"Αγιον Ορος" Χριστιανικό Ορθόδοξο Φόρουμ

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»


Α Μ Ε Λ Ε Ι Α



Αισθήσεις συγκρατημένες


53. Όταν οι αισθήσεις μας είναι συγκρατημένες στη σωφροσύνη, φέρνουν ειρήνη στην ψυχή, και δεν την αφήνουν να ενοχληθεί από τα πράγματα του κόσμου. Και όταν η ψυχή δεν αισθανθεί αυτή την ενόχληση, η νίκη θα έρθει χωρίς αγώνα. Εάν όμως αμελήσει ο άνθρωπος και αφήσει να περάσουν μέσα του οι προσβολές του κοσμικού φρονήματος, τότε αναγκάζεται να πολεμήσει, όμως έρχεται ταραχή στην πρώτη καθαρότητά του, που είναι (η καθαρότητα) πολύ απλή και ομαλή. Οι περισσότεροι άνθρωποι, ίσως και όλος ο κόσμος, εξαιτίας αυτής της αμέλειας, εξέρχονται από τη φυσική και καθαρή κατάστασή τους. Γι΄αυτό και οι μοναχοί που ζουν μέσα στον κόσμο και ανακατεύονται με τους κοσμικούς, δεν μπορούν να έχουν καθαρό μυαλό, γιατί γνωρίζουν καλά τη βρομιά της κακίας. Ωστόσο, κάποιοι απ΄αυτούς μπορούν να επανέλθουν στην πρώτη καθαρότητα του νου τους. Γι΄αυτό κάθε άνθρωπος πρέπει πάντοτε να αγρυπνεί, και να φυλάει καλά τις αισθήσεις και το νου του από τους κοσμικούς πειρασμούς. (183)

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»



Α Μ Α Ρ Τ Ι Α – Μ Ε Τ Α Ν Ο Ι Α



Η δεύτερη χάρη μετά τη χάρη του βαπτίσματος



52. Μετά τη χάρη του βαπτίσματος δόθηκα από το Θεό στους ανθρώπους η χάρη της μετάνοιας.

Γιατί η μετάνοια είναι η δεύτερη αναγέννηση, πού μας χαρίζει ο Θεός.

Και τον αρραβώνα της αιώνιας ζωής, πού λάβαμε με την πίστη μας στο βάπτισμα, τον ξαναπαίρνουμε τώρα, με τη μετάνοια, ως χάρισμα του Θεού.

Μετάνοια είναι η θύρα από την οποία περνάμε και συναντούμε την ευσπλαχνία του Θεού, κι αυτή η θύρα είναι ανοιγμένη για όσους τη θέλουν.

Αν δεν περάσουμε απ΄αυτή την είσοδο, δεν πρόκειται να βρούμε έλεος.

Διότι, κατά τη θεία Γραφή, όλοι οι άνθρωποι αμάρτησαν, όμως ο Θεός, με τη δική του χάρη, τους απαλλάσσει και τους κάνει δικαίους δωρεάν, μόνο με τη μετάνοιά τους (Ρωμ. 3, 24).

Η μετάνοια είναι η δεύτερη χάρη πού δίνει ο Θεός, και γεννιέται στην καρδιά που έχει πίστη (εμπιστοσύνη) και φόβο Θεού (281-2).

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»


Α Μ Α Ρ Τ Ι Α – Μ Ε Τ Α Ν Ο Ι Α


Μετάνοια «διά βίου»


51. Αν όλοι είμαστε αμαρτωλοί, και αν κανείς δεν είναι ελεύθερος από πειρασμούς, άρα καμιά αρετή δεν είναι ανώτερη από τη μετάνοια, διότι το έργο της δεν μπορεί ποτέ να τελειώσει μέχρι να πεθάνουμε. Και οι δίκαιοι και οι αμαρτωλοί, όλοι μας, πρέπει πάντα να είμαστε σε μετάνοια, εφόσον θέλουμε να σωθούμε. Και δεν υπάρχει κανένα όριο στην τελείωσή μας, διότι η τελειότητα, και των τελείων ακόμη, είναι ατελής. Γι΄αυτό το λόγο και η μετάνοια δεν μπορεί να περιορισθεί ούτε σε ορισμένα χρονικά πλαίσια, ούτε σε ορισμένες πράξεις, μέχρι την ώρα του θανάτου. Να θυμάσαι ότι σε κάθε ηδονή ακολουθεί η ακηδία και η πικρότητα (220).

