Ο κίνδυνος κάμψεως του θείου ζήλου
Δημοσιεύτηκε: Παρ Σεπ 07, 2007 11:11 am
Για μια σταθερή πορεία στην Ορθόδοξη χριστιανική ζωή χρειάζεται απαραιτήτως ζήλος και όρεξη. Ο ζήλος είναι η ψυχική δύναμη, που ωθεί πάντα προς τα εμπρός, που δίνει όρεξη, διάθεση και ενθουσιασμό και κάνει τον πιστό να προχωρεί με σταθερότητα και ευχαρίστηση.
Έχει πολλά εμπόδια η χριστιανική ζωή. Είναι δρόμος ανηφορικός. Είναι στενό μονοπάτι. Υπάρχουν πέτρες, λακκούβες και εμπόδια. Υπάρχουν δυσκολίες και από τον εαυτό μας, και από το περιβάλλον μας, και από το πνεύμα της κοινωνίας, και από το σατανά, ο οποίος στήνει παγίδες στο δρόμο του πιστού και ενεδρεύει «ζητών τίνα καταπίει...»
Προχωρώντας ο χριστιανός στον Ορθόδοξο χριστιανικό δρόμο, πρέπει να νικήσει τα εμπόδια, να μη δειλιάσει, να μην υποχωρήσει ούτε να σταματήσει την προς τα εμπρός πορεία του. Για να μπορεί όμως να συνεχίσει, έχει ανάγκη πάντοτε από ζήλο και ενθουσιασμό. Σαν άλλος πνευματικός αθλητής χρειάζεται πάντα να παίρνει φόρα, να έχει πολλή όρεξη, να βλέπει πάντα προς τα εμπρός και να προχωρεί.
Βέβαια το Α και το Ω στην όλη επιτυχία της όλης χριστιανικής ζωής είναι η ενίσχυση και η δύναμη της θείας Χάριτος. Όμως, χρειάζεται και η δική μας προσπάθεια. Γιʼ αυτό έχει ανάγκη αναρριπίσεως πάντα του θείου ζήλου και αναθερμάνσεως του ψυχικού ενδιαφέροντος και σταθεροποιήσεως της πορείας.
Πολλοί παράγοντες μπορεί να συντελέσουν στην κάμψη ή και μείωση του θείου ζήλου. Δεν είμεθα άσαρκοι άγγελοι. Φέρουμε σώμα, το οποίο εύκολα μας σύρει προς τα κάτω, εύκολα τεμπελιάζει και εύκολα επιδρά πάνω στον ενθουσιασμό της ψυχής και στον θείο ζήλο. Εάν δεν προσέξουμε πολύ εύκολα ο ζήλος μπορεί να μαραθεί και να ξεθωριάσει.
Έπειτα μικρές μας απροσεξίες μπορεί να έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα στο θείο ζήλο και στον ενθουσιασμό. Μπορεί να απομακρύνουν την θεία Χάριν, εάν τα μικροσφάλματα δεν επανορθωθούν αμέσως με μετάνοια και προσευχή.
Και οι συνθήκες της ζωής δεν διευκολύνουν πάντοτε την ανάπτυξη και διατήρηση του θείου ζήλου. Η απορρόφηση από το επάγγελμα μπορεί να επιδράσει καταλυτικά, όπως και κάθε άλλη ενασχόληση. Η μέριμνα του βίου είναι μία σκληρή αναγκαιότητα. Μόνο οι μοναχοί έχουν το προνόμιο να μπορούν να ζουν απερίσπαστοι από τα βιωματικά. Οι πιστοί, που ζουν μέσα στον κόσμο, που έχουν οικογένεια, που πρέπει να ασκήσουν επάγγελμα και πρέπει να αντεπεξέλθουν στα προβλήματα της διαβιώσεως, έχουν ανάγκη μεγαλυτέρας προσοχής. Τούτοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ξεθωριάσματος του θείου ζήλου. Είναι άκρως δύσκολο, μέσα στην καθημερινή βιοπάλη, στα πελώρια προβλήματα, που ορθώνονται ανά πάσα στιγμή στις ανάγκες τις πολλαπλές, στις δυσκολίες και τα εμπόδια, να μπορεί ο πιστός να διατηρεί τον ζήλο του, την πνευματική ικμάδα και την όρεξη για σταθερή χριστιανική ζωή. Και εδώ ακριβώς το θέμα έχει ανάγκη πολλής προσοχής.
