Η Ορθοδοξία των Αγίων Πατέρων.

[silver]

===============================================

Η Ορθοδοξία των Αγίων Πατέρων

Από: Π.Β.Πάσχος, Έρως Ορθοδοξίας, εκδ. Αποστολικής Διακονίας,
Αθήνα 1987.


Όπως στους αρχαίους καιρούς, είχαν συνήθεια oι άνθρωποι, εκείνους που γυρνούσαν νικηταί απ' τους πολέμους, να τους πανηγυριζουν και να βάζουν την εικόνα τους ή τα αγάλματά τους στις πλατείες και στα στάδια, από ευγνωμοσύνη πρώτα, γιατί εσωσαν την πατρίδα τους από μεγάλον κίνδυνο και για να παραδειγματίζουν κιόλας τη νεότητα, έτσι σήμερα κ' εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί: τιμούμε και πανηγυρίζουμε τους θεοφόρους Πατέρας της Εκκλησίας μας, που, σε καιρούς πολύ πονηρούς και πολύ δύσκολους για την Ορθοδοξία, πάλαιψαν γενναιότατα στις Οικουμενικές Συνόδους, όχι με κείνους τους εχθρούς που απειλούν την ελευθερία του σώματος, του τόπου ή του κράτους, μα με τους πιο φοβερούς: εκείνους που απειλούσαν την καθαρότητα της πίστεώς μας και τη σωτηρία της ψυχής μας. Πάλαιψαν δηλ. με τον ίδιο το διάβολο και τα ανθρωπόμορφα όργανά του. «Επειδή ουν πρέπον είναι να τιμούμεν τους ευεργέτας μας, διά τούτο και oι νομοθέται της Εκκλησίας μας ώρισαν να τιμούμεν τους αγίους και θεοφόρους Πατέρας, οπού αγωνίσθηκαν καί εκοπίασαν, διά να μας ελευθερώσουν από την αιχμαλωσίαν του πονηρού διαβόλου». Και, με το να δείχνουμε αυτήν την τιμή και την ευγνωμοσύνη μας στους γενναίους και ιερούς ακρίτες, στους θεοφόρους Πατέρας, που περιχαράκωσαν το πολεμούμενο κάστρο της Ορθοδοξίας, με στέρεα, υψηλά και ουρανοθέμελα τείχη, δηλ. με τα άγια δόγματα και τους κανόνες της Εκκλησίας μας, έχουμε και άλλη πνευματικήν ωφέλεια: ακούμε στην Εκκλησία -στον όρθρο ειδικά, που δυστυχώς πολύ λίγοι χριστιανοί τρέχουν να παρακολουθήσουν το πρωΐ- όλη τη δογματική διδασκαλία της Ορθοδοξίας, πλεγμένη ποιητικώτατα στους λειτουργικούς ύμνους. Kαι ακούγοντας την ορθή διδασκαλία. από τα τροπάρια της Εκκλησίας μας, πως δηλ. ο Χριστός εφόρεσε σάρκα «εκ της αγίας Θεοτόκου και ετελείωσεν όλην την εις τους ανθρώπους οικονομίαν του, έπειτα ανελήφθη και υπήγεν εις τους ουρανούς ως Θεός αληθινός» -για να αναφερθούμε στις κυριώτερες θέσεις μόνο· ακούγοντας λοιπόν και μελετώντας την ορθόδοξη διδασκαλία των θεοφόρων Πατέρων, μαθαίνουμε "επακριβώς" το περιεχόμενο της "θεοδιδάκτου πίστεώς μας", με όλες τις λεπτές αποχρώσεις και διατυπώσεις των "ευαγγελικών δογμάτων και των ευσεβών παραδόσεων". Κι ακόμα, ακολουθώντας την αγιασμένη παράδοση των θεοφόρων Πατέρων, γινόμαστε κ' εμείς ικανοί, οπλισμένοι με το θερμό ζήλο και τον "δικαιότατον θυμόν" και έχοντας στα πνευματικά μας χέρια "την σφενδόνην του Πνεύματος", να διώχνουμε μακριά απ' τη μάντρα της Εκκλησίας τους "ανιάτως περί την πίστιν νοσήσαντας", τους πολυώνυμους εχθρούς της Ορθοδοξίας, τους "βαρείς και λοιμώδεις λύκους", που αναφέρει το άγιο Ευαγγέλιο και ο ιερός υμνογράφος.

Aν θέλει ο Θεός θα συνεχισθεί.
===============================================

[silver]

===============================================
Η Ορθοδοξία των Αγίων Πατέρων

Π.Β.Πάσχος, Έρως Ορθοδοξίας, εκδ. Αποστολικής Διακονίας,
Αθήνα 1987.