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»



Α Μ Α Ρ Τ Ι Α – Μ Ε Τ Α Ν Ο Ι Α



Ανώτερος όλων είναι ο μετανοών


50. Αυτός που συναισθάνεται τις αμαρτίες του, είναι ανώτερος από κείνον πού ανασταίνει νεκρούς με την προσευχή του μέσα στον κόσμο. Αυτός που στενάζει μία ώρα για την ψυχή του, είναι ανώτερος από κείνον που ωφελεί όλο τον κόσμο με τη διδασκαλία του. Αυτός που αξιώθηκε να δει την πραγματική πνευματική του κατάσταση, είναι ανώτερος από κείνον που αξιώθηκε να δει τους Αγγέλους, γιατί αυτός βλέπει με τους νοερούς οφθαλμούς της ψυχής, ενώ εκείνος, βλέπει με τους σωματικούς οφθαλμούς. (153)

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»



Α Μ Α Ρ Τ Ι Α – Μ Ε Τ Α Ν Ο Ι Α



Θυμήσου τους «εναρέτους» πού… έπεσαν



49. Θυμήσου πόσοι δυνατοί και ενάρετοι άνθρωποι έπεσαν, και ταπεινώσου για τις αρετές που έχεις. Θυμήσου τους παλιούς, που έπεσαν σε βαριά αμαρτήματα και μετάνιωσαν, και τι υψηλή τιμή αξιώθηκαν, ύστερα, από το Θεό, και θα πάρεις θάρρος στη μετάνοιά σου. (127)

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»


Α Μ Α Ρ Τ Ι Α – Μ Ε Τ Α Ν Ο Ι Α


Ο Κύριος ελεεί τον μετανοούντα


48. Ζητήστε, όσοι ζείτε στην αμαρτία, να βρείτε τον Κύριο, και πάρτε δύναμη ελπίζοντας σ΄αυτόν, ζητήστε τον με μετάνοια, και θα αγιασθείτε με τον αγιασμό που χαρίζει η παρουσία του, και θα καθαρισθείτε από τις αμαρτίες σας.

Όσοι διαπράξατε αμαρτίες, τρέξτε στον Κύριο, πού έχει τη δύναμη να συγχωρεί αμαρτήματα και να παραβλέπει σφάλματα, διότι πήρε όρκο και είπε με το στόμα του προφήτη Ιεζεκιήλ (33, 11):

«Ζώ εγώ, λέγει ο Κύριος, δε θέλω το θάνατο του αμαρτωλού, μέχρι να μετανοήσει και να ζήσει αληθινά».

Και πάλι: «Όλη την ημέρα άπλωνα τα χέρια μου, περιμένοντας την επιστροφή του ανυπάκουου και φιλόνικου λαού» (Ησ. 65, 2),

και πάλι: «Γιατί επιμένεις στην αμαρτία και πεθαίνεις, λαέ του Ισραήλ;» (Ιεζ. 33, 11),

και: «Γυρίστε κοντά μου, και εγώ θα έρθω σε σας» (Μαλ. 3, 7),

και πάλι: «Οποιαδήποτε μέρα επιστρέψει ο αμαρτωλός από το δρόμο που πήρε, και γυρίσει σε μένα τον Κύριο, και ζήσει σύμφωνα με τις εντολές και τη δικαιοσύνη μου, δε θα θυμηθώ τις ανομίες του, και θα ζήσει αληθινή ζωή, λέει ο Κύριος. Και ο δίκαιος εάν εγκαταλείψει τη δικαιοσύνη και αρχίσει να αμαρτάνει και να αδικεί, δε θα λάβω υπόψη μου ότι κάποτε ήταν δίκαιος, παρά θα τον κάνω να γλιστρήσει, για να μετανοήσει, όμως θα πεθάνει μέσα στο σκοτάδι των πονηρών του έργων, αν επιμείνει σ΄αυτά» (Ιεζ. 33, 14.15).

Και γιατί τα είπε αυτά; Διότι ο αμαρτωλός δε θα επιμείνει στην αμαρτία του από τη στιγμή που θα επιστρέψει στον Κύριο.

Αλλά και η δικαιοσύνη του δικαίου δεν πρόκειται να τον σώσει από την ημέρα πού θα αμαρτήσει, αν βέβαια επιμείνει στο αμάρτημά του. Και στον Ιερεμία έτσι μίλησε ο Θεός: «Πάρε τη μεμβράνη και γράψε όσα θα σου πω: Από τα χρόνια του Ιωσία, του βασιλιά της φυλής Ιούδα, μέχρι σήμερα, όλες τις δυστυχίες που σου είπα, θα τις επιφέρω σε τούτον το λαό, κι αυτό το λέω, για να ακούσουν οι άνθρωποι, και να φοβηθούν, και να εγκαταλείψουν τον κακό δρόμο που πήραν, και να γυρίσουν πίσω μετανοημένοι, και τότε εγώ θα πάρω από πάνω τους τις αμαρτίες που τους βαραίνουν» (Ιερ. 36, 2.3).

Και η Σοφία Σολομώντος είπε: «Όποιος κρατάει κρυφή την αμαρτία του, δε θα ωφεληθεί απ΄αυτό, όποιος όμως ομολογεί τι αμαρτίες έκανε, και ξέκοψε απ΄αυτές, θα ελεηθεί από το Θεό» (Παρ. 28,13).

Και στον Ησαΐα λέει: «Να ζητήσετε εμένα, τον Κύριο, κι αφού με βρείτε, να ζητήσετε την βοήθειά μου, να ΄ρθείτε κοντά μου, και να εγκαταλείψει ο αμαρτωλός το δρόμο που πήρε, και ο άδικος τους πονηρούς λογισμούς του, και να γυρίσετε σε μένα, κι εγώ θα σας σπλαχνιστώ και θα σας ελεήσω» (Ησ. 55, 6-9). (26-7)

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»



Α Μ Α Ρ Τ Ι Α – Μ Ε Τ Α Ν Ο Ι Α



Η λύπη για τις αμαρτίες μας



46. Όταν γλιστρήσουμε και πέσουμε σε κάποιο αμάρτημα να μη λυπηθούμε. Να λυπηθούμε, όταν επιμένουμε σ΄αυτό το αμάρτημα, γιατί συμβαίνει πολλές φορές και στους τέλειους να πέσουν. Όμως, το να επιμένει ο άνθρωπος στην αμαρτία, χωρίς να ελέγχεται από τη συνείδησή του, είναι τέλεια νέκρωση της ψυχής. Η λύπη, τώρα, που νιώθουμε για τα αμαρτήματά μας, λογαριάζεται από τη χάρη του Θεού ως καθαρή εργασία. Όμως, αυτός που πέφτει για δεύτερη φορά με την πονηρή ελπίδα ότι θα μετανοήσει, χωρίς να δείχνει ίχνη πραγματικής μετάνοιας, αυτός πορεύεται ενώπιον του Θεού από το κακό στο χειρότερο, με πανουργία και δολιότητα, και του΄ρχεται ξαφνικά ο θάνατος, και δεν προλαβαίνει, όπως ήλπιζε, να μετανοήσει αληθινά και με ανάλογα έργα. (243-4)




47. Ο Υιός του Θεού υπέμεινε σταυρό για τους αμαρτωλούς. Όλοι οι αμαρτωλοί, λοιπόν, ας πάρουμε θάρρος στη μετάνοιά μας. Γιατί αν το σχήμα μόνο της μετάνοιας του βασιλιά Αχαάβ μετάβαλε την οργή του Θεού για τις αμαρτίες του, πολύ περισσότερο θα εξιλεώσουμε το Θεό, αν η μετάνοιά μας είναι αληθινή, και δεν περιορίζεται μόνο σε καμώματα. Και αν το σχήμα μόνο της ταπείνωσης απομάκρυνε την οργή του Θεού από αυτόν, που η μετάνοιά του δεν ήταν αληθινή, πόσο μάλλον η δικά μας, που λυπούμαστε πραγματικά για αμαρτήματά μας; Η βαθιά λύπη που έχουμε μέσα μας για τις αμαρτίες μας, είναι αρκετή να μας σώσει, κι ας μην καταβάλουμε σωματικούς κόπους. (240-1)

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»



