάσχων ουκ ήπείλει» (Α' Πέτρ. β' 23). Ενώ δηλαδή ενεπαιζόταν και υβριζόταν, δεν ανταπέδιδε ύβρεις στις ύβρεις ενώ έπασχε άδικα, δεν φοβέριζε με εκδικητικές απειλές εκείνους, πού Τον αδικούσαν. Απλώς ανεχόταν.
Αλλά και τώρα οπότε ο Σωτήρας βρίσκεται στον ουρανό, πόση ανοχή δεν δείχνει απέναντι μας! Τι βλέπει σήμερα στον κόσμο μας; Πόσες κακίες, ποια πάθη, πόσα κακουργήματα! Τι συμπεριφορά, εντελώς αντίθετη προς το άγιο θέλημα Του από τους περισσότερους ανθρώπους! Πόσες απιστίες και περιφρονήσεις και ύβρεις και βλασφημίες δεν ακούει και σήμερα. Και όμως, ανέχεται. Ανέχεται και περιμένει την επιστροφή, τη μετάνοια, τη διόρθωση μας!
Αρχιμ. ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΟΣ Ν. ΛΥΡΑΚΗΣ
τ. Ιεροκήρυκας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών
Η αγάπη δεν είναι μία λέξη αφηρημένη. Για να την γνωρίσει κανείς πρέπει να την δει πάνω στα πράγματα και να γνωρίσει τους καρπούς της. Διότι «εκ του καρπού το δένδρον γινώσκεται» (Ματθ. ιβ'33). Από τις ιδιότητες της θα γνωρίσουμε την αγάπη, αλλά και από τις ιδιότητες θα γνωρίσουμε εάν και εμείς έχουμε αγάπη ή πόσο υπολειπόσαστε. Να τι λέει ο απόστολος Παύλος: «Εκείνος που έχει την αγάπη, είναι μεγαλόψυχος, ανεκτικός και με πλατειά καρδιά γίνεται ευεργετικός και ωφέλιμος η αγάπη δεν φθονεί, η αγάπη δεν ξιπάζεται και δεν φέρεται με προπέτεια δεν φουσκώνει από οίηση και υπερηφάνεια. «Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται» (Α' Κορ. ιγ'4).
Σχολιάζοντας ο αείμνηστος Καθηγητής Π. Ν. Τρεμπέλας σημειώνει: Ο αγαπών υπομένει ύβρεις και αδικίας και προκλήσεις του πλησίον, χωρίς η καρδιά του να πληρούται από αγανάκτησιν ή διάθεσιν εκδικήσεως. Εάν η μακροθυμία δεν ανταποδίδει, κακόν αντί κακού, η χρηστότης ανταποδίδει και αγαθόν. Ο αγαπών σπουδάζει να είναι χρηστός και επωφελής εις τον πλησίον και όχι μόνον δράττεται πάσης ευκαιρίας, όπως φανεί ευεργετικός, αλλά και προσπαθεί να δημιουργήσει τοιαύτας ευκαιρίας. Δεν φθονεί δεν αισθάνεται λύπην δια την ευδοκίμησιν και την πρόοδον των άλλων. Εφʼ όσον η αγάπη μας ωθεί να ευχώμεθα αγαθά υπέρ του πλησίον, πώς είναι δυνατόν, όταν βλέπομεν τας ευχάς μας πραγματοποιούμενας, να λυπούμεθα και να αισθανώμεθα δυσαρέσκειαν διά την ευδοκίμησιν του πλησίον, υπέρ της οποίας παρακαλούμεν τον Θεόν; Διάνοια και καρδία πρόθυμος και διατεθειμένη να ευεργετεί τους πάντας, είναι δυνατόν να επιθυμεί το κακόν ανθρώπου τινός; Η αληθής αγάπη εμπνέει εις ημάς εκτίμησιν υπέρ των αδελφών μας και επαυξάνει την υπόληψιν και τιμήν, την οποίαν δέον να τρέφωμεν και αποδίδωμεν εις αυτούς. Εκ τούτου περιορίζεται η υφ' υμών εκτίμησις του εαυτού μας και προλαμβάνονται οι όγκοι του μεγάλου φρονήματος περί εαυτών και η εντεύθεν εκπηγάζουσα αλαζονεία».