Πρέπει ίσως εδώ νά σημειώσουμε, πως η ποίηση των ιερών υμνογράφων, με τον κατανυκτικό λυρισμό της και την αγωνία της, γύρω από το βασικώτερο πρόβλημα-αίτημα, για τον ποιητή και για τον κάθε χριστιανό, τη σωτηρία δηλ. της ψυχής, δεν είναι καθαρή και συστηματική δογματική διδασκαλία• οι ποιηταί έχουν την ελευθερία τους και εδώ. Αυτό, ωστόσο, που για τον ειδικό ερευνητή δογματικό θεολόγο δημιουργεί μερικά προβλήματα, για το φιλακόλουθον αναγνώστη, που παρακολουθεί με προσοχή κ' ευλάβεια τα λεγόμενα, ψαλλόμενα και τελούμεγα στην Εκκλησία, είναι ο καλύτερος τρόπος για να μάθει τι πιστεύει και ακόμη να φυλάγει με φανατισμό τα ιερά δόγματα που του παραδίδει η μητέρα Εκκλησία. Θυμούμαι με πολλή συγκίνηση τους λόγους, που είπε πριν κάμποσα χρόνια σ' ένα Μητροπολίτη, ένας πανεπιστημιακός Καθηγητής, για τον τρόπο με τον οποίο διδάσκει η Εκκλησία τις δογματικές της αλήθειες και τον άλλο τρόπο της ειδικής επιστήμης: «Εκείνο, που ο ειδικός Καθηγητής -ας πούμε για το "ομοούσιον" της Α' Οικουμενικής Συνόδου- θα κάμει ένα χρόνο να το διδάξει, αναλύοντας και ερμηνεύοντας χιλιάδες ίσως σελίδες και παραπομπές, το διδάσκει η ιερά ύμνογραφία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας με δύο αράδες μόνο, όπως π.χ. με το "Πάτερ, Λόγε, Πνεύμα, Τριάς ή εν μονάδι" και με άλλα "τριαδικά" τροπάρια"!

Αυτή την αλήθεια μπορεί να την ιδεί κανείς και στο γνωστό αριστούργημα της υμνογραφίας μας, το "δοξαστικόν" των αίνων στις Κυριακές των Πατέρων των Οικουμενικών Συνόδων, ποίημα του Γεωργίου Νικομηδείας, που αποτελεί κ' ένα από τά καλύτερα μαθήματα της παραδόσεως της βυζαντινής μουσικής, και που ψάλλεται σε ήχο πλάγιο του τετάρτου:

Τών αγίων Πατέρων ο χορός,
εκ των της οικουμένης περάτων συνδραμών,
Πατρός και Υιού και Πνεύματος Αγίov,
μίαν ουσίαν εδογμάτισε και φύσιν•
και το μυστήριον της Θεολογίας,

τρανώς παρέδωκε τη Εκκλησία.
Ους ευφημούντες εν πίστει,
μακαρίσωμεν λέγοντες•
Ω θεία παρεμβολή,

θεηγόροι οπλίται παρατάξεως Κυρίου•

αστέρες πολύφωτοι του νοητού στερεώματος•
της μυστικής Σιών οι ακαθαίρετοι πύργοι•
τα μυρίπνοα άνθη του Παραδείσου•
τα πάγχρνσα στόματα του Λόγου•

Νικαίας το καύχημα, οικουμένης αγλάϊσμα•

εκτενώς πρεσβεύσατε, υπέρ των ψυχών ημών.