Α Μ Α Ρ Τ Ι Α – Μ Ε Τ Α Ν Ο Ι Α



Μην απελπίζεσαι για τις αμαρτίες σου



45. Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι, όταν πέσει ένας άνθρωπος στην αμαρτία, σε οποιαδήποτε αμαρτία, δεν πρέπει να ξεχάσει την αγάπη και τη στοργή του ουράνιου Πατέρα του. Εάν συμβεί, λοιπόν, να πέσει σε ποικίλα παραπτώματα, ας μην αμελήσει το καλό και ας μη σταματήσει στο δρόμο του. Αντίθετα και αν νικηθεί, πάλι να σηκωθεί και να αγωνισθεί κατά των εχθρών του, και ας βάζει κάθε μέρα καινούρια θεμέλια στην καταστραφείσα οικοδομή του, και ας έχει, μέχρι να φύγει από τούτο τον κόσμο, στο στόμα του το λόγο του προφήτη: «Ας μη χαρεί ο εχθρός μου πού έπεσα, γιατί πάλι σηκώνομαι. Και αν καθίσω στο σκοτάδι, ο Κύριος θα μου στείλει το δικό του φως» (Μιχ. 7, 8 ). Σε καμιά περίπτωση, λοιπόν, να μη σταματήσει τον πόλεμο, και να μην προδώσει, με οριστική ήττα, την ψυχή του, όσο είναι ζωντανός και αναπνέει. Και αν ακόμη συντρίβεται το σκάφος της ψυχής του κάθε μέρα, και χάνει τα πνευματικά του εμπορεύματα, να μην παύσει να το περιποιείται και να το φροντίζει, και ας δανείζεται, και ας δουλέψει ταξιδεύοντας σε άλλα καράβια, ζώντας με την ελπίδα. Και ο Κύριος τότε, που θα δει τον αγώνα του, θα τον σπλαχνισθεί για το πάθημά του και θα του στείλει το έλεός του και θα του δώσει δύναμη να κάνει υπομονή, και να ανταπαντήσει στα καυστικά βέλη του εχθρού. Αυτή είναι η σοφία που δίνει ο Θεός, και αυτός είναι ο σοφός άρρωστος, αυτός που δεν έχασε την ελπίδα του. Είναι καλύτερα να κατακριθούμε μόνο για μερικά στραβά που κάναμε, αν δεν τα διορθώσουμε, παρά για την πλήρη εγκατάλειψη του αγώνα μας. (171-2)

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»



Α Μ Α Ρ Τ Ι Α – Μ Ε Τ Α Ν Ο Ι Α


Τα είδη της αμαρτίας


44. Ένα είδος αμαρτίας που γίνεται, είναι όταν ο αγωνιστής φροντίζει για την αρετή και επιμένει στην εργασία της μέρα και νύχτα, αλλά δεν τα καταφέρνει και πέφτει σε κάποια αμαρτία. Μπορεί δηλαδή από άγνοια, ή από διάφορες αιτίες, αντίθετες στο δρόμο της αρετής, ή από τα κύματα των παθών που ξεσηκώνονται στα μέλη του κάθε τόσο, ή από την πνευματική παράλυση που ενδέχεται να του συμβεί για να δοκιμασθεί η ελεύθερη θέλησή του, να γείρει λίγο η ζυγαριά στον αριστερό ζυγό, οπότε έλκεται από την αδυναμία της σάρκας σε κάποια αμαρτία, και λυπάται και ανησυχεί και στενάζει με πόνο ψυχής για την ταλαιπωρία του αυτή.

Άλλο είδος αμαρτίας είναι, όταν ο άνθρωπος αποχαυνωθεί και αμελήσει την εργασία της αρετής, και εγκαταλείψει πέρα για πέρα το σωστό δρόμο της, και τρέχει σαν υπάκουος δούλος στην απόλαυση των αμαρτιών, και δείχνει ζήλο πώς να εφεύρει καινούριους τρόπους για την πλήρη απόλαυση της ηδονής. Κάνοντας αυτά, είναι έτοιμος, σαν τον αιχμάλωτο δούλο, να κάνει με ιδιαίτερη φροντίδα το θέλημα του εχθρού του, και να προσφέρει τα μέλη του σώματός του όπλα στις διαταγές του διαβόλου. Και δε θυμάται ο δύστυχος καθόλου τη μετάνοια, ούτε περνάει από το νου του να αφήσει τον καταστρεπτικό δρόμο του και να γυρίσει στην αρετή.

Το πρώτο είδος της αμαρτίας, που ανέφερα, είναι όταν ο άνθρωπος γλιστρήσει και πέσει, ενώ βαδίζει στο δρόμο της αρετής και της δικαιοσύνης. Αυτό εννοούν οι Πατέρες, όταν λένε ότι, στο δρόμο του Θεού, συναντάμε και πεσίματα, και εναντιώσεις από τον εχθρό, και καταναγκασμούς και τα παρόμοια. Ενώ το δεύτερο είδος της αμαρτίας, που ανέφερα, είναι να πέσει η ψυχή, και να χαθεί και να εγκαταλείψει τελείως τον αγώνα. (171)

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ από την ασκητική εμπειρία του Αγίου ΙΣΑΑΚ του Σύρου»


Α Μ Α Ρ Τ Ι Α – Μ Ε Τ Α Ν Ο Ι Α


Η ασυγχώρητη αμαρτία


43. Δεν υπάρχει ασυγχώρητη αμαρτία παρά μόνο η αμετανόητη.

Ούτε κανένα χάρισμα του Θεού παραμένει χωρίς προσθήκη, παρά μόνο όταν δεν ευχαριστούμε το Θεό για ό,τι έχουμε. (126-7)