Αλλά και στην προς Εφεσίους επιστολή του ο απόστολος Παύλος μας προτρέπει: «Με μεγαλόψυχη υπομονή ανερχόμενοι με την ο ένας του άλλου τα ελαττώματα». «Μετά μακροθυμίας, ανεχόμενοι αλλήλων εν αγάπη» (Έφεσ. δ' 2).
Η ουσία της
Όπου υπάρχει αγάπη χριστιανική, εκεί υπάρχει και δύναμη ψυχής, η οποία σταθερά και καρτερικά, υπομένει κάθε προσβολή και αδικία, χωρίς να επιθυμεί να περιφρονεί και να υπερηφανεύεται, αλλά εξακολουθεί να επιθυμεί πάντοτε την διόρθωση εκείνου, που του έπταισε και τον αδίκησε.
Αντίθετα προς την εγωιστική και εκ περιφρονήσεως μακροθυμία —την οποία αυτοί, που θέλουν την κηρύττουν δήθεν ως υπεροχή και αξιοπρέπεια— όπου υπάρχει χριστιανική αγάπη, εκεί υπάρχει μακροθυμία γενική, η οποία ταπεινοφρονεί και επιθυμεί το καλό και την ωφέλεια του άλλου. Και συμβαίνει αυτό, γιατί τότε ο άνθρωπος μιμείται το παράδειγμα της Αγίας Τριάδος.
Διότι:
α) Ο Θεός είναι αγάπη και γιʼ αυτό μακροθυμεί. «Δεικνύει μακροθυμία σε μας, διότι δεν θέλει ούτε καν λίγοι να απολεσθούν, αλλά θέλει να προσχωρήσουν όλοι στην μετάνοια». «Μακροθυμεί ο Θεός εις ημάς, μη βουλόμενος τινάς απολέσθαι. Αλλά πάντας εις μετάνοιας χωρήσαι» (Β' Πέτρ. γ' 9).
Επομένως δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία περί του ότι εάν κάποιος πραγματικά μετανοήσει και εκδηλώσει τον πόθο ότι θέλει τη σωτηρία της ψυχής του δεν θα τον αποστραφεί ο Θεός, αλλά θα τον δεχτεί. Ο ίδιος ο Θεός με τον προφήτη Ιεζεκιήλ παραγγέλλει εις τους Ισραηλίτες: «Να πεις εις αυτούς: Σας βεβαιώνω εγώ με την ζωή ενόρκως, αυτά, που λέει ο Κύριος των πάντων: Δεν θέλω να πεθάνει ο ασεβής με την ασέβεια του, αλλά ποθώ να μετανοήσει, να απομακρυνθεί ο ασεβής από τον δρόμο από τον οποίο περιπατεί και ζει (ευτυχής με τον Νόμο μου). Μετανοήσατε, κάνετε μεταβολή στην πορεία σας!».
β) Τα 30 χρόνια της επιγείου ζωής Του ο Κύριος στη Ναζαρέτ την πέρασε μεταξύ των κατοίκων της, που φημίζονταν για την κακία τους τόσο πολύ ώστε να ερωτά ο Ναθαναήλ: Εκ Ναζαρέτ δύναται τι αγαθόν είναι;» (Ίωάνν. Λ' 46). Ασφαλώς πολύ θα υπέφερε όλα αυτά τα χρόνια ο Κύριος μας με την πιο αγαθή καρδιά. Ως ξυλουργός που ήταν, πήγαινε σʼ όλα τα σπίτια, ερχόταν σε επαφή με όλους τους κατοίκους. Και άρα από όλους θα δεχόταν αφορμές. Θα Του κακομιλούσαν. Θα Τον κακομεταχειρίζονταν. Θα Τον αδικούσαν. Οι ίδιοι οι «αδελφοί» Του (παιδιά του Ιωσήφ από άλλη γυναίκα) δεν τον παραδέχονταν και του μιλούσαν με τρόπο άσχημο ( Ίωαν. ζ' 8 ).