***


Αυτή τη μυστικήν ευωδία, που αποπνέουν τα μυρίπνοα άνθη του Παραδείσου, αυτό το σωτήριο και γλυκό φως, που μας περιχύνουν οι πολύφωτοι αστέρες του νοητού στερεώματος της μυστικής Σιών, δηλ. της Εκκλησίας του Χριστού• αυτό το μυστήριο της Θεολογίας, που μας αποκαλύπτουν τα πάγχρυσα στόματα του Λόγου, δεν μπορεί να το συλλάβει και να το ζήσει, παρά μόνον όποιος βαδίζει τον ίσιο δρόμο που περπάτησαν οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Γιατί αυτοί είναι, κατά κάποιον τρόπο, τα ασφαλή μέτρα, για να γνωρίζουμε -εμείς οι διχασμένοι άνθρωποι, που ζούμε μέσα στο ψέμα και στην παχυλήν αμαρτία της σάρκας και του πνεύματος- την αλήθεια για το Θεό, τον άνθρωπο και τους δρόμους της θεώσεως και σωτηρίας μας. Κι αυτά τα μέτρα, για να τα γνωρίσουμε και να τα χρησιμοποιήσουμε, πρέπει να τα πλησιάσουμε, να τ' αγαπήσουμε, να ιδούμε τον τρόπο της αγίας ζωής τους, που δεν ήταν διαφορετική απ' τη διδασκαλία τους -όπως τραγικά το ζούμε μεις σήμερα- πρέπει να εγκομβωθούμε, όπως εκείνοι, την υψοποιό ταπείνωση, η οποία μπορεί και μαραίνει όλες τις εγωϊστικές καινοτομίες, τις αιρετικές αποκλίσεις, τις υπερβολές στην εγκόσμια πολιτεία μας και την προσχώρηση στη σκοτεινή και αμαυρωμένη ατμόσφαιρα των παθών. Όμως, είναι πολύ δύσκολο να το πετύχει κανείς αυτό σήμερα, γιατί ο καθένας μας, τη μόνη αυθεντία που παραδέχεται πως υπάρχει, άξια να παίξει το ρόλο του πνευματικού οδηγού και δασκάλου, είναι ο εαυτός του και μόνον ο εαυτός του. Κι αυτός ο εγωϊσμός μας είναι που δεν μας αφήνει να γνωρίσουμε ως οδηγούς και διδασκάλους μας, τους μόνους ικανούς να μας οδηγήσουν στην αλήθεια του Ευαγγελίον, που άμα τη γνωρίσουμε θα θέλουμε να τα πουλήσουμε όλα για ν' αγοράσουμε εκείνο, το μόνο που μας χρειάζεται πραγματικά: τη σωτηρία της ψυχής μας. Γιατί όλα τα άλλα, και τα πιο πνευματικά -κατ' επίφαση, βέβαια- αν δεν απεργάζονται τη σωτηρία της ψυχής μας, όπως την ευλογεί και τη θέλει η Εκκλησία, κι όπως τη διδάσκουν με την πλουσιώτατη πείρα τους oι άγιοι Πατέρες, όλα αποτελούν σατανικές διαβολές για εκτροπή απ' τον ορθόδοξο πνευματικό δρόμο. Απόδειξη μεγαλύτερη δεν υπάρχει απ' τους ίδιους τους αρχηγούς των διαφόρων αιρέσεων, που άρχισαν με μικρές εκτροπές απ' την πατερική παράδοση και γραμμή -ερμηνεύοντας, βέβαια, παρεξηγημένα κάποια χωρία της Αγίας Γραφής- και ύστερα κατέληξαν να γίνουν αρνηται της θεότητος του Χριστού ή του Αγίου Πνεύματος. Τόσο η αμαρτωλή ζωή τους και ο σατανάς είχε θολώσει το νου τους!

Ακολουθεί το τέλος.

===============================================

[silver]

===============================================
Η Ορθοδοξία των Αγίων Πατέρων

Π.Β.Πάσχος, Έρως Ορθοδοξίας, εκδ. Αποστολικής Διακονίας,
Αθήνα 1987.



Ίσως είναι δυσχερέστατο πράγμα, να κατανοήσει ο άνθρωπος του σημερινού "δυσωνύμου", στην μεγαλύτερην αναλογία, του κόσμου, τι είναι η ορθοδοξία των αγίων Πατέρων, ή αυτό που τελευταία ονομάζουμε, όχι άστοχα, ορθόδοξη πνευματικότητα. Νομίζω, πως είναι το ίδιο ακριβώς πράγμα, μόνο που η δεύτερη ονομασία είναι λιγώτερο σκληρή, ως κατόρθωμα -έτσι τουλάχιστον φαίνεται. Το κυριώτερο χαρακτηριστικό αυτής της ορθοδοξίας των Πατέρων, είναι αυτό που λέμε στη θεολογική γλώσσα "συμφωνία". Αυτή δεν οφείλεται στις θεολογικές σχολές ή ακαδημίες που σπούδασαν oι άγιοι Πατέρες, αλλά στο Άγιο Πνεύμα που φώτιζε την καθαρή τους διάνοια, για να θεολογούν ορθά. Kαι σ' αυτό το σημείο βρίσκεται και το κύρος και η αυθεντία των αγίων Πατέρων, ως συνόλου Πατερικής παραδόσεως, ως Πατερικής, θα λέγαμε, Εκκλησίας του Χριστού. Αυτή η "συμφωνία" των θεοπνεύστων Πατέρων των Οικουμενικών Συνόδων, ξεπερνά την εμπειρική και νοητική δύναμη του αμαρτωλού ανθρώπου. Γιατί είναι αποτέλεσμα ελλάμψεως του Αγίoυ Πνεύματος στις κεκαθαρμένες ψυχές τους. Αυτή η θεία έλλαμψη, που προϋποθέτει την σωματική και πνευματική κάθαρση και τον εξαγιασμό του νου, έδινε στους αγίους Πατέρας τη δύναμη να θεολογούν και να δογματίζουν εν "συμφωνία" -στις γενικές, βέβαια, γραμμές- χωρίς πλάνες και σατανικές αιρετικές ιδέες. Στις λεπτομέρειες και στην προσωπική διατύπωση κάθε εκκλησιαστικού Πατρός διασώζεται η ιδιοτυπία του, η προσωπική του έκφραση, για να δείχνεται και μ' αυτό τον τρόπο, πως το Πνεύμα είναι ελεύθερο. Και όχι μονάχα όπου θέλει "πνει", αλλά και όπως θέλει "πνει". Το Άγιον Πνεύμα είναι εκείνο που εμπνέει τη διδασκαλία στους αγ. Πατέρας και μοιράζει τα χαρίσματα• και ό,τι εκείνοι με τις μυστικές εμπειρίες τους και την προσωπική έκφρασή τους μας προσφέρουν, δεν είναι παρά ακτίνες πνευματικές της Αγ. Τριάδος, που διαθλώνται στο κάτοπτρο του αγίου βίου τους προς εμάς. Αυτό θα πει, πως η μόνη και ασφαλής οδός προς την ένωση με τον Θεό, είναι η βιωματική συνέχιση της Πατερικής Σκέψεως, της Πατερικής Παραδόσεως, της Πατερικής Θεολογίας, της Πατερικής Ζωής. Η "συμφωνία" των άγ. Πατέρων δίνει μια ενότητα στην όλη διδασκαλία της Εκκλησίας μας• και η ανόθευτη προβολή, στη σύγχρονη πνευματική ζωή της Εκκλησίας, του πραγματικού πνεύματος των Πατέρων και η, σύμφωνα μ' αυτό, πορεία των ανθρώπων, προσφέρει στους πιστούς ένα αίσθημα πνευματικής ασφαλείας, μιαν ελπίδα, που πλησιάζει τα όρια της βεβαιότητος, για τη σωτηρία της πολύτιμης ψυχής μας.

