"Αγιον Ορος" Χριστιανικό Ορθόδοξο Φόρουμ

Περί νόμου πνευματικού


1. Επειδή πολάκις ηθελήσατε να μάθετε, πως ο νόμος του Θεού είναι πνευματικός, όπως λέγει ο Παύλος, ποίαν δε γνώσιν πρέπει να έχουν, αλλά καί τί να κάμνουν εκείνοι πού θέλουν να τον φυλάξουν, διά τούτο, κατά την δύναμίν μου σας λέγω τα εξής:


2. Πρώτον ότι γνωρίζομεν, πως ο Θεός είναι η αρχή, η μεσότης και το τέλος κάθε αγαθού. Το δέ αγαθόν είναι αδύνατον να ενεργηθή ή να πιστευθή ειμή μόνον εν Ιησού Χριστώ και Αγίω Πνεύματι.


3. Κάθε αγαθόν εδωρήθη εις τον άνθρωπον υπό του Κυρίου, όπως το πολλαπλασιάση. Και όστις πιστεύει έτσι, δεν θα χάση το δώρημα.


4. Η τελεία πίστις είναι ισχυρός πύργος. Ούτω δέ, ο Χριστός μεταμορφούται εις ό,τι χρειάζεται ο πιστεύων.


5. Σε κάθε προσπάθειάν σου να προηγήται ο θεός, που είναι αρχή παντός αγαθού, διά να γίνη όπως θέλει ο Θεός η επιδίωξίς σου.


6. Ο ταπεινόφρων, που εργάζεται γνησίως πνευματικώς, όταν μελετά τας Θείας Γραφάς, όλα τα νοήματα αναφέρει εις τον εαυτόν του, και όχι εις τον πλησίον. (Εν αντιθέσει με τον εμπαθή, που τα αναφέρει εις τον πρός όν έχει πάθος).


7. Παρακάλει τον Θεόν, δια να σου ανοίξη τα πνευματικά μάτια σου, και ούτω να κατανοήσης την μεγάλην ωφέλειαν της προσευχής και της αναγνώσεως, πού γίνονται με αίσθησιν ψυχής.


8. Όστις έλαβε χάρισμα πνευματικόν και συμπάσχει με τους μή έχοντας αυτό το χάρισμα, φυλάσσει ακέραιον το δώρημα του Θεού, διά της συμπαθείας που αισθάνεται. Ο δέ αλαζών, από τους εγκαθέτους λογισμούς της αλαζονείας του ασφαλώς θα το χάση.


9. Το στόμα του ταπεινόφρονος λαλεί πάντοτε αλήθειαν. Εκείνος δέ που αντιλέγει προς αυτήν, ομοιάζει με τον υπηρέτην εκείνον, που ερράπισε τον Κύριον επί την σιαγόνα (Ιωάν. ιη΄, 22).


10. Πρόσεχε μή γίνης μαθητής του αυτοεπαινουμένου, δια να μή μάθεις υπερηφάνειαν αντί ταπεινοφροσύνης.






του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Μάρκου του Ασκητού

11. Πρόσεχε μή επαρθής εμπαθώς, όταν συλλάβης υψηλά νοήματα εκ της Γραφής, δια να μή παγιδευθή ο νους σου μέσα στο πνεύμα της βλασφημίας.


12. Μή προσπαθής να επιλύσης κανένα δύσκολον πνευματικόν πρόβλημα, φιλονεικών με τους έχοντας διάφορον γνώμην. Αλλά να χρησιμοποιής τα μέσα που τους επιβάλλει ο πνευματικός νόμος. Δηλαδή την προσευχήν, την υπομονήν και την απλότητα της ελπίδος.


13. Είναι τυφλός εκείνος που κράζει "Υιέ Δαβίδ, ελέησόν με" (Λουκ. ιη΄ 38). Ωσαύτως τυφλός είναι και εκείνος πού μή έχων ακόμη πνευματικήν γνώσιν, προσεύχεται σωματικώς.


14. Όταν ο πρώην τυφλός ανέβλεψε και είδε τον Κύριον, δεν τον ωνόμαζε πλέον υιόν Δαβίδ, αλλά υιόν θεού ομολογήσας, προσεκύνησε (Ιωάν. θ΄38).


15. Όταν χύνης δάκρυα είς την προσευχήν σου, πρόσεχε μή υπερηφανευθής, διότι δεν είναι ιδικά σου. Ο Χριστός ήγγισε τα πνευματικά μάτια σου και ανέβλεψες νοερώς.


16. Όστις, μιμούμενος τον τυφλόν, απέβαλε το ιμάτιον της εμπαθείας του, και ήγγισε τον Χριστόν, αυτός καθίσταται ακόλουθός του και κήρυξ των υψηλοτέρων δογμάτων.


17. Η κακία που ανακυκλούται εις τον νούν και μελετάται συνεχώς, αυξάνει την εμπάθειαν της ψυχής. Αντιθέτως, αναιρουμένη δια της εν πράξει εγκρατείας και της εν προσευχή ελπίδος, συντρίβει την καρδίαν.


18. Υπάρχει συντριμμός της καρδίας ομαλός, ειρηνικός και ωφέλιμος, που προκαλεί κατάνυξιν. Υπάρχει και άλλος, μή ομαλός, ταραχώδης και βλαβερός, όστις πλήττει την καρδίαν, διότι είναι εμπαθής.


19. Με την αγρυπνίαν, την προσευχήν και την υπομονήν εις τους πειρασμούς,προκαλείται συντριβή της καρδίας ασφαλής και ωφέλιμος. Χρειάζεται μόνον προσοχή, μήπως έτερον πάθος διασπάση την ενότητα της ψυχής. Όστις υπομένει εις την κατάστασιν αυτήν θα βοηθηθή και εις άλλας εναντιότητας. Εκείνος δέ, που αμελεί την αγωγήν αυτήν και διέρχεται τον βίον του αναλγήτως, θα πονέση αφόρητα κατά τον θάνατόν του.


20. Η φιλήδονος καρδία, κατά τον καιρόν του θανάτου, θα αποδειχθή ότι ήτο αλυσοδεμένη σε φυλακήν. Αντιθέτως, η φιλόπονος καρδία, θα φανερωθή ότι είναι ανοικτή θύρα, προς την αιωνιότητα.








του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Μάρκου του Ασκητού

21. Η σκληρά καρδία αποβαίνει σιδηρά πύλη, πού οδηγεί εις την πόλιν, η οποία παραμένει κλειστή. Αλλά εις τον κακοπαθούντα και θλιβόμενον, η σιδηρά πύλη, θα ανοιγή αυτομάτως, όπως συνέβη εις τον Απόστολον Πέτρον (Πραξ. ιβ΄10).


22. Βεβαίως είναι πολλοί οι τρόποι της προσευχής, διάφορος ο ένας από τον άλλον και ουδείς εξ αυτών είναι βλαβερός, εκτός και αν δεν είναι προσευχή αλλά σατανική ενασχόλησις (δηλαδή όταν γίνεται με υπερήφανον διάθεσιν).


23. Θέλων κάποιος να κάμη κάτι κακόν, προηγουμένως προσηυχήθη κατά την συνήθειάν του. Διά την προσευχήν του αυτήν, ο Θεός, έφερε τα πράγματα έτσι, ώστε δεν έκαμε το κακόν και κατόπιν ευχαρίστησε θερμώς τον Κύριον.


24. Ο βασιλεύς Δαβίδε, ότν ηθέλησε να φονεύση τον εκ Καρμήλου Νάβαλ, σκεφθείς την ανταπόδοσιν του Θεού, ήλλαξε γνώμην και ηυχαρίστησε τον Θεόν. Εκ του άλλου πάλιν γνωρίζομεν, ποία κακά έκαμε, όταν ελησμόνησε τον Θεόν. Και δεν σταματούσε την μοιχείαν και την αμετανοησίαν του έως ότου ο Προφήτης Νάθαν του ενεθύμισε τον Θεόν.


25. Κατά τον καιρόν που ενθυμείσαι τον Θεόν, αύξησε την δέησίν σου, όπως, όταν πέσης εις λήθην Θεού, ο Κύριος, σε επαναφέρη εις την μνήμην του.


26. Όταν μελετάς τας Θείας Γραφάς, φρόντιζε να εμβαθύνης εις τα κρυπτά νοήματά των. Διότι, όπως λέγει ο Απόστολος, όσα προεγράφησαν όλα αποβλέπουν εις την προσωπικήν μας οικοδομήν (Ρωμ. ιε΄ 4).


27. Η Θεία Γραφή ονομάζει την πίστιν "ελπιζομένων υπόστασιν" (Εβρ. ια΄1). Εκείνους δέ, πού δεν αισθάνονται την ενοίκησιν του Χριστού εντός των, τους αποκαλεί αδοκίμους (Β΄ Κορ. ιγ΄ 5).


28. Όπως διά των εξωτερικών εκδηλώσεων αποκαλύπτονται οι εσωτερικώς υπάρχοντες λογισμοί, ούτω και διά των ενεργημάτων της καρδίας προσδιορίζεται η μέλλουσα ανταπόδοσις (χαρά, ειρήνη, λύπη, ταραχή, κ.ά.)