Απόδειξη όλων αυτών είναι ότι, όταν αργότερα πήγε στη Ναζαρέτ, για να κηρύξει έξω και εκεί μετάνοια και επιστροφή στον Θεό, οι Ναζαρινοί γεμάτοι θυμό, «Τον έβγαλαν έξω από την πόλη και τον έφεραν μέχρι την άκρη του βουνού, για να Τον κρημνίσουν κάτω» (Λουκ. δ' 29). Τα ανεχόταν, όμως, όλα αυτά ο Σωτήρας με πολλή μακροθυμία.
Ανέχθηκε κατόπιν τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους. Πόσες συκοφαντίες, πόσες δολοπλοκίες δεν φτιάξανε σε βάρος Του. Πόσο μίσος δεν έτρεφαν στις καρδιές τους εναντίον Του και πόσες παγίδες δεν Του έστησαν; Ανέχθηκε τους Ιουδαίους, πού ζητούσαν με κάθε τρόπο να Τον σκοτώσουν (Ίωαν. ε' 16, Ματθ. ιβ' 14, Μάρκ. γ' 6). Ανέχθηκε τον Ηρώδη, που και αυτός ήθελε να Τον φονεύσει (Λουκ. ιγ 31 ).
Το κορύφωμα της ενοχής Του, που το βρίσκουμε; Στο σταυρό, στο Πάθος του Σωτήρα μας. Εκεί —από τον κήπο της Γεθσημανής μέχρι της στιγμής του «τετέλεσται»— παρουσιάζεται συμπυκνωμένη η κακία. Η μοχθηρία των ανθρώπων σαν αφρισμένη θάλασσα ξεσπούσε κατά του Κυρίου μας. Ύβρεις, κατάρες, βλασφημίες, ειρωνείες, απειλές, κτυπήματα, φτυσίματα, μαστιγώματα βαναυσότητες, καρφιά, ξύδι, χολή, αγκάθια, αυτός ο θάνατος του προσφέρονται. Τέλος πάντων, μία διαμαρτυρία,, ένα ξέσπασμα εναντίον όλων αυτών των αδικιών και παρανομιών σα ήταν κάτι το φυσικό, το δίκαιο ακόμη. Τίποτε όμως. Τίποτε απολύτως. Ο Χριστός ανέχεται. Τα ανέχεται όλα. «Λοιδορούμενος ουκ αντελοιδόρει... πάσχων ουκ ήπείλει» (Α' Πέτρ. β' 23). Ενώ δηλαδή ενεπαιζόταν και υβριζόταν, δεν ανταπέδιδε ύβρεις στις ύβρεις ενώ έπασχε άδικα, δεν φοβέριζε με εκδικητικές απειλές εκείνους, πού Τον αδικούσαν. Απλώς ανεχόταν.
Αλλά και τώρα οπότε ο Σωτήρας βρίσκεται στον ουρανό, πόση ανοχή δεν δείχνει απέναντι μας! Τι βλέπει σήμερα στον κόσμο μας; Πόσες κακίες, ποια πάθη, πόσα κακουργήματα! Τι συμπεριφορά, εντελώς αντίθετη προς το άγιο θέλημα Του από τους περισσότερους ανθρώπους! Πόσες απιστίες και περιφρονήσεις και ύβρεις και βλασφημίες δεν ακούει και σήμερα. Και όμως, ανέχεται. Ανέχεται και περιμένει την επιστροφή, τη μετάνοια, τη διόρθωση μας!
Αρχιμ. ΚΑΛΛΙΣΤΡΑΤΟΣ Ν. ΛΥΡΑΚΗΣ
τ. Ιεροκήρυκας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών