H γυναίκα στην βυζαντινή μουσική

[PanosM]

Θα ήθελα να συζητήσουμε γύρω από αυτό το θέμα, το οποίο νομίζω πως έχει πολύ ενδιαφέρον. Ποιός ο ρόλος των γυναικών σήμερα στην βυζαντινή μουσική; Υπάρχουν γυναίκες ψάλτριες; Τους αφήνουμε χώρο εμείς οι άντρες ή τις αποκλείουμε;

Για να ξεκινήσω πρώτος την κουβέντα, προσωπικά είμαι υπέρ των γυναικείων φωνών στο ψαλτήρι και ξεχωρίζω μάλιστα ορισμένες από αυτές όπως την ερμηνεία της Νεκταρίας Καραντζή, την οποία πρωτάκουσα σε κασέτες με τον μακαριστό Γέροντα Πορφύριο. Πέραν όμως από την Νεκταρία Καραντζή, ας μην ξεχνάμε και τις εκπληκτικές αποδόσεις των ιερών μελών από την μοναχή Ξένη. Πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω τον λόγο αποκλεισμού των γυναικείων φωνών από τα ψαλτήρια. Η ψαλτική άραγε είναι κάποιο "προνόμιο" ή ένα "δικαίωμα" ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ όλων των ανθρώπων. Αν λάβουμε υπόψη μας μάλιστα το γεγονός ότι τα πρωτοχριστιανικά χρόνια έψαλλε όλος ο λαός μαζί τους ψαλμούς του Δαβίδ και ότι ουσιαστικά η "εφεύρεση" των ψαλτών έγινε για λόγους εξυπηρέτησης και τάξης στη λατρευτική αυτή διαδικασία, με το πέρασμα των χρόνων, καθώς τα λειτουργικά κείμενα αυξάνονταν, απορώ με ποιό σκεπτικό οι γυναίκες θα πρέπει να αποκλείονται απο τον ρόλο αυτό.
Όσο για τα λόγια του Απ. Παύλου, για τα όποια τόση κουβέντα έχει κατά καιρούς γίνει, νομίζω πως είναι λάθος να ερμηνεύονται με τόση στενότητα. Ας μην ξεχνάμε μάλιστα πως ούτε στην εποχή του Αποστόλου δεν εφαρμόστηκαν στην πραγματικότητα, καθώς διασώζονται μαρτυρίες για την ύπαρξη ακόμα και τότε διακονισσών που συμμετείχαν ψάλλοντας στην λατρεία. Ο Απόστολος Παύλος με τα λόγια δεν απηχούσε παρά την γενικότερη κυρίαρχη αντίληψη που επικρατούσε στην εποχή του για τον ρόλο της γυναίκας. Δεν αναφέρθηκε μάλιστα ειδικά στην ψαλμωδία, αλλά γενικά στην παρουσία της γυναίκας. Απαγόρευσε την δυνατότητά της να μιλά, να κηρύττει. Ακόμα και με στενή ερμηνεία, δεν αναφέρθηκε στην συμμετοχή της στην προσευχή, γιατί αυτό είναι η ψαλμωδία: ΠΡΟΣΕΥΧΗ.

Όπως και να έχει, νομίζω πως σε οποιαδήποτε προσπάθεια προσέγγισης αυτού του θέματος, ίσως θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη παράλληλα με την ερμηνεία των εκκλησιαστικών μας κειμένων και ο λόγος και η πρακτική των γεροντάδων μας. Είναι γνωστό ότι ο Γέροντας Πορφύριος προέτρεπε ο ίδιος να μαθαίνουν τα κορίτσια από μικρά βυζαντινή μουσική και να ανεβαίνουν στο ψαλτήρι. Λέτε πως θα τολμούσε να ευλογήσει κάτι τέτοιο αν ερχόταν σε αντίθεση με την ηθική της ορθοδόξου πίστης μας;

[stratos]

Υπάρχουν γυναίκες ψάλτριες; Τους αφήνουμε χώρο εμείς οι άντρες ή τις αποκλείουμε;

Στην Εκκλησία πού πηγαίνω στό αναλογιο ειναι 2 ατομα.
Τό ενα είναι γυναίκα.

[strumfi]

Όντως η ερμηνεία της Νεκταρίας είναι ξεχωριστή.
Αλλά σε γενικές γραμμές προτιμώ μια ανδρική χορωδία στο ψαλτήρι. Δεν ξέρω γιατί, αλλά οι γυναικείες φωνές δεν με ενθουσιάζουν.
Μη βαράτε, γυναίκα είμαι κι εγώ... αλλά προτιμώ να ακούω ψάλτες

[vasilis_m21]

Η ουσία είναι ότι οι ψάλτες πρέπει να μην φαλτσάρουν...όπως γίνεται πάρα πολύ συχνά και ακούμε κανονικές ''εκτελέσεις'' απτο αναλογιο.
Από εκεί και πέρα όντως δεν έχουν ενθαρυνθεί οι γυναίκες στην εκκλησία να ψέλνουν. Αρκεί να μην ψέλνουν ''γλυκερά'' σαν καρακηδόνες. Όπως επίσης πρέπει και οι άντρες ψάλτες να μην πετάνε ''κορώνες'' .

[lovethink]

Δυστυχώς συνήθως ψέλνουν συνταξιούχοι ηλικιωμένοι ψάλτες που δεν έχουν μήτε σωστή ορθοφωνία και δεν καταλαβαίνεις τίποτα απολύτως παρά έναν άναρθρο λόγο συνεχόμενο που κουράζει τον ακροατή και τον αποσυντονίζει
Από γυναίκα δεν έχω ακούσει ποτέ ακαταλαβίστικο λόγο αν ψέλνει
Δε ξέρω γιατί
Ισως απλά έτυχε

[vasilis_m21]

Εγώ έχω ακούσει πολύ καλές ερμηνείες από γυναίκες και μάλίστα ήταν αισθαντικές ερμηνείες, με δεύτερες φωνές που ισοκρατούν σωστά χρωματίζοντας έτσι την πρώτη φωνή.
Βασικά τα Βυζαντινά ακούσματα αν ερμηνευθούν σωστά, δίνουν σούπερ αποτέλεσμα, (εξάλλου το ρεμπετικο έχει ρίζες στην βυζαντινή μουσική).

΄Οταν όμως ερμηνευονται μέτρια, και με χοντροειδή τρόπο τότε πάει στράφι ένα ωραίο άκουσμα.

[Kyrie_Elehson]

Μη κρυβόματσε πάντως πίσω από το δάχτυλό μας... Είναι τελείως ξεκάθαρο ότι τις γυναίκες τις έχουμε βγάλει από τα ψαλτήρια... Οι περισσότεροι νομίζω όταν λέμε ακούσαμε γυναικεία φωνή σε ψαλτήρι εννοούμε σε κανά μοναστήρι. Με εξαιρέσεις φυσικά και σε κάποιες (ελάχιστες αν δεν κάνω λάθος) ενορίες....
Κατάγομαι από την επαρχία και μάλιστα από μια αρκετά κλειστή κοινωνία όπου δεν είχα τη δυνατότητα να διδαχθώ βυζαντινή μουσική σε αντίθεση με τα αγόρια της περιοχής. Τώρα πια που βρίσκομαι σε πόλη, κατάφερα να πάω σε ωδείο και να διδαχθώ βυζαντινή... Δεν έχω βλέψεις να πιάσω ψαλτήρι (μη φοβάστε ), αλλά είναι πραγματικά σκανδαλιστική η αντίληψη που κυκλοφορεί ότι οι γυναίκες είναι μόνο για το γυναικωνίτη στις εκκλησίες....