Οι άπειρες διαστάσεις της Ορθοδοξίας, που αποτελεί τον μεγαλύτερο και τον θερμότερον έρωτα των Πατέρων της Εκκλησίας μας, είναι κάτι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να χαραχθούν από ανθρώπους που δεν έφτασαν στα μέτρα των Πατέρων, και που δεν έμαθαν να θεολογούν "αγνώστως". Τα μάτια μας έχουν πολλή λάσπη, για να μπορέσουν να ιδούν την αδαμάντινη, την πάγκαλην Ορθοδοξία μας, όπως ακριβώς, μας την παρέδωκαν οι άγιοι Πατέρες μας. Γι' αυτό ο καθένας μας βρίσκει κι από μια ευλογοφανή αφορμή, για να αποδεσμεύεται απ' τα "πεπαλαιωμένα" πατερικά πρότυπα, και να προσφεύγει κάθε φορά και σε νέα σχήματα ζωής και τάξεως πραγμάτων, να "αναπροσαρμόζεται", να "ανακατατάσσεται" και να "συσχηματίζεται" με τον νυν αιώνα, τον απατεώνα, για να μην απομένει ασυγχρόνιστος... Ο σατανάς έχει πολλούς λόγους να χαίρεται μ' αυτές τις καινοτομίες μας. Αλλά η Εκκλησία, μας φέρνει στη μέση τη γιορτή των αγίων Πατέρων και μας λέγει -για να μας προφυλάξει απ' τις ευκολοπάτητες παγίδες του σατανά: «Διά ταύτην την αιτίαν εορτάζομεν τους αγίους Πατέρας, επειδή αυτοί μετά τους Αποστόλους, μας εδίδαξαν την ευσέβειαν και εκήρυξαν τον Χριστόν Θεόν αληθινόν• διά τούτο και ημείς κάθε χρόνον εορτάζομεν την μνήμην τους, διά να αναθυμούμεθα πώς αγωνίσθηκαν διά την Ορθοδοξίαν, και πώς τους ετίμησε και o Θεός και οι άνθρωποι. Το λοιπόν και ημείς, ας κρατούμεν την πίστιν βεβαίαν, οπού μας επαράδωκαν οι άγιοι Πατέρες, και ας σπουδάζωμεν να κάμνωμεν τας παραγγελίας των, ότι όσα είπαν και ενομοθέτησαν, όλα εκ Πνεύματος αγίου τα επαρέδωκαν εις τους χριστιανούς. Μη λέγωμεν, ότι ανθρώπων λόγια είναι αυτά, μηδέ να βάνωμεν εις τον νούν μας ότι ποταποί άνθρωποι τα ενομοθέτησαν• αλλ' ας ιδούμεν τι άγιοι τα είπαν, οπού μόνον και το όνομά τους είναι θαυμαστόν». Και ακολουθώντας την ορθόδοξη διδασκαλία τους, να εναρμονίζουμε και τη ζωή μας με την ιδική τους αγία ζωή.

Τέλος.

===============================================