29. Εάν η οικτίρμων και εύσπλαγχνος καρδία θα τύχη ελέους υπό του Θεού, η ανοικτίρμων και άσπλαγχνος, είναι επόμενον, ότι δεν θα ελεηθή.


30. Ο νόμος της εν Χριστώ ελευθερίας διδάσκει όλην την αλήθειαν. Οι πολλοί Χριστιανοί όμως τον διαβάζουν μόνον εκ των Θείων Γραφών, χωρίς να τον εννοούν κατά βάθος. Ολίγοι είναι εκείνοι, που τον εννοούν και τον βιούν, κατά την αναλογίαν της επιμελείας της ψυχής των, διά της εργασίας των εντολών. Δηλαδή όσον καθαίρονται τόσον βλέπουν και ζουν.






του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Μάρκου του Ασκητού

31. Μη ζητής εις τον νόμον της ελευθερίας, δηλαδή εις τας ανθρωπίνας αρετάς, την τελειότητα. Διότι ουδείς υπάρχει τέλειος εις αυτάς. Η τελειότης της εν Χριστώ νουθεσίας κρύπτεται μυστικώς εις τον Σταυρόν του Χριστού, δηλαδή εις την απόλυτον θυσίαν του ανθρώπου διά την αγάπην του προς τον Χριστόν και τον πλησίον.


32. Ο νόμος της ελευθερίας γίνεται εις ημάς γνωστός διά της αναγνώσεως, αλλά το βάθος του γίνεται καταληπτόν διά της εργασίας των εντολών. Πλήν όμως η τελείωσίς του επιτυγχάνεται διά της Χάριτος του Χριστού.


33. Όταν εκβιάσωμεν τον εαυτόν μας και κάμωμεν ευσυνειδήτως όλας τας εντολάς του Θεού, τότε θα εννοήσωμεν, ότι ο νόμος του Κυρίου είναι άμωμος (Ψαλμ. ιη΄ , εις όσα καλά ανθρωπίνως ενεργούμεν. Χωρίς όμως τους οικτιρμούς και την Χάριν του Θεού, όλα μένουν ατελή.


34. Όσοι ενόμισαν, ότι δεν οφείλουν να εκτελέσουν όλας τας εντολάς του Χριστού, αυτοί αναγινώσκουν τον νόμον του Θεού όχι πνευματικώς, αλλά σωματικώς, "μή νοούντες μήτε ά λέγουσι, μήτε περί τίνων διαβεβαιούνται" (Α΄ Τιμ. α΄, 7). Διά τούτο φρονούν, ότι ο νόμος πληρούται δι΄ έργων τινών της εκλογής των.


35. Υπάρχουν πράξεις, που φαίνονται ότι είναι καλαί, αλλ΄ ο σκοπός αυτών που τάς κάμνουν δεν είναι αγαθός. Και υπάρχουν άλλαι, που φαίνονται ως πονηραί, αλλ΄ ο σκοπός αυτών, που τας ενεργούν, είναι αγαθός. Και αυτή η ασυμφωνία προθέσεως και πράξεως, παρατηρείται και εις τους λόγους. Και αυτό οφείλεται εις την πονηρίαν των πρώτων και εις την απειρίαν ή άγνοιαν των δευτέρων. Υπάρχει δέ και μία τρίτη περίπτωσις. Να κάμνη τις ένα φαινομενικώς κακόν, αλλά ο σκοπός του να υπηρετή τον Θεόν.


36. Εκείνος πού διά των επαίνων κρύπτει την επιθυμίαν του να σπιλώση και να διαβάλη τον αδελφόν, είναι πρόσωπον που δεν ευρίσκεται μεταξύ των καθαρών ανθρώπων. Όμοιος δέ με αυτόν είναι και ο κενόδοξος, εκδηλούμενος όμως με σχήμα ταπεινόν. Αμότεροι δέ, οι επί πολύν χρόνον παρουσιάζοντες το ψεύδος των ως αλήθειαν, παραχωρούνται από τον Θεόν, διά να αποκαλυφθούν εις την πράξιν.


37. Κάποιος πράττει κάτι που φαίνεται ως καλόν, αλλά κατά βάθος το κάμνει κατά του πλησίον. Έτερος δέ, δεν πράττει αυτό το φαινομενικώς καλόν, αλλά ωφελείται διά των αγαθών λογισμών του.


38. Υπάρχει άνθρωπος που ελέγχει εκ κακίας με σκοπόν να βλάψη. Άλλος δέ ελέγχει από φόβον Θεού και χάριν της αληθείας.


39. Μή έλεγχε εκείνον, που έπαυσε να αμαρτάνη και ήδη μετανοεί. Εάν, κατόπιν τούτου, λέγης, ότι ελέγχης από αγάπην εις τον Θεόν, τότε αποκάλυψε προηγουμένως τας ιδικάς σου αμαρτίας, που ανήκουν εις το παρελθόν.


40. Εις κάθε αρετήν προηγείται πάντοτε ο Θεός, όπως προηγείται ο ήλιος εις το καθημερινόν φως.







του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Μάρκου του Ασκητού

41. Όταν ποιήσης αρετήν, να ενθυμηθής τον Κύριον, που είπε: "χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθαι ποιεῖν οὐδέν" (Ἰωάν. ιε΄, 5).


42. Όπως ο Θεός έχει ετοιμάσει τα αιώνια αγαθά εις τους ανθρώπους, που θλίβονται ενταύθα, έτσι περιμένουν θλίψεις εκείνους, που ζουν εν ηδοναίς και κενοδοξία.


43. Εκείνος που αδικείται από τους ανθρώπους και υπομένει ευχαρίστως, σκεπάζεται από τον Θεόν, διά να μήν αμαρτήση. Αλλά και ανάλογον με την θλίψην του χαρίζει ο Θεός παρηγορίαν.


44. Ο πιστεύων εις όσα εδίδαξεν ο Χριστός, περί αιωνίου ανταποδώσεως, υπομένει με χαράν κάθε αδικίαν εξ ανθρώπων, κατά το μέτρον της πίστεως.


45. Εκείνος μέν που προσεύχεται υπέρ των αδικούντων, κτυπά ανηλεώς τους δαίμονας. Εκείνος δέ που αντιτάσσεται εις τους αδικούντας τραυματίζεται υπό των δαιμόνων.


46. Είναι προτιμότερον να σε αδικούν οι άνθρωποι παρά οι δαίμονες να σε πληγώνουν με τα βέλη των. Αλλά εκείνος που είναι πιστός δούλος του Θεού ήδη έχει νικήσει και ανθρώπους και δαίμονας, διά της ταπεινώσεώς του.


47. Κάθε αγαθόν δώρημα μας έρχεται από τον Θεό κατ΄ οικονομίαν, δηλαδή να το αξιοποιήσωμεν. Αλλά τον σκοπόν του αγαθού δεν δύνανται να εννοήσουν οι αχάριστοι, οι αγνώμονες και οι ράθυμοι.


48. Κάθε είδος κακίας καταλήγει εις την εφάμαρτον ηδονήν. Και πάν είδος αρετής καταλήγει εις πνευματικήν ευφροσύνην, πού δίδεται υπό του Αγίου Πνεύματος. Και το μέν είδος της κακίας που κυριαρχεί εις την ψυχήν, ερεθίζει και τα συγγενή είδη της κακίας. Κατ΄ ανάλογον δέ ενέργειαν, αυτό συμβαίνει και εις την αρετήν.


49. Οι ονειδισμοί των ανθρώπων προκαλούν θλίψιν εις την καρδίαν. Ενεργούν δε αγνιστικώς εις εκείνους που τους υπομένουν ευχαρίστως.


50. Η άγνοια του πνευματικού νόμου, κάμνει τον άνθρωπον να ανθίσταται εις την προσαγομένην ωφέλειαν. Θρασυνομένη δέ η άγνοια και η αντίστασις, αυξάνει την προϋπάρχουσαν κακίαν εις την καρδίαν.






του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Μάρκου του Ασκητού

51. Όταν κανένας δεν σε αδική, τουλάχιστον να υπομένης ευχαρίστως τους διάφορους πειρασμούς. Και επειδή θα δώσης λόγον εις τον Θεόν, φρόντιζε να διανείμης τα περισσεύματά σου, διά να μή σου λογισθούν ως πλεονεξία.


52. Εάν αμαρτήσης κρυφά, μήν αποπειραθής να κρύψης το αμάρτημά σου από τον Θεόν. Διότι δι΄ημάς εγράφη ο λόγος: "Πάντα γάρ γυμνά καί τετραχηλισμένα τοῖς ὀφθαλμοῖς Κυρίου" (Ἑβρ. δ΄, 13).


53. Φρόντιζε να έχης καθαρόν νούν από λογισμούς, τους οποίους να φανερώνης εις τον Δεσπότην - Χριστόν. Διότι είς τον νούν βλέπει ο Θεός κατά την Γραφήν "Άνθρωπος γάρ εις πρόσωπον, Θεός δέ είς καρδίαν" (βλέπει) (Α΄ Βασιλ. ις΄7).


54. Μή σκέπτεσαι ή μήν κάμνης τίποτε, χωρίς να υπολογίσης αν αυτό το θέλη ο Θεός. Διότι εκείνος πού οδοιπορεί χωρίς προσανατολισμόν, θα κοπιάση ματαίως.


55. Εκείνος που αμαρτάνει χωρίς ανάγκην, χωρίς δηλαδή την βίαν της φύσεως ή των περιστάσεων, δυσκόλως επανέρχεται, διότι βλέπει ο Θεός, ότι πίπτει ο άνθρωπος άνευ και της παραμικράς αντιστάσεως καί, κατά λόγον δικαιοσύνης, δεν τον βοηθεί.


56. Ο οδυνηρός πειρασμός φέρει εις τον συνετόν την μνήμην του Θεού. Και ο πειρασμός θλίβει τον άνθρωπον κατά το μέτρον που ελησμόνησε τον Θεόν.


57. Κάθε πόνος ακούσιος ας σου γίνη διδάσκαλος, πού θα σου υπενθυμίζη τον Θεόν και δεν θα σου λείψη ποτέ αφορμή προς μετάνοιαν.


58. Η λήθη του Θεού, είναι πάθος, το οποίον καθ΄εαυτό δεν έχει καμμίαν δύναμιν, αλλά ενδυναμούται κατά αναλογίαν από τας ιδικάς μας αμελείας, όπως ενθυμούμεθα τον Θεόν.


59. Μή δικαιολογείσαι, λέγων, τί να κάνω, αφού χωρίς να θέλω λησμονώ τον Θεόν, διότι όταν τον ενθυμήσαι δεν κάμνεις ό,τι οφείλεις.


60. Εκείνο το αγαθόν που ενθυμείσαι, κάμε το. Και εκείνο που λησμονείς θα σου αποκαλυφθή. Εν συνεχεία δέ να διατηρήσης την αγαθήν μνήμην από τον κίνδυνον της λήθης.








του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Μάρκου του Ασκητού

61. Η Θεία Γραφή λέγει "ἅδης καί ἀπώλεια φανερά παρά Κυρίῳ" (Παροιμ. ιε΄11). Με αυτά εννοεί την άγνοια της καρδίας και την λήθην του Θεού, που έχουν διά του χρόνου στερεωθή.


62. Ο άδης είναι η άγνοια της ψυχής και τα δύο είναι κρυπτά. Απώλει δέ σημαίνει την λήθην του Θεού και προϋποθέτει ύπαρξιν γνώσεως, ήτις απωλέσθη.


63. Να περιεργάζεσαι τα ιδικά σου κακά και όχι του πλησίον και ούτω δεν θα χάσης την διάκρισιν του νου σου.


64. Ένα μόνον πάθος εμποδίζει να κάμωμεν το κατά δύναμιν καλόν: η αμέλεια. Το πάθος τούτο θεραπεύεται διά προσευχής και ελεημοσύνης.


65. Η θλίψις, που υφίσταται κανείς χάριν του Θεού, αποτελεί υποστατικήν ενέργειαν ευσεβείας. Διότι η αληθινή αγάπη δοκιμάζεται διά των εναντιοτήτων.


66. Μή πιστεύσης ότι έχεις οιανδήποτε αρετήν, εάν δεν επόνεσες πρός απόκτησίν της. Είναι αδόκιμος η αρετή αυτή, διότι εγεννήθη από άνεσιν.


67. Εις πάσαν ακούσιον θλίψιν να αναλογίζεσαι το αποτέλεσμα και ασφαλώς θα εύρης εις την θλίψιν την αναίρεσιν αναλόγου αμαρτίας.


68. Πολλαί συμβουλαί δίδονται από τον πλησίον ως συμφέρουσαι. Αλλά καμμία δεν είναι τόσον ωφέλιμος, όσον η γνώμη του ιδίου, που κατευθύνεται από την γνώσιν του πνευματικού νόμου.


69. Θέλων να θεραπεύσης την νοσούσαν ψυχήν σου εκ των παθών, φρόντισε να προσέχης την συνείδησίν σου. Όσα δε σου λέγει, να κάμνης και θα εύρης ωφέλειαν.


70. Τα κρυπτά της καρδίας εκάστου, γνωρίζουν μόνον ο Θεός και η συνείδησις. Επομένως να διορθώνεται έκαστος από τας φωνάς αμφοτέρων.







του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Μάρκου του Ασκητού


[/b]