Τα παράπονα
Δημοσιεύτηκε: Παρ Αύγ 17, 2007 10:08 pm
Ένα κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα όλων των ανθρώπων είναι τα παράπονα. Όλοι παραπονιούνται εναντίων των άλλων. Οι γονείς παραπονιούνται για τα παιδιά τους. Τα παιδιά για τους γονείς τους, οι λαϊκοί για τους Κληρικούς, οι Κληρικοί για τους λαϊκούς. Τα παράπονα αυτά εκφράζουν μια ιδιαίτερη νοοτροπία που έχει ο παραπονούμενος και αυτή η νοοτροπία εκδηλώνεται με τρεις εκφράσεις.
Η μια είναι η ανασφάλεια του ανθρώπου, η ανεπάρκεια του, η αδυναμία του – ψυχική και σωματική – η έλλειψη πληρότητας. Όταν κανείς είναι ώριμος ψυχολογικά και πνευματικά και αισθάνεται εσωτερική πληρότητα, συνήθως δεν έχει πρόβλημα από τους άλλους. Έτσι η ανασφάλεια του δημιουργεί αίσθηση ολιγωρίας των άλλων απέναντι του, κατά κάποιο τρόπο θεωρεί τους άλλους ως αιτία της κακοδαιμονίας του. Αν μάλιστα ο άνθρωπος είναι πονεμένος από διάφορες ασθένειες και πληγωμένος από την κοινωνική αδικία και δεν διαθέτει αυτή την εσωτερική πληρότητα, τότε τα παράπονα του βρίσκονται σε έξαρση.
Άλλη έκφραση είναι η αυτοδικαίωση. Όταν ο άνθρωπος δικαιώνει τον εαυτό του, όταν θεωρεί ότι έχει ανεπτυγμένο το αίσθημα του δικαίου, τότε συνεχώς παραπονείται ότι ο άλλος δεν του το αναγνωρίζει.
Πρέπει να παρατηρηθεί ότι ο παραπονούμενος εκφράζει την επιθετικότητα του προς τους άλλους. Το παράπονο που λέγεται, ακόμη δε και με τον τρόπο που διατυπώνεται, εκφράζει μια επιθετική διάθεση εναντίων των άλλων. Ο παραπονούμενος στην πραγματικότητα ελέγχει τον άλλο, διότι θα ήθελε ο άλλος να συμπεριφερθεί απέναντι του κατά διαφορετικό τρόπο από εκείνο που συμπεριφέρεται.
Έχω την αίσθηση ότι σήμερα τα παράπονα έχουν αλλάξει φυσιολογία και νοοτροπία, δείγμα μιας αλλαγής της υπάρξεως του ανθρώπου. Παλαιότερα οι άνθρωποι εξέφρασαν το παράπονο τους με την έκφραση «είμαι στεναχωρημένος». Σήμερα όμως η φράση αυτή διαφοροποιήθηκε και οι άνθρωποι λένε «είμαι θυμωμένος». Αυτή η αλλαγή δείχνει την διαφορετική τοποθέτηση απέναντι στη συμπεριφορά των άλλων. Η πρώτη δείχνει μια συναισθηματική προσέγγιση ένα εσωτερικό πλήγωμα, η δεύτερη όμως δείχνει την επιθετικότητα εναντίον των άλλων, που γίνεται μέσα στη νοοτροπία της ανασφάλειας και της αυτοδικαίωσης.
Η θεραπεία από τα παράπονα βρίσκεται στο ότι πρέπει να βρούμε τρόπο να αποκτήσουμε εσωτερική πληρότητα, υπαρξιακή ασφάλεια. Οι άγιοι που έχουν αποκτήσει κοινωνία και ενότητα με τον Θεό, δεν παραπονιούνται, άλλα και αν υπάρχουν μερικές ελλείψεις γίνονται αιτία δοξολογίας στο Θεό ή γίνονται αφορμή μεγαλύτερης μετάνοιας. Αν ευρισκόμαστε σε ένα άλλο χαμηλότερο επίπεδο η θεραπεία από τα παράπονα γίνεται με το διάλογο, δια του οποίου εξερχόμαστε από την φιλαυτία και τον ατομισμό.