Ο Κύριος στην γνωστή παραβολή του Σπορέως σαφώς ανέφερε ότι οι τρεις από τους τέσσερις ανθρώπους, που ακούν τον λόγο Του, δεν καρποφορούν, ένεκα ακριβώς αυτών των προβλημάτων της ζωής. Η μερίδα των ανθρώπων, που συμπνίγεται μέσα τους ο λόγος του Θεού υπό των μεριμνών του βίου, είναι πολύ μεγάλη. Όπως είναι πολύ μεγάλη και η μερίδα των ανθρώπων, που παρουσιάζουν επιπολαιότητα χαρακτήρος και δεν έχουν βάθος, αλλά ομοιάζουν με την πετρώδη γη. Και δεν είναι και λίγοι εκείνοι, που τους αρπάζει τον θησαυρό της ψυχής ο σατανάς, ο οποίος ενεδρεύει πάντα «ως λέων ωρυόμενος».
Αποτελεί αληθινή σοφία να μπορεί κανείς να κάνει ιεράρχηση των ενδιαφερόντων και των ασχολιών του. Είναι ζήτημα πνευματικής ωριμότητας να κατορθώνει ο πιστός και το επάγγελμά του να επιτελεί επιτυχώς στις σπουδές του να είναι ζηλωτής και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της ζωής να είναι ηρωικός. Χωρίς όμως όλα αυτά να του απορροφούν όλο το ενδιαφέρον της ψυχής και να του αφαιρούν και να του μαραίνουν τον θείον ζήλον και την όρεξη για ζωή χριστιανική και προσπάθεια καρποφορίας πνευματικής και ευαρεστήσεως ενώπιον του Θεού.
Πρέπει να μάθουμε να είμεθα φιλόσοφοι της ζωής. Να μην απορροφώμεθα από τα πρόσκαιρα και να χάνουμε τα αιώνια. Να μην κοιτάμε να κερδίσουμε τη γη μόνο και να χάνουμε τον ουρανό.
Η ζωή μας δεν είναι μονάχα εδώ πάνω στη γη. Επεκτείνεται και στην απέραντη αιωνιότητα. Εδώ είμεθα πρόσκαιροι, «πάροικοι εσμέν εν γη αλλοτρια». Πρέπει να φροντίζουμε για τις δουλειές μας εδώ στη γη χωρίς όμως να παραθεωρούμε την σκέψη του Ουρανού και την αποκατάστασή μας στη Βασιλεία του Θεού.
Όταν μάθουμε να φιλοσοφούμε σωστά πάνω στη ζωή, βοηθούμεθα πολύ για μια σωστή ιεράρχηση των ενδιαφερόντων και ασχολιών μας. Τότε, κατανοούμε καλύτερα την αναγκαιότητα διατηρήσεως στην καρδιά μας ζήλου ιερού και ορέξεως πνευματικής, για μια ζωή Ορθόδοξα χριστιανική, ευάρεστη ενώπιον του Θεού.
Ο θείος ζήλος μοιάζει με τη φωτιά. Η φωτιά, για να μην σβήσει, έχει ανάγκη από συνδαύλισμα. Κατά παρόμοιο τρόπο και ο θείος ζήλος έχει ανάγκη από συνεχή τροφοδοσία, για να μην μαραθεί και σβήσει.
Προς τούτο, έχουμε ανάγκη συνεχούς συνδαυλίσματος το ζήλου μας με σκέψεις πνευματικές, που μας βοηθούν πάρα πολύ στη συνέχιση της Ορθοδόξου πορείας μας. Οι πνευματικές σκέψεις πάνω στη ζωή και στο σκοπό της ζωής, πάνω στη ματαιότητα των εγκοσμίων πραγμάτων μας βοηθούν σε μια αναρρίπιση του ζήλου μας.
Ίσως δε η σκέψη πάνω στην αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο και δη στο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Κυρίου για τη σωτηρία του ανθρώπου, μας βοηθεί περισσότερο στην ανανέωση και αναθέρμανση του ζήλου μας.
Σπουδαία βοήθεια στην αναθέρμανση το ζήλου μας προσφέρει και μια συνεχής μας πνευματική τροφοδοσία με το λόφο του Θεού. Ο λόγος του Θεού ανοίγει τα μάτια μας, αφυπνίζει την υπνώττουσα συνείδησή μας, μας διεγείρει σε μετάνοια και δημιουργεί μέσα μας όρεξη πνευματική για τη συνέχιση της πνευματικής ζωής. Χωρίς συνεχή τροφοδοσία με το θείο λόγο η διατήρηση το θείου ζήλου είναι πολύ δύσκολη και η συνέχιση της πνευματικής πορείας δεν είναι εύκολα κατορθωτή.
Αλλά και ο συμπνευματισμός μας με ανθρώπους του Θεού μπορεί να έχει αγαθά τα αποτελέσματα πάνω στη διατήρηση και αύξηση του ζήλου μας. Η συντροφιά με ανθρώπους πίστεως και αρετής είναι πάντοτε πολύ ενισχυτική στην πνευματική μας πορεία. Ενισχυόμεθα και βοηθούμεθα πολλές φορές πλησιάζοντες κάποιον άνθρωπο περισσότερο από εμάς προηγμένο στην πνευματική ζωή.
Ίσως δε το Α και το Ω της διατηρήσεως του θείου ζήλου μας είναι η προσπάθεια εν μετανοία βιώσεως της ταπεινώσεως. Έχουμε ανάγκη συνεχούς μετανοίας. Η μετάνοια ως βίωμα διαρκείας μας βοηθεί στην εμπέδωση εντός μας της ταπείνωσης, η οποία σαν μαγνήτης ελκύει πάνω μας την Χάρη του Θεού, «Κύριος ταπεινοίς δίδωσι χάριν». Όταν έχουμε ταπείνωση, δεν χάνουμε ποτέ τον ζήλο μας, γιατί δεν φεύγει ποτέ από κοντά μας η θεία Χάρις. Και στην καρδιά του ανθρώπου, που υπάρχει θεία Χάρις, η καρδιά αυτή φλέγεται, πυρπολείται υπό θείου ζήλου και κυριεύεται υπό θείου έρωτος προς τον Νυμφίον των ψυχών μας, τον Κύριον.
Αλλά και η προσευχή ως πράξη ζωής και ως έκχυση της καρδιάς προς το Θεό, βοηθεί τα μέγιστα στη διατήρηση του θείου ζήλου μας. Η καρδιά που προσεύχεται, δεν μαραίνεται, δεν σβήνει μέσα της η θεία φλόγα. Δεν κρύβει ποτέ το πρόσωπό Του ο Θεός από τον προσευχόμενο πιστό. Η καρδιά που προσεύχεται αναπνέει καθαρό αέρα, τροφοδοτείται με θείο οξυγόνο, διατηρεί την όρεξη και τον ιερό ζήλο, για μια ζωή σύμφωνη με το θέλημα του Θεού.
Από το βιβλίο
"Μυστικά πνευματικής ζωής"
Καλλινίκου Ι. Καρούσου
Μητροπολίτου Πειραιώς,
Εκδ. Χρυσοπηγή
Έχει πολλά εμπόδια η χριστιανική ζωή. Είναι δρόμος ανηφορικός. Είναι στενό μονοπάτι. Υπάρχουν πέτρες, λακκούβες και εμπόδια. Υπάρχουν δυσκολίες και από τον εαυτό μας, και από το περιβάλλον μας, και από το πνεύμα της κοινωνίας, και από το σατανά, ο οποίος στήνει παγίδες στο δρόμο του πιστού και ενεδρεύει «ζητών τίνα καταπίει...»
Προχωρώντας ο χριστιανός στον Ορθόδοξο χριστιανικό δρόμο, πρέπει να νικήσει τα εμπόδια, να μη δειλιάσει, να μην υποχωρήσει ούτε να σταματήσει την προς τα εμπρός πορεία του. Για να μπορεί όμως να συνεχίσει, έχει ανάγκη πάντοτε από ζήλο και ενθουσιασμό. Σαν άλλος πνευματικός αθλητής χρειάζεται πάντα να παίρνει φόρα, να έχει πολλή όρεξη, να βλέπει πάντα προς τα εμπρός και να προχωρεί.
Βέβαια το Α και το Ω στην όλη επιτυχία της όλης χριστιανικής ζωής είναι η ενίσχυση και η δύναμη της θείας Χάριτος. Όμως, χρειάζεται και η δική μας προσπάθεια. Γιʼ αυτό έχει ανάγκη αναρριπίσεως πάντα του θείου ζήλου και αναθερμάνσεως του ψυχικού ενδιαφέροντος και σταθεροποιήσεως της πορείας.
Πολλοί παράγοντες μπορεί να συντελέσουν στην κάμψη ή και μείωση του θείου ζήλου. Δεν είμεθα άσαρκοι άγγελοι. Φέρουμε σώμα, το οποίο εύκολα μας σύρει προς τα κάτω, εύκολα τεμπελιάζει και εύκολα επιδρά πάνω στον ενθουσιασμό της ψυχής και στον θείο ζήλο. Εάν δεν προσέξουμε πολύ εύκολα ο ζήλος μπορεί να μαραθεί και να ξεθωριάσει.
Έπειτα μικρές μας απροσεξίες μπορεί να έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα στο θείο ζήλο και στον ενθουσιασμό. Μπορεί να απομακρύνουν την θεία Χάριν, εάν τα μικροσφάλματα δεν επανορθωθούν αμέσως με μετάνοια και προσευχή.
Και οι συνθήκες της ζωής δεν διευκολύνουν πάντοτε την ανάπτυξη και διατήρηση του θείου ζήλου. Η απορρόφηση από το επάγγελμα μπορεί να επιδράσει καταλυτικά, όπως και κάθε άλλη ενασχόληση. Η μέριμνα του βίου είναι μία σκληρή αναγκαιότητα. Μόνο οι μοναχοί έχουν το προνόμιο να μπορούν να ζουν απερίσπαστοι από τα βιωματικά. Οι πιστοί, που ζουν μέσα στον κόσμο, που έχουν οικογένεια, που πρέπει να ασκήσουν επάγγελμα και πρέπει να αντεπεξέλθουν στα προβλήματα της διαβιώσεως, έχουν ανάγκη μεγαλυτέρας προσοχής. Τούτοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ξεθωριάσματος του θείου ζήλου. Είναι άκρως δύσκολο, μέσα στην καθημερινή βιοπάλη, στα πελώρια προβλήματα, που ορθώνονται ανά πάσα στιγμή στις ανάγκες τις πολλαπλές, στις δυσκολίες και τα εμπόδια, να μπορεί ο πιστός να διατηρεί τον ζήλο του, την πνευματική ικμάδα και την όρεξη για σταθερή χριστιανική ζωή. Και εδώ ακριβώς το θέμα έχει ανάγκη πολλής προσοχής.
Ο Κύριος στην γνωστή παραβολή του Σπορέως σαφώς ανέφερε ότι οι τρεις από τους τέσσερις ανθρώπους, που ακούν τον λόγο Του, δεν καρποφορούν, ένεκα ακριβώς αυτών των προβλημάτων της ζωής. Η μερίδα των ανθρώπων, που συμπνίγεται μέσα τους ο λόγος του Θεού υπό των μεριμνών του βίου, είναι πολύ μεγάλη. Όπως είναι πολύ μεγάλη και η μερίδα των ανθρώπων, που παρουσιάζουν επιπολαιότητα χαρακτήρος και δεν έχουν βάθος, αλλά ομοιάζουν με την πετρώδη γη. Και δεν είναι και λίγοι εκείνοι, που τους αρπάζει τον θησαυρό της ψυχής ο σατανάς, ο οποίος ενεδρεύει πάντα «ως λέων ωρυόμενος».
Αποτελεί αληθινή σοφία να μπορεί κανείς να κάνει ιεράρχηση των ενδιαφερόντων και των ασχολιών του. Είναι ζήτημα πνευματικής ωριμότητας να κατορθώνει ο πιστός και το επάγγελμά του να επιτελεί επιτυχώς στις σπουδές του να είναι ζηλωτής και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της ζωής να είναι ηρωικός. Χωρίς όμως όλα αυτά να του απορροφούν όλο το ενδιαφέρον της ψυχής και να του αφαιρούν και να του μαραίνουν τον θείον ζήλον και την όρεξη για ζωή χριστιανική και προσπάθεια καρποφορίας πνευματικής και ευαρεστήσεως ενώπιον του Θεού.
Πρέπει να μάθουμε να είμεθα φιλόσοφοι της ζωής. Να μην απορροφώμεθα από τα πρόσκαιρα και να χάνουμε τα αιώνια. Να μην κοιτάμε να κερδίσουμε τη γη μόνο και να χάνουμε τον ουρανό.
Η ζωή μας δεν είναι μονάχα εδώ πάνω στη γη. Επεκτείνεται και στην απέραντη αιωνιότητα. Εδώ είμεθα πρόσκαιροι, «πάροικοι εσμέν εν γη αλλοτρια». Πρέπει να φροντίζουμε για τις δουλειές μας εδώ στη γη χωρίς όμως να παραθεωρούμε την σκέψη του Ουρανού και την αποκατάστασή μας στη Βασιλεία του Θεού.
Όταν μάθουμε να φιλοσοφούμε σωστά πάνω στη ζωή, βοηθούμεθα πολύ για μια σωστή ιεράρχηση των ενδιαφερόντων και ασχολιών μας. Τότε, κατανοούμε καλύτερα την αναγκαιότητα διατηρήσεως στην καρδιά μας ζήλου ιερού και ορέξεως πνευματικής, για μια ζωή Ορθόδοξα χριστιανική, ευάρεστη ενώπιον του Θεού.
Ο θείος ζήλος μοιάζει με τη φωτιά. Η φωτιά, για να μην σβήσει, έχει ανάγκη από συνδαύλισμα. Κατά παρόμοιο τρόπο και ο θείος ζήλος έχει ανάγκη από συνεχή τροφοδοσία, για να μην μαραθεί και σβήσει.
Προς τούτο, έχουμε ανάγκη συνεχούς συνδαυλίσματος το ζήλου μας με σκέψεις πνευματικές, που μας βοηθούν πάρα πολύ στη συνέχιση της Ορθοδόξου πορείας μας. Οι πνευματικές σκέψεις πάνω στη ζωή και στο σκοπό της ζωής, πάνω στη ματαιότητα των εγκοσμίων πραγμάτων μας βοηθούν σε μια αναρρίπιση του ζήλου μας.
Ίσως δε η σκέψη πάνω στην αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο και δη στο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Κυρίου για τη σωτηρία του ανθρώπου, μας βοηθεί περισσότερο στην ανανέωση και αναθέρμανση του ζήλου μας.
Σπουδαία βοήθεια στην αναθέρμανση το ζήλου μας προσφέρει και μια συνεχής μας πνευματική τροφοδοσία με το λόφο του Θεού. Ο λόγος του Θεού ανοίγει τα μάτια μας, αφυπνίζει την υπνώττουσα συνείδησή μας, μας διεγείρει σε μετάνοια και δημιουργεί μέσα μας όρεξη πνευματική για τη συνέχιση της πνευματικής ζωής. Χωρίς συνεχή τροφοδοσία με το θείο λόγο η διατήρηση το θείου ζήλου είναι πολύ δύσκολη και η συνέχιση της πνευματικής πορείας δεν είναι εύκολα κατορθωτή.
Αλλά και ο συμπνευματισμός μας με ανθρώπους του Θεού μπορεί να έχει αγαθά τα αποτελέσματα πάνω στη διατήρηση και αύξηση του ζήλου μας. Η συντροφιά με ανθρώπους πίστεως και αρετής είναι πάντοτε πολύ ενισχυτική στην πνευματική μας πορεία. Ενισχυόμεθα και βοηθούμεθα πολλές φορές πλησιάζοντες κάποιον άνθρωπο περισσότερο από εμάς προηγμένο στην πνευματική ζωή.
Ίσως δε το Α και το Ω της διατηρήσεως του θείου ζήλου μας είναι η προσπάθεια εν μετανοία βιώσεως της ταπεινώσεως. Έχουμε ανάγκη συνεχούς μετανοίας. Η μετάνοια ως βίωμα διαρκείας μας βοηθεί στην εμπέδωση εντός μας της ταπείνωσης, η οποία σαν μαγνήτης ελκύει πάνω μας την Χάρη του Θεού, «Κύριος ταπεινοίς δίδωσι χάριν». Όταν έχουμε ταπείνωση, δεν χάνουμε ποτέ τον ζήλο μας, γιατί δεν φεύγει ποτέ από κοντά μας η θεία Χάρις. Και στην καρδιά του ανθρώπου, που υπάρχει θεία Χάρις, η καρδιά αυτή φλέγεται, πυρπολείται υπό θείου ζήλου και κυριεύεται υπό θείου έρωτος προς τον Νυμφίον των ψυχών μας, τον Κύριον.
Αλλά και η προσευχή ως πράξη ζωής και ως έκχυση της καρδιάς προς το Θεό, βοηθεί τα μέγιστα στη διατήρηση του θείου ζήλου μας. Η καρδιά που προσεύχεται, δεν μαραίνεται, δεν σβήνει μέσα της η θεία φλόγα. Δεν κρύβει ποτέ το πρόσωπό Του ο Θεός από τον προσευχόμενο πιστό. Η καρδιά που προσεύχεται αναπνέει καθαρό αέρα, τροφοδοτείται με θείο οξυγόνο, διατηρεί την όρεξη και τον ιερό ζήλο, για μια ζωή σύμφωνη με το θέλημα του Θεού.
Από το βιβλίο
"Μυστικά πνευματικής ζωής"
Καλλινίκου Ι. Καρούσου
Μητροπολίτου Πειραιώς,
Εκδ. Χρυσοπηγή