Να μην κατηγορούμε κανένα είτε κρυφά είτε φανερά, ...

[pavmaria]

ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΕΙΤΕ ΚΡΥΦΑ ΕΙΤΕ ΦΑΝΕΡΑ, ΜΑ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΙΛΟΚΑΤΗΓΟΡΟ Ν` ΑΝΕΧΟΜΑΣΤΕ.

Από το Βίο της αγίας Συγκλητικής
Η ΜΑΚΑΡΙΑ Συγκλητική έλεγε (στις αδελφές):
- Ή καταλαλιά είναι πολύ βαρύ και ολέθριο (αμάρτημα). Ωστόσο μερικοί άνθρωποι την έχουν σαν τροφή και ξεκούραση. Εσύ όμως, πιστή (στον Κύριο αδελφή), να μη δεχθείς μέσα σου τα ξένα κακά, αλλά να διατηρείς την ψυχή σου αμόλυντη. Γιατί αν δεχθείς τα βρωμερά λόγια εκείνου πού καταλαλεί, θα προξενήσεις στην προσευχή σου, με τους λογισμούς, κηλίδες ακαθαρσίας, και θα μισήσεις αδικαιολόγητα αυτούς πού σε συναναστρέφονται.
Γιατί όταν τ' αυτιά σου θα γεμίσουν άπ' την απανθρωπιά αυτών πού καταλαλούν, τότε όλους θα τους υποτιμάς και όλους θα τους θεωρείς το ίδιο ακάθαρτους· όπως ακριβώς και το μάτι, όταν θαμπωθεί από δυνατό έγχρωμο φως, δεν μπορεί να διακρίνει καθαρά το σχήμα των αντικειμένων πού βλέπει.
Πρέπει λοιπόν να φυλάμε τη γλώσσα μας και τ' αυτιά μας, ώστε μήτε να λέμε (τίποτα κακό για τον πλησίον μας) μήτε ν' ανεχόμαστε καν ν' ακούμε κάτι τέτοιο. Γιατί έχει γραφτεί: "Ου παραδέξη] άκοήν ματαίαν" (Εξ. 23:1). και άλλου: "Τον καταλαλούντα λάθρα τον πλησίον αυτόν, τούτον έξεδίωκον" (Ψαλμ. 100:5). και σ' άλλο σημείο πάλι: "Όπως αν μη λαλήση το στόμα μου τα έργα των ανθρώπων...(Ψαλμ 16.4). Εμείς όμως μιλάμε ακόμα και για τα έργα των ανθρώπων..." (Ψαλμ. 16:4). Εμείς όμως μιλάμε ακόμα και για έργα πού δεν έκαναν οι άνθρωποι! Γι' αυτό πρέπει όχι μόνο να μην πιστεύουμε όσα μας λένε και να μην τα παραδεχόμαστε καθόλου, αλλά και να ενεργούμε και να μιλάμε σύμφωνα με το παράδειγμα του προφήτη: "Εγώ δέ... έγενόμην ωσεί άνθρωπος ουκ άκούων και ουκ έχων εν τω στόματι αυτόν έλεγμούς" (Ψαλμ. 37:15).

Από το Γεροντικό
Κάποιος αδελφός ρώτησε ένα γέροντα:
Τι είναι καταλαλιά και Τι κατάκριση; και ο γέροντας αποκρίθηκε:
Ή καταλαλιά αναφέρεται και στα αφανέρωτα και απόκρυφα αμαρτήματα, ενώ ή κατάκριση (μόνο) στα φανερά. Κάθε λόγος λοιπόν, πού δεν μπορεί κανείς να τον πει μπροστά στον αδελφό του, είναι καταλαλιά. "Όπως λ.χ., αν πει κανείς, ότι ο τάδε αδελφός είναι καλός και αγαθός άλλ' αμελής και αδιάκριτος, αυτό είναι καταλαλιά. "Αν όμως κάποιος πει, ότι εκείνος ο αδελφός είναι πολυμέριμνος και φιλάργυρος, αυτό είναι κατάκριση. Γιατί κατέκρινε (όχι μόνο) τις πράξεις του (αλλά) και ολόκληρη τη ζωή του. Και τούτο είναι χειρότερο από την καταλαλιά.

Ό άββάς Ύπερέχιος είπε:
- Το φίδι, με τον ψιθυρισμό του, έβγαλε την Εύα από τον παράδεισο. Μ' αυτό λοιπόν (το φίδι) είναι ομοίως κι εκείνος πού κατηγορεί τον πλησίον του· γιατί παρασύρει στην απώλεια, μαζί με τη δική του ψυχή, και την ψυχή εκείνου πού τον ακούει.
Είπε πάλι (ο ίδιος):
Το στόμα σου ας μην προφέρει κακό λόγο, γιατί το αμπέλι δεν βγάζει αγκάθια (πρβλ. Ματθαίου. 7:16).

Ένας γέροντας είπε:
Αν καταλαλήσεις τον αδελφό σου και σε ελέγξει ή συνείδηση σου, πήγαινε, βάλε του μετάνοια και πες του: "(Συγχώρεσέ με, γιατί) σε καταλάλησα". και πρόσεξε να μην ξεγελαστείς άλλη φορά, γιατί ή καταλαλιά είναι θάνατος της ψυχής.

Είπε πάλι (ο ίδιος):
-"Αν ένας αδελφός κατηγορήσει μπροστά σου κάποιον άλλο, πρόσεξε, να μην τον ντραπείς και πεις, "Ναι, έτσι είναι". 'Αλλά ή να σωπάσεις ή να του πεις, "Εγώ, αδελφέ, είμαι καταδικασμένος, και δεν μπορώ να κρίνω άλλον". "Έτσι σώζεις και τον εαυτό σου και εκείνον.

Του αββα Ησαΐα
"Αν κάποιος αδελφός διαστεί να κατηγορήσει (μπροστά σου) τον αδελφό του, εσύ να μη συμφωνήσεις μαζί του από ντροπή και αμαρτήσεις έτσι στο Θεό, αλλά να του πεις με ταπείνωση: "Συγχώρεσέ με, αδελφέ, είμαι ένας ταλαίπωρος· και αυτά πού λες δικά μου είναι και δεν μπορώ να τα σηκώσω". "Αν πάλι εσύ πολεμείσαι (από το διάβολο) να κατηγορήσεις τον αδελφό σου, σκέψου ότι, αν το μάθει, θα λυπηθεί. Αυτό θα σε συγκρατήσει και δεν θ' απαντήσεις σ' αυτόν (πού τον κατηγορεί). "Έτσι θα είσαι αναπαυμένος.

Του αββά Ισαάκ
Να επιμένεις από το στόμα σου να βγαίνει πάντα ο καλός λόγος, και δεν θα κακολογηθείς. Γιατί ή κακολογία γεννάει την κακολογία και ο έπαινος τον έπαινο.
Τη μέρα πού θ' ανοίξεις το στόμα σου και θα μιλήσεις εναντίον κάποιου, λογάριασε πώς είσαι νεκρός και πώς πηγαίνουν χαμένα όλα τα (καλά) έργα πού κάνεις, έστω κι αν νομίζεις ότι μίλησες με καθαρή καρδιά, αποσκοπώντας στην (πνευματική) οικοδομή.
Γιατί δεν είναι ανάγκη να γκρεμίσει κανείς το σπίτι του για να χτίσει το σπίτι του άλλου.
"Αν πάλι κάποιος αρχίσει να κατηγορεί τον αδελφό του μπροστά σου, δείξε με την έκφραση του προσώπου σου ότι δυσφορείς, κι έτσι θα φυλαχτείς και άπ' αυτόν και από το Θεό.
Δεν μπορείς να κλείσεις το στόμα εκείνου πού κατηγορεί τον πλησίον του; Προφυλάξου, τουλάχιστον, να μη συμφωνήσεις μαζί του. Μάθε, πώς αν 6γεΐ φωτιά από μέσα σου και κάψει τους άλλους, ο Θεός θα ζητήσει άπ' τα χέρια σου τις ψυχές πού κάηκαν στη φωτιά σου. "Αν πάλι δεν βάλεις εσύ τη φωτιά, αλλά συμφωνείς μ' εκείνον πού την άναψε και ευχαριστιέσαι μ' αυτό, τότε θα κριθείς (στη Δευτέρα Παρουσία) σαν συνένοχος του.

Του αγίου Μαξίμου
Μην παραδώσεις την ακοή σου στη γλώσσα εκείνου πού καταλαλεί, ούτε τη δική σου γλώσσα στην ακοή του φιλοκατήγορου, ακούγοντας (ή μιλώντας) μ' ευχαρίστηση εναντίον του πλησίον σου, για να μη χάσεις τη θεία αγάπη και βρεθείς απόκληρος της αιώνιας ζωής.
Κλείνε το στόμα εκείνου πού κατηγορεί (τον άλλον) μπροστά σου, για να μην πέφτεις μαζί του σε διπλή αμαρτία· και με το να συνηθίζεις ο ίδιος σε καταστροφικό πάθος, και με το να μη σταματάς εκείνον πού φλυαρεί εναντίον του πλησίον.
Εκείνος πού λέει χωρίς εμπάθεια το αμάρτημα κάποιου αδελφού, το κάνει για δύο αιτίες: ή για να τον διορθώσει ή για να ωφελήσει άλλον. "Αν όμως δεν το λέει - είτε στον ίδιο τον αδελφό είτε σε άλλον - για καμιά από τις δυο αυτές αιτίες, τότε το λέει ή για να τον προσβάλει ή για να τον εξευτελίσει. και δεν θ' αποφύγει την εγκατάλειψη του Θεού, αλλά θα πέσει οπωσδήποτε ή στο Ίδιο ή σε άλλο παράπτωμα και, αφού ελεγχθεί και προσβληθεί από άλλους, θα καταντροπιαστεί.