Γενικά, όταν συνεχώς παραπονιόμαστε, φαίνεται ότι ζούμε στη φυλακή της φιλαυτίας με τις εκδηλώσεις που αναφέραμε προηγουμένως.
Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος
Η μια είναι η ανασφάλεια του ανθρώπου, η ανεπάρκεια του, η αδυναμία του – ψυχική και σωματική – η έλλειψη πληρότητας. Όταν κανείς είναι ώριμος ψυχολογικά και πνευματικά και αισθάνεται εσωτερική πληρότητα, συνήθως δεν έχει πρόβλημα από τους άλλους. Έτσι η ανασφάλεια του δημιουργεί αίσθηση ολιγωρίας των άλλων απέναντι του, κατά κάποιο τρόπο θεωρεί τους άλλους ως αιτία της κακοδαιμονίας του. Αν μάλιστα ο άνθρωπος είναι πονεμένος από διάφορες ασθένειες και πληγωμένος από την κοινωνική αδικία και δεν διαθέτει αυτή την εσωτερική πληρότητα, τότε τα παράπονα του βρίσκονται σε έξαρση.
Άλλη έκφραση είναι η αυτοδικαίωση. Όταν ο άνθρωπος δικαιώνει τον εαυτό του, όταν θεωρεί ότι έχει ανεπτυγμένο το αίσθημα του δικαίου, τότε συνεχώς παραπονείται ότι ο άλλος δεν του το αναγνωρίζει.
Πρέπει να παρατηρηθεί ότι ο παραπονούμενος εκφράζει την επιθετικότητα του προς τους άλλους. Το παράπονο που λέγεται, ακόμη δε και με τον τρόπο που διατυπώνεται, εκφράζει μια επιθετική διάθεση εναντίων των άλλων. Ο παραπονούμενος στην πραγματικότητα ελέγχει τον άλλο, διότι θα ήθελε ο άλλος να συμπεριφερθεί απέναντι του κατά διαφορετικό τρόπο από εκείνο που συμπεριφέρεται.
Έχω την αίσθηση ότι σήμερα τα παράπονα έχουν αλλάξει φυσιολογία και νοοτροπία, δείγμα μιας αλλαγής της υπάρξεως του ανθρώπου. Παλαιότερα οι άνθρωποι εξέφρασαν το παράπονο τους με την έκφραση «είμαι στεναχωρημένος». Σήμερα όμως η φράση αυτή διαφοροποιήθηκε και οι άνθρωποι λένε «είμαι θυμωμένος». Αυτή η αλλαγή δείχνει την διαφορετική τοποθέτηση απέναντι στη συμπεριφορά των άλλων. Η πρώτη δείχνει μια συναισθηματική προσέγγιση ένα εσωτερικό πλήγωμα, η δεύτερη όμως δείχνει την επιθετικότητα εναντίον των άλλων, που γίνεται μέσα στη νοοτροπία της ανασφάλειας και της αυτοδικαίωσης.
Η θεραπεία από τα παράπονα βρίσκεται στο ότι πρέπει να βρούμε τρόπο να αποκτήσουμε εσωτερική πληρότητα, υπαρξιακή ασφάλεια. Οι άγιοι που έχουν αποκτήσει κοινωνία και ενότητα με τον Θεό, δεν παραπονιούνται, άλλα και αν υπάρχουν μερικές ελλείψεις γίνονται αιτία δοξολογίας στο Θεό ή γίνονται αφορμή μεγαλύτερης μετάνοιας. Αν ευρισκόμαστε σε ένα άλλο χαμηλότερο επίπεδο η θεραπεία από τα παράπονα γίνεται με το διάλογο, δια του οποίου εξερχόμαστε από την φιλαυτία και τον ατομισμό.
Γενικά, όταν συνεχώς παραπονιόμαστε, φαίνεται ότι ζούμε στη φυλακή της φιλαυτίας με τις εκδηλώσεις που αναφέραμε προηγουμένως.